1. Inleiding
Gemeente Delft verleent in bepaalde gevallen
bijzondere bijstand aan gedetineerden. Wanneer bijzondere bijstand verstrekt
wordt is dit altijd ten behoeve van de woonlasten. Door de woonlasten van een
gedetineerde door te betalen, wordt voorkomen dat belanghebbende na detentie
dakloos wordt. Hiermee willen we deze doelgroep de kans bieden te kunnen
re-integreren in de Delftse samenleving en recidive en overlast te voorkomen.
Bijstand verstrekken aan gedetineerden heeft echter geen wettelijke grondslag.
Dit memo is dan ook geschreven met het doel het
college hiervan op de hoogte te stellen alsmede voor te stellen dit beleid met
een kleine aanpassing te handhaven.
De voorgestelde aanpassing is bedoeld om een
verband te leggen tussen het beleid van WIZ en het beleid van het programma
Veiligheid. Binnen dit programma is het project Aansluiting Nazorg
Ex-gedetineerden van start gegaan. Doel van dit project is het tegengaan van
recidive en de samenhangende risico’s voor de gemeente Delft. Hieronder volgt
meer informatie over het project. Vervolgens wordt het huidige beleid
beschreven gevolgd door het voorstel hierin een kleine wijziging aan te
brengen.
Op dit moment is er nadrukkelijk aandacht voor de
nazorg van ex-gedetineerden. Er is een landelijk project van start gegaan met
het doel de samenwerking tussen de gemeenten en de gevangenissen (Justitie)
vorm te geven: “het project Aansluiting Nazorg Ex-gedetineerden”. Het accent ligt op gegevensuitwisseling
tussen de gevangenissen en gemeenten, zodat gemeenten op de hoogte zijn van
ex-gedetineerden die vanuit detentie terugkomen naar de gemeente. Door tijdig
deze informatie te ontvangen kan de gemeente zorg dragen voor de opvang. In
Delft wordt momenteel een coördinatiepunt opgezet dat dit project uit zal
voeren. De nazorg die gemeenten aan ex-gedetineerden gaat bieden is verdeeld in
vier hoofdgebieden:
1.
Werk en Inkomen
2.
Huisvesting
3.
Identiteitsbewijs
4.
Zorg
Ad 1
Het gaat met name om uitkeringsgerechtigde
ex-gedetineerden en gedetineerden die geen inkomsten hebben na hun detentie.
Doel is de ex-gedetineerden tijdig een uitkering toe te kennen, wanneer hier
recht op is, zodat deze in zijn bestaan kan voorzien. Daarnaast verschaft de
WWB instrumenten om de re-integratie naar werk te realiseren. Wanneer er sprake
is van schulden zal de belanghebbende worden doorverwezen naar de budgetwinkel
om deze schulden te saneren.
Ad 2
Huisvesting is een belangrijke voorwaarde om
re-integratie mogelijk te maken. Binnen het huidig beleid van WIZ, zie
hieronder, kan worden voorkomen dat een gedetineerde tijdens kortdurende
detentie dakloos wordt. Bij terugkomst uit langdurende detentie, of wanneer om
andere redenen de ex-gedetineerde dakloos is of dreigt te worden, wordt binnen
het project hulp geboden in samenwerking met de woningbouwcorporatie, het
programma Wonen Zorg en Welzijn en stichting Perspektief.
Op grond van artikel 13 lid 1 sub a WWB wordt aan
gedetineerden in beginsel geen bijstand verleend. Dit heeft twee redenen. Ten
eerste vanwege het feit dat bijstandverlening uitsluitend betrekking heeft op
de noodzakelijke bestaanskosten. In de noodzakelijke bestaansmiddelen wordt
tijdens detentie door de Minister van Justitie voorzien. Er bestaat dus geen
noodzaak. Ten tweede wijst, volgens voormalig Staatssecretaris Van Hoof, het gedetineerd raken op een tekortschietend
besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan. Het
tekortschietend besef is een uitsluitingsgrond voor het recht op bijstand en
dan met name voor de bijzondere bijstand.
Uitzonderingen
In de wet worden hierop een aantal uitzonderingen
gemaakt. Deze uitzonderingen liggen veelal in de aard van de detentie. Zo is
tijdens dagdetentie, deelname aan een penitentiair programma of tijdens
elektronisch toezicht (huisarrest) wel bijstandsverlening toegestaan. Naast
deze in de wet genoemde uitzonderingen, kan de gemeente Delft, op basis van het
huidige (buitenwettelijke) beleid, bijstand verlenen in individuele gevallen.
Wanneer de Gemeente Delft bijstand verleent,
gebeurt dit in de vorm van bijzondere bijstand voor de kosten van het aanhouden
van de eigen woning. Wanneer de duur van detentie langer is dan zes maanden,
maar korter dan één jaar,kan alleen bijstand worden verstrekt voor de kosten
van de opslag van de inboedel.
De termijnbedragen energie en water worden in
principe niet betaald. Alleen wanneer gedetineerde regelmatig naar huis komt,
kunnen deze worden doorbetaald. Wanneer dit niet het geval is heeft het
afsluiten van de energie de voorkeur. Na afloop van de detentie kan eventueel
bijzondere bijstand verstrekt worden voor de spoedaansluiting. Het bedrag voor
een spoedaansluiting is € 39,95. Dit is goedkoper dan het doorbetalen van de
termijnbedragen.
Bijstandsverlening aan gedetineerden op basis van
het huidige beleid wordt alleen verstrekt aan alleenstaanden. Immers wanneer de
gedetineerde een partner in de woning achterlaat kan deze de kosten dragen of
hiervoor bijstand aanvragen. Elk geval wordt individueel getoetst waarbij de
volgende aspecten een rol spelen:
·
Aard van de detentie (bij voorarrest wordt bijstand
verleend)
·
Voor bijstand ten behoeve van doorbetaling
woonlasten geldt een maximum duur van 6 maanden;
·
Voor bijstand ten behoeve van opslagkosten geldt
een maximum duur van 12 maanden;
·
Of de gedetineerde de mogelijkheid heeft gehad om
te reserveren;
·
Of de gedetineerde de mogelijkheid had zijn woning tijdelijk te verhuren.
Naast de gemeente Delft zijn er nog een aantal
gemeenten die bijstand verlenen aan gedetineerden, ondanks het buitenwettelijke
karakter hiervan. Ook de G4 verlenen in deze gevallen bijstand. Er is onderscheid
te maken in gemeenten die de bijstand als gift verlenen en gemeenten die
leenbijstand verstrekken. In Delft wordt de bijstand in de vorm van een gift
verstrekt.
Om ons beleid in overeenstemming te brengen met de
WWB zou er voor gekozen moeten worden om in het geheel geen bijstand te
verlenen. Echter is dit niet in overeenstemming met de zorgplicht van de
gemeente jegens haar burgers.
Voorgesteld wordt om, in het kader van het project
Aansluiting Nazorg Ex-gedetineerden, het huidige beleid te handhaven. Er is
echter een groep ex-gedetineerden die herhaaldelijk recidiveert (veelplegers).
Het is onwenselijk deze groep vanuit WWB gelden onvoorwaardelijk financieel te
ondersteunen. Dit komt de resocialisatie van deze groep niet ten goede. Met
onderstaand voorstel wordt een tussenoplossing aangereikt.
Indien de belanghebbende aan alle voorwaarde
voldoet, bijzondere bijstand ten behoeve van zijn woonlasten tijdens detentie
in de vorm van een gift verstrekken. De belanghebbende informeren over het feit
dat hij maar eenmaal hiervoor in aanmerking komt. Na terugkomst uit detentie
maximaal inzetten op re-integratie en het voorkomen van recidive in het kader
van het project Aansluiting Nazorg Ex-gedetineerden. Mocht belanghebbende,
ondanks de inspanningen om recidive te voorkomen, nogmaals gedetineerd raken,
kan leenbijstand verstrekt worden ten behoeve .
4. Voorstel
Voorgesteld wordt:
·
Het huidige beleid zoals in deze nota beschreven
vaststellen;
·
Wanneer belanghebbende voor het eerst in Delft
bijzondere bijstand aanvraagt voor het doorbetalen van vaste lasten tijdens
detentie bijstand verlenen om niet;
·
Duidelijk aangeven dat belanghebbende in Delft maar
éénmaal hier voor in aanmerking komt;
·
Over te gaan tot het verlenen van leenbijstand aan
gedetineerden in plaats van dit als gift te verstrekken wanneer zij al eerder
op grond van het bovenstaande bijzondere bijstand toegekend hebben gekregen;
·
Deze wijzigingen in laten gaan per 1 juli 2007[1].
[1] Belanghebbenden die al eerder bijzondere bijstand voor het doorbetalen van vaste lasten hebben ontvangen, komen na 1 juli 2007 nog éénmaal hiervoor in aanmerking. Daarna komen zij in aanmerking voor leenbijstand.