Geacht college,
Na de vaststelling van de nota Aanpak Breedband
2004–2005 is het in deze nota genoemde
project Vraagbundeling Breedband tot uitvoering gebracht. Nadat het
adviesbureau Expanding Visions (EV) op basis van hun ervaringen in Tilburg voor
eigen rekening een verkenning had gedaan naar de belangstelling voor een
vergelijkbare aanpak in Delft, heeft de gemeente besloten dit bureau een
opdracht te geven om de geconstateerde belangstelling bij een aantal
organisaties om te zetten in een projectplan. De gemeente was opdrachtgever
voor de werkzaamheden van EV, maar heeft bedongen dat de kosten van het
projectplan worden meegenomen in de exploitatie van het Vraagbundelingsproject.
Dat betekent dat de gemeente de kosten terugbetaald krijgt wanneer de gunning
van het project (oktober/november 2004) een feit is.
Het onderzoek wees uit, dat er voldoende
belangstellenden zijn voor de aansluiting van panden op een
glasvezelinfrastructuur. De volgende organisaties hebben aangegeven in het
project te willen participeren: Reinier de Graafgroep, Mondriaan Groep,
Christelijks Lyceum Delft, Stanislas College, het Delftse onderwijs verenigd in
DIA, gemeentelijke vakteam ICT, TUD, TNO, het Legermuseum, de ICT-Kring Delft.
Waarschijnlijk zal ook de zorgsector (DSW/Pieter van Foreest) meedoen en het
Grotius College. Met een aantal andere potentiële deelnemers wordt in de
komende maanden nog overleg gevoerd over deelname.
De Delftse woningbouwvereniging hebben aangegeven
dat de ontwikkeling van een glasvezelnet niet tot hun kerntaken behoort en zij
zullen daarom het project wel met interesse volgen, maar niet participeren in
de ontwikkelfase.
De deelname van de TU Delft en de vakafdeling ICT
van de gemeente heeft twee invalshoeken: enerzijds zijn beide afnemer (uitbreiding/verbetering
van het bestaande glasvezelnetwerk), anderzijds brengen beide ook (tegen een
nader vast te stellen vergoeding) glasvezelcapaciteit in.
Zo heeft met name de TU Delft overcapaciteit op het
glasvezelnetwerk naar de studentenwoningen. Door gebruik te maken van deze
overcapaciteit behoeft minder nieuwe glasvezel aangelegd te worden. De gemeente
heeft ook (maar minder dan de TUD) glasvezelcapaciteit beschikbaar voor het
project. De TU Delft is voornemens ook het beheer van het glasvezelnet dat is
aangesloten ter ontsluiting van de studentenwoning aan het
Vraagbundelingsinitiatief over te dragen.
Voor het Delftse onderwijs, dat via DIA, zeer goed
georganiseerd is, betekent deelname een verbetering van de capaciteit en
snelheid van de verbinding. Dat vergroot de gebruiksmogelijkheden van het
netwerk aanzienlijk, waardoor het ook mogelijk is “streaming videobeelden” te
ontvangen en te gebruiken in het onderwijs. Daarnaast biedt een glasvezelnet
naar de scholen voordelen op het gebied van beheer en exploitatie. Door gebruik
te maken van een of meer centrale servers ontstaat een netwerk, waardoor een
deel van het beheer niet meer op de scholen plaats hoeft te vinden; bovendien
biedt een centrale server mogelijkheden voor het delen van bijvoorbeeld software.
Nadat Expanding Visions het projectplan afgerond
had, zijn de potentiële deelnemers gevraagd om aan te geven of zij het
aanbestedingstraject willen ingaan. Om hun deelname te bevestigen hebben alle
deelnemers een intentieverklaring getekend. De deelnemers kunnen na de
aanbesteding, maar voor de gunning van de werkzaamheden, nog uit het project
stappen indien blijkt dat de aanleg van een glasvezelinfrastructuur voor de
betrokken organisatie toch onvoldoende voordelen biedt in verhouding tot de
prijs. Naar verwachting zal de aanbesteding in oktober 2004 afgerond zijn. Met
de intentieverklaring verklaren de deelnemende organisaties zich bereid een
financiële bijdrage te leveren als aanbetaling van de projectkosten.
Voor de aanbestedingsfase is dezelfde afspraak
gemaakt als bij het ontwikkelingsplan: de gemeente is opdrachtgever en bij
realisatie van het project worden de kosten gedragen door het project, dus
verrekend in de prijs van de glasvezelinfrastructuur. Daarnaast is met EV
afgesproken, dat de opdracht ophoudt wanneer eerder dan aan het einde van het
aanbestedingstraject besloten zou worden dat het project stopt.
Na afronding van de aanbestedingsfase is de
gemeente Delft niet langer opdrachtgever. Een door de deelnemers gedragen
juridische eenheid wordt dan de opdrachtgever voor de feitelijke aanleg van het
glasvezelnetwerk. De benodigde rechtsvorm moet nog worden opgericht, maar er is
een tijdelijke oplossing beschikbaar in de vorm van de stichting ID2. Deze
stichting is eind jaren negentig opgericht met als doel een deel van de
opbrengst van de verkoop van de kabelrechten te investeren in de ontwikkeling
van interactieve diensten in Delft. Na enige jaren actief te zijn geweest,
leidt deze stichting nu een slapend bestaan.
De statuten van de stichting ID2 bieden ruimte om
de huidige activiteiten op het terrein van vraagbundeling onder de stichting te
brengen. Aan de hand van voorbeelden van vraagbundelingsprojecten elders in het
land, wordt een voorstel ontwikkeld voor een wijziging van de statuten. Deze
wijziging moet zijn vastgesteld voor de gunning van het project. Het huidige bestuur van de stichting ID2[1]
heeft aangegeven geen bezwaar te hebben tegen deze koerswijziging. De
voorzitter van de stichting heeft aangegeven zijn zetel beschikbaar te willen
stellen ten behoeve van iemand die meer betrokken is bij het
vraagbundelingsproject in Delft.
De stichting int de door de participanten te
betalen bijdrage in de kosten van het project en wordt verantwoordelijk voor de
gunning en de uitvoering. Vanuit de in het vraagbundelingsproject
participerende organisaties worden enkele bestuursleden afgevaardigd in het
bestuur.
De afronding van de aanbestedingsfase en de gunning
is in oktober/november 2004, waarna met de aanleg van de infrastructuur wordt
begonnen. De oplevering van het gehele project is in de loop van 2005. De
begeleiding bij de uitvoering wordt niet door de stichting zelf verricht, maar
wordt ook uitbesteed. Het is voor de hand liggend daarbij ook gebruik te maken
van de ervaring van Expanding Visions.
De aanbesteding bestaat uit drie ‘kavels’: de
passieve infrastructuur van kabels en glasvezel, de actieve apparatuur om de
infrastructuur te kunnen gebruiken en
de belichting van de vezels met diensten, zoals internet. Niet alle partijen
zullen op alle drie de kavels intekenen, bijvoorbeeld omdat zij bij hun huidige
internetprovider blijven.
In de kavel voor de infrastructuur wordt niet
alleen de aanleg van buizen en glasvezels aanbesteed, maar ook de exploitatie
en het onderhoud daarvan. Dat betekent dat de stichting ID2 voor exploitatie en
onderhoud geen personele capaciteit hoeft in te huren. In principe wordt alle
capaciteit die nodig is voor de exploitatie van het glasvezelnetwerk, zoals ook
het innen van betalingen voor diensten, uitbesteed.
Dankzij de aanbesteding van de actieve apparatuur
en de diensten, bestaat ook de mogelijkheid breedbandig internet via glasvezel
aan te bieden aan de bewoners van de twee blokjes woningen waar al buizen ten
behoeve van de glasvezel is aangelegd bij de nieuwbouw en de bewoners van de
Markt waar ook al glas is aangelegd. Ook kunnen de gebruikers van Bacinol worden benaderd met een aanbod voor breedbandig
internet.
Daarnaast wordt de mogelijkheid onderzocht om in
nieuwbouwprojecten, zoals de VDD-locatie, een glasvezelnetwerk aan te leggen en
de kosten van de aanleg te integreren in de kosten van de woning, zodat deze
meegefinancierd kunnen worden. Wanneer dit mogelijk blijkt, kan deze aanpak ook
worden gekozen bij grotere woongebieden, zoals de Harnaschpolder. Ook wordt
overleg gevoerd met de ontwikkelaars van Technopolis over de wijze waarop hier
de glasvezelinfrastructuur wordt ontwikkeld een aangesloten op het de te
ontwikkelen Delftse glasvezelring.
De kosten van het project worden doorberekend aan
alle deelnemers. Het gaat daarbij om de kosten van de aanleg, exploitatie,
onderhoud, afschrijving en rente. De exploitatie wordt berekend over een
periode van 15 jaar; dat is tevens de gehanteerde afschrijvingstermijn van de
glasvezelinfrastructuur.
Zoals hier boven is aangegeven worden ook de kosten
die Expanding Visions maakt voor de begeleiding van het project doorberekend
naar de exploitatie. C.q. de gebruikers van het glasvezelnet. Slechts wanneer
het project wordt afgebroken voor de gunning, zijn deze kosten (minus de
bijdrage van de deelnemers) voor de gemeente Delft.
Voor twee deelnemers zijn er naast kosten ook
opbrengsten: de TU Delft en de gemeente Delft, omdat zij glasvezel inbrengen in
het project en daarvoor een vergoeding krijgen.
De organisaties die deelnemen in de
aanbestedingsfase (op dit moment zijn dat er 11) hebben ingestemd met een
eerste betaling aan het project € 4500; indien een organisatie besluit niet mee
te doen in het project na de start van de aanbestedingsfase, maar voor de
gunning, dan wordt deze bijdrage niet terug betaald. De totale kosten van de
aanbestedingsfase zijn hoger dan het bedrag dat de deelnemers bijdragen, tenzij
in de komende periode nog meer deelnemers worden gevonden. De gemeente Delft
heeft zich bereid verklaard dit bedrag te voorfinancieren totdat het kan worden
verrekend met de stichting ID2 als onderdeel van de totale projectkosten.
Voor de Delftse scholen leidt participatie tot
verhoging van de kosten voor het gebruik van internet. Daar staat een
verbeterde kwaliteit tegenover. De vergelijking van de kosten thans en straks
na aanleg van de glasvezelinfrastructuur is niet eenvoudig. Een deel van de
huidige beheerskosten van DIA zit inbegrepen in de exploitatie; daarnaast kan
het beheer dankzij de glasvezelinfrastructuur goedkoper. De voordelen van
participatie in het project worden op diverse werkgebieden en bij verschillende
vakteams gehaald: zo is de verbetering van de glasvezelinfrastructuur via het
vraagbundelingsproject goedkoper dan wanneer de gemeente dat zelfstandig zou
doen en bovendien worden er opbrengsten gegenereerd door de inbreng van
overcapaciteit. Verder staat voor 2006 de vervanging van de huidige servers in
alle scholen van het basisonderwijs gepland. Dit budget kan - een jaar vervroegd – ingezet worden.
Wanneer dan gekozen wordt voor een centrale server en beheer op afstand, zullen
de beheerskosten lager zijn dan thans geraamd. Verder kan de gemeente de reeds
aangelegde glasvezelinfrastructuur die is aangelegd op de Markt en rond twee
woonblokjes in het project inbrengen.
Daarnaast is er een niet exact te berekenen
voordeel dat ontstaat, omdat de scholen nu kunnen participeren in een
vraagbundelingsproject. En dat is goedkoper dan wanneer de scholen over een
aantal jaar zouden worden aangesloten op glasvezel zonder de voordelen van
vraagbundeling..
Om er voor te zorgen dat de kosten voor de scholen
niet veel hoger worden dan thans en om het gebruik van een snelle
glasvezelinfrastructuur te stimuleren, wordt voorgesteld uit de Kabelreserve
een bedrag van € 200.000 beschikbaar te stellen ten behoeve van het project.
Dit bedrag komt geheel ten goede aan de investeringen die via DIA gemaakt
worden voor de verglazing van de infrastructuur van de basisscholen in Delft.
In de aanloop naar de uitvoering van de werkzaamheden wordt dit budget ook
gebruikt als dekking van de voorfinanciering van dat deel van de kosten van de
aanbestedingsfase die niet gedekt worden door de bijdrage van € 4500 van de
deelnemers.
Er wordt tot en met de aanbesteding gewerkt met
geraamde kosten, omdat de exacte kosten van het project pas duidelijk zijn na
de aanbesteding. Dus ook de kosten voor de deelnemers zijn thans nog niet
precies aan te geven. Bovendien worden de kosten lager naarmate er meer
deelnemers zijn. In de komende maanden worden meer deelnemers gezocht en op het
moment van de aanbesteding wordt het aantal deelnemers vastgesteld. Indien er na
de aanbesteding nieuwe deelnemers voor het project zijn, wordt de
infrastructuur nog beter benut wat leidt tot een aanvullend kostenvoordeel. Er
komt een financiële regeling waardoor niet alleen de nieuwe deelnemers
profiteren van dit voordeel, maar ook de initiële deelnemers op het moment van
de gunning van de aanbesteding.
Samenvattend kan worden gesteld dat met het project
Vraagbundeling niet alleen aan aantal deelnemende organisaties profiteren van
de aanleg van een Delftse Glasvezelinfrastructuur, maar dat de
glasvezelinfrastructuur ook volop mogelijkheden biedt om in de toekomst
meerdere participanten aan te sluiten, waaronder ook woongebieden of
woonblokken. Daarmee draagt het project bij aan het behalen van de
doelstelling, genoemd in het collegeprogramma, dat in 2006 een kwart van de
Delftse adressen aangesloten is op een glasvezelinfrastructuur. Bovendien
draagt het project bij aan een kwalitatief sterk verbeteren van de digitale
communicatiemogelijkheden van de Delftse basisscholen. Wanneer na de afronding
van de aanbesteding (oktober/november 2004) het project tot uitvoering komt, is
de gemeente Delft niet langer opdrachtgever. Deze rol ligt dan bij de stichting
ID2. De gemeente is vanaf dat moment nog afnemer van de stichting ID2 (DIA en
vakteam ICT).
Om de deelname van de Delftse basisscholen aan het
project te faciliteren, wordt voorgesteld € 200.000 vrij te maken vanuit de
Kabelreserve en deze beschikbaar te stellen aan het project. Deze bijdrage komt
volledig beschikbaar voor de deelname van de scholen, maar wordt ook gebruikt
als dekking van het risico dat de gemeente draagt in de aanbestedingsfase. Dat
risico bestaat uit de kosten van de aanbesteding minus de bijdrage van de
participanten en is maximaal € 60.000. Dat maximale risico loopt de gemeente
wanneer er tot aan de aanbesteding geen nieuwe deelnemers worden gevonden, die
een bijdrage van € 4500 betalen en wanneer na de aanbesteding het project in
zijn geheel wordt afgeblazen.
Cees
van Laren, Projectleider Breedband.
[1] Voorzitter is de heer W. Etty, indertijd bij de
kabelprojecten betrokken als adviseur van Delft en secretaris is de heer H.
Speetjens, medewerker bij het vakteam CKE