INLEIDING

Delft is een historische stad, die wat betreft ligging en compactheid de potentie heeft om bij de belangrijkste fietssteden van Nederland te behoren. Uitvoering van het eerste Fietsactieplan heeft vanaf 2000 een belangrijke bijdrage geleverd aan de kwaliteitsverbetering van fietsvoorzieningen. In 2004 zullen de laatste projecten van het Fietsactieplan uitgevoerd worden. Uitvoering van het Fietsactieplan is gebeurd in nauwe samenwerking met de Fietsersbond, waarmee de laatste 2 jaar ieder kwartaal een regulier overleg is geweest.

In deze evaluatienota wordt een beschrijving gegeven van de uitvoering van de projecten uit het Fietsactieplan. Daarnaast is een financiële evaluatie opgenomen.

OPZET EN DOEL FIETSACTIEPLAN 1999/2004

Het Fietsactieplan gaat uit van een routegewijze-aanpak. In totaal zijn op 11 routes maatregelen gerealiseerd. Deze routes zijn voornamelijk op het centrum van Delft gericht. Uitgangspunt bij de opzet van het Fietsactieplan is de ketenbenadering. Dit betekent dat naast de fietsroute ook het stallen aan zowel de herkomstzijde (meestal de woning) als de bestemmingszijde een rol spelen in de stimulering van het fietsgebruik.

Doel Fietsactieplan 1

In Fietsactieplan 1 zijn de volgende doelen gesteld:

· Verbeteren concurrentiepositie fiets t.o.v. de auto (m.n. voor afstanden tot 7,5 km)

· Behouden en verder verbeteren van het huidig fietsaandeel

· Verbeteren van verkeersveiligheid van fietsers en bromfietsers en terugdringen van het aantal (brom)fietsongevallen door het treffen van infrastrukturele maatregelen

· Inspelen op nieuwe ontwikkelingen zoals Ypenburg, Emerald, Harnaschpolder

· Verbeteren van stallingsvoorzieningen bij herkomsten en bestemmingen

· Terugdringen van het aantal fietsdiefstallen

UITVOERING FIETSACTIEPLAN (1999-2004)

Maatregelen op route-niveau

Op route-niveau is in het kader van het Fietsactieplan een aantal algemene maatregelen genomen voor heel Delft, zoals de rode fietsstroken, aanpak van het achterstallig onderhoud[1] en aanpassen van de bewegwijzering. Daarnaast zijn op de 11 fietsroutes maatregelen genomen zoals aanpak van onveilige locaties, aanpassing van verkeersregelinstallaties, reconstructies en verbetering van de kwaliteit van het wegdek.

Rode fietsstroken

Rode verharding benadrukt het bestaan van een fietsstrook en geeft de fietser een eigen plek, waardoor het de attentie van automobilisten verhoogd. Rode verharding vergroot de herkenbaarheid van de fietsroutes. De relevante fietsstroken uit het Fietsactieplan zijn in rood uitgevoerd. Omdat het comfort van asfalt veel beter is dan het comfort van klinkers is het streven om fietsstroken en fietspaden in principe in asfalt uit te voeren. Op dit moment bestaat het grootste gedeelte van de rode laag op fietsstroken nog uit een slemlaag (verflaag). Bij onderhoudswerkzaamheden zal de slemlaag in de komende jaren vervangen worden door een rode asfaltlaag die duurzamer is.

In totaal is bijna 25 km rode fietsstrook aangelegd, waarvan 6 km in asfalt. De belangrijkste rode fietsstroken die in het kader van het FAP uitgevoerd zijn:

· A. Pauwstraat · Bonairestraat · Buitenhofdreef (deels rood asfalt) · Buitenwatersloot (rood asfalt) · Havenstraat · Hof van Delftlaan · Hugo de Grootstraat · Julianalaan (deels rood asfalt) · Krakeelpolderweg · Michiel de Ruyterweg / Sebastiaanbrug

· Mijnbouwstraat · M. Nijhofflaan · Nassaulaan / Poortlandplein (deels rood asfalt) · Oostplein (rood asfalt) · Oostsingel (rood asfalt) · Papsouwselaan · Phoenixstraat · R. de Beerenbrouckstraat / Kampveldweg · Schieweg (deels rood asfalt)

· · Stalpaert vd Wieleweg (rood asfalt) · V. Mierenveltlaan (rood asfalt) · Vrijenbanselaan (deels rood asfalt) · Wateringsevest · Wateringseweg (deels rood asfalt) · Westlandseweg · Westplantsoen · Westvest · Zuidwal

Fietspad in rood asfalt Oostsingel / Oostplein

Aanleg fietsstrook / aanleg fietspad

2000 t/m 2003:

· Aanleg rode fietsstroken langs de Delfgauwseweg. Aan de zuidzijde van de Delfgauwseweg is in 2002/2003 een 2-richtingen fietspad aangelegd in rode bestrating. Voor verkeer vanaf de zijwegen is bebording geplaatst zodat duidelijk is dat een 2-richtingen fietspad genaderd wordt. Dit fietspad sluit aan op de fietsrotonde, ter hoogte van de Nassaulaan. Fietsers kunnen de rotonde in 2 richtingen fietsen. Het fietspad op de rotonde is verhoogd aangelegd op een plateau en uitgevoerd in rode asfaltering.

· Realisatie voorrangsstituaties voor fietsers, zoals op Vulcanusweg ten opzichte van F. van Eedenlaan door middel van aanleg plateau en markering

Eind 2004/begin 2005 zal de fietsstraat parallel langs Westlandseweg (voor de Aldi) gerealiseerd worden.

Verbetering kwaliteit wegdek

In het kader van onderhoud zijn de volgende fietspaden en fietsroutes aangepakt, waarvan de meerkosten (deels) uit het Fietsactieplan bekostigd zijn:

· Tegelbestrating van fietspaden omgezet in (rood) asfalt (2001, 2002): o.a. op de Papsouwselaan, het Delflandplein, het Lage Pad, het Abtwoudsepad

· Achterstallig onderhoud / herstraten / voorzien van nieuwe deklaag van diverse fietspaden en fietsroutes (2002 t/m 2004) zoals Voordijkshoornsepad, Lokomotiefpad, Kruithuispad, Libellepad, Smetanapad, Kruithuispad, Nieuwe Plantage, Wilgenpad, Tripolipad, Landbouwpad, Pad van Viruly, Santiagopad, Victoriapad, Vietnampad, Jacob van Lenneppad, Componistenpad, Westlandseweg, Polderpad, Jaffalaan (kwaliteitsverbetering ook in het kader van de EZH)

· Realisatie fietsstraat Korftlaan

In 2004 worden in het kader van het FAP nog andere fietsroutes rood geasfalteerd gelijktijdig met onderhoudswerkzaamheden, bijvoorbeeld aan de Voorhofdreef.

Grote reconstructies

2000-2003:

· Reconstructie Oostplein + Julianalaan (2001); aanleg 2-richtingen fietspad aan de westkant en een 2‑richtingoversteek richting de Delfgauwseweg (was voorheen 1 richting). De Groenebrug nabij Oostplein is afgesloten voor autoverkeer en is daarmee een ideale veilige, rustige fietsverbinding richting het centrum geworden.

· Aanleg Poortlandplein: door het aanbrengen van een rode slemlaag is het kruispunt overzichtelijker en wordt de fietsers beter over het kruispunt geleid en de veiligheid vergroot

· Rotonde Delfgauwseweg / verbinding Pauwmolen (2004 afgerond). Een gedeelte van de financiering wordt gedekt uit het Fietsactieplan.

In 2004 wordt het Fietspad Kvar Savaweg gerealiseerd in het kader van de aanpassing van de verkeersontsluiting Delft-Noord voor de ontsluiting van Ypenburg. Een gedeelte van de financiering wordt gedekt uit het Fietsactieplan.

Geringe reconstructies

2000-2003:

· 2-Richtingen fietspad Oude Langedijk (deels gefinancierd uit het FAP) (2002)

· Aanpassen banden Oude Langedijk, waardoor de knik bij de bocht van de Burgwal verdwenen is, hetgeen tot gevaarlijke situaties voor fietsers kon leiden (2003)

· Aanleg fietspad over het parkeerterrein van de Aldi (2002)

· Doortrekken fietspad Papsouwselaan aan Westzijde (2003)

· Ongevallenanalyse, met een aantal uitgevoerde maatregelen als resultaat in 2000-2003:

o Voorhofdreef / M. Nijhofflaan: aanleg rode fietsstroken

o M. de Ruyterweg / Julianalaan: voorrang is ingesteld en ondersteund door rode fietsstroken. Mogelijke extra maatregel: voetgangerslicht toevoegen.

o Voorhofdreef/ Kruithuisweg: drempels aangelegd en verkeersregelinstallatie aangepast.

Medio 2004 zullen de overige onveilige punten uit de analyse bekeken en zo mogelijk aangepakt worden, zoals de Havenstraat / Spoorsingel, Hugo de Grootstraat / Westplantsoen

Bewegwijzering

In januari en februari 2004 heeft de ANWB de fietsbewegwijzering aangepast. Het ging daarbij om aanvullingen en uitbreidingen in het reeds aanwezige fietsbewegwijzeringsysteem. In het bijzonder is aandacht besteed aan het invoeren van nieuwe verwijzingen naar de meest gebruikte fietsroutes met name daar waar deze afwijken van de routes voor autoverkeer. Ook zijn de aanvullingen naar regionale routes en recreatieve routes in het plan opgenomen. Hierbij hebben met name aspecten zoals sociale- en verkeersveiligheid en recreatieve aantrekkelijkheid een belangrijke rol gespeeld.

In totaal is er op 35 kruispunten in Delft fietsbewegwijzering. In februari 2004 zijn 99 nieuwe bewegwijzeringsborden geplaatst, voor het grootste gedeelte op bestaande palen, maar er zijn ook op 8 punten nieuwe palen geplaatst. Met name op de fietsroutes Westvest, Phoenixstraat, Wateringsevest, v. Mierenveltlaan, Oostplein, H. de Grootstraat is er extra bewegwijzering bijgekomen.

Circulatiemaatregelen

· Vanaf december 2003 is het toegestaan om binnen het autoluw+ gebied in de binnenstad van Delft in 2 richtingen te fietsen. Het betreft de volgende straten; Hippolytusbuurt, de Wijnhaven, de Papenstraat, de Vlouw, Het Vrouw Juttenland, de Voldersgracht en de Molslaan tussen de Brabantse Turfmarkt en de Kruisstraat. In deze straten komt alleen bestemmingsverkeer en geen doorgaand verkeer.

· Aanpassing voorrangssituatie is op de volgende punten gerealiseerd:

o Fietsers op Vulcanusweg hebben voorrang ten opzichte van de Fr. Van Eedenweg

o Fietsers op Abtswoudseweg hebben voorrang ten opzichte van Zuideinde

o Fietsers op het Verzetspad hebben voorrang ten opzichte van Sadatweg

o Fietsers op het Kreekrugpad hebben voorrang ten opzichte van Kikkerweg

· Aanpassing verkeersregelinstallaties (VRI’s), waarmee de wachttijd voor fietsers verkort is:

o Westlandseweg / Provinciale weg 15; wachttijdbeperking door kortere cyclustijd

o Westlandseweg / Buitenwatersloot: radardetector geplaatst met inmelding op afstand, langere groentijdverlenging, 2x groenmogelijkheid voor fietsers per cyclus, extra onderlicht voor fietser (comfort), wachtstand rood (fietser kan direct groen licht krijgen als verkeersregeling in wachtstand staat)

o Westplantsoen / Hugo de Grootstraat; Wachttijdbeperking voor fietsers door kortere cyclustijd. Autokoppelingen tussen de kruiting Buitenwatersloot en Hugo de Grootstraat zijn hieraan opgeofferd. Aan de Buitenwatersloot is ook een radar geplaatst voor het vervroegen van de aanmelding.

Medio 2004 worden de volgende kruispunten aangepakt om de verkeersregeling voor fietsers aantrekkelijker te maken:

· Kruithuisweg / Derde Wereldreef

· Westlandseweg / Buitenhofdreef

· Westlandseweg / Papsouwselaan

· Westlandseweg / Westvest

· Kruithuisweg / Voorhofdreef

· Provinciale weg 15 / van Foreestweg

Fietsvriendelijke VRI’s

Stallingsmaatregelen

In Delft is bij een groot aantal woningen geen mogelijkheid om de fiets inpandig te stallen, zoals in de wijken Olofsbuurt, Westerkwartier, Wippolder en woongebieden in de binnenstad. Hier zijn in het kader van het Fietsactieplan fietstrommels en een buurtstalling gerealiseerd. In de binnenstad komen 2 bewaakte fietsenstallingen: aan de Oude Langedijk en bij de Zuidpoort. Daarnaast is in de binnenstad het aantal fietsklemmen vergroot en is ook de kwaliteit van de fietsenklemmen verbeterd (klemmen met aanbindmogelijkheid, anti-diefstal en minder vandalisme-gevoelig); in de historische binnenstad worden ‘nietjes’ geplaatst en op plaatsen buiten de historische binnenstad waar over het algemeen langer geparkeerd wordt (zoals bij OV-haltes, bewaakte stallingen) worden ‘Tulips’ neergezet. De exploitatie van de trommels, de bewaakte stallingen en de buurtstalling wordt verzorgd door Stichting Biesieklette. Middels een subsidie uit het Fietsactieplan is ook bij een aantal scholen een bewaakte fietsenstalling gerealiseerd.

Fietsparkeren in herkomstgebieden

Fietsentrommels

Als er geen goede en veilige stallingsmogelijkheden zijn, maar er wel voldoende ruimte en draagvlak is, kan met subsidie van de gemeente een fietsentrommel gerealiseerd worden. Per maand bedraagt de gebruikersbijdrage aan Biesieklette € 6,81 per fiets voor beheer en onderhoud.

Binnen de schil zijn tussen 1999 en 2003 9 trommels geplaatst, nl.:

· Pootstraat

· Oostblok (2x)

· Van Renswoudestraat (2x)

· Piet Heinstraat

· Fredrik Hendrikstraat (hoek Frisostraat)

· Willem de Zwijgerstraat (hoek Simonstraat)

· Dr. Schaepmanstraat

· Singelstraat.

Sinds de plaatsing van de eerste trommel in 1999 is het type trommel verbeterd. De trommel wordt nu uitgevoerd met een vandalisme-bestendige kap.

Fietsentrommel Oostblok

Voor 2004 / begin 2005 wordt verwacht dat er nog ongeveer 8 à 10 trommels geplaatst worden, waaronder een aantal op locaties in de Binnenstad. Daarbij geldt de voorwaarde dat de trommel niet binnen een straal van 15 meter van een monument geplaatst wordt en dat de zijkant van de trommel transparant wordt uitgevoerd.

Buurtstalling

In het Westerkwartier, in de Westerstraat, is in 2001 een buurtstalling gerealiseerd, waar 52 omwonenden hun fiets kunnen parkeren tegen een tarief van 6,81 euro per maand. De exploitatie vindt plaats door Stichting Biesieklette.

Fietsparkeren in binnenstad

Marktstalling, stand van zaken

Medio 2004 wordt op de Oude Langedijk een bewaakte fietsenstalling gerealiseerd. De fietsenstalling biedt plaats aan 90 fietsen, de entree is 45 eurocent per fiets. B&W heeft besloten dat de entree-prijs in tegenstelling tot omliggende gemeenten niet verhoogd wordt, maar gehandhaafd blijft op het tarief van 2003.

Zuidpoort-stalling, stand van zaken

Eind 2004/begin 2005 zal een bewaakte fietsenstalling in Zuidpoort (in voormalig C1000 locatie) gerealiseerd worden. Realisatie zal gefinancierd worden uit de opbrengsten van grondverkoop. Voor de exploitatie wordt een beroep gedaan op de opbrengsten uit de Reserve Parkeervoorzieningen.

Clusterstallingen, stand van zaken

Tussen 2000 en 2003 zijn in totaal ongeveer 300 nietjes in de historische binnenstad geplaatst.

Fietsparkeren in bestemmingsgebieden

Stations

In 2002/2003 zijn bij station Delft CS in totaal 592 Tulips fietsklemmen extra geplaatst, waarvan 240 stuks aan de voorzijde en 352 aan de achterzijde van het station. Dit betekent dat er nu rondom het station CS ruim 2000 klemmen staan. Bij station Delft-zuid zijn er ongeveer 120 Tulips en bijna 100 kluisjes gerealiseerd.

Eind 2004 / begin 2005 zullen de resterende ‘oude’ fietsenklemmen aan de achterkant van het station vervangen worden door Tulips.

Bike en Ride

Eind 2003 zijn bij de tramhaltes in Delft en een aantal bushaltes Tulip-fietsenklemmen geplaatst, waardoor er goede overstapmogelijkheden tussen fiets en OV geboden worden. Niet alleen de kwaliteit (oude klemmen vervangen door Tulips) maar ook het aantal klemmen is daarmee uitgebreid. In totaal zijn er ongeveer 55 Tulip-fietsenklemmen bij OV-haltes in Delft geplaatst.

Fietsenklemmen bij scholen

De gemeente verstrekt voor scholen die een bewaakte fietsenstalling realiseren een eenmalige subsidie van 5.000 euro (op basis van facturen). De Stichting Biesieklette draagt zorg voor het beheer en de exploitatie van de stallingen. De exploitatiekosten komen voor rekening van de school en/of de ouders.

De volgende fietsenstallingen zijn gerealiseerd:

• Stanislascollege, Krakeelpolderweg
• CLD, Juniusstraat
• Mondriaan, Brasserskade

• Stanislascollege, Westplantsoen

Daarnaast heeft CLD, Molenhuispad aangegeven een bewaakte stalling te willen realiseren.

FINANCIEEL

Inkomsten / uitgaven Fietsactieplan

In het Fietsactieplan is een inschatting gegeven van de verdeling van de kosten (zie kolom 1). De werkelijke kosten zullen voor stallingsmaatregelen iets hoger uitvallen en voor maatregelen op route-niveau iets lager. Alle geplande projecten uit het Fietsactieplan zijn of worden in 2004 uitgevoerd.

De hogere uitgaven voor stallen hebben te maken met onder andere:

· Het succes van de trommels; er zijn meer trommels gerealiseerd dan verwacht was en er zullen er in 2004 nog meer gerealiseerd worden (verwachting was ongeveer 8, eind 2004 zal ongeveer het dubbele aantal gerealiseerd zijn).

· In het kader van het FAP zullen ook de resterende ‘oude’ klemmen aan de achterkant van het station vervangen worden.

· Er zijn in 2004 verspreid over de binnenstad meer klemmen gerealiseerd dan gepland was.

De lagere uitgaven voor maatregelen op route-niveau hebben met name te maken met het feit dat een aantal projecten mede op andere wijzen gefinancierd zijn, zoals in het kader van inrichting van 30 km/uur gebieden, uitvoering in combinatie met vervanging riolering of onderhoudswerkzaamheden. Bijvoorbeeld: reconstructie Poortlandplein, Oostplein, aanleg rotonde Delfgauwseweg, aanleg 2‑richtingen fietspad Nieuwe Langedijk.

	budget	werkelijk uitgegeven t/m 2003	geplande uitgaven 2004	totaal geplande uitgaven (2000 t/m 2004)
Stallingsmaatregelen:
Herkomst	€ 272.000	€ 201.000	€ 67.000	268.000
binnenstad bewaakt	€ 182.000	€ 40.000	€ 120.000	160.000
binnenstad cluster	€ 45.000	€ 57.000	€ 10.000	67.000
parkeren overig (plaatsing klemmen, exploitatie)	€ 45.000	€ 64.000	€ 30.000	94.000
extra: station vervangen klemmen	€ 0	€ 0	€ 50.000	50.000
	€ 544.000	€ 362.000	€ 277.000	639.000
Maatregelen op de route:
rode stroken	€ 572.000	€ 576.000	€ 10.000	586.000
upgraden fietsroutes wijk/buurt en verbetering kwaliteit wegdek	€ 399.000	€ 322.000	€ 52.000	374.000
aanleg fietsstrook/fietspad	€ 508.000	€ 407.000	€ 15.000	422.000
Bewegwijzering	€ 27.000	€ 0	€ 33.000	33.000
geringe reconstructies	€ 154.000	€ 47.000	€ 55.000	102.000
grote reconstructies	€ 404.000	€ 221.000	€ 50.000	271.000
circulatiemaatregelen	€ 68.000	€ 37.000	€ 50.000	87.000
	€ 2.132.000	€ 1.610.000	€ 265.000	00 € 1.875.000
Overig: Flankerende maatr., Fietsactieplan ll: onderzoek			€ 35.000	€ 35.000
	€ 2.676.000	€ 1.972.000	€ 577.000	2.549.000
btw-compensatiefonds	-€ 127.000
totaal	€ 2.550.000		€ 2.550.000	€ 2.550.000
	budget

Tabel 1: Verdeling budget en werkelijk/geplande uitgaven FAP, 1999 t/m 2004 (tot 1 januari 2003: incl. btw, vanaf 1 januari 2003: excl. btw)

Dekking Fietsactieplan

Bij de realisatie van projecten in het fietsactieplan is in de dekking rekening gehouden met een subsidiebedrag vanuit Haaglanden. Een bedrag van € 900.000 is niet gerealiseerd. Het subsidie bedrag blijft echter wel beschikbaar voor fietsprojecten in Delft.

Voorgesteld wordt om het ontbrekende bedrag te dekken vanuit Fietsactieplan 2. Met projecten vanuit Fietsactieplan 2 kan alsnog de resterende subsidie vanuit Haaglanden worden gerealiseerd.

Conclusie

Het grootste gedeelte van de projecten uit het Fietsactieplan is gerealiseerd. In 2004 zal het restant gerealiseerd worden. In totaal was 2.55 mln euro beschikbaar voor uitvoering van projecten in het kader van het FAP. Belangrijkste projecten uit het Fietsactieplan zijn:

Maatregelen stallen:

· Realisatie van trommels en buurtstalling in woongebieden

· Realisatie van bewaakte fietsenstallingen in centrum en op scholen

· Realisatie fietsenklemmen met kwaliteitskeurmerk (nietjes en Tulips) bij stations, in binnenstad en bij bus en tramhaltes

Maatregelen onderweg:

· Rode fietsstroken

· Extra onderhoud, kwaliteitsverbetering fietsroutes

· Bewegwijzering

· Aanpak onveilige punten, reconstructies van kruispunten, circulatiemaatregelen

Refereren aan gestelde doelen FAP

Door het realiseren van fietstrommels, de buurtstalling Westerkwartier, de stalling op de Oude Langedijk die eind 2004 bewaakt zal zijn en kwalitatief goede klemmen (tulips en nietjes) in het centrum en bij OV-haltes zijn de stallingsvoorzieningen bij herkomsten en bestemmingen sterk verbeterd. Het realiseren van goede (bewaakte) stallingsvoorzieningen zullen naar verwachting een positief effect hebben op de fietsendiefstal in Delft.

Door het verbeteren van de kwaliteit en herkenbaarheid van de huidige fietsroutes (achterstallig onderhoud, rode bestrating, bewegwijzering, aanleg fietspaden/-stroken, etc.) en het realiseren van een aantal ontbrekende schakels en het aantrekkelijker maken van een aantal verkeersregelinstallaties ten gunste van de fiets is de concurrentiepositie van de fiets t.o.v. de auto verbeterd. Daarnaast is de fietsverbinding naar Ypenburg (deels) gerealiseerd. De verbinding naar Emerald is nog niet optimaal. Voor een goede verbinding met Emerald is de tunnel onder de A13 noodzakelijk. In het Masterplan Harnaschpolder Deft zijn fietsverbindingen opgenomen.

De afgelopen jaren is intensief contact gevoerd met de fietsersbond over fietsmaatregelen in Delft. De fietsersbond heeft in 2001 de Fietsbalans voor de gemeente Delft gemaakt, waarin een groot aantal verbeterpunten staan voor het verbeteren van het fietsklimaat in Delft. Met uitvoering van het Fietsactieplan is hierin een verbeterslag gemaakt.

---

[1] Voor aanpak van achterstallig onderhoud is naast financiële middelen uit het FAP 1,7 mln euro uit de EZH (Energiebedrijf Zuid-Holland) aan onderhoud van fietspaden besteed in 2000 t/m 2003.