In
februari 2001 is de nota Beeldende Kunstbeleid van de gemeente Delft 2001 -
2004 vastgesteld door de gemeenteraad. In deze voortgangsnota wordt de stand
van zaken weergegeven van de beleidsnota uit 2001.
De
nota Beeldende Kunstbeleid 2001 – 2004 bevatte een aantal voorstellen ter
verbetering van het kunstklimaat in Delft. Concreet betrof het de instelling
van twee subsidieregelingen voor beeldend kunstenaars en het organiseren van de
beeldende kunstprojecten De Plek en Buiten de Muren. Ook werd toegezegd dat de
gemeente om de twee jaar een waarderingsprijs voor kunstenaars zou gaan
uitreiken onder de werktitel “De Loden Schoenen”. Ten slotte is een richting
aangegeven hoe om te gaan met beeldende kunst in de Openbare Ruimte. Alle
projecten worden gefinancierd uit de reserve beeldende kunst. Jaarlijks draagt
de gemeente hieraan € 35.355,- bij en het Ministerie van OC&W € 69.500,-.
De reserve was groter omdat in de jaren voor 2001 minder geld is uitgegeven aan
beeldende kunst wegens het ontbreken van een beeldende kunstbeleid. De
kunstprojecten in het kader van de percentageregeling worden door de
betreffende bouwprojecten gefinancierd (1% van de bouwsom). De AdviesCommissie
Beeldende Kunst (bestaande uit drie leden) adviseert over aanvragen.
1.
Regeling ter ondersteuning van kleinschalige projecten op het gebied van
beeldende kunst en vormgeving / Projectsubsidie
Deze
regeling is bestemd voor initiatieven van een drietal groepen:
- de Delftse beeldend kunstenaars
- bewonersgroepen of non-profit instellingen
- de gemeente Delft
Voor
deze subsidie is er € 45.378,- per jaar beschikbaar met een maximum van €
9.075,-.
In
2001 en 2002 zijn 14 projectsubsidies aangevraagd. Hiervan zijn 7 afgewezen
door de Adviescommissie Beeldende Kunst en 7 gehonoreerd.
De
indieners van de aanvragen voor een projectsubsidies waren allen beeldend kunstenaar. Bewonersorganisaties
waren niet vertegenwoordigd. Als non-profitorganisatie heeft alleen de
kinderboerderij een aanvraag gedaan.
Deze
subsidie is niet project- of productgebonden, maar gericht op de beeldend
kunstenaar die bij de productie van zijn/haar autonome werk tegen financiële
belemmeringen aanloopt.
In
2001 en 2002 zijn 20 productiesubsidies aangevraagd. Hiervan zijn 12 afgewezen
door de Adviescommissie Beeldende Kunst en 8 gehonoreerd.
Voor de productiesubsidies
is maximaal € 9.000,- per jaar beschikbaar.
De
adviezen van de Adviescommissie Beeldende Kunst zijn overgenomen. De ACBK
bestaat uit drie leden: Dhr. A. de Bakker (voorzitter), Mw. M. Geluk en Mw. I.
van Haastert.
Onder
de naam “de Plek” is de gemeente in 2002 gestart met een reeks van 4
tentoonstellingen van werk van Delftse kunstenaars. Het achterliggende idee is
dat Delftse kunstenaars gevraagd werden met een voorstel te komen waar zij hun
werk in de stad wilden presenteren. 39 kunstenaars hebben een voorstel
ingediend, waaruit door een beoordelingscommissie 16 kunstenaars zijn
geselecteerd. Deze 16 kunstenaars hebben op verschillende locaties, zoals de
Botanische Tuin en de Nieuwe Kerk, hun werk gepresenteerd. Ongeveer 500 mensen
hebben de manifestatie bezocht. Het vakteam CKE heeft een evaluatie gehouden en
zowel bezoekers, kunstenaars als medewerkers van de locaties ondervraagd.
Hieruit bleek dat een groot aantal mensen de aanbeveling deed dat er de
volgende manifestatie meer aandacht aan publiciteit moet worden besteed, zodat
iedereen in en buiten Delft op de hoogte is van “De Plek”. Voor de volgende
editie van De Plek zal een communicatieplan worden geschreven. Een andere
aanbeveling was het centraliseren van de plekken waar kunstenaars hun werk
tentoonstellen. Dit vergroot zowel de samenhang als de bereikbaarheid van de
tentoonstelling.
Voor
“De Plek” is jaarlijks € 68.067,- beschikbaar.
De
Plek 2003
In
2003 zal “De Plek” in september plaatsvinden. In overleg met de
Kunstenaarsbelangenvereniging is besloten voor deze editie een gastcurator uit
te nodigen om de tentoonstelling samen te stellen.
3b. Buiten de Muren
Het
project met de werktitel Buiten de Muren is er op gericht door middel van een
opdracht een plek of meerdere plekken in de openbare ruimte op een manifeste
wijze zichtbaar te maken, zowel in materiële als in emotionele zin.
Van
2002 t/m 2006 krijgen vier kunstenaars, één kunstenaar per jaar, de opdracht
een visie op Delft te geven. Communicatie en interactie met het publiek is een
belangrijk onderdeel van “Buiten de Muren” om de discussie over de openbare
ruimte te verlevendigen. Het ene jaar wordt een Delftse kunstenaar
geselecteerd, het andere jaar een kunstenaar van buiten Delft. De gemeente
benadert kunstenaars om hiervoor een voorstel te doen en de Adviescommissie
Beeldende Kunst adviseert over de ingediende projectvoorstellen. Het doel van
Buiten de Muren is dat er na vier jaar bijzondere visies over de stad Delft
zijn weergegeven, waar veel Delftenaren kennis van konden nemen. Er wordt nog
gedacht over een gezamenlijke presentatie van de kunstenaars na vier jaar.
In
2002 heeft de Delftse kunstenaar Coen de Jong deze opdracht aanvaard. Hij heeft
het kunstproject “Delft = Here” ontwikkeld, waarbij hij een relatie wil leggen
tussen vier plaatsen in de wereld met de naam Delft (in Sri Lanka, Zuid-Afrika,
de Verenigde Staten en Nederland). Hij heeft samenwerking gezocht met studenten
van de TU Delft, die mee zullen helpen met de presentatie van het foto- en
videomateriaal. De multimedia-installatie zal in het voorjaar van 2003 worden
tentoongesteld in het Prinsenhof in Delft. Voor “Buiten de Muren” is jaarlijks
€ 36.300,- beschikbaar.
In
het kader van de percentageregeling beeldende kunst is in 2000 gestart met de
opdrachtverlening aan een beeldend kunstenaar voor het afvaloverlaadstation.
Dit kunstwerk zou in 2002 worden opgeleverd, maar de samenwerking tussen
gemeente en kunstenaar Joëlle Tuerlinckx is zodanig verslechterd dat dit niet
heeft kunnen leiden tot een eindresultaat. Het afvaloverlaadstation werd
geconfronteerd met zoveel technische problemen, dat zij hebben aangegeven de
samenwerking te willen beëindigen. Dit is bekrachtigd door een aantal brieven
van burgemeester en gemeentesecretaris van Delft in de periode oktober december
2002. De kunstenaar heeft hier in januari 2003 een bezwaarschrift over
ingediend. De gemeente heeft alleen het schetsvoorstel gefinancierd. Na deze
mislukte kunstopdracht is afgesproken dat het Vakteam CKE de regie in handen
houdt van kunstopdrachten in het kader van de percentageregeling.
In
2004 of 2005 wordt de nieuwe brandweerkazerne aan de Westlandseweg opgeleverd.
Vanuit de percentageregeling is hiervoor € 56.723,-. beschikbaar. Vakteam CKE
is in samenwerking met de ACBK en de projectgroep nieuwbouw brandweerkazerne
bezig een kunsttoepassing te laten realiseren. De locatie is de gevel van de
sportzaal aan de Westlandseweg.
Twee
kunstenaars hebben de opdracht gekregen een voorlopig ontwerp te maken. Het
voorlopig schetsontwerp wordt in mei 2003 aan de gemeenteraad gepresenteerd.
Het
vakteam CKE is in samenwerking met de projectgroep Zuidpoort momenteel bezig
een voorstel te formuleren voor de beeldende kunst. Uitgangspunt hierbij is dat
de kunst zich zal manifesteren in de beleving en als vanzelfsprekend ervaren
wordt. De kunst wil er in slagen een brug te slaan tussen de diversiteit aan
mensen en het gebruik van het gebied in relatie tot de stedenbouwkundige
invulling ervan. In het stedenbouwkundig plan wordt gesproken van een
cultuurplein en een winkelplein.
Aan
het cultuurplein liggen alle culturele instellingen, echter de fysieke ruimte
eromheen betreft twee straten van 7 meter breed en een klein ‘knooppunt’. Het
winkelplein is fysiek één open ruimte met een winkel en horeca invulling. Deze
twee plekken samen maken vanuit de beeldende kunst bekeken dwarsverbanden
mogelijk.
Het
is een interessante uitdaging de pleinen zelf tot cultuurproducenten te maken,
door de scheiding van binnen en buitenruimte te optimaliseren op het
cultuurplein en het winkelplein zodanig in te richten dat het uitnodigt tot
straattheater en andere cultuuruitingen.
In
de avond zal het accent enigszins verschuiven naar het cultuurplein, wat de
Adviescommissie Beeldende Kunst tot op heden het beste ingevuld ziet door de
twee straten en het knooppunt op te vatten als object, als ‘lichtstraat’ of als
interactieve beleving. Licht als drager, licht als volume, licht in de
interactiviteit. (maak uw eigen decor, of kies Uw eigen favoriete filmscène
nogmaals).
In
de maaiveldinvulling lijkt het zinvol een vanzelfsprekender verbinding te bereiken
tussen de verschillende gebiedsovergangen.
Een
ander aandachtsgebied moet de overgang zijn naar de parkeergarage. Buiten de
concrete verkeerstechnische en veiligheidsgegevens zou hier ook een start
gemaakt kunnen worden met de cultuurbeleving. De toneeltoren van het theater
vormt een uitstekend gebied om met interactiviteit de diversiteit aan
cultuuruitingen in dit gebied te promoten.
Omdat
het in de laatste twee gevallen ook gaat om technische zaken, zou er gedacht
kunnen worden aan een interessante uiting waarin techniek, reclame, vormgeving
en beeldende kunst elkaar raken. Ook vormgeving kan een speciaal accent geven
aan het gebied, tenslotte heeft de TU Delft een afdeling Industrieel Ontwerp.
Budget:
het totale kunstbudget bedraagt € 226.890,- exclusief BTW.
In
maart 2003 wordt een uitgewerkt voorstel aan de gemeenteraad gepresenteerd.
Vanuit
de projectgroep IKEA wordt op korte termijn een werkgroep inrichting openbare
ruimte rond IKEA opgericht, inclusief de toepassing van beeldende kunst. Begin
2004 wordt een voorstel voor de beeldende kunsttoepassing aan de gemeenteraad
gepresenteerd.
In
de nota beeldende kunstbeleid 2001 – 2004 is een voorstel gedaan een
onderhoudsbudget uit de reserve beeldende kunst (€ 22.000,-) in te stellen voor
de bestaande beelden in de stad. Stichting Archeoplan uit Delft onderhoudt deze
beelden en verwijdert graffiti.
In
2002 is een waarderingsprijs ingesteld met als werktitel ‘De Loden Schoenen’.
Aangezien deze naam enkelvoudig en negatief van aard is, stond het haaks op het
karakter van het uitspreken van waardering. De naam is gewijzigd in: de
‘Delftse Waarderingsprijs voor Kunst’.
Bij
de voorbereiding van de waarderingsprijs 2002, zijn de Delftse kunstenaars
aangeschreven met het verzoek een kunstenaar voor te dragen voor de prijs. Aan
de voorgedragen kunstenaars is een brief verstuurd waarin gevraagd werd recent
werk op te sturen, voor zover dit nog niet aanwezig was bij vakteam CKE van de
Gemeente Delft. Het ingezonden werk is beoordeeld door een professionele jury.
Deze bestaat uit: Inge van Haastert (lid ACBK), Henri Christiaans (hoogleraar
TU) en Martijn Verhoeven (beleidsmedewerker cultuur gemeente Schiedam). Op
basis van drie criteria is het werk beoordeeld:
1)
Het moet gaan om een in Delft wonend en/of werkend persoon of
collectief, werkend op het gebied van beeldende kunst.
2)
Er moet een bijdrage worden geleverd aan de ontwikkeling in brede zin
van een Delftse beeldcultuur.
3)
Het moet bij voorkeur gaan om een oeuvre waarin verbreding naar de
disciplines ontwerpen en architectuur terug te vinden is of waarin gebruik
gemaakt is van de taal van andere disciplines. Aspecten van technologie en
wetenschap kunnen hieraan worden toegevoegd.
Het
thema voor 2002 is ‘Verbreding in de kunst’. In de navolgende jaren is het
wenselijk accent te leggen op een ander medium, zoals: design, bouwkunde,
architectuur en fotografie. Dan zal ook een ander thema gekozen worden.
Wil
de gemeente kwaliteit belonen, dan zal ze deze ook moeten evenaren bij de
inrichting van een tentoonstelling. In de vergadering van de ACBK van 8 oktober
2002 is daarom besloten het budget voor de waarderingsprijs van iets minder dan
€ 6.755,- aan te vullen tot een bedrag van € 9.000,-.
De
commissie is een drietal keren bijeengekomen om uiteindelijk (werk van) vier
kunstenaars te selecteren. De genomineerden voor 2002 zijn: Christina
Linaris-Coridou, Theo Jansen, Coen de Jong, Erik van Katwijk. Uit de vier genomineerden
heeft de jury een winnaar gekozen naar wie het geldbedrag van € 4. 500,- gaat.
De uitreiking van de prijs zal gekoppeld worden aan een opening van de
tentoonstelling.
Met
de vier genomineerden is een gesprek aangegaan over hoe het werk gepresenteerd
zou kunnen worden. Hiertoe hebben twee bijeenkomsten plaatsgevonden. Een van de
genomineerden heeft zich teruggetrokken. Aangezien de Stadshal nog niet
operationeel is, moet er naar een andere oplossing worden gezocht voor wat
betreft de ruimte van presentatie. In een tweede gesprek met de genomineerden
is afgesproken dat de gemeente met een voorstel voor een locatie komt.
In de
nota beeldende kunstbeleid 2001 – 2004 zijn een aantal concrete voorstellen
gedaan ter verbetering van het kunstklimaat in Delft. Inmiddels zijn er twee
nieuwe subsidieregelingen ingesteld en projecten gerealiseerd zoals de
tentoonstelling “De Plek” en een opdrachtverlening voor “Buiten de Muren”. De
Waarderingsprijs is nog niet gerealiseerd, maar hier worden op korte termijn
afspraken over gemaakt.
De
percentageregeling wordt bij grote bouwprojecten toegepast. De financiering
vindt dan niet plaats uit de reserve beeldende kunst, maar uit het bouwproject.
Bij het afvaloverlaadstation heeft het door afstemmingsproblemen helaas niet
geleid tot een kunstwerk. Door de regierol van het vakteam CKE moet dit bij
komende opdrachten niet meer voorkomen.
In de
toekomst wil CKE nog meer publiek interesseren voor beeldende kunst. Dit
betekent dat er meer aandacht wordt besteed aan publiciteit bij het project “De
Plek”. Ook bij de beoordeling van kunstprojecten wordt specifiek naar het
communicatieplan gekeken.
Begin
2004 ontvangt de commissie CKE een nieuw voorstel voor het beeldende
kunstbeleid 2005 – 2008.
Voorstel:
Deze
nota ter kennisgeving aanbieden aan de commissie CKE van 6 februari 2003.