DE JURK
VAN DELFT
een intercultureel project voor en door vrouwen
Stichting Kunst en Welzijn
Schubertplein 13
2651 VH Berkel-Rodenrijs
tel: 010-5111323
fax: 010-5111325
e-mail: info.skw@xs4all.nl
INHOUD
SAMENVATTING
INLEIDING
DE JURK VAN DELFT
Idee
De Jurk
De Kracht
van Samenwerking als methode
Doelstelling
Kennismaking
en integratie
Documentatie
en methodiekontwikkeling
Emancipatie
en educatie
Doelgroep
Ontwerp
Werkwijze
Werving
Uitvoering
Begeleidsters
Presentatie
Verslaglegging
Tijdschema
Medewerkers
BEGROTING EN DEKKINGSPLAN
Projectplan
SAMENVATTING
In deze tijd van verharding, haast
en individualisering leven veel mensen langs elkaar heen.
De drempel om contact te maken is
groot, er is vaak geen aanleiding, maar de behoefte om elkaar te leren kennen
is onmiskenbaar aanwezig. Bovendien willen de vrouwen zich ontwikkelen en deels
zelf activiteiten organiseren, begeleiden en uitvoeren.
Daarom dit project, waarbij
vrouwen de handen ineenslaan en gezamenlijk rond de tafel gaan zitten om een
uniek kunstwerk te maken, De Jurk van Delft.
De Jurk van
Delft zal een beeldend verhaal zijn van hoe Delftse vrouwen zichzelf
presenteren, zowel van de buitenkant gezien, de feestelijke uitdossing, als een
innerlijk beeld van de reis die de vrouwen afleggen vanaf hun geboorte tot in
de toekomst.
Het zal een vorm zijn van
Community-art waarbij de deelnemende vrouwen, aangestuurd door 2 beeldend
kunstenaars een verbond vormen, door met hun handen vorm te geven aan de
intentie tot samenwerking en contact.
Het doel is zowel het proces als
het eindresultaat: de contacten die er gelegd worden, de erkenning van wat de
vrouwen te zeggen hebben, zowel binnen de groepen als naar buiten toe met als
fysiek resultaat De Jurk als wandkleed.
De begeleidsters van de groepen
die in de buurthuizen het project uitvoeren, zullen een belangrijke en bindende
rol krijgen, coaching vindt plaats door middel van een intensieve begeleiding
op artistiek en coφrdinerend vlak.
Daar waar Delftse Kleden een kennismaking was met elkaar, is
de Jurk een project waarbij die band verstevigd kan worden en waar de vrouwen
meer van zichzelf kunnen laten zien. Immers men is nieuwsgierig geworden naar
elkaar, wil meer van elkaars achtergrond weten en men is trots om dat te laten
zien. Van belang hierbij is dat dit op andere wijze gebeurt dan door middel van
taal.
Naast deze verdieping van de contacten zal gestreefd worden
naar een verbreding van het aantal deelneemsters, ook uit andere wijken zullen vrouwen
mee kunnen doen, in aansluiting op de deelneemsters die al ervaring hebben
opgedaan met het voorgaande project.
Bovendien zal de methodiek van de
werkwijze van het project uitgebreid omschreven beschikbaar gesteld worden aan
derden (in de vorm van een handleiding, internetsite, cd-rom).
De Jurk van Delft zal een
voorbeeldproject kunnen zijn voor elke willekeurige stad in Nederland, de
methodiek is toepasbaar in zowel kleinere gemeentes als binnen het grote
stedenbeleid.
De Jurk van Delft draagt bij aan
het hedendaags cultureel erfgoed, waarbij een dwarsdoorsnede van de vrouwelijke
Delftse bevolking een schat aan culturele historie neerzet.
Bovendien zal het zeker bijdragen
aan zaken als integratie, herkenning, emancipatie en eigenwaarde.
INLEIDING
Steeds meer kunstenaars kiezen
ervoor - in samenwerking met gemeentes, woningbouwverenigingen,
bewonersorganisaties en andere locale instellingen hun kunst niet te
reduceren tot een eenmalige ingreep of presentatie, maar zich duurzaam en voor
een langere periode te verankeren in een straat, buurt of wijk. Door op te gaan
in het stedelijk weefsel, door zelf onderdeel te worden van een stedelijke
gemeenschap, door zich te engageren met specifieke vragen, eisen en problemen,
is hun kunstpraktijk een onlosmakelijk bestanddeel geworden van de
revitalisering van een straat, buurt of wijk. Vragen die te maken hebben met de
kwaliteit van de woonomgeving, met integratie, veiligheid en openbare orde
worden door deze kunstenaars niet uit de weg gegaan, maar vormen voor hen juist
een uitdaging om kunst en cultuur van draagvlak en perspectief te voorzien.
Delftse Kleden
In het kader van het kunstproject
Binnen voor Buiten in Delft is in de wijken Voorhof en Buitenhof het
interculturele project Delftse Kleden georganiseerd. Vanaf september 2002 zijn
vrouwen met 28 verschillende nationaliteiten, achtergronden en leeftijden bij
elkaar gekomen om te borduren aan vier kleden met als thema water, lucht,
aarde en vuur. Doel van dit project was het met elkaar in contact brengen
van vrouwen uit de wijken Voorhof en Buitenhof die in dezelfde stad wonen maar
die normaal gesproken om welke reden dan ook niet bij elkaar om de koffietafel
zitten. Onder begeleiding van kunstenaar Tonny van Sommeren is de universele
taal van het handwerk een aanknopingspunt gebleken om contact te maken. Juist
daar waar taal en cultuur een barriθre kunnen vormen.
Inmiddels zijn de lapjes van de 310
deelnemende vrouwen bijeengevoegd tot een indrukwekkend vierluik, meer dan 15
m2 groot. Twintig weken is er gewerkt aan de voltooiing van de veelkleurige
kunstwerken. Wekelijks kwamen de vrouwen bij elkaar om ideeλn op te doen,
patronen uit te wisselen, te praten over uiteenlopende onderwerpen, of gewoon
een kop koffie met elkaar te drinken en natuurlijk om te borduren!
Het vervolg
Vanuit de vrouwen die deelnamen aan Delftse Kleden is de
wens geuit om door te gaan met gezamenlijke bijeenkomsten, waarbij samen
gewerkt wordt vanuit de 'typische vrouwelijke insteek van textiel'. Zij willen
graag meer van hun handwerktradities, met name van hun zeer diverse
traditionele kleding laten zien en daar een
gezamenlijk werk van te maken.
De vele verhalen en ervaringen die naar boven kwamen, maar
vooral ook de vele contacten, opgedaan tijdens de bijeenkomsten, vragen ook om
een vervolg. Een onderzoek naar de achtergrond van de deelneemsters: de oudere
wijze vrouw aan het woord laten, de nieuw aangekomen bruid van ver, de Delftse
die haar wijk heeft zien veranderen, de jonge meid die weet wat ze wil, maar
zoekt hoe ze dat gaat aanpakken.
In Delftse Kleden hebben deze vrouwen met elkaar kennis
gemaakt, de fundamenten zijn gelegd om het contact verder op te bouwen.
Het project De Jurk van Delft gaat over kunst en engagement.
Vrouwen in Delft worden door het project gestimuleerd om met
elkaar verhalen, levensvragen en dagelijkse beslommeringen te delen.
Samenwerking, participatie en sociale interactie vormen een
essentieel onderdeel van deze vorm van kunst. Aansturing door beeldend
kunstenaars zorgt ervoor dat deze elementen vertaald worden in een beeld. Dat
beeld zal bestaan uit een wandkleed met verschillende elementen.
Christina Linaris Coridou heeft het concept en het ontwerp
voor het wandkleed ontwikkeld, Tonny van Sommeren ontwikkelde het concept voor
dit soort projecten.
De Jurk van Delft
IDEE
De Jurk van Delft bestaat uit 2 elementen:
1.
het beeldend gedeelte in de vorm van een groot
wandkleed
2.
een methodiekontwikkeling van de Kracht van Samenwerking
1.
De Jurk
Er wordt getracht, middels een immens wandkleed in de vorm
van een jurk waarop allerlei individuele uitingen van handwerk gemonteerd
worden, met elkaar een beeld te scheppen waarin de persoonlijke inbreng van de
deelneemsters voorop staat, een verdieping van kontakten die eerder gelegd zijn
in het project Delftse Kleden.
Waar kom
ik vandaan, wie ben ik en wat is mijn toekomstdroom?
Deze drie grote levensvragen staan centraal in De jurk,
zowel in het beeldende gedeelte als in de verhalen die schuil gaan achter de
beelden die de vrouwen maken.
Door de setting van laagdrempelige bijeenkomsten, waarbij
met de handen gewerkt wordt, is de drempel laag om over dit soort onderwerpen
te praten. De sfeer binnen de bijeenkomsten is veilig, vertrouwd en intiem.
Vrouwen staan hierdoor open voor elkaars verhaal.
2.
De Kracht van
Samenwerking als methode
Tegelijkertijd hebben veel vrouwen hun eigen kracht ontdekt,
zowel als groep als ook individueel. Vooral de begeleidsters, die vanuit
Delftse Kleden veel ervaring hebben opgedaan met het leggen van contacten
binnen de wijken en het coφrdineren van een groep, zouden veel meer nog naar
voren kunnen treden als stuwende kracht.
Vanuit de praktijk willen we graag een methodiek
ontwikkelen, om de kracht van deze samenwerking tussen de vrouwen over te
dragen aan anderen.
Te denken valt daarbij aan een uitdieping van de
documentatie, een uitgebreid draaiboek voor de begeleidsters, met een stukje
deskundigheidsbevordering, een goed omschreven begeleidingsprotocol met aandacht voor didactiek, het omgaan met
groepen, zowel met de eigen achterban als met vrouwen vanuit andere culturen.
Door dit systeem aan te leggen vanuit de praktijk kan de
methodiek gaandeweg aangepast worden, en groeien. Dus een dynamisch protocol.
DOELSTELLING
1.
Kennismaking
en integratie
o
Contact leggen met bewoners van de wijken en die band
verstevigen. Doordat er zowel allochtone als autochtone vrouwen (voor wie de
drempel om elkaar te ontmoeten vrij hoog ligt) samenwerken, bevordert het de
integratie, maken Nederlandse en buitenlandse buurvrouwen contact.
o
D.m.v. onderzoek naar handwerk en klederdracht uit diverse
moederlanden vrouwen in contact laten komen met elkaar, en elkaar en anderen een beeld geven van de diversiteit die er
is binnen de verschillende culturen.
o
Jong en oud samen te laten werken, een brug slaan tussen de
generaties.
2.
Documentatie
en methodiekontwikkeling
o
Doen/praten als voorbeeldactiviteit voor andere
geοnteresseerden binnen het sociaal-cultureel vlak uitwerken. Spelenderwijs
leer je Nederlands en maak je kennis met een andere cultuur.
o
Uitwisselen en
versteviging van contacten tussen buurthuizen, instituten en instanties in
diverse wijken van de stad Delft (wijkoverstijgend).
3.
Emancipatie
en educatie
o
De begeleidsters krijgen een belangrijke en bindende rol. De
begeleidsters worden ondersteund door hen enerzijds te coachen vanuit het
organisatieteam en anderzijds door hen een stukje scholing aan te bieden.
Coaching vindt plaats door middel van een intensieve begeleiding op
coφrdinerend vlak. Hierdoor vindt deskundigheidsbevordering plaats op de
werkvloer.
o
Tijdens speciale bijeenkomsten met de begeleidsters worden
op organisatorisch niveau allerhande praktische zaken zoals het draaiboek voor
de begeleidsters doorgenomen.
o
Scholing van de begeleidsters kan in de vorm van een
workshop of een korte cursus. Het gaat hier om een projectgerichte scholing
zoals bijvoorbeeld de omgang met groepen, presentatie technieken of
communicatie. Al naar gelang de behoefte van de begeleidsters.
o
Tijdens de groepsbijeenkomsten kan ruimte worden geboden aan
organisaties en individuen die de doelgroep willen bereiken voor bijvoorbeeld
rondetafelgesprekken, lezingen over cultureel erfgoed, vrouwenochtenden,
praatgroepen, bewoners/wijkparticipatieprojecten, moeder-en-kind-groepen,
informatieochtenden, computercursussen, Nederlandse les, vrijwilligerswerk,
etc
..
DOELGROEP
Dit is een project voor alle vrouwen uit de gemeente Delft
en omgeving. Vrouwen uit alle gelederen van de samenleving ongeacht leeftijd,
opleiding of afkomst worden gevraagd mee te werken aan het project.
Gestreefd wordt naar een aantal van 150-200 vrouwen, meiden
en kinderen.
ONTWERP
Artistieke concept
Christina Linaris Coridou zal voor De Jurk het ontwerp
leveren en een basispakket samenstellen met materiaal en ondergrond. Tevens zal
er een handleidingzijn voor de begeleidsters hoe zij hiermee aan de slag
kunnen.
Vanuit deze de kapstok kunnen de vrouwen daar zelf hun
invulling aan geven, met hun begeleidsters.
Christina:
Mode en kunst vormen beide belangrijke fenomenen in de hedendaagse
maatschappij. In die context wil ik deelnemen aan de Jurk van Delft.
Als kunstenaar werk ik al jaren met weefsels, stoffen,
garens en draad. Ik verzamel voorwerpen van de straat en naai ze op doeken,
tafellakens, kleding en zo meer, met het doel deze voorwerpen nieuwe kracht en
betekenis te geven. Op die manier bedrijf ik archeologie van deze tijd. Ik
schrijf geschiedenis. In het geval van de
Jurk van Delft werk ik naar een nog extremere vorm, het gaat hier immers om
150 vrouwen. Ieder met een eigen geschiedenis, met eigen gevoelens.
De insteek is, dat in groepen
gewerkt wordt aan verschillende delen van een immens wandkleed, een
archetypische vorm van een jurk.
De jurk functioneert als een groot schrift waarin
herinneringen in welke vorm dan ook verzameld worden. Een bonte stoet van
figuren in klederdracht meandert over het voorpand. Klederdracht wordt zeer
ruim gezien, want ook de jongere generatie met haar trends en hypes is
vertegenwoordigd. Langs de stoet zijn banen met kleine teksten, gedichten of
frases, geschreven in de taal die thuis gesproken wordt. Daarnaast wordt de
jurk ingevuld met huizen, geboorteplekken van over de hele wereld. De mouwen
van de jurk verwijzen naar de toekomst en worden versierd met goede wensen. Het
eindproduct is een kleurrijke jurk voor een maatschappelijk lichaam.
Het is belangrijk dat de vele vrouwen, die zullen
participeren in de fabricage van de jurk, voelen dat hun intimiteiten met
respect worden opgenomen in een groter verband. Daarom is gekozen voor de vorm
van een jurk. De jurk als een overstijgende vorm van de individuele onderdelen
die de vrouwen zullen aanleveren. De jurk als archetypische vorm van kleding
sinds de oudheid. De jurk ook als symbool van de vrouw die haar zou dragen. De
jurk als symbool van het omhullen van het lichaam, van het verbond van de groep
vrouwen. De jurk moet zo mooi en krachtig mogelijk worden om een waardige
drager te kunnen zijn van zo veel, belangrijke, gezamenlijke geschiedenis.
WERKWIJZE
werving
Er wordt een intensieve werving opgestart. Allereerst
krijgen de deelneemsters van Delftse Kleden een uitnodiging.
De werving zal plaatsvinden vanuit het netwerk dat opgebouwd
werd tijdens Delftse kleden, uitgebreid naar andere wijken
- in eerste instantie vrouwen uit de wijken Voorhof en
Buitenhof, aangevuld met Wippolder
Buitenban,
Westerkwartier
- vluchtelingenwerk
- analfabete vrouwen Mondriaancollege Slauerhoflaan
- meidengroepen olv opbouwwerksters
- psychiatrische afdeling Reinier de Graaf Ziekenhuis
- kindergroepen Brede School
- seniorengroepen
- etc
Nieuwe deelneemsters worden door middel van een folder
(eventueel in diverse talen) benaderd. Deze folders worden verspreid in
buurthuizen, bibliotheken, stadskantoor van de Gemeente Delft, Reinier de Graaf
ziekenhuis, brede school en andere Delftse instellingen. Via de locale media
zoals de Stadskrant, de Delftse Post en Delft op Zondag worden potentiλle
deelneemsters attent gemaakt op de Jurk van Delft.
Een groot gedeelte van de werving zal toch door een
persoonlijk kontact plaatsvinden. Dit is een zeer intensieve methode, maar wel
een methode die werkt, ιιn goed gesprek met elkaar levert meer op dan honderden
folders op een balie.
uitvoering
In januari 2004 wordt gedurende 10 weken op locatie (4x per
week) aan de Jurk van Delft gewerkt aan de hand van thema's (huis, jurk,
gebeurtenis, toekomstdroom).
Half februari zal er een gezamenlijke tussentijdse
presentatie komen, waarbij de vrouwen kunnen zien hoe de afzonderlijke delen
van de jurk bij elkaar passen, elkaars inbreng kunnen bewonderen en elkaar
kunnen ontmoeten.
Het is de bedoeling dat de verschillende delen geheel in de
buurthuizen afgemaakt worden, de delen zullen aan elkaar gemonteerd worden voor
de uiteindelijke presentatie.
begeleidsters
Het hele proces wordt begeleid door een team vaste
begeleidsters. Dit zijn onder andere vrouwen die tijdens Delftse Kleden groepen
hebben begeleid. Deze vrouwen hebben zich bewezen door hun vakkennis en
betrokkenheid bij het project en willen graag in de Jurk van Delft weer als
begeleidster aan de slag. De begeleidsters worden onder andere via het netwerk
dat tijdens Delftse Kleden is opgebouwd geworven. Daarnaast wordt in de Delftse
Post en de Stadskrant een oproep geplaatst voor begeleidsters, zodat ook nieuwe
vrouwen zich als begeleidster kunnen aanmelden.
De begeleidsters worden inhoudelijk en op organisatorisch
vlak aangestuurd door Tonny van Sommeren en Nathalie van der Hak.
Zie blz 5: educatie en emancipatie.
presentatie
Na een periode van 10 weken zijn alle afzonderlijke
elementen op het achterdoek gemonteerd en zal het proces afgerond worden met
een feestelijke presentatie.
De Jurk zal kunnen reizen langs diverse plekken. In overleg
met de gemeente Delft zal de Jurk een vaste plek krijgen op een voor publiek
toegankelijke locatie. Contacten hiervoor zijn inmiddels gelegd met het
Stedelijk Museum Het Prinsenhof.
verslaglegging
o
De werkwijze zal uitgebreid beschreven worden in een
Handleiding voor Samenwerkingskunst in de wijk.
Deze methodiek zal het opzetten van
dergelijke projecten in de toekomst vergemakkelijken. Vanuit de praktijk wordt
beschreven wat de stappen zijn om tot een samenwerkingsproject te komen, van a
tot z duidelijk in beeld gebracht. Het
vastleggen van de werkwijze van de Jurk kan zowel in de welzijnsector als in
diverse kunstdisciplines van belang zijn omdat zich hier een tendens afspeelt
waarbij bewoners van wijken of de inwoners van steden steeds vaker worden
betrokken bij projecten. Zo zal in elke willekeurige stad in Nederland, zowel
kleinere gemeentes als grotere steden volgens deze methodiek een vrouwenproject
opgezet kunnen worden.
o
Inzet is om amateurverenigingen te betrekken bij het verslag
van De Jurk.
Contact wordt gelegd met
videoclubs, fotocursussen etc in Delft, om het proces van het ontstaan van de
Jurk te volgen en te registreren. Zo kan ook het Kinderpersbureau ingeschakeld
worden om interviews af te nemen met de deelneemsters, of deelnemers aan een
schrijverscursus enkele verhalen achter de lappen te laten verslaan. (Vrije Academie
Delft, div. buurthuizen/amateurverenigingen)
o
Het resultaat van deze verslagen, aangevuld met een
uittreksel van de methodiek, achtergrondverhalen van Tonny van Sommeren en
fotos van Hannah Anthonysz, zullen op een internetsite te zien zijn, zodat wereldwijd
vrouwen ervan kennis kunnen nemen en reageren, de site van Delftse Kleden
krijgt een vervolg.
TIJDSCHEMA
December 2003 - voorbereiding, werving, instructie
begeleidsters
Januari 2004 maart 2004
- werken aan de Jurk
april 2004 afwerking
eind april 2004 - presentatie
MEDEWERKERS
Productie: Stichting
Kunst en Welzijn
Concept: Tonny v Sommeren
Artistiek concept
/ontwerp: Christina
Linaris Coridou
Begeleiding: Tonny
v Sommeren
Nathalie
van der Hak
Coφrdinatie: Marlene
Vreeke
Fotografie: Hannah
Anthonysz
BEGROTING
EN DEKKINGSPLAN
|
UITGAVEN |
|
incl BTW |
|
Productie de jurk |
|
|
|
ontwerp/conceptontwikkeling |
|
4.750,00 |
|
coordinatie |
|
15.700,00 |
|
begeleidsters |
|
4.500,00 |
|
materiaal kleed |
|
5.000,00 |
|
montage kleed |
|
3.400,00 |
|
reiskosten/verblijfskosten |
|
2.000,00 |
|
huur ruimten |
|
500,00 |
|
Totaal productiekosten: |
|
35.850,00 |
|
|
|
|
|
documentatie |
|
|
|
methodiekontwikkeling |
|
5.250,00 |
|
fotowerk (incl. honorarium fotograaf) |
|
3.000,00 |
|
videoregistratie |
materiaal |
5.000,00 |
|
publicaties |
ontwerp |
2.500,00 |
|
|
drukwerk |
4.500,00 |
|
internetsite |
ontwerp |
1.500,00 |
|
|
redactie |
2.500,00 |
|
|
kosten |
300,00 |
|
|
technische realisatie |
3.200,00 |
|
totaal documentatie |
|
27.750,00 |
|
|
|
|
|
presentatie |
|
|
|
tussenpresentaties |
|
1.000,00 |
|
aankleding |
|
300,00 |
|
ophangconstructie |
|
950,00 |
|
presentje deelnemers |
|
900,00 |
|
catering |
|
1.800,00 |
|
huur locatie |
|
800,00 |
|
kinderopvang / muziek/ modeshow |
|
800,00 |
|
totaal presentatie |
|
6.550,00 |
|
|
|
|
|
publiciteit / promotie : |
|
|
|
flyers/uitnodigingen |
|
2.000,00 |
|
vertaalwerk |
|
100,00 |
|
wervingspresentaties |
|
400,00 |
|
Totaal / publiciteit / promotie : |
|
2.500,00 |
|
|
|
|
|
organisatiekosten |
|
|
|
kantoorkosten |
|
1.000,00 |
|
reis / verblijfskosten niet-uitvoerend personeel |
300,00 |
|
|
secretariaat/administratie |
|
2.400,00 |
|
extern advies/accountant |
|
2.000,00 |
|
organisatie / productie |
|
4.750,00 |
|
verzekering |
|
200,00 |
|
Totaal organisatiekosten |
|
10.650,00 |
|
|
subtotaal |
83.300,00 |
|
onvoorzien 5% |
|
4.200,00 |
|
TOTAAL |
|
87.500,00 |
|
|
|
|
|
INKOMSTEN |
|
|
|
Gemeente Delft |
|
40.000,00 |
|
ministerie SZW |
|
20.000,00 |
|
Fonds 1818 |
|
7.500,00 |
|
Prins Bernhard Cultuurfonds |
|
5.000,00 |
|
Stichting Doen |
|
15.000,00 |
|
|
|
87.500,00 |