Inhoudsopgave:

 

1.     Inleiding                                                                                                    2

 

2.    Wat zijn nuggers?                                                                                     2

2.1 Definitie                                                                                                     2

2.2 Doelgroep nuggers onderverdeeld in categorieën                                     3

2.3 Anw-gerechtigden                                                                                      3

 

3.    Landelijk beleid                                                                                       3

3.1 Wettelijk kader                                                                                            3

3.2 Meer aandacht voor nuggers bij Rijk en gemeenten                                  4

3.3 Advies van de RWI                                                                                     4

3.4 Rol van het CWI                                                                                         5

 

4.    Delfts beleid (2003-2007)                                                                         6

4.1 Beleidsuitgangspunten                                                                               6

4.2 Implementatie                                                                                            6

       4.2.1 Trajecten specifiek gericht op nuggers                                             6

       4.2.2 Trajecten voor een gemengde ug/nug-doelgroep                              7

 

5. Visie voor de komende jaren (2008-2011)                                                 8

 

6. Plan van aanpak                                                                                         8

6.1 Algemeen                                                                                                  8

      6.1.1 Sluitende aanpak: samenwerking tussen CWI en gemeente             8

      6.1.2 Inzet van trajecten                                                                             9

      6.1.3 Scholing                                                                                           9

      6.1.4 Verzuim en sancties                                                                          10

      6.1.5 Eigen bijdrage                                                                                  10

      6.1.6 Kinderopvang                                                                                   10

      6.1.7 Werving                                                                                             10

6.2 Specifiek per categorie                                                                               11

      6.2.1 Inburgeraars                                                                                      11

      6.2.2 Jongeren                                                                                           11

      6.2.3 Schuldsaneringsklanten                                                                   11

      6.2.4 Overige nuggers                                                                               12

      6.2.5 Anw-gerechtigden                                                                            12

 

7. Financiën                                                                                                    12

 

8. Advies van het Panel Werk en Inkomen en reactie daarop                      12

8.1 Advies                                                                                                        12

8.2 Reactie                                                                                                       13

 

9. Voorstellen                                                                                                  13

 

1. Inleiding

De gemeente is verantwoordelijk voor de re-integratie van nuggers[1] (niet-uitkeringsgerechtigden) en Anw-gerechtigden (personen met een uitkering op basis van de Algemene nabestaandenwet). Ten aanzien van de re-integratie van deze nieuwe doelgroepen is in 2003 beleid geformuleerd. Uitgangspunt hierbij was dat re-integratie van Wwb-gerechtigden een hogere prioriteit had dan re-integratie van nuggers. Inmiddels zijn er nieuwe inzichten en wensen ten aanzien van nuggers. Zowel in de landelijke als in de Delftse politiek is het vergroten van de kansen op betaald werk voor alle burgers een doelstelling. Hierbij spelen argumenten op het gebied van arbeidspotentieel, emancipatie en economische zelfstandigheid, en armoedebestrijding een rol. Het is daarom van belang om de komende jaren in te zetten op het beter bereiken van de doelgroep nuggers en het ondersteunen van nuggers bij het vinden van werk.

 

In deze nota wordt eerst (hoofdstuk 2) uiteengezet wie er nou precies bedoeld worden als we het hebben over nuggers. Hierbij wordt ook een onderverdeling gemaakt naar verschillende categorieën. Deze nota richt zich met name op nuggers, maar gaat ook kort in op de aparte doelgroep Anw-gerechtigden. Vervolgens komt het landelijke beleid aan bod (hoofdstuk 3), waarbij ook het advies van de RWI en de rol van het CWI voor wat betreft de re-integratie van nuggers wordt besproken. Daarna worden de beleidsuitgangspunten en de implementatie van het Delftse nug-beleid over de periode 2003-2007 uiteengezet (hoofdstuk 4).

 

Op basis van de in deze hoofdstukken beschreven inzichten wordt in hoofdstuk 5 de Delftse visie ten aanzien van nuggers voor de komende jaren geformuleerd. Voorgesteld wordt om de volgende uitgangspunten te gaan hanteren: (1) Inzetten op het aanboren van het arbeidspotentieel van nuggers ten behoeve van inzet op de arbeidsmarkt; (2) Hiertoe nuggers beleidsmatig gelijkstellen aan Wwb-ers: het gehele palet aan re-integratie-instrumenten openstellen voor zowel Wwb-ers als nuggers, inclusief de mogelijkheid gebruik te maken van het Persoonsgebonden Re-integratie Budget (PRB), deelname aan arbeidsmarktprojecten en gesubsidieerde arbeid.

 

In hoofdstuk 6 worden deze uitgangspunten nader uitgewerkt in een plan van aanpak, waarbij een algemeen deel en een deel specifiek per categorie is opgenomen. In hoofdstuk 7 komen de financiën aan de orde. In hoofdstuk 8 is het advies van het Panel voor Werk en Inkomen gevoegd evenals een reactie hierop. Tenslotte wordt u in hoofdstuk 9 gevraagd akkoord te gaan met de gedane voorstellen.

 

 

2. Wat zijn nuggers?

 

In 2002 zijn er twee nieuwe doelgroepen aan de gemeentelijke re-integratieverantwoordelijkheid toegevoegd: nuggers en Anw-gerechtigden. Deze nota richt zich met name op nuggers. Daarnaast wordt kort ingegaan op de doelgroep Anw-gerechtigden. 

 

2.1 Definitie

Onder nuggers worden verstaan:

·       Personen (16 t/m 64 jaar) die geen uitkering ontvangen (Ww, Wwb, Wao etc);

·       Die niet werken, of minder dan 12 uur per week werken;

·       Die wel willen werken of meer dan 12 uur per week willen werken.

2.2 Doelgroep nuggers onderverdeeld in categorieën

·       Inburgeraars: Nug-inburgeraars zijn nuggers die vallen onder de regelgeving van de Wet inburgering (WI) en de vrijwillige regeling (met ingang van 1 januari 2007). Onder deze regelgeving kunnen inburgeringsplichtigen en inburgeringsbehoeftigen in aanmerking komen voor een door de gemeente aangeboden en gefinancierd inburgeringstraject. Speciaal voor deze groep is er beleid geformuleerd (zie Integratienota 2008-2011 “Perspectief voor alle Delftenaren”, kenmerk 20346986).

 

·       Jongeren: Nug-jongeren zijn nuggers in de leeftijd van 16 tot 23 jaar. Er is veel aandacht voor deze categorie nuggers. Dit past in het landelijke beleid en bij de politieke druk om voorrang te geven aan inspanningen om (niet gekwalificeerde) jongeren weer terug naar school of aan het werk te krijgen.

 

·       Schuldsaneringsklanten: Nug-schuldsaneringsklanten zijn nuggers die vallen onder de WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen) en door hun bewindvoerder ertoe aangezet worden om werk te gaan zoeken in het kader van hun schuldsaneringstraject.

 

·       Overige nuggers: De 'overige nuggers' zijn die nuggers die niet onder bovengenoemde categorieën vallen. Dit is een zeer diverse groep. Het min of meer klassieke beeld van de categorie ‘overige nuggers’ is dat van de herintredende vrouw, die na een aantal jaren niet te hebben deelgenomen aan het arbeidsproces, vaak vanwege de zorg voor kinderen, weer op zoek gaat naar werk. Hardnekkig is ook het beeld van deze nugger als de ‘vrouw van de tandarts’. Dit beeld blijkt genuanceerder te liggen. De categorie ‘overige nuggers’ bevat zowel mannen als vrouwen, zowel hoger als lager opgeleiden, en naast de ‘vrouw van de tandarts’ vallen in deze categorie ook nuggers die in relatieve armoede leven.

 

2.3 Doelgroep Anw-gerechtigden

Anw-gerechtigden zijn mensen die na het verliezen van hun partner een uitkering hebben verkregen op grond van de Algemene nabestaandenwet (Anw). Iets meer dan 12% van de Anw-gerechtigden is op zoek naar werk, met name de jongere nabestaanden.

 

 

3. Landelijk beleid

 

3.1 Wettelijk kader

Met de inwerkingtreding van de Suwi-wetgeving op 1 januari 2002 is de gemeente verantwoordelijk geworden voor de re-integratie van nuggers en Anw-gerechtigden. Het gaat hierbij om de groep met een afstand tot de arbeidsmarkt waardoor directe bemiddeling naar werk niet mogelijk is (fase 2/3/4 of route B).

 

Naast de gemeentelijke re-integratieverantwoordelijkheid geldt ook de sluitende aanpak voor deze groep. Dit betekent dat de gemeente verplicht is om alle nuggers en Anw-gerechtigden die zich inschrijven bij het CWI, en die een traject nodig hebben en willen, binnen 12 maanden van werkloosheid een trajectaanbod te doen. Dit traject moet gericht zijn op de snelste weg naar werk en aansluiten bij de lokale werkgelegenheidssituatie. Nuggers en Anw-gerechtigden hebben echter geen arbeidsverplichting en als ze deelnemen aan de voorgestelde trajecten, is dat dus op vrijwillige basis. De gemeente mag wel kaders stellen aan de trajectaanpak.

 

3.2 Meer aandacht voor nuggers bij Rijk en gemeenten

In het coalitieakkoord van de regeringspartijen[2] wordt onderschreven dat het van groot belang is dat het arbeidspotentieel van nuggers optimaal benut wordt.

 

Daarnaast zijn er recentelijk afspraken gemaakt tussen het Rijk en gemeenten. In het Bestuursakkoord Rijk en Gemeenten[3] is opgenomen dat VNG en SZW er naar streven om in de periode 2007-2011 meer aandacht te besteden aan nuggers. Gestreefd wordt een aantal van 25.000 nuggers aan het werk te helpen of maatschappelijk te laten participeren als de afstand tot de arbeidsmarkt te groot is.

 

Argumenten om meer aandacht te gaan schenken aan de doelgroep nuggers:

·       Arbeidspotentieel: Voor de huidige aantrekkende arbeidsmarkt is het van groot belang dat het arbeidspotentieel van nuggers optimaal benut wordt;

·       Emancipatie: Toename van betaalde arbeidsparticipatie van nuggers past binnen het Nederlandse emancipatiebeleid en het hierin geformuleerde doel van het verhogen van economische zelfstandigheid van vrouwen;

·       Armoede: Ook onder nuggers komt (relatieve) armoede voor. Het verbeteren van de inkomenspositie van (gezinnen van) nuggers draagt bij aan hun economische zelfstandigheid;

·       Preventief: Ongeveer 14% van de bij het CWI ingeschreven nuggers stroomt door naar de Wwb. Het gaat mogelijk om Ww-ers die hun maximale Ww-duur hebben bereikt, en in principe recht hebben op een Wwb-uitkering, maar hier pas na het wegvallen van bijvoorbeeld een werkende partner of een eigen vermogen aanspraak op kunnen maken. Dit is een beleidsmatig zeer relevante groep: voor gemeenten is het lonend om in deze groep te investeren, om zo te voorkomen dat men op een later tijdstip in de Wwb terecht komt;

·       Effectiviteit: De effectiviteit van trajecten voor nuggers is hoger dan die voor bijstandsgerechtigden, mogelijk ondermeer door intrinsieke motivatie van nuggers[4].

 

3.3 Advies van de RWI

In oktober 2007 is een rapport van de Raad van Werk en Inkomen (RWI) over de arbeidsparticipatie van nuggers verschenen[5]. De belangrijkste conclusie uit dit advies is dat er sprake is van een groot participatiepotentieel dat onbenut blijft. Ongeveer 453.000 nuggers geven aan dat zij wel zouden willen werken of meer willen werken dan nu het geval is. Het gaat daarbij om een groep mensen die jong is, relatief goed opgeleid en ook nog eens gemotiveerd. Bijna de helft van deze groep, ongeveer 198.000 personen, is dan ook actief op zoek naar werk. Deze groep kan onderverdeeld worden in: (a) een groep zonder afstand tot de arbeidsmarkt die in principe direct aan de slag kan; en (b) een groep met afstand tot de arbeidsmarkt die baat zou kunnen hebben bij de dienstverlening van CWI en gemeente.

 

Het rapport brengt in beeld of en hoe nuggers bediend worden vanuit gemeenten en/of CWI. Hierbij komt het volgende beeld naar voren: in de perceptie van het CWI heeft het weinig zin om nuggers door te verwijzen naar gemeenten. Gemeenten zien daardoor maar weinig nuggers aan het loket. Hoeveel nuggers zich melden en hoeveel van hen vervolgens een vorm van ondersteuning wordt aangeboden is onbekend. Door het CWI wordt niet bijgehouden hoeveel nuggers worden doorverwezen en door gemeenten wordt niet geregistreerd hoeveel nuggers zich melden. De beperkte dienstverlening aan nuggers laat zich deels verklaren door de financieringssystematiek Wwb en prestatie-indicatoren van het CWI, die beide voornamelijk gericht zijn op het terugdringen van het beroep op uitkeringen en veel minder op het aantal mensen dat werkt.

 

De RWI pleit ervoor de groep nuggers die wel graag willen werken maar niet actief op zoek zijn, op te roepen, te stimuleren en te verleiden om hun sluimerende werkwens om te zetten in daden. Daarnaast dienen degenen die de arbeidsmarkt wel actief benaderen, daarin waar nodig en mogelijk, te worden ondersteund door de daarvoor aangewezen partijen: CWI en gemeenten.

 

3.4 Rol van het CWI

Nuggers die zich inschrijven bij het CWI komen in principe in aanmerking voor de basisdienstverlening van het CWI en eventuele ondersteuning bij re-integratie door gemeenten. Een groot deel van het participatiepotentieel onder nuggers wordt op dit moment (nog) niet bereikt. Er is vaak wel contact met het CWI, maar slechts 10% van de nuggers laat zich daadwerkelijk inschrijven. Deze kleine groep is ook anders samengesteld dan de groep nuggers als geheel: het zijn vooral mannen, lager opgeleiden en allochtonen. Met name vrouwen en hoger opgeleide nuggers worden dus niet bereikt voor ondersteuning bij het vinden van werk.

 

Redenen voor nuggers om zich niet in te laten schrijven bij het CWI zijn:

·       Men komt alleen voor informatie en advies en besluit na een eerste oriënterend gesprek dat inschrijving niet nodig is. Men weet genoeg om zelfstandig verder te zoeken naar werk;

·       Men is van mening dat het CWI of de gemeente de in eigen ogen noodzakelijke hulp niet kan bieden;

·       Men komt voor een uitkering en niet voor werk, en wanneer blijkt dat men geen recht op een uitkering heeft en men dus feitelijk nugger is, ziet men af van inschrijving;

·       Gebrek aan arbeidsmarktperspectief doet werkzoekenden afzien van inschrijving.

 

Daarnaast volgt uit onderzoek[6] dat medewerkers van CWI vaak niet of maar globaal op de hoogte zijn van de beschikbare dienstverlening door gemeenten. In de doorverwijzing vanuit het CWI naar de gemeente wordt hierover dan ook geen advies opgenomen in het evaluatierapport.

 

Samenwerking rondom gezamenlijke (vraaggerichte) vacatureverwerving is wel intensief. Het CWI neemt het gehele werkzoekendenbestand door op zoek naar een kandidaat die aan de werkgeverseisen voldoet. Het speelt dan geen rol of kandidaten uggers of nuggers zijn. Gezamenlijke huisvesting in een Bedrijfsverzamelgebouw draagt bij aan de intensieve samenwerking op dit gebied.

 

Bovenstaande landelijke beeld wordt onderschreven door het CWI Delft. Het CWI geeft hierbij de wens aan de samenwerking met de gemeente ten aanzien van nuggers te verbeteren. Op het gebied van in te zetten instrumentarium zou het CWI de mogelijkheid willen krijgen om arbeidsmarktrelevante scholing in te kunnen zetten voor nuggers, in aanvulling op of volgend op het ingezette instrumentarium van het CWI.

 

 

4. Delfts beleid (2003-2007)

 

4.1 Beleidsuitgangspunten

De gemeente Delft heeft in 2003 is een gemeentelijk plan van aanpak opgesteld op basis waarvan de re-integratiedienstverlening ten aanzien van nuggers en Anw-gerechtigden de afgelopen jaren vorm heeft gekregen[7]. De beleidsuitgangspunten worden in onderstaande box weergegeven.

 

Beleidsuitgangspunten Delfts nug-beleid 2003-2007:

1.     Het gemeentelijk nug-beleid richt zich op die nuggers en Anw-gerechtigden die zich melden bij het CWI en daar geïndiceerd worden als fase-2/3/4 en aanspraak maken op de re-integratieverantwoordelijkheid van de gemeente;

2.     De aanpak-nug kenmerkt zich door het zo snel mogelijk toeleiden naar werk;

3.     Voor diegene die mogelijkheden hebben om toe te treden tot de arbeidsmarkt (fase-2/3) wordt een trajectaanbod ingekocht;

4.     Deze trajecten mogen niet langer duren dan 6 maanden;

5.     Deze trajecten kennen een maximale trajectprijs van € 2500,-;

6.     Er wordt geen eigen bijdrage van klanten gevraagd;

7.     Voor diegene waarbij die mogelijkheden er niet meer zijn (fase-4) wordt geen trajectaanbod ingekocht, maar vindt er met de klant een oriëntatie plaats op het welzijnsaanbod binnen de gemeente Delft;

8.     Fase-4 geïndiceerde deelnemers welke gemotiveerd zijn voor een activerend (vervolg)traject kunnen hiervoor in aanmerking komen;

9.     Het trajectaanbod voor fase-2/3 zal bestaan uit complete trajecten door externe re-integratiebedrijven, meegenomen in de aanbesteding re-integratietrajecten 2003;

10.  Het CIP aanwijzen en inrichten als steun/informatiepunt fase-4 nuggers;

11.  De Wiw-dienstbetrekkingen worden toegankelijk gemaakt voor nuggers (tot 2004 van kracht);

12.  I/D-banen worden niet voor de nieuwe doelgroepen in gezet (tot 2004 van kracht);

13.  Bij de toeleiding van nuggers naar re-integratieactiviteiten wordt geen inkomenstoets gehanteerd;

14.  Het gemeentelijk incentive-beleid wordt niet van toepassing verklaard voor de nieuwe doelgroepen;

15.  Bij de inzet van kinderopvang dient primair te worden nagegaan of de kinderopvang mede-gefinancierd kan worden door de (werkgever van de) partner;

16.  Er wordt primair gericht op het zoveel mogelijk bieden van een sluitende aanpak aan diegene die zich melden bij het CWI;

17.  Er wordt gebruik gemaakt van een gemeentelijk trajectplan, waarbij aansluiting wordt gezocht met het te ontwikkelen trajectplan in het kader van art. 70 Abw;

18.  Bij verwijtbare nalatigheid van de klant bij de uitvoering van de gemaakte afspraken in het trajectplan wordt de uitvoering van dit plan met onmiddellijke ingang gestopt;

19.  € 75.000,- (30 trajecten x € 2.500,-) te reserveren voor de inkoop van re-integratietrajecten nuggers/Anw-gerechtigden.

 

4.2 Implementatie

Voor de implementatie van het nug-beleid heeft de gemeente Delft in de periode 2003-2007 trajecten ingekocht voor re-integratie van nuggers en Anw-gerechtigden. Deze trajecten kunnen worden onderverdeeld in: (1) trajecten specifiek gericht op nuggers; en (2) trajecten voor een gemengde ug/nug-doelgroep.

 

4.2.1 Trajecten specifiek gericht op nuggers 

Voor de periode 2005-2007 zijn er specifiek op de doelgroep nuggers (fase 2-3) 40 trajecten gereserveerd bij Alexander Calder, de zogenaamde lichte trajecten. Deze trajecten richtten zich op de mogelijkheden en wensen van de klant met betrekking tot de arbeidsmarkt om vervolgens middels verschillende trainingen en sollicitatieactiviteiten de klant duurzaam te laten uitstromen naar regulier werk.

De realisatie van deze trajecten is teleurstellend geweest. In 2005 zijn er van de 40 gereserveerde trajecten maar 14 gerealiseerd. In 2006 zijn slechts 3 van de 40 trajecten gerealiseerd. Voor 2007 zijn er 4 trajecten gerealiseerd.

 

Verklaringen voor deze lage realisatie zijn:

·       De indruk bestaat dat de gemeentelijke nug-trajecten onvoldoende bekend zijn bij de medewerkers van het CWI, waardoor nuggers nauwelijks doorverwezen worden naar de gemeente voor een re-integratietraject;

·       De trajectduur van 6 maanden, inclusief scholing, wordt te kort geacht. Veel nuggers geven aan dat ze scholing willen, maar veelal kennen opleidingen een langere duur dan het in de trajecten toegestane maximum van 6 maanden. Hierdoor zien nuggers af van deelname aan de trajecten;

·       Nuggers weten over het algemeen precies welk type werk zij willen, en willen niet ingaan op algemeen geaccepteerde arbeid. Omdat zij voor hun bestaan niet afhankelijk zijn van inkomsten uit werk of uitkering, kunnen ze het zich veroorloven om selectief te zijn. Zij zijn in een positie om aangeboden re-integratietrajecten af te wijzen.

 

4.2.2 Trajecten voor een gemengde ug/nug-doelgroep:

Voor de periode 2003-2004 zijn ook gecombineerde (ug/nug) trajecten ingekocht bij Kliq en Hudson voor klanten met een fase 3/4-indicatie. Daarnaast waren er specifiek voor nug-jongeren verschillende trajecten voor een gemengde ug/nug doelgroep.

 

De re-integratietrajecten van Kliq en Hudson waren gericht op ug- en nug-klanten met een fase 3/4-indicatie. De contracten waren afgesloten voor een totaal van maximaal 300 trajecten, met een gemiddelde doorlooptijd van een jaar voor fase 3-klanten, en anderhalf jaar voor fase 4-klanten, beiden exclusief scholing. Deze trajecten zijn al van start gegaan voordat het gemeentelijke nug-beleid 2003-2007 werd vastgesteld en uitgevoerd. Na vaststelling van het gemeentelijk nug-beleid hebben Kliq en Hudson zich hieraan moeten conformeren voor zover het nieuwe nug-klanten betrof. Er zijn helaas geen cijfers over het aantal nuggers dat in traject is geweest, omdat in de administratieve afhandeling van deze trajecten geen uitsplitsing is gemaakt tussen uggers en nuggers.

 

Wat betreft de trajecten gericht op nug-jongeren, sinds 2004 zijn de opstapbanen bij Werkplan beschikbaar gesteld. In deze opstapbanen worden jongeren bemiddeld naar een arbeidsovereenkomst voor 1 jaar (32 uur) tegen een salaris gelijk aan het minimum jeugdloon. Voor nug-jongeren geldt daarbij dat zij van een opstapbaan gebruik kunnen maken, bij voorkeur als deze wordt gecombineerd met een BBL-traject (beroepsbegeleidende leerweg – BBL). In de realisatie hiervan gaat het om kleine aantallen (2005: 3; 2006: 8; 2007: 4).

Daarnaast is er bij de inkoop van re-integratietrajecten 2006 specifiek aandacht geweest voor trajecten gericht op de doelgroep jongeren (zowel ug- als nug-jongeren). De opzet van het traject van Fourstar was erop gericht om motivatie en weerbaarheid van jongeren te versterken, hen te helpen gemotiveerd te kiezen voor een vervolg richting school of werk. De ervaringen met deze trajecten waren goed.

Per 2007 is besloten nug-jongeren op dezelfde manier te behandelen als ug-jongeren en het volledige re-integratie-instrumentarium voor hen beschikbaar te stellen.

 

Bij een deel van de gecombineerde trajecten is het achteraf gezien lastig gebleken om data te verkrijgen over de ervaringen met en de behaalde resultaten van de afzonderlijke doelgroepen (ug/nug). Hierdoor is onvoldoende zicht op de toeleiding van klanten en de benutting van de middelen. Aanbevolen wordt om in de rapportages van trajecten met een gemengde ug/nug-doelgroep onderscheid te maken in de doelgroep uggers en de doelgroep nuggers voor wat betreft aanpak en resultaten. Hierdoor verkrijgt de gemeente meer inzicht in de behoeften van nuggers.

 

 

5. Visie voor de komende jaren  (2008-2011)

 

De afgelopen periode (2003-2007) was de Delftse visie ten aanzien van nuggers om zich niet actief op deze doelgroep te richten. Het beleid dat de gemeente de afgelopen jaren gevoerd heeft ging uit van de visie dat re-integratie van Wwb-gerechtigden een hogere prioriteit had dan re-integratie van nuggers.

 

Zoals ook in het collegeprogramma 2006-2010[8] wordt genoemd, wil de gemeente Delft de kansen op betaald werk voor alle Delftse burgers vergroten. Hiertoe is het van belang om de komende jaren in te zetten op het beter bereiken van de doelgroep nuggers en hen te ondersteunen bij het vinden van werk.

 

De gemeente Delft neemt hierbij de volgende landelijke overwegingen over:

·       Arbeidspotentieel: Het is van belang nuggers te activeren voor de arbeidsmarkt;

·       Emancipatoire overwegingen: Het nastreven van economische zelfstandigheid van alle Delftse burgers. Toename van betaalde arbeidsparticipatie is hierin een doelstelling;

·       Armoedebestrijding: Een eigen inkomen biedt bescherming tegen armoede en (uitkerings-)afhankelijkheid. Inzetten op betaalde arbeid als middel om het gezinsinkomen te verhogen, en daarnaast het preventieve doel, namelijk voorkomen dat nuggers later in de bijstand terecht komen.

 

Op basis van deze nieuwe inzichten wordt voorgesteld wordt om in het Delftse nug-beleid de volgende uitgangspunten te hanteren:

·       Het arbeidspotentieel van nuggers wordt actief aangeboord ten behoeve van inzet op de arbeidsmarkt;

·       Hiertoe worden nuggers beleidsmatig gelijkgesteld aan Wwb-ers. Dit houdt in dat het gehele palet aan re-integratie-instrumenten wordt opengesteld voor zowel Wwb-ers als nuggers. Ook worden nuggers in navolging van Wwb-ers gekoppeld aan het Werkgeversloket en mogen zij gebruik maken van het Persoonsgebonden Re-integratie Budget (PRB)[9].

 

 

6. Plan van aanpak

 

6.1 Algemeen

 

6.1.1 Sluitende aanpak: de samenwerking tussen CWI en gemeente

Een belangrijke oorzaak van de achterblijvende dienstverlening aan nuggers ligt in de beperkte samenwerking tussen CWI en de gemeente. Gebleken is dat in gemeentes waar sprake is van gezamenlijke huisvesting in een Bedrijfsverzamel-gebouw (BVG) in de regel intensief wordt samengewerkt. De gemeente Delft is per 1 december 2007 ook gezamenlijke gehuisvest met CWI en UWV in een BVG. Dit biedt goede gelegenheid om de samenwerking tussen het CWI en de gemeente ten aanzien van nuggers te herijken en te intensiveren.

 

Het is van belang dat er met het CWI en binnen het BVG afspraken worden gemaakt over de dienstverlening naar nuggers toe en dat bestaande procedures worden doorlopen en bijgesteld. Hierbij kan gedacht worden aan:

·       Het opnemen van de doelgroep nuggers in het Ketenjaarplan;

·       Het informeren van het CWI over de dienstverlening die er bij de gemeente beschikbaar is voor nuggers;

·       Het maken van afspraken met het CWI over doorverwijzing en overdracht van nuggers door CWI naar de gemeente en afspraken over terugrapportage aan het CWI;

·       Het in overleg met het CWI opzetten van een eenduidige registratie van nuggers.

 

Binnen de gemeente dienen er ook afspraken gemaakt te worden over de organisatorische inbedding van uitvoering van het nug-beleid. Zo moet er helderheid ontstaan over onder andere naar wie het CWI het re-integratieadvies van de nugger moet toesturen, en op welke manier de gemeente aan het CWI terugkoppelt welke ondersteuning de gemeente geboden heeft aan de door het CWI doorverwezen nugger (mogelijk ook op te nemen in een geactualiseerde Service Niveau Overeenkomst). Dit maakt het voor het CWI ook makkelijker om in te schatten wat de mogelijkheden tot dienstverlening zijn en hoe dit past in de hulpvraag van andere nuggers.

 

Na het besluitvormingsproces zal er nader invulling gegeven worden aan deze organisatorische inbedding. In een aanvullende notitie wordt het implementatieplan uitgewerkt (personele inzet, beschrijving werkproces, etc.).

 

6.1.2  Inzet van trajecten

Er is sprake van een grote diversiteit binnen de doelgroep nuggers onder andere rondom het opleidingsniveau en de wensen en mogelijkheden ten aanzien van de arbeidsmarkt. Om nuggers net zo goed te kunnen bedienen als Wwb-ers krijgt, in navolging van het openstellen van alle re-integratieinstrumenten voor de nug-jongeren, de gehele doelgroep nuggers toegang tot het complete re-integratiepalet van de gemeente, inclusief deelname aan arbeidsmarktprojecten en gesubsidieerde arbeid, evenals de mogelijkheid gebruik te maken van het Persoonsgebonden Re-integratie Budget (PRB). Dit sluit aan bij de klantgerichte benadering en de cultuur van meer mèt en minder vóór de klant werken.

 

6.1.3 Scholing

Duurdere instrumenten zoals scholing werden spaarzaam ingezet voor nuggers. Dit terwijl scholing een belangrijke rol kan vervullen in het aan het werk helpen van nuggers. De bereidheid om bij te leren is groot. Daarnaast is het gebleken dat de trajectduur van 6 maanden, inclusief scholing, te kort is om tegemoet te kunnen komen aan de scholingsbehoefte van veel nuggers. Dit was voor nuggers een reden om niet te starten of voortijdig te stoppen met het aangeboden traject.

 

Om tegemoet te komen aan de scholingsbehoefte van nuggers wordt, daar waar de scholing aantoonbaar bijdraagt aan inzetbaarheid voor knelpunten in de arbeidsmarkt, ingezet op het faciliteren van toegesneden scholing binnen het bestaande re-integratiepalet. Een nadere uitwerking van in te zetten scholing wordt gegeven in de scholingsnota die in het 1e kwartaal van 2008 verschijnt.

 

6.1.4 Verzuim en sancties

Gemeente Delft is bezig met de implementatie van een integrale verzuimaanpak. Uitgangspunt hierin is dat deelname aan re-integratie niet vrijblijvend is. Door informatieverstrekking en optimale dienstverlening wordt klanten duidelijk gemaakt wat zij van de gemeente mogen verwachten en wat de consequenties zijn als regels rondom verzuim niet worden nagekomen.

 

Op nuggers is de maatregelenverordening Wwb niet van toepassing. Vanuit de re-integratieverordening krijgt de nug-klant wel rechten en plichten opgelegd. Staand beleid ten aanzien van nuggers is dat bij verwijtbare nalatigheid van de klant het traject wordt stopgezet. Hierbij wordt niet gekozen voor het sanctiemiddel boete. De achterliggende reden is dat dit heel complexe uitvoeringsconsequenties zou hebben. Daarnaast geldt vanuit volwasseneneducatiebeleid dat er een scholingsovereenkomst met de nug-klant wordt afgesloten, waarin eveneens rechten en plichten zijn vastgelegd. Uitgangspunt daarbij is dat van iedereen die onderwijs volgt en ongeoorloofd verzuimt, na twee waarschuwingen de opleiding wordt stilgezet.

 

Dit beleid rondom verzuim van nuggers wordt voortgezet. Bij start van deelname aan een re-integratietraject en/of scholing wordt er een overeenkomst afgesloten met de nugger, waarin rechten en plichten zijn vastgelegd. Uitgangspunt daarbij is dat voor iedere nugger die deelneemt aan een gemeentelijk re-integratietraject en/of scholing volgt en daarbij ongeoorloofd verzuimt en/of zich niet aan zijn plichten houdt, na twee waarschuwingen een sanctie volgt. In het geval van deelname aan een re-integratietraject is de sanctie dat het instrument niet langer beschikbaar wordt gesteld en dus wordt stopgezet. In het geval van het volgen van scholing is de sanctie dat de nugger na twee waarschuwingen de opleiding wordt stilgezet. De instrumenten verzuimcontrole en verlofaanvraag worden ingezet conform de integrale verzuimaanpak.

 

6.1.5 Eigen bijdrage

Om te voorkomen dat nuggers te vrijblijvend omgaan met de gemeentelijke ondersteuning kan de gemeente ervoor kiezen een eigen bijdrage-beleid in te voeren voor nuggers. Dit kan bestaan uit het hanteren van inkomenscriteria, het vragen van een eigen bijdrage en/of het invoeren van een terugvorderingsclausule. Een dergelijk eigen bijdrage-beleid kan erin voorzien dat er selectie plaatsvindt van daadwerkelijk gemotiveerde nuggers.

Aan de andere kant kan een eigen bijdrage-beleid werkzoekenden er ook van doen afzien de zoektocht naar werk door te zetten. Een tweede reden om af te zien van een eigen bijdrage is het besef dat de doelgroep die zich bij de gemeente meldt, niet de meest kansrijke werkzoekende nuggers betreft. Direct bemiddelbare werkzoekenden kunnen kosteloos gebruik maken van een deel van het instrumentarium van het CWI. Het is dan onevenwichtig om de minst kansrijke doelgroep een eigen bijdrage te vragen, terwijl kansrijkere werkzoekende nuggers kosteloos hulp kunnen krijgen. Dit pleit ervoor om het huidige beleid voort te zetten waarbij nuggers geen eigen bijdrage hoeven te betalen voor deelname aan trajecten.

 

6.1.6 Kinderopvang

Nuggers die een re-integratietraject via de gemeente volgen en ingeschreven staan bij het CWI, vallen onder de Wet Kinderopvang. Dat betekent dus dat ze gebruik kunnen maken van de financiering conform de Wet Kinderopvang en de ondersteuning die de gemeente Delft hierin biedt.

 

6.1.7 Werving

Gemeente Delft heeft er de afgelopen jaren voor gekozen om niet zelf actief nuggers te werven, maar zich primair te richten op klanten die zichzelf melden bij het CWI en naar de gemeente worden doorgeleid. Het is gebleken dat het aantal nuggers dat zich meldt bij de gemeente evenals de doorgeleiding van het CWI naar de gemeente zeer beperkt is. Intensivering van pogingen om nuggers te bereiken is daarom gewenst.

 

Om arbeidsparticipatie van deze categorie nuggers te stimuleren wordt voorgesteld om de volgende acties te ondernemen:

·       Actieve werving waarbij de mogelijke ondersteuning vanuit CWI en de gemeente helder uiteengezet wordt, evenals de wijze waarop nuggers aanspraak kunnen maken op de beschikbare dienstverlening;

·       Voorlichting verzorgen over de volgende onderwerpen: opleidingen, afstemming zorg en arbeid (inclusief de mogelijkheden tot kinderopvang), financiële consequenties van arbeidsparticipatie.

 

 

6.2 Specifiek per categorie 

Zoals gezegd kan de doelgroep nuggers worden onderverdeeld in de categorieën inburgeraars, jongeren, schuldsaneringsklanten, en overige nuggers. Daarnaast zijn Anw-gerechtigden een aparte doelgroep. Elk van deze groepen wordt gekenmerkt door een eigen behoefte, gewenste benadering en trajectaanpak.

 

6.2.1 Inburgeraars

Sinds 1 januari 2007 zijn de Wet inburgering (WI) en de vrijwillige regeling in werking getreden. Onder deze regelgeving kunnen inburgeringsplichtigen en inburgeringsbehoeftigen in aanmerking komen voor een door de gemeente aangeboden en gefinancierd inburgeringstraject. Het gemeentelijk beleid dat rondom inburgering is geformuleerd heeft ook betrekking op nug-inburgeraars. U wordt hiervoor verwezen naar de Integratienota[10].

 

6.2.2 Jongeren

Per 1 augustus 2007 is de Leerplichtwet gewijzigd door invoering van de kwalificatieplicht. De kwalificatieplicht begint direct na het einde van de leerplicht en eindigt zodra de jongere de leeftijd van 18 jaar bereikt of een startkwalificatie heeft behaald. Een startkwalificatie is minimaal een havo- of vwo-diploma, of een mbo-diploma op tenminste niveau 2  (basisberoepsbeoefenaar - BBO). De gemeente Delft richt zich op jongeren zonder startkwalificatie. Deze jongeren moeten òf terug naar school òf aan het werk. Met name voor die jongeren die aan werk geholpen dienen te worden zijn re-integratietrajecten een mogelijk hulpmiddel.

 

Nug-jongeren kunnen gebruik maken van de opstapbanen, waarin zij bemiddeld worden naar een arbeidsovereenkomst voor 1 jaar (32 uur) tegen een salaris gelijk aan het minimum jeugdloon. Voor nug-jongeren geldt daarbij dat zij van een opstapbaan gebruik kunnen maken, bij voorkeur als deze wordt gecombineerd met een BBL-traject (beroepsbegeleidende leerweg – BBL). Daarnaast is in 2007 besloten nug-jongeren op dezelfde manier te behandelen als ug-jongeren en het volledige re-integratie-instrumentarium voor hen beschikbaar te stellen.

 

Naar verwachting wordt in 2008 de Leerwerkplicht ingevoerd voor jongeren tot 27 jaar. Over dit onderwerp zal tijdig beleid worden geformuleerd.

 

6.2.3 Schuldsaneringsklanten

Nuggers die vallen onder de WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen) kunnen er door hun bewindvoerder toe aangezet worden om werk te gaan zoeken in het kader van hun schuldsaneringstraject. Doelstelling ten behoeve van deze categorie nuggers is het inzetten op het ondersteunen bij het vinden van werk middels inzet van gemeentelijke re-integratie-instrumenten. Het hebben van betaald werk biedt het beste perspectief om uit de schulden te raken.

 

6.2.4 Overige nuggers

Doelstelling ten aanzien van deze categorie 'overige nuggers' is het vergroten van hun economische zelfstandigheid door het bieden van ondersteuning bij het vinden van werk.

 

6.2.5 Anw-gerechtigden

Een deel van de Anw-gerechtigden zal een beroep doen op een Wwb-uitkering op het moment dat zij geen andere bron van inkomsten (zoals werk, een andere uitkering, vermogen, een nieuwe partner met inkomen) hebben bij het verlopen van hun Anw-uitkering. Dit kan zich bijvoorbeeld voordoen als het jongste kind van de Anw-gerechtigde 18 jaar wordt. De gemeente heeft er belang bij deze Anw-gerechtigden tijdig in beeld te krijgen en te ondersteunen zodat zij hun kansen om toe te treden tot de arbeidsmarkt optimaal kunnen benutten. Het in beeld krijgen van deze mensen kan sinds mei 2005 via de Stichting Inlichtingenbureau Gemeenten, waarbij gegevens van nabestaanden kunnen worden opgevraagd. Deze gegevens zijn ook van belang voor het Delftse armoedebeleid om een beeld te krijgen van de aantallen Anw-gerechtigden met een laag inkomen.

 

 

7. Financiën

 

Per 1 januari 2002 is de re-integratie-verantwoordelijkheid voor nuggers opgedragen aan CWI en gemeenten. Het budget ten behoeve van de re-integratie van nuggers is met deze wijziging meegegaan naar gemeenten en opgenomen in het  Wwb werkbudget. Nuggers krijgen toegang tot het gehele gemeentelijk re-integratiepalet. De mogelijke extra kosten die hiermee samenhangen worden meegenomen in het verdeelvoorstel voor het Wwb-Werk-budget 2008. Er is geen aanvullend budget nodig. Op basis van de re-integratieverordening kan de gemeente de inzet van instrumenten (mede) sturen op basis van beschikbare middelen. Hierdoor worden voorzieningen altijd aangeboden binnen het beschikbare Wwb-Werk-budget.

 

 

8.  Advies van het Panel Werk en Inkomen en reactie daarop

 

8.1 Advies

Datum Panelvergadering: 24 januari 2008.

 

Het Panel is van mening dat in de nota teveel nadruk wordt gelegd op het arbeidsmarktpotentieel van niet-uitkeringsgerechtigden (de zgn. nuggers). Veel mensen, ook uit deze doelgroep, zijn actief op het gebied van vrijwilligerswerk en andere maatschappelijk nuttige activiteiten. Het Panel adviseert dan ook in plaats van deze eenzijdige nadruk op het arbeidsmarktpotentieel meer de aandacht te richten op maatschappelijke participatie.

 

Het Panel kan instemmen met het voornemen om het gehele palet aan re-integratie-instrumenten in te zetten voor nuggers, mits dit niet leidt tot beperking van de mogelijkheden voor uitkeringsgerechtigden.

 

Het Panel constateert dat er voor wat betreft de uitvoering sprake is van een groeimodel. Gedurende het proces zal dit verder ontwikkeld worden. De overigens goed leesbare nota biedt op dit punt in § 9.3 nog geen helder inzicht in tijdspad en activiteiten. Het Panel zou graag op de hoogte willen blijven van de stappen in dit groeiproces.

Het rendement van dit beleid staat of valt met de behoefte, die op dit moment onvoldoende bekend is, en de motivatie van de betrokkenen.

 

Voor wat betreft punt 7 van het voorstel, het verdeelvoorstel voor het Wwb-werk-budget 2008, wil het Panel nogmaals benadrukken dat het inzetten van de instrumenten voor nuggers niet ten koste mag gaan van de mogelijkheden van uitkeringsgerechtigden.

 

8.2 Reactie

Het College is verheugd met de instemming van het Panel, en zal erop toezien dat het openstellen van het re-integratie-instrumentarium voor nuggers op geen enkele manier zal leiden tot een beperking van de mogelijkheden van uitkeringsgerechtigden

 

We erkennen dat de nota zich richt op arbeidsparticipatie. Dit is inherent aan de gehanteerde definitie van nuggers: personen die geen uitkering ontvangen, die niet werken of minder dan 12 uur per week werken, en wel willen werken of meer dan 12 uur willen werken.

 

Daarnaast onderschrijven we dat veel burgers actief zijn op het gebied van vrijwilligerswerk en andere maatschappelijk nuttige activiteiten. Voor ondersteuning daarin kunnen zij een beroep doen op verschillende instrumenten die vanuit de gemeente worden aangeboden, zoals bijvoorbeeld vrijwilligersondersteuning en mantelzorgtraining vanuit volwasseneneducatie (Web-financiering), of sociale activeringstrajecten binnen het re-integratiepalet.

 

 

9. Voorstellen

 

Gevraagd wordt in te stemmen met de volgende voorstellen:

 

1.   De visie ten aanzien van nuggers actualiseren:

·       Inzetten op het aanboren van het arbeidspotentieel van nuggers ten behoeve van inzet op de arbeidsmarkt;

·       Hiertoe nuggers beleidsmatig gelijkstellen aan Wwb-ers - voor zover de bestaande contracten en verordening die mogelijkheid bieden en nieuwe contracten hierop afstemmen - : het gehele palet aan re-integratie-instrumenten openstellen voor zowel Wwb-ers als nuggers, nuggers in navolging van Wwb-ers koppelen aan het Werkgeversloket (t.b.v. deelname aan arbeidsmarktprojecten en gesubsidieerde arbeid), en nuggers de mogelijkheid geven gebruik te maken van het Persoonsgebonden Re-integratie Budget (PGB).

 

 

Om de visie om te zetten in uitvoering:

 

2.   Conform de hierboven geformuleerde visie de re-integratieverordening aanpassen.

 

3.   Uitwerken van het implementatieplan ten aanzien van organisatorische inbedding van het herziene nug-beleid binnen de gemeente Delft.

     Er wordt uitgegaan van een groeimodel, waarbij in 2008 het herziene nug-beleid geldt voor de nuggers die vallen in de  categorieën inburgeraars, jongeren, schuldsaneringsklanten en de Anw-gerechtigden. Daarnaast gaat het gelden voor de ‘overige nuggers’ die zich zelf bij het CWI melden en voor de (groepen) mensen die we willen bereiken conform de Nota Emancipatie.

     Gedurende 2008 wordt onderzocht hoe groot en divers de Delftse nug-populatie is om zodoende een beeld te verkrijgen van de aantallen nuggers die we in Delft zouden kunnen verwachten. Aan de hand de uitkomsten van dit onderzoek wordt er in 2009 een Plan van Aanpak opgesteld. In dit Plan van Aanpak wordt ook werving en voorlichting meegenomen.

Onderdeel van het implementatieplan is tevens het herijken en intensiveren van de samenwerking tussen gemeente en CWI rondom ondersteuning van nuggers. Hiertoe worden afspraken gemaakt met het CWI (omtrent: aanpassen Ketenjaarplan; CWI informeren over beschikbare gemeentelijke re-integratiepalet; afspraken maken over doorverwijzing, overdracht en terugrapportage; registratie van nuggers).

     Het implementatieplan is gereed in het 1e kwartaal 2008. 

 

4.   Nuggers scholing bieden, daar waar deze aantoonbaar arbeidsmarktrelevant is. Een nadere uitwerking hiervan in de scholingsnota in 1e kwartaal 2008.

 

5.   Verzuim- en sanctie-beleid voor nuggers inzetten conform de integrale verzuimaanpak.

 

6.   Nuggers geen eigen bijdrage vragen voor deelname aan re-integratietrajecten.

 

7.     Kosten voor herziene nug-beleid meenemen in het verdeelvoorstel voor het Wwb-Werk-budget 2008.

8.     De visie ter kennisname sturen aan de raad.

 

 

 

 


[1] In deze nota worden niet-uitkeringsgerechtigden aangeduid met de term ‘nuggers’, hierbij aansluitend bij de landelijke terminologie zoals gehanteerd in het advies van de RWI ‘De drempel over – Advies over het aanboren van onbenut participatiepotentieel’ (oktober 2007).

[2] “Samen werken, samen leven” – Coalitieakkoord tussen de Tweede Kamerfracties van de CDA, PvdA en ChristenUnie, 7 februari 2007

[3] “Samen aan de slag”, Bestuursakkoord Rijk en gemeenten, 4 juni 2007

[4] “Re-integratie van niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekenden – Inzet en effectiviteit van re-integratietrajecten bij nuggers” – SEO Economisch onderzoek, september 2007

[5] “De drempel over – Advies over het aanboren van onbenut arbeidspotentieel” – RWI, oktober 2007

[6] “Aan de slag met nuggers – Onderzoek naar de dienstverlening van CWI en gemeenten aan niet-uitkeringsgerechtigden”, Research voor Beleid, juni 2007

[7] Nota “Re-integratie nieuwe doelgroepen” (kenmerk 02/036803, 28/10/2002)

[8] “Ruimte zien en ruimte maken”, Coalitieakkoord 2006-2010

[9] Als uitvoeringsdilemma komt naar voren dat bij de Klantenteams de zorg bestaat dat nuggers mogelijk Wwb-ers gaan verdringen in de aanpak. Deze zorg is gebaseerd op het feit dat voor de Wwb-financiering wordt afgerekend op basis van succesvolle uitstroom uit het traject. Voor een re-integratiebedrijf is uitstroom gemakkelijker te realiseren in geval van een gemotiveerde nugger dan in geval van een Wwb-er, en bestaat het risico op verdringing van Wwb-ers door nuggers.

Naar ons idee is dit een theoretisch probleem en zal het in de praktijk niet zo’n vaart lopen. Gemotiveerde/succesvolle nuggers hebben WIZ niet of nauwelijks nodig, die kunnen heel goed op eigen kracht of met een klein zetje in de rug de arbeidsmarkt betreden.

[10] Integratienota 2008-2011 “Perspectief voor alle Delftenaren” (kenmerk 20346986)