Indeling plan belevingscentrum VermeerDelftcentrum
2.1
Doel van het plan
3
2.2
Globale beschrijving van het plan 4
2.3
Locatiekeuze
5
2.4
Brandveiligheid 6
2.5
Inrichting van het plan (masterplan) 7
2.6
Projectplannen 10
2.7
Personele bezetting 10
2.8
Verzekeringen, levering en betalingsvoorwaarden 11
2.9
Diploma’s/erkenningen 11
3.1
Omschrijving van de markt 11
3.2
Uitstraling van het centrum naar de markt 12
3.3
Samenwerking 13
3.4
Promotionele activiteiten 14
4.1
Investeringsplan 15
4.2
Financieringsplan 15
4.3
Exploitatiebegroting 16
4.4
Liquiditeitsbegroting 17
4.5 Risicoparagraaf 17
5.Organisatievorm
5.1
Stichting Vermeer in Delft 18
5.2
Denktank 18
5.3
Comité van aanbeveling 19
5.4
Vereniging Vrienden van Vermeer 19
6. Tijdsplanning
6.1
voorlopige tijdslijn 19
7. Slot 20
Bijlage I
- de
historische locatie
-
voorgevel gebouw
Bijlage II
-
organisatie
-
netwerkschema
Bijlage III
-
Bezoekersaantallen en berekening entreegelden
-
Overzicht initiële investeringen en aanloopkosten
-
Overzicht dekking initiële investeringen en aanloopkosten
-
Meerjarenbegroting (kas- en exploitatiebegroting)
1. Samenvatting
1
Johannes Vermeer is een 17de eeuwse schilder die
wereldfaam geniet. Zijn hele leven heeft hij gewoond en gewerkt in Delft. Zijn
werk is verspreid over de gehele wereld. In Delft zelf zijn geen werken te
vinden en blijft alleen de beleving van de nog gave binnenstad uit de Gouden
Eeuw.
2
Mede door de grote successen van de wereldtentoonstelling
over de schilderijen van Vermeer in Washington DC, Den Haag, Frankfurt, Londen,
Osaka en Madrid, en de films die de afgelopen jaren over Vermeer zijn gemaakt,
zijn steeds meer toeristen op zoek naar de bakermat van Vermeer in Delft.
3
Moderne technologie maakt het nu mogelijk om in Delft met
behulp van multimedia de bezoekers de mens Vermeer, zijn werken en zijn stad te
kunnen leren kennen. Om deze multimedia presentaties een plek in Delft te geven
is het plan voor realisering van een “VermeerDelftcentrum” ontwikkeld.
4
Toeristen uit Nederland en het buitenland zullen in het
multimediale VermeerDelftcentrum een rijke visuele, informatieve en emotionele
presentatie van hoge kwaliteit meemaken. Deze presentatie kent drie elementen:
-Vermeer,
zijn stad en zijn tijdgenoten;
-zijn
werk, zijn atelier,
-zijn
mysterie: een verkenning van zijn schilderijen.
5
De bezoeker wordt bij binnenkomst enthousiast gemaakt: door
de open structuur ( een vide over alle verdiepingen) ziet hij op de boven en
onder hem gelegen verdiepingen al een glimp van wat hem te wachten staat. In de
vide een hangende wand over alle verdiepingen heen waar de afbeeldingen van de
35 schilderijen te zien zijn.
6
De bezoeker ontvangt op individuele wijze, in een aantal
gevallen interactief, informatie over Vermeer, zijn werken en zijn tijdgenoten.
De informatie is in meerdere talen beschikbaar.
7
Vanuit het centrum moet zich een netwerk van verwijzingen
ontwikkelen over de gehele stad, maar ook naar buiten de stad (Mauritshuis en
Rijksmuseum), zodat bezoekers op een gemakkelijke manier het Nederlandse
culturele erfgoed kunnen leren kennen.
8
Het VermeerDelftcentrum is, doordat het een internationaal
centrum moet worden, niet alleen van groot belang voor de verdere bekendheid
van de Nederlandse geschiedenis uit de 17e eeuw, maar ook voor de
Delftse economie.
9
Het centrum zal behalve voor de binnenlandse en buitenlandse
toerist ook aantrekkelijk zijn voor jongeren: de moderne presentatietechnieken
die gebruikt gaan worden spreken jongeren aan. Ook de interactieve manieren om
zelf kennis te vergaren zal jongeren aantrekken. De vijf zintuigen worden op
inventieve wijze aangesproken.
10
Het voorliggende plan gaat uit van de locatie aan de
Voldersgracht. Dit omdat dit een historische plek is: hier stond in de Gouden
Eeuw het St.Lucasgilde, het schildersgilde waar Vermeer enige jaren voorzitter
van is geweest en waar hij met zijn tijdgenoten bijeenkwam en waar zij elkaar
stimuleerden.
11
De exploitatiebegroting van het centrum is kostendekkend.
Voor de start van de bouw, gepland in december 2004, is een initieel bedrag
nodig van € 2.080.000. Via Fondsen, overheden en bedrijfsleven en andere
donaties wordt gewerkt om deze gelden bijeen te krijgen.
12
Met de projectontwikkelaar is afgesproken dat de stichting
de tijd krijgt de gelden bijeen te brengen. De gemeente Delft heeft in zijn
ontwerpbegroting voor 2005 € 500.000 opgenomen als steun aan het centrum.
Verder is de steun van diverse landelijke fondsen en bedrijven van essentieel
belang.
2. Omschrijving van het plan
2.1 Doel
van het plan
De Delftse kunstschilder Johannes Vermeer (1632-1675) geniet
een wereldfaam. Vooral de laatste honderd jaar wordt hij niet alleen door
deskundigen erkend, ook het grote publiek heeft Vermeer ontdekt. Zijn 35
schilderijen roepen zoveel enthousiasme en verbazing op dat steeds meer mensen
over de gehele wereld nader willen kennismaken met Vermeer en zijn werken.
Dit plan moet leiden tot het realiseren van een
multimediacentrum, waarin bezoekers actief de wereld van Johannes Vermeer, zijn
werk en zijn stad ontdekken en herontdekken.
Op die manier wordt het culturele erfgoed van Delft en
Nederland uit de Gouden Eeuw bewaard en beleefd.
In Delft zal daarom een internationaal belevingscentrum
moeten worden ontwikkeld, waar op basis van multimediale presentatietechnieken
bezoekers op een uiterst moderne wijze Vermeer leren kennen. In dit
belevingscentrum worden de presentaties, die van hoge kwaliteit zijn, in
diverse talen weergegeven zodat ook de buitenlandse bezoekers het Delfts
erfgoed leren kennen en zich erover kunnen verwonderen. Op een zeer uitnodigende
manier komt het culturele erfgoed (de Gouden eeuw, de Delftse historie)
beschikbaar voor zowel de individuele bezoeker als voor groepen. Ook mensen die
tot nu toe niet geïnteresseerd waren in de geschiedenis leren op een speelse
wijze de rijke historie kennen.
Het VermeerDelftcentrum wordt naast het culturele belang ook
van direct economisch belang voor Delft, als instrument voor citymarketing en
vanwege de beoogde aantrekkingskracht voor toeristen uit binnen- en buitenland.
Het centrum is “VermeerDelftcentrum” genoemd, omdat deze
naam internationaal herkenbaar zal zijn. Het centrum geeft op een fascinerende,
moderne, levendige en attractieve manier vele aspecten over Vermeer, zijn
schilderijen en zijn tijd weer. Het centrum zal een kruising zijn van een
multimediaal centrum en een informatiecentrum over het erfgoed van Delft. In
een totaalervaring telt niet alleen het zien en het feest van het herkennen,
maar ook een levensverhaal van Vermeer en het emotioneel ervaren en begrijpen
van de wonderlijke werking van zijn schilderijen. Een virtuele tour door het
Delft van zijn tijd behoort ook tot de mogelijkheden.
Dit multimediale bezoekerscentrum zal niet alleen een bron
van visueel genoegen en emotionele ervaring zijn; het zal ook zorgen voor de
bredere verspreiding en grotere waardering van een belangrijk deel van ons
cultureel erfgoed. Deze vorm van brede cultuurverspreiding is zowel
maatschappelijk als economisch van groot belang.
Daarnaast straalt dit centrum door zijn uiterst moderne
presentatietechnieken ook uit dat “Delft Kennisstad” er niet alleen in de
Gouden Eeuw als Delftse School was, maar dat “Kennisstad” ook in de 21ste
eeuw nog steeds uitdrukkelijk aanwezig is.
Het centrum biedt concrete aangrijpingspunten en
mogelijkheden voor cultuureducatie en participatie voor zowel volwassenen als
ook voor scholen.
In dit centrum willen wij samen met communicatie- en
multimediadeskundigen van Delft Kennisstad (o.a. TU-Delft) geschikte
presentatie vormen ontwikkelen, waaronder geavanceerde audiovisuele methoden en
andere technische middelen van overdracht inzetten. De medewerking van de
erfgoedinstellingen zoals de Gemeentemusea, Gemeentearchief, Archeologie,
Legermuseum en Techniekmuseum, maar ook van de TU-Delft, Industrieel Ontwerpen
aan dit plan is hierbij van essentieel belang.
Bijlage II geeft aan vanuit welk netwerk Vermeer in Delft
zichtbaar gemaakt kan worden.
Om dit belevingscentrum te realiseren is een stichting
opgericht, die de verantwoordelijkheid neemt om de plannen uit te werken. Hierbij
hebben de opstellers van het plan zich laten leiden door onderstaande
overwegingen:
-
Johannes Vermeer is wellicht de beroemdste Delftenaar. Zijn
schilderijen, verspreid over de hele wereld, zijn even zovele ambassadeurs van
Delft.
-
Zijn faam, zowel bij kunstkenners als het grote publiek, is
groot. Vermeer wordt al meer dan 100 jaar gerekend tot de absolute top van oude
meesters. Die reputatie is het afgelopen decennium sterk bevestigd door
succesvolle tentoonstellingen in Washington DC, Den Haag, Frankfurt, London,
Osaka en Madrid.
-
In Nederland is werk van Vermeer te zien in het Mauritshuis
Den Haag en in het Rijksmuseum Amsterdam, weliswaar dicht bij Delft, maar niet
op de plek waar hij heeft geleefd.
-
Hoewel de sfeer van Vermeer nog steeds zeer voelbaar is in
Delft, zijn ook de panden waarin hij heeft gewoond en gewerkt verdwenen,
evenals de ruimte waarin men in Gildeverband samenkwam.
-
Moderne technologie maakt het nu mogelijk zijn leven en werk
op een aansprekende en op de individuele bezoeker toegesneden manier te
presenteren.
-
In een dergelijke opzet kan Vermeer bovendien uitgroeien tot
ambassadeur van ‘Delft Kennisstad’. Historisch gezien opereerde hij in een
vooruitstrevend klimaat, waarin de fundamenten voor de exacte wetenschap werden
gelegd. Een geavanceerde presentatie onderstreept deze relatie tussen kunst en
wetenschap.
-
Samenvattend is het uit cultureel, toeristisch en economisch
oogpunt wenselijk om in Delft een bezoekerscentrum, het VermeerDelftcentrum, te
creëren waarin leven en werk van Vermeer centraal staan. Dit met de ambitie om
tot een vernieuwende en spraakmakende presentatie te komen, een presentatie met
een internationale aantrekkingskracht.
2.2. Globale beschrijving van het plan
In het centrum zal een hoge kwaliteit en een brede
verscheidenheid van kennis- en presentatievormen aanwezig zijn. Een bezoek aan
het VermeerDelftcentrum moet als een rijke belevenis worden ervaren, wil het
nationaal en internationaal de aandacht trekken.
Om dit te bereiken moeten de presentaties kunnen inspelen op
uiteenlopende verlangens en interesseniveaus. Beleving en informatieoverdracht
kunnen plaats vinden door:
-
visuele waarneming (zoals beeldschermen en 3D-projectie)
-
auditieve uitleg in de eigen taal (centraal en op
individueel niveau)
-
interactief datgene te laten exploreren waar de interesse
naar uitgaat
-
op één wand de presentatie van alle 35 afbeeldingen van de
schilderijen van Vermeer (als unicum in de wereld)
-
tastbare objecten uit de tijd van Vermeer (3D schilderij)
-
bij de presentaties zullen de vijf zintuigen worden
aangesproken: zien, horen, voelen, ruiken en proeven
-
de verkoop van kwalitatief sfeer- en informatief materiaal
-
stadswandelingen om het Delft van Vermeer te leren kennen
-
samenwerking met Het Prinsenhof om de tijdgenoten van
Vermeer te leren kennen
-
samenwerking met het gemeentearchief om de daar aanwezige
unieke verzameling van boeken over Vermeer te bestuderen.
-
Verdere samenwerking met andere instellingen, zoals het
Mauritshuis en het Rijksmuseum, zodat de echte kenner het VermeerDelftcentrum
als startpunt gebruikt en zich vervolgens op andere locaties verder verdiept in
de Gouden eeuw.
De bezoeker wordt door de manier van de inrichting van het
centrum ongemerkt uitgenodigd van de ene presentatie of interactieve opstelling
naar de andere te lopen, ongeacht verdiepingsverschillen.
Door het inbouwen van vides wordt de bezoeker getrokken naar
wat er boven of onder hem gebeurt: “daar moeten we ook nog kijken.”
In deze opzet is het centrum een educatief en onderhoudend
startpunt voor een kennismaking met de stad Delft. Door een nauwe samenwerking
met andere culturele ijkpunten in de stad, zoals onder andere met Het
Prinsenhof, de Porceleyne Fles, het Techniek Museum, Gemeentearchief en
Legermuseum zal de bezoeker Delft gaan kennen als een stad met internationale
allure en historische rijkdom. Buiten Delft ligt samenwerking in het verschiet
met het Mauritshuis en het Rijksmuseum.
Verder zal er gewerkt worden aan een netwerk van
organisaties en activiteiten rond Vermeer. Het VermeerDelftcentrum kan
vervolgens uitgroeien tot internationaal centrum en startpunt. Een eigen
website, als bron van informatie en PR, zal niet ontbreken.
Het is bovendien, uit oogpunt van exploitatie, zeer
wenselijk om, via wisselende presentaties, de schare kunstliefhebbers uit
Nederland regelmatig tot een bezoek te verleiden.
Daarom wordt er een beleid voor de wisselende presentaties
ontwikkeld, waarbij bijvoorbeeld de invloed en de ‘constante betekenis’ van
Vermeer wordt aangestipt door het tonen van relevante moderne kunst, ook andere
onderdelen zoals de samenwerking met Anthonie van Leeuwenhoek met zijn lenzen,
thematische benaderingen van zijn schilderijen, de vervalsingen van Han van
Meegeren zullen worden gepresenteerd. Ook dit onderstreept de innovatieve opzet
van het VermeerDelftcentrum. Met name hierin kan de TU-Delft, Industrieel
Ontwerpen een innovatieve rol spelen.
2.3.
Locatiekeuze: de Voldersgracht
In dit rapport wordt, op basis van het rapport van Bureau
Marktplan over de haalbaarheid van een VermeerDelftcentrum, ingegaan op de
locatie van de huidige Jan Vermeerschool.
Een eerste en belangrijk argument is dat op deze plek in de
17de eeuw het St.Lucasgilde stond, waar het gilde was gehuisvest
waar de schilders bijeenkwamen en elkaar inspireerden. Johannes Vermeer is
tweemaal een periode voorzitter van dit gilde geweest. Op deze plek spraken de
beroemde schilders uit de Gouden Eeuw over hun schilderkunsten en wisselden
ervaringen uit. De tijdgenoten van Vermeer, zoals Fabritius, de Hoogh, van
Mieris, van Vliet, Steen, Potter en anderen brachten Delft in die tijd tot
centrum van de Hollandse schilderkunst en de Delftse School. De locatie is dus
cultuurhistorisch van groot belang.
Een tweede argument is dat deze school eind 2004 wordt
gesloopt, waardoor er mogelijkheden zijn voor een nieuwe ontwikkeling. Bijlage
I geeft de locatie op de Voldersgracht aan ten opzichte van de Markt en de
Oudemanshuissteeg.
Een derde argument is de ligging, vlak achter de Markt. Deze
geeft een grote mogelijkheid om toeristen gemakkelijk naar het
VermeerDelftcentrum te kunnen leiden. In dit hoofdstuk wordt daarom ingegaan op
de mogelijkheden op deze locatie, die wij dan ook de naam St.Lucasgilde
geven.
De projectontwikkelaar is bereid om de voorgevel te bouwen
als een reconstructie van de voormalige gevel van het St. Lucasgilde. Zie
bijlage I.
Om een kwalitatief hoogstaand belevingscentrum te
ontwikkelen is meer ruimte nodig dan het oorspronkelijke plan aangeeft. De
enige mogelijkheid om dit te realiseren is het bouwen van een kelder waardoor
het centrum bijna 300 m2 wordt vergroot.
Volgens het bestemmingsplan mag er onder het voorpand een
kelder worden gebouwd.
De kosten hiervoor zullen aanzienlijk zijn, maar gezien de
benodigde aantallen m2 wordt in het plan ervan uit gegaan dat deze aangelegd
kan worden.
Hieronder staat aangegeven met welk oppervlak het centrum
dan kan werken.
Kelder:
16,8 x
18,2 m = 305,8 m2
trappenhuis
3,6 x 6,2 = 22,3
m2
besteedbaar
oppervlak 283,5 m2 283,5 m2
Begane grond, hoogte van 3,2 meter:
17,3
x 6,3 m = 109 m2
17,1
x 7,8 m = 133,3 m2
bruto 257,3 m2
trappenhuis
3,6 x 6,2 = 22,3
m2
besteedbaar
oppervlak 235,0 m2 235,0 m2
Eerste verdieping, hoogte 3 meter:
17,3
x 6,3 m = 109 m2
17,1
x 5,6 m = 95,7 m2
9,5 x 1,9 m =
18,0 m2
bruto 222,7 m2
trappenhuis
4,7 x 5 = 23,7
m2
besteedbaar
oppervlak 199,0 m2
199,0 m2
Tweede verdieping, hoogte 3 meter:
17,3 x 6,3 m = 109
m2
17,1
x 5,6 m = 95,7 m2
bruto 204,7
m2
trappenhuis
4,7 x 5 = 23,7 m2
besteedbaar
oppervlak 181,0 m2
181,0 m2
totaal oppervlak voor het centrum(met de kelder) 898,5 m2
2.4 Brandveiligheid
Tijdens overleg met de gemeentelijke brandweer van Delft is
gebleken dat er voor gebouwen die publieksfuncties hebben categorieën bestaan:
afhankelijk van de situatie is er een maximaal aantal bezoekers toegestaan. Er
bestaan drie bezettingsgraden: B1, B2 en B3.
B1: 1 persoon per 1 tot 2 m2 B2:
1 persoon per 2 tot 5 m2 B3: 1
persoon per 5 tot 12 m2.
Bij de categorie B2 zijn de volgende eisen van toepassing:
Met de huidig ontworpen trappen naar de eerste en tweede verdieping, trappen
van 110 cm breed, mogen maximaal 90 personen per verdieping aanwezig zijn. Dat
betekent 180 personen voor de beide bovenverdiepingen.
Het totale vloeroppervlak voor de twee bovenverdiepingen
bedraagt 380 m2. De begane grond kent meerdere uitgangen direct naar de straat.
Terwijl voor de kelderverdieping een aparte achteruitgang naar achter is
gemaakt (trappenhuis), zodat ook daar maximaal 90 personen zouden mogen
verblijven.
In de berekening, weergegeven in bijlage III, is ervan
uitgegaan dat er in het vierde jaar 92.000 bezoekers komen. Rekening houdend
met de piek aan bezoek (zaterdag en zondag in augustus) betekent het dat er 150
bezoekers in enig uur in het gehele pand aanwezig zullen zijn, terwijl er 180
personen op de beide bovenverdiepingen zouden mogen zijn. Het schema in bijlage
III geeft de capaciteitsberekening weer waaruit blijkt dat veiligheidstechnisch
het plan voldoet. Als voorwaarde voor de categorie B2 is dat de muren en de
deuren van het trappenhuis 60 minuten brandwerend moeten zijn. Verdere aanpassingen
in het gebouw zijn niet nodig. Wel zal er een brandmeldinstallatie met
gedeeltelijke bewaking in de verkeersruimte moeten komen, aangevuld met een
ontruimingsinstallatie.
De bezoeker of voorbijganger wordt,
lopend op de Markt of langs de Voldersgracht, getrokken naar het gebouw dat in
donkere steen is opgetrokken: de kleuren die het in de Gouden Eeuw had. De
begane grond valt op door de acht meter brede afbeelding van Vermeers “Gezicht
op Delft”. Daarachter zijn de schaduwen van de bezoekers binnen waar te nemen.
De nieuwsgierigheid is gewekt. De afbeelding in bijlage I geeft een beeld
hiervan.
Bij binnenkomst in het centrum worden de bezoekers in een
overzichtelijke ontvangstruimte van hoge kwaliteit verwelkomd. Direct valt
de verdiepingenhoge hangende
transparante wand op. De opening erin laat de bezoeker in de wereld van Vermeer
en zijn stad.
Daar de productie van Vermeer overzichtelijk is, is gekozen
om hier het gehele oeuvre van Vermeer te tonen. Om dit ‘spannender’ te maken
dan een serie ‘droge’ reproducties, zal van de werken middels een wereldkaart
en een tijdbalk ‘verteld’ worden wanneer deze zich waar op de wereld bevonden hebben
en is het mogelijk prijsvergelijkingen te plegen: Wat waren de schilderijen
waard toen Vermeer deze maakte, bij de eerste veilingen eind 17de
eeuw en nu? ‘Gevoel’ voor deze waarden kan ook versterkt worden door deze op
hun beurt weer te leggen naast de waarden van panden op de Markt in Delft of
naast salarissen van hedendaagse voetballers.
De musea waar de schilderijen zich thans bevinden worden
getoond als zijnde reclame tegenover hun gunst om afbeeldingen af te staan.
Op de begane grond doet de vloer denken aan het geblokte
marmer dat in Vermeer’s schilderijen voorkomt. Het plafond vertoont een moer-
en kinderbinten constructie, zoals deze begin 18de eeuw is
aangebracht. Voor de bezoeker wordt een helder overzicht verschaft doordat een
overzichtskaart de inhoud van het centrum op een aantrekkelijke manier
weergeeft. Dit gebeurt uiteraard in meerdere talen. Men raakt geïnspireerd
vanwege de thematische verhalen die hieruit blijken.
Het open karakter van de vide heeft een zuigende werking
naar alle lagen in het gebouw.
Kijk je langs de vide naar beneden dan is al een glimp op te
vangen van de grote vloer met daaronder de stadsplattegrond van Delft ten tijde
van Vermeer. Achtergrondgeluid dat via deze weg naar boven sijpelt, vormt een
soundscape die nieuwsgierigheid opwekt. Omhoog kijkend en luisterend is er
eenzelfde herkenningspunt op de eerste en tweede verdieping waarneembaar. Nu
eerst een kaartje kopen. De behulpzame baliemedewerk(st)er wijst op de
combinatiemogelijkheid om een entreekaartje te combineren met een bezoek aan
Het Prinsenhof.
Doordat op de begane grond een tweetal informatiezuilen met
schermen met touch screen functie zijn opgenomen kan de bezoeker al vluchtig
inzoomen naar de thema’s in het VermeerDelftcentrum en ook andere links naar de
stad Delft ontdekken.
Op de begane grond bevindt zich ook de vrij toegankelijke en
smaakvol ingerichte restaurant voorziening. Onder het genot van een consumptie
kan hier ook informatie worden bekeken op een televisie achtige consumerende
manier. Meerdere films over het werk van Vermeer zijn hier op te roepen.
Bijvoorbeeld de opera van Andriessen over Vermeer. Het geluid is goed
gecontroleerd, zodat meerdere mensen naar verschillende producties kunnen
kijken en luisteren. Op deze plek kun je natuurlijk ook rustig een boek over
Vermeer doorbladeren of ervaringen met anderen delen.
Aan de zijde van de uitgang ziet hij een winkel waar boeken,
reproducties van hoge kwaliteit, cd roms met verhalen achter het werk van
Vermeer en andere kwaliteitsproducten uitnodigen tot rondkijken, maar dat pas
op het eind. Nu eerst maar eens het centrum bezoeken. De moderne receptie
verschaft de bezoeker een audiosysteem waar in 5 verschillende talen informatie
beluisterd kan worden over alle thema’s en exhibits waar de bezoeker tijdens
zijn rondgang langskomt.
Men daalt de trap af naar de kelder en stapt rechtstreeks op
een enorme glazen vloer met daaronder de stadsplattegrond van Delft als
historische stad ten tijde van Vermeer: het mediale plein. Een overzicht van de
ommuurde stad in al zijn schoonheid komt zo naar voren. Al lopend over de vloer
ontwaart de bezoeker op de muren dmv ruimtelijk geplaatste focuskaders de
belangrijke plekken in Vermeerstijd om
zich heen. Uiteraard van de nodige informatie voorzien.
Vervolgens begeeft de bezoeker zich in een labyrintachtige
ontmoeting met Vermeer’s mensen uit Delft: zijn echtgenote, zijn kinderen, de
vrouwen, zijn kopers, zijn vrienden. In de “fluisterkamers”hoort hij de
mensen met elkaar in gesprek.
Een speciale locatie, het woonhuis van Vermeer wordt extra
belicht in een aparte presentatie gekoppeld aan deze plek in de stad. Je kunt
hierbij digitaal door het woonhuis van Vermeer lopen aan de Oude Langendijk. De
inboedel trekt aan je voorbij.
In de filmzaal worden een zestal thema’s met zeer spannende
aansprekende verhalen die een rechtstreeks verband hebben met locaties in Delft
en het leven van Vermeer er letterlijk uitgetild. Met een LCD projector die
een wandvullende grootformaat projectie laat zien beleeft de bezoeker de
documentaires, maar ook wordt hier een film vertoond over een stadswandeling
die je door het historische centrum van Delft kan gaan maken.
Zo kunnen thema’s als het geboortehuis van Vermeer, de kerk
waar hij gedoopt is en waar Vermeer begraven is, de bierbrouwerij van Jan
Steen, een tijdgenoot en vriend van Vermeer, aanleiding zijn voor meer
spannende verhalen in ‘de stad van Vermeer’.
Gedurende
een paar seconden razen we als het ware door Delft, waarna het beeld tot
stilstand komt voor een highlight waar meer van verteld gaat worden.
Bijvoorbeeld ‘Gezicht op Delft’ 2004. Je hoort hedendaagse
geluiden, sirenes auto’s e.d. Langzaam
wordt teruggegaan in de tijd: steeds meer historie. Uiteindelijk wordt het 1655
en Vermeer schildert zijn gezicht op Delft. De geluiden zijn veranderd,
autogeluiden zijn veranderd in paard en wagens. Een totale rust van het
schilderij komt naar ons toe.
Langzaam wordt het bestaande onderdeel op de route dus getransformeerd
tot wat het was in de tijd van Vermeer. De achtergronden komen naar voren in
een historisch verhaal.
Dit verhaal herhaalt zich meerdere malen waardoor in een
kort tijdsbestek de hele route doorlopen is. Uiteraard wordt er maar een tipje
van de sluier opgelicht aangezien de bezoeker gestimuleerd moet worden de
werkelijkheid met eigen ogen te gaan aanschouwen!
Met een duidelijke route komt de bezoeker op de eerste
verdieping eerst in het atelier “kleur”. Hier ervaart hij door middel van
details van de doeken de achter elkaar liggende verflagen. Ook worden door vergelijkingen de kleuren
belicht: waarom gebruikte Vermeer juist
die compositie? Een ambachtelijke kleurenscanner geeft de diepere geheimen van
de schilderijen bloot.
Het ruikt er naar de pigmenten, de oliën. Je ziet de
gebruikte verven, je voelt ze.
Via interactieve
computers kan de bezoeker zelf verder naar dieperliggende informatie.
Vervolgens komen we in het atelier van het perspectief: Het
fenomeen van het perspectief houdt
mensen al heel lang bezig, ook Vermeer. Thema is hier: “Het Begoochelde
Beeld”. Inzichtelijk wordt gemaakt dat Vermeer perspectieflijnen gecorrigeerd
moet hebben, ondanks (of juist dankzij!) dat juist in die tijd de Camera
Obscura – een hulpmiddel om de perceptie van de werkelijkheid beter te
benaderen – ter beschikking kwam. Uitleg wordt gegeven over de werking en het
nut van de Camera Obscura en als voorbeeld worden enkele beelden getoond van hoe
schilderijen geweest zouden zijn wanneer de schilder zich wél aan de wetten van
het perspectief gehouden zou hebben, bijvoorbeeld ‘Gezicht op Delft’, waarbij
torens verdraaid zijn, en een aantal van ‘De hoek bij het raam’, waarbij de
vloer er nooit in werkelijkheid zo uitgezien kan hebben. De vraag wordt
opgeworpen waarom de schilder dit gedaan moet hebben. Zou het zijn om een
esthetisch doel te dienen? De bezoeker wordt uitgenodigd om aangeboden beelden
dusdanig te manipuleren dat zij op de schilderijen van Vermeer gaan lijken.
Worden ze hier aantoonbaar beter van? Een andere denkbare presentatie is het de
bezoeker confronteren met twee afbeeldingen. Hierdoor wordt verwarring gewekt:
Welke is de echte, waar zit het verschil hem in, waarom is het ene schilderij
spannender dan het andere? Kan hier gesproken worden van auto-focus
avant-la-lettre?
Het derde atelier is dat van het licht van Vermeer:
Deze opstelling hangt nauw samen met de vorige –
‘Perspectief’. Wat was er bij Vermeer zo anders of bijzonder aan het licht? De
bezoeker wordt gepresenteerd hoe de werking van het licht is in zijn werk. Zo
wordt bijvoorbeeld inzichtelijk gemaakt, dat de belichting niet alleen door het
beroemde venster gevallen kan zijn en dat de schilder dus gemanipuleerd moet hebben.
Bezoekers van het centrum worden uitgenodigd zelf het licht dusdanig te sturen
dat dit overeenkomt met het beeld op de schilderijen. Er staat een opstelling
met raam en attributen. De bezoeker kan via een computer lampen op een
verschillende manier neer zetten. Ook het buitenlicht kan op meerdere manieren
worden ingesteld. Doel is het ‘namaken’ van het licht van Vermeer. Aan het eind
van je instelling kun je kijken in hoeverre je er in geslaagd bent. De computer
heeft namelijk ook ‘de ideale Vermeer’ instelling paraat, waarmee jouw licht
vergeleken kan worden.
Tweede
verdieping: de raadselruimte
In de raadselruimte, het enigma van Vermeer worden de mysteries van Vermeer belicht. Op
verschillende plekken, waar gemakkelijke banken staan om de beelden, de
geluiden, de mystieke verlichting tot je door te laten dringen, krijgt de
bezoeker op basis van details van schilderijen de verhalen ervan te horen.
Van hieruit kijkt de bezoeker naar beneden langs de
indrukwekkende hangende wand met alle afbeeldingen van zijn werken. Ook hier
kan de bezoeker kiezen van welk schilderij of thema hij meer informatie wil horen.
2.6 Projectplannen
Om de concrete invulling van het
centrum gestalte te geven wordt op dit
moment met diverse instellingen gesproken over het opzetten van een verhaallijn
voor het gehele centrum. Daar vanuit gaande zullen de diverse presentaties concreet worden ontwikkeld.
Duidelijk hierbij is dat uitgangspunt voor het centrum blijft:
Het
Prinsenhof, maar ook het Mauritshuis en het Rijksmuseum belangrijke
bezoekpunten moeten zijn als vervolg op het bezoek aan het centrum;
Mogelijke projectplannen
2.7 Personele bezetting
De dagelijkse leiding is in handen van
een bedrijfseconomisch bedrijfsleider. Hij zal worden ondersteund door een 1e medewerker, die hem bij
afwezigheid vervangt. De medewerkers zullen deels fulltime, deels parttime
beschikbaar zijn. Er zullen steeds ten minste 4 medewerkers aanwezig zijn.
De personele bezetting, 8 fte’s, is
krap begroot. Dit omdat er geen onnodige risico’s gelopen moeten worden in de
exploitatie, die steeds kostendekkend moet zijn.
Analoog aan Het Prinsenhof, waar leden
van de Vereniging van Vrienden van Het Prinsenhof de winkel bemensen, wordt ook
in dit plan uitgegaan van vrijwilligers. Hiertoe wordt ook een Vereniging van
Vrienden van Vermeer opgericht. De mate van inzet van vrijwilligers zal door de
bedrijfsleider verder worden uitgewerkt.
Het in dienst zijnde personeel zal een
brede functie krijgen: inzet bij de kaartverkoop, winkelverkoop, maar ook
begeleiding van groepen in het centrum en toezicht tijdens de openingsuren.
Stichtingsbestuur
Bedrijfsleider
Externe Personeel in dienst van de stichting vrijwilligers
v.d.Vereniging
Deskundigheid:
Personeelsbeleid,
salarissen
2.8 Verzekeringen en leverings- en
betalingsvoorwaarden
In de begroting is uitgegaan van
normale verzekeringen tegen brand, inbraak, vernieling e.d. Aangezien het
gebouw niet geschikt is om op enig
moment een echte Vermeer tentoon te
stellen zullen op dat vlak geen extra verzekeringen nodig zijn.
Bij het inkopen zullen de normale
levering en betalingsvoorwaarden van leveranciers in acht worden genomen.
Verkopen zullen vanuit het centrum via directe betaling geschieden. Bij verkoop in hoeveelheden zullen
betalingen binnen 30 dagen worden gevraagd.
2.9 Diploma’s
Hoe de uitvoering van de
horecavoorziening wordt uitgevoerd wordt op dit moment overlegd met een
mogelijke exploitant. Voor het schenken en serveren van zwak alcoholische
dranken zijn vergunningen nodig. Er zal dan ook altijd bediening aanwezig
moeten zijn die gerechtigd is deze en zo mogelijk andere taken die onderhevig
zijn aan vergunningen uit te voeren.
3. Marketingplan
3.1 Omschrijving van de markt
Bureau Marktplan Adviesgroep constateert in zijn
onderzoeksrapport “Beleef Vermeer in Delft” van 26 augustus 2003 dat een
Vermeercentrum duidelijk economisch en
exploitatietechnisch realiseerbaar is. In het rapport, gemaakt in opdracht van
de gemeente Delft, wordt uitgegaan van
een centrum dat duidelijk afwijkend is van bestaande musea. Doordat gekozen is
voor een multimedia centrum zal het bezoekersgedrag meer aanvullend en extra
zijn in plaats van concurrerend, zo stelt het onderzoeksrapport. Van
“kannibalisme” is dan ook volgens het rapport geen sprake.
De markt waar het centrum zich op moet richten wordt in het
rapport als volgt weergegeven:
Jaarlijks komen 753.000 bezoekers naar Delft, die totaal
1.250.000 bezoeken in de stad Delft afleggen. Hiervan komen naar:
Nieuwe Kerk 178.000
bezoekers
Koninklijke Porceleijne Fles 170.000
bezoekers
Stedelijk museum Het Prinsenhof 50.600 bezoekers
Van de bezoekers komt 60% uit Nederland en 40% uit het buitenland.
40% van de Nederlandse bezoekers (452.000) heeft een HBO of
Universitaire opleiding
50% komt met eigen auto naar Delft ( dus niet via de touroperators)
Bijna 80% brengt alleen een bezoek aan Delft. 8% brengt tevens een bezoek aan Den Haag. In
1995 was dat nog 10%. Het museumbezoek is in Delft zeer hoog: 29%.
Van de buitenlandse
bezoekers (301.000) komt komt 20%
maximaal 2 uur naar Delft. Meer dan 50%
brengt een halve tot hele dag, eventueel met overnachting (16%), in
Delft door. Tussen de 2 en 4 uur verblijven dus 30% van de bezoekers. Bijna 75%
van de buitenlanders bezoeken het cultureel erfgoed in Delft.
Het rapport vervolgt:
Binnen de potentie van Nederlandse
bezoekers geeft het rapport aan dat 60%
binnenlandse bezoekers zijn, afwel 452.000. Met een bezoekfrequentie van
2,1 per jaar geeft dat 950.000 bezoeken per jaar. Juist deze bezoekers zijn
niet gebonden aan de strakke tijd van touroperators.
Door een VermeerDelftcentrum zal het percentrage musea
bezoeken (waaronder het Vermeercentrum) toenemen van 29 naar 35%, een toename
van 27.000 bezoekers per jaar. Hiermee wordt het bezoekersaantal van Het Prinsenhof positief beïnvloed. Circa
45.000 bezoekers zullen naar het VermeerDelftcentrum komen naast een bezoek aan
een andere culturele locatie in Delft. Er worden 20.000 extra Nederlandse
bezoekers aan Delft verwacht na opening van het VermeerDelftcentrum. Totale
binnenlandse potentie is hiermee: 92.000 bezoekers.
Voor de buitenlandse bezoekers geldt het volgende:
Bijna 35% van de bezoekers zullen het VermeerDelftcentrum
gaan bezoeken: totaal 105.000 bezoekers. In deze categorie zijn de bezoeken aan
het VermeerDelftcentrum extra en zullen niet ten koste gaan van andere
culturele bezoeken. Zo stelt Marktplan in zijn rapport.
Hierdoor komt het bezoekers potentieel totaal uit op 197.000
bezoekers.
Het stichtingsbestuur heeft kennis genomen van de prognose
die het bureau Marktplan in zijn rapport
“Beleef Vermeer in Delft” van 26 augustus 2003 heeft aangegeven.
Bij verdere navraag bij o.a. de gemeentemusea blijkt dat mede door de economische ontwikkelingen, wereldgebeurtenissen, zoals de aanslag in Amerika op 11 september
2001 en de ziekte SARS het aantal toeristen duidelijk is afgenomen. Het bestuur
is daarom uitgegaan van lagere bezoekersaantallen, om meer zekerheid voor de exploitatie te hebben.
Onderstaande tabel geeft een vergelijking
Jaar 1
jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5
Bureau Marktplan 95.000 100.000 105.000 115.00 122.000
Uitgangspunten Stichting 67.500 75.000
85.000 92.000 97.000
3.2 Uitstraling van het centrum naar de markt
Gezien de internationale interesse voor Vermeer zal het
centrum een grote aantrekkingskracht hebben op:
-De buitenlandse toeristen. Deze groepen zullen voor
circa 50% met touroperators naar Delft komen. De belangrijkste buitenlandse
groepen zullen uit Frankrijk, Verenigde Staten, Engeland en Japan komen.
-De individuele binnenlandse toerist zal voor
een groot deel uit eigen interesse komen: het zijn cultuurliefhebbers die
kennis willen maken met de Gouden Eeuw
van Delft en daarvan herkenning zoeken in de hedendaagse stad. Dit zal,
kijkend naar het rapport Marktplan de grootste doelgroep van het
VermeerDelftcentrum zijn.
- De binnenlandse groepstoeristen zullen
ook Delft aandoen: reizen die duidelijk
gericht zijn op het leren kennen van het Delftse en Nederlandse erfgoed.
-Jongeren: door de moderne
presentatietechnieken zullen jongeren gemakkelijker het centrum bezoeken en
aandacht hebben voor het erfgoed.
Groepjes jongeren op vakantie of op doorreis zullen zich aangetrokken moeten
voelen tot deze manier van kennisnemen van de Delftse en Hollandse
geschiedenis. Door interactieve presentaties zullen jongeren geboeid raken en
zelf op zoek gaan naar meer gerichte informatie.
-Scholieren: door de speelse wijze waarop
verteld wordt over Johannes Vermeer zullen kinderen geboeid worden. De
interactieve mogelijkheden om op zoek te gaan naar kennis zorgen ervoor dat
kinderen ongemerkt geboeid raken.
3.3. Samenwerking
De ontwikkeling van het centrum, maar ook de inhoud van de
presentaties maken het noodzakelijk dat
er een intensieve samenwerking ontstaat met de erfgoedkenners in Delft:
Het Prinsenhof, de Porceleyne Fles, het Techniek Museum, het Gemeentearchief en
Archeologie. Buiten Delft ligt samenwerking met het Mauritshuis en het
Rijksmuseum voor de hand.
Het komen tot een goede en uitgebreide samenwerking met het
Prinsenhof is een eerste prioriteit. Het Prinsenhof is een wezenlijke partner
voor het verder ontwikkelen en uitbouwen van het netwerk over Vermeer en zijn
tijdgenoten in Delft. Tevens kunnen bezoekers dan zeer natuurlijk doorverwezen
worden om naar de tijdgenoten van Vermeer te gaan kijken. Hiervoor is het
systeem van een combikaartje een laagdrempelige actie om bezoekers naar
meerdere cultuurhistorische plekken te krijgen. In de inmiddels ingestelde
werkgroep heeft de directeur van Het Prinsenhof zitting, zodat een gezamenlijke
aanpak van het thema Vermeer kan worden opgezet.
Al zwervend door de historische stad kan men een route lopen
langs kenmerkende plekken waar beroemde Delftenaren hebben gewoond (Anthonie
van Leeuwenhoek aan de St.Hippolytusbuurt en
het woonhuis van Pieter de Hoogh aan de Oude Delft). In het Prinsenhof
zou dan vervolgens ook via koptelefoons
uitleg gegeven kunnen worden over de
tijdgenoten: hoe werkten de schilders samen, uitleg over de ontwikkelingen in
de Gouden eeuw, het vertrek van de beroemde schilders naar andere steden.
Vervolgens komt men uit bij Het Prinsenhof.
Hiermee worden ook
promotionele samenwerkingen aangegaan. Duidelijk zal zijn dat hier de
echte Vermeers te zien zijn.
Het gemeentearchief heeft kort geleden de toezegging gekregen om een van de
omvangrijkste bibliotheken van de wereld over Vermeer te mogen ontvangen.
Duidelijk zou moeten worden dat Vermeer-geïnteresseerden bij het gemeentearchief de boeken kunnen gaan raadplegen. Zo
mogelijk op een speciale avond per week of per maand.
Voor de toerist zou dan het Vermeerarchief te zien moeten
zijn, maar voor de onderzoeker moet studie het hoofddoel zijn.
Toeristisch Informatie Punt (TIP)
Het bestuur is
voorstander van een nauwe samenwerking met
TIP, dat sinds 2003 is gevestigd aan de St.Hippolytusbuurt. Na
gesprekken met de verantwoordelijke wethouder en ambtenaren over de
verplaatsing van TIP naar de
Voldersgracht, in het gebouw van het St.Lucasgilde, is het bestuur positief
over het samenwerken vanaf één plek. Echter er zijn twee problemen waardoor het
bestuur nu een indelingsvoorstel maakt zonder de huisvesting van TIP:
a. het aantal m2 is
duidelijk veel kleiner dan waar eerder van uit gegaan werd. Eigenlijk is de conclusie dat de beschikbare m2 weinig is om de ambities over Vermeer in
Delft goed waar te maken. Door aanleg van de kelder kan de minimaal benodigde
ruimte voor een hoogwaardig belevingscentrum worden verkregen, maar ook dan is
er, zonder aantasting van de kwaliteit, nog geen ruimte voor TIP.
b. De zelfstandige organisatie TIP is van mening dat de
St.Hippolytusbuurt een uitstekende plek is en dat men duidelijk een eigen
identiteit wil en niet een visuele relatie met het VermeerDelftcentrum. Het zou
beide organisaties qua herkenbaarheid
niet ten goede komen.
3.4. Promotionele
activiteiten
In de opgerichte werkgroep heeft de manager van het Toeristisch Informatie Punt (TIP) ook zitting,
waardoor de samenwerking om het thema “Vermeer” promotioneel en professioneel
uit te dragen optimaal is.
Speciale brochures zullen moeten worden gemaakt zodat er bij
nationale en internationale promotie van Delft ook “VermeerDelftcentrum” onder
de aandacht kan worden gebracht.
Vanuit het VermeerDelftcentrum zal stapsgewijs de promotie
worden uitgebouwd: het Toeristisch
Informatie Punt (TIP) zal folders ontvangen om daar de bezoeker te informeren
over het centrum. Ook het Zuid-Hollandsbureau voor Toerisme zal worden
gevraagd het centrum in zijn
informatievoorziening en brochures op te nemen. Verder zal er in gesprekken met
de Porceleyne Fles gezocht worden naar
samenwerking in het meeliften naar
landen waar Vermeer beroemd is en de Porceleyne Fles zijn doelgroepen kent: Japan en Verenigde
Staten.
Een belangrijke markt ligt bij de touroperators. Hier zal
gezocht worden naar opneming in reisprogramma’s. Dit moet leiden tot een langer
verblijf in Delft.
Website: op dit moment zijn er twee domeinnamen vastgelegd
en is een eerste versie van de website operationeel. Sinds eind juni wordt de
website in toenemende mate bezocht. Sinds eind augustus is de website ook
in het Engels en Duits beschikbaar.
Circa 75% van de bezoekers komt uit Nederland, 5% uit België en de Verenigde
Staten. Verder zijn er bezoeken uit nog eens zo’n 30 verschillende landen
geregistreerd. Door middel van links met andere websites moeten bezoekers nog
gemakkelijker “Vermeer in Delft” kunnen
vinden. De huidige domeinnamen waar Vermeer in Delft te vinden zal zijn:
Als de startinvesteringen voor een groot deel zijn
toegekend, zal gewerkt worden aan een concreet promotieplan. Hierbij zal
tegenover gelden ook concrete activiteiten benoemd gaan worden.
Voor de verwijzing naar het centrum is het bestuur van
mening dat dit moet passen binnen de
gemeentelijke bebording. Het promoten van het centrum is voor de gemeente van
belang om het toerisme langer in de
stad te houden. De kosten voor nieuwe borden worden dan ook geacht op enig moment, tegelijk met verwijzingen
naar andere toeristische punten door de gemeente ter hand te worden genomen en
zijn niet in de begroting opgenomen.
4. Financieel plan
Het centrum zelf zal bedrijfsmatig gerund worden.
Omdat de ontwikkelingen dermate vernieuwend zijn dat het bij de tijd houden van
de presentaties niet geheel uit de opbrengsten gedekt zal kunnen worden, zal
ook bij latere ontwikkeling van weer nieuwe presentaties gezocht worden naar
externe geldgevers.
Het VermeerDelftcentrum kent ruime openingstijden: van maandag tot en met vrijdag van 10.00
tot 17.00 uur, op zaterdag en zondag van 9.00 tot 18.00 uur.
1 of 2 avonden ook van 17.00 uur tot 21.00 uur om films te
bekijken, maar ook om het centrum te
bekijken.
Als personele bezetting wordt uitgegaan van één
eindverantwoordelijke: de bedrijfseconomisch bedrijfsleider en 4 medewerkers
voor de dagelijkse werkzaamheden. Gedacht wordt aan een samenwerking met Het
Prinsenhof om de artistieke kwaliteiten te waarborgen.
Er zal ook een beroep gedaan worden op vrijwilligers die
toezicht willen houden in het gebouw of in de winkel bij de verkoop kunnen
helpen.
4.1
Investeringsplan
De afgelopen maanden is er veel werk verricht om te komen
tot een concreet beeld van benodigde initiële investeringen: wat is er nodig om
het centrum geopend te krijgen. Bijalge III geeft een overzicht van deze
initiële investeringen. Om het centrum up to date te houden zullen, afhankelijk
van de beschikbare middelen,
herinvesteringen worden gedaan. Hierin is in de meerjaren exploitatie deels
voorzien.
Het bestuur wil de initiële investeringen via fondsen,
overheden en bedrijven dekken. Het is de bedoeling dat op deze manier voldoende
gelden beschikbaar zullen komen voor de investeringen en herinvesteringen.
Op dit moment wordt onderzocht in hoeverre beeldrechten van
toepassing zijn op de 35 schilderijen van Vermeer en zo ja hoe de stichting
“Vermeer in Delft” de rechten kan krijgen om afbeeldingen van die schilderijen
aan de hangende wand op ware grootte te presenteren en posters, ansichtkaarten
e.d. van alle schilderijen voor de toerist beschikbaar te krijgen.
4.2
Financieringsplan
Op dit moment wordt er met veel partijen overleg gepleegd om
de financiering van het plan rond te krijgen. Bijlage III geeft de stand van
zaken aan zoals deze op 29 juli 2004 is. Een belangrijk element hierbij is dat
de gemeente Delft in zijn
ontwerpbegroting 2005 € 500.000 heeft opgenomen. Hierover beslist de
gemeenteraad in september. Verder zijn er gesprekken gaande met bedrijven en
fondsen om de dekking voor 1 december rond te krijgen. Belangrijk hierbij is
dat de stichting met de gemeente andere overheden en fondsen kunnen overtuigen
van de meerwaarde van dit centrum.
De eerste startsubsidie, noodzakelijk om de stichting op te
richten, een logo en de website te ontwikkelen en de namen vast te leggen en
diverse advieskosten te kunnen betalen om dit plan tot uitvoering te laten
komen is, met dank, ontvangen van de stichting “Het Meisjeshuis”.
Verder zijn twee subsidies toegezegd, van een bank en een
ondernemer, om een start te maken bij het ontwikkelen van de hangende wand.
De stichting nodigt ook particulieren en ondernemers uit
financieel hun steun te geven aan het centrum in de vorm van donaties, waarbij
wordt overwogen giftcertificaten uit te brengen.
In augustus 2004 zullen zowel een businessclub als een
vereniging Vrienden van Vermeer worden opgericht. Er zijn al veel reacties
binnen van mensen die zich voor deze
ondersteuning aanmelden. Uiteraard volgt er een campagne op dit terrein.
Met banken zullen gesprekken worden gevoerd in hoeverre
leningen tegen lage rente kunnen worden afgesloten.
Tot slot zal bij het
vervangen van presentaties gezocht worden naar subsidiemogelijkheden
voor vernieuwende vormen van
presentaties van het culturele erfgoed. Hiervoor zijn gesprekken gaande
met de TU-Delft, Industrieel Ontwerpen, die via speciale onderzoeken kan werken
aan nieuwe ontwikkelingen.
Giften aftrekbaar
De Stichting Vermeer in Delft heeft van de belastingdienst
de status van “goed doel” gekregen.
Giften die aan de Stichting worden overgemaakt kunnen dan
ook als gift bij de belastingopgave worden verrekend.
4.3 Exploitatiebegroting
Het exploitatiesaldo na afschrijvingen kan rechtstreeks
worden afgeleid uit de Meerjarenbegroting (Bijlage III) en is daarin opgenomen.
Het bestuur is van mening dat het centrum een gezonde exploitatie moet hebben:
kostendekkend. Het centrum moet onafhankelijk blijven van structurele
overheidssubsidies.
Er moet ruimte zijn om presentaties te vervangen zodat
bezoekers terugkomen om nieuwe ontwikkelingen te zien. Er zullen dus gelden
beschikbaar moeten komen om nieuwe investeringen aan presentaties te kunnen
realiseren. Het overzicht omvat de verwachte exploitatie over de eerste 5 jaar
nadat het VermeerDelftcentrum is opengesteld
Entree-inkomsten
In bijlage III is een verdere detaillering van de inkomsten
uit entreegelden te vinden. De toegangsprijs varieert van de € 1 tot € 8 afhankelijk van de doelgroep. Gezien het
hoge niveau van presentaties en de verblijfsduur die de bezoeker in het centrum
kan verblijven moet een prijs van € 8 voor de individuele bezoeker als reëel
worden geacht.
Een belangrijk punt
is de winkelverkoop. Hier zal een deel van de baten gerealiseerd moeten
worden om het centrum financieel gezond te houden. Uitgangspunt is dat het
assortiment van de winkel voor een deel hi-tech c.q. design zal zijn met een
hoge uniciteits-waarde. Rekening houdend met de mogelijkheid objecten in
consignatie te verkrijgen, gaat het bestuur vooralsnog uit van een gemiddeld
benodigd voorraadniveau van ongeveer €25.000.
Eén op de tien bezoekers zal een
aankoop doen van gemiddeld € 25. De aangenomen marge is 50%.
De verkoop van afbeeldingen van de
schilderijen van Vermeer zal een belangrijk onderdeel van de omzet zijn. Het
gaat om digitaal opgeslagen afbeeldingen van zeer hoge kwaliteit. Bezoekers
kunnen kiezen om de afbeeldingen, die op doek worden afgedrukt, opgerold of
ingelijst te kopen.
De verkoop van boeken over Vermeer is een tweede
aspect. Er zal een grote verzameling van boeken moeten komen. Zonodig moeten
boeken die alleen in het Nederlands of alleen in het Engels bestaan vertaald
moeten gaan worden om deze voor een breder publiek bereikbaar te maken.
De verkoop van catalogi is belangrijk: de
afbeeldingen die de bezoekers in het centrum zien moet hij mee naar huis kunnen
nemen. Daarnaast kunnen afbeeldingen
van het digitale woonhuis e.d. er ook in opgenomen worden.
De verkoop van overige zaken.
Hiervoor zouden bijvoorbeeld met een juwelier afspraken
gemaakt kunnen worden over het vervaardigen en de verkoop van de sieraden die
de modellen van Vermeer gebruikten.
Wisselende presentaties
Om een gezonde bedrijfsvoering te houden zijn nieuwe
ontwikkelingen nodig. Dat kan alleen als bezoekers terugkomen. Het ligt in het
voornemen de presentaties met regelmaat te vernieuwen.
Restauratievoorziening
De opbrengst van de horeca uitbating is gerelateerd aan de
afspraken die met een Delftse horecaondernemer kunnen worden gemaakt.
Gesprekken zijn in een afrondende fase.
Huur
gebouw
Als huurprijs is de vraagprijs van de eigenaar opgenomen
voor het gebouw inclusief de kelder.
Personeelslasten
Hieronder zijn de loonkosten van het personeel opgenomen op
basis van een minimum vereiste bezetting van vier personen tijdens openingsuren
plus de loonkosten van de directie.
De eventuele kosten voor vrijwilligers zijn begrepen onder
de overige kosten. Het is van belang om, ten gunste van de exploitatie,
vrijwilligers van vrienden van Vermeer in Delft te vragen mee te helpen bij
drukke momenten.
Bij het in dienst nemen van personeel zal gekeken worden
naar de bestaande CAO’s. De gedachte gaat uit naar de in de toeristenbranche
gebruikelijke CAO. Een definitief besluit wordt later genomen.
Afhankelijk van samenwerking met bijvoorbeeld Het Prinsenhof
of andere organisaties zal worden gekeken naar samenwerking op het gebied van
personele deskundigheid.
Overige
kosten
Hieronder staat een zeer globale schatting op basis van 1/3e
van de personele kosten voor alle overige kosten, zoals kantoorkosten, energie,
klein onderhoud, verzekeringen, reguliere promotiekosten, schoonmaken, lokale
lasten, enz. Rentelasten zijn apart opgenomen.
Exploitatieresultaat
voor en na afschrijvingen
Reeds het eerste jaar wordt een positief
exploitatieresultaat voor afschrijvingen verwacht. Gezien de afschrijvingstermijnen
van de initiële investeringen is echter te verwachten dat de inkomsten de
afschrijvingen niet geheel zullen kunnen dekken.
4.4 Liquiditeitsbegroting
Aanname is een over een periode van 10 jaar terug te betalen
lening.
Donateurs,
sponsoring, etc.
Het bestuur meent dat het mogelijk zal zijn na realisatie
van het centrum uit het initieel benodigde bedrag een constante stroom van
bijdragen te ontvangen via een vereniging Vrienden van Vermeer.
(Her)investeringen
Deze bedragen zijn een resultante van de uitkomsten van de
daarboven staande bedragen. Indien de exploitatie, dan wel de fondsenwerving
gunstiger of minder gunstig uitpakt, zal meer of minder geld beschikbaar zijn
voor herinvesteringen.
4.5 Risicoparagraaf
De risico’s die aan het exploiteren van het centrum zitten
kunnen zijn:
loonkosten. Zo mogelijk kan in
bepaalde situaties gebruik gemaakt worden van studenten, zoals Theater De Veste
dit doet. Dit zorgt voor lagere loonkosten.
5. Organisatievorm
5.1 Stichting VERMEER in DELFT
Er is gekozen om een stichting op te richten die als taak
krijgt, zo mogelijk samen met andere
organisaties in Delft, het VermeerDelftcentrum op te zetten en verder te
doen ontwikkelen. Er is bewust gekozen voor een stichting, omdat het in de ogen
van de initiatiefnemers moet gaan om een hoge kwaliteit van presentaties die
ook inhoudelijk zodanig zijn dat bezoekers het ervaren als een “must
attractie”. Het gaat niet om een winstgevende organisatie die dit toevallig
denkt te bereiken met een Vermeerattractie. De belastingdienst heeft onze
stichting aangemerkt als een instelling bedoeld in artikel 24, lid 4 van de
Successiewet. Dat betekent dat particuliere giften aan de stichting binnen de
fiscale grenzen aftrekbaar zijn en dat schenkingen en erfstellingen boven
verhoogde vrijgestelde bedragen onderworpen zijn aan het lage 11% tarief. Volgens
onze informatie zal de stichting BTW plichtig zijn.
Een schema in bijlage II geeft aan hoe de totale organisatie
er uit kan zien.
Op 29 december is de “Stichting VERMEER in DELFT” officieel
opgericht.
De stichting weet zich gesteund door een “denktank”: mensen
die kosteloos brainstormen over de opzet van het centrum. Deze denkdank zal
blijven zolang betrokkenen het wensen en er behoefte blijft om met elkaar over
nieuwe ontwikkelingen te brainstormen.
Verder wordt de stichting gesteund door een comité van
aanbeveling, die onze dank verdient voor het vertrouwen dat zij aan dit project
schenken.
De volgende stap is eveneens gezet: om met steun van veel
partijen diverse stichtingen, fondsen, overheden en bedrijfsleven te benaderen
om de financiële onderbouwing compleet te maken.
De stichting is ingeschreven in het handelsregister onder
nummer 27263774.
Uitgangspunt bij de samenstelling van het bestuur is dat een
brede vertegenwoordiging van deskundigheden erin vertegenwoordigd is. Hierbij
wordt tenminste gedacht aan bestuurlijke, bedrijfseconomische,
kunsthistorische, juridische, personele en promotionele deskundigheden.
Rechtspositioneel is de “Stichting VERMEER in DELFT”
zelfstandig. Grote waarde wordt echter gehecht aan het opzetten van een
structurele samenwerking met de erfgoedpartijen in Delft: de Gemeentemusea, het
gemeentearchief en archeologie, zodat ieder vanuit zijn eigen
verantwoordelijkheid mede vorm kan geven aan
het zichtbaar maken van Vermeer en zijn tijdgenoten in Delft. Verder
zullen ook met andere organisaties die kunnen bijdragen aan het uitdragen van
Vermeer vormen van samenwerking worden ontwikkeld.
5.2 Denktank
Met groot
enthousiasme heeft de denktank gewerkt aan de plannen om op een unieke en
moderne wijze het Delfts cultureel erfgoed, en mede daardoor een stukje Gouden
Eeuw, voor het grote publiek zichtbaar te maken. Hierbij werd veel steun ervaren in gesprekken met derden
die hielpen de plannen concreet te maken. De gemeente Delft is mede
overlegpartner naar de projectontwikkelaar en externe geldgevers. Met de
projectontwikkelaar is afgesproken eind 2004 te overleggen over de definitieve
planning. Gesprekken zijn gaande zodat tot eind 2004 de denktank met behulp van
derden de plannen concreet kan maken en de financiering rond kan krijgen.
Normaal zou de voorbereiding van een plan als dit 2 jaar kosten. Om tijd te
winnen zijn verschillende sporen
tegelijk gevolgd:
-de inhoud en vormgeving
-de financiën die nodig zijn als initiële investeringen en
vervangingsinvesteringen.
-het pand aan de Voldersgracht met zijn inrichting
-het oprichten van een stichting
-het zoeken van sponsors bij bedrijfsleven, overheden en
fondsen
-het oprichten van de Vereniging Vrienden van Vermeer
5.3 Comité van aanbeveling
De Stichting VERMEER in DELFT weet zich gesteund door een
uitzonderlijk aantal deskundigen op het gebied van Vermeer, de Gouden Eeuw en
ICT: Deskundigen uit Nederland, maar ook uit de Verenigde Staten hebben hun
vertrouwen gegeven dat in Delft een VermeerDelftcentrum kan komen dat een
internationale uitstraling zal gaan krijgen. Het schema in bijlage II geeft dat
weer.
5.4 Vereniging Vrienden van Vermeer in Delft
Het bestuur is van mening dat het VermeerDelftcentrum
gedragen moet worden door de inwoners en ondernemers van Delft. Het
VermeerDelftcentrum moet uitgroeien tot een netwerk van Vermeer herkenningen in
Delft. Daar zijn anderen bij nodig. Tevens is afgelopen maanden gebleken dat
veel mensen bereid zijn het initiatief om te komen tot een VermeerDelftcentrum
te steunen. Velen hebben ook aangegeven dit financieel te willen steunen.
Daarmee is reeds een kern van “Vrienden van Vermeer” gecreëerd. Het bestuur
werkt er naar om in september 2004 de ondersteunende vereniging op te richten.
Aan leden zal een jaarlijkse donatie worden gevraagd,
waarbij een burgerlidmaatschap van een andere orde is dan voor ondernemers.
Er kunnen aparte bijeenkomsten, lezingen e.d. worden
georganiseerd om de leden van de vereniging ook werkelijk te binden. Ook kan
gedacht worden aan een korting op de entreeprijs. Belangrijk is dat de
verenging ook financiële impulsen kan geven bij het vernieuwen van presentaties
of bij de aanschaf van specifieke voorwerpen die een goede aanvulling voor het
centrum kunnen zijn. De vereniging zal met een eigen bestuur en een eigen
begroting werken.
Gebleken is dat ondernemers ook
bereid zijn financieel bij te dragen aan de ontwikkeling van het
VermeerDelftcentrum. Uit gesprekken blijkt dat de ondernemers daarvoor een
bedrijfslidmaatschap willen gebruiken om op die manier hun (financiële) steun
te geven. Het bestuur werkt ook op dit front er naar dat binnen de vereniging
bedrijfsleden hun plek vinden. Direct aansluitend zullen er financiële acties
volgen om leden te werven.
6.Tijdsplanning
6.1 Voorlopige tijdslijn
De afgelopen maanden hebben wij zeer veel gesprekken gevoerd
met fondsen, gemeente, projectontwikkelaar en potentiële geldgevers uit het
bedrijfsleven. De voortgang in deze gesprekken is zeer wisselend. Wij hebben
gemeend om nu een tijdsplanning dd. 29 juli 2004 te maken, zodat wij
gesprekspartners kunnen laten zien waar we staan. Deze planning zal door ons op
basis van de laatste ontwikkelingen steeds worden geactualiseerd.
Veel mensen hebben de afgelopen tijd mee willen denken en
informatie willen leveren om de plannen voor het VermeerDelftcentrum inhoud te
geven.
Deze steun motiveerde het bestuur en de denktank door te
gaan met de plannen.
Onze dank gaat dan ook uit naar onderstaande personen en
instellingen voor de belangenloze medewerking bij het uitwerken van de plannen:
Gemeente Delft:
-wethouder Economische zaken
-afdeling Cultuur, Kennis en Economie
-Gemeente Musea
-Gemeentearchief
-Brandweer
Ontwikkelaars:
-Van Oosten en de Vette
-architectenbureau Molenaar en van Winden
Overigen:
Bureau Marktplan
TU Delft afdeling Industrieel Ontwerpen
Hypsos Soesterberg
Fabrique Delft
Metropolisfilm/Totems
Lijstenmakerij Paul Hoogduyn
Mediamaker
Zalwingroep
Financiën:
Stichting “Het Meisjeshuis”
Rabobank Delflanden Winstdelingsfonds
Particulieren en andere bedrijven
Delft, 29 juli 2004.
Namens het bestuur “Stichting Vermeer in Delft”
En de “denktank”
Ing.W.A.G. van Leeuwen, voorzitter
Bijlage I:
Een historische locatie:
de Voldersgracht, plek van het St.Lucasgilde
De voorgevel van het St.Lucasgilde
Bijlage II:
Organisatieschema
Netwerkschema
Lijst van schilderijen van Johannes Vermeer
Tijdlijn ontwikkeling VermeerDelftcentrum
Lijst van schilderijen van Johannes Vermeer
Amsterdam Rijksmuseum
1. Het
melkmeisje
2.
Brieflezende vrouw in het blauw/ Het blauwe vrouwtje
3.
De liefdesbrief
4. Het
straatje
Den Haag Mauritshuis 5. De rust van
Diana / Diana en haar Nimfen
6.
Gezicht op Delft
7.
Het meisje / Meisje met de oorbel
Berlijn Gemäldegalerie
SMPK 8. Vrouw met parelsnoer
9. Het
glas wijn
Braunsweig Hertog
Anton Ulrich Mus 10. Dame en
twee heren
Dresden Staatliche
Gemäldegalerie 11. De
koppelaarster
12.
Brieflezend meisje
Frankfurt Städelsches Museum 13. De
geograaf
Londen Buckingham
Palace 14. Het concert /
De muziekles
National
Gallery 15. Staande
virginaalspeelster /
klavecimbelspeelster
16.
Zittende virginaalspeelster / klavecimbelspeelster
Kenwood
House 17. De gitaarspeelster
Parijs Louvre 18.
De astronoom
19. De
kantwerkster
Dublin National Gallery of Ireland 20. Schrijvende vrouw met dienstbode
Oostenrijk
Wenen Kunsthistorisch
Museum 21. De schilderkunst / De
kunstenaar in zijn studio
Edinburgh National Gallery 22.
Christus in het huis van Martha en Maria
Boston Isabella Stewart Gardner Museum 23. Het concert
New York Metropolitan Museum of Art 24. Slapend meisje / Slapende dronken meid aan tafel
25.
Vrouw met waterkan
26.
De luitspeler / Gitaarspeelster bij het venster
27.
Allegorie op het geloof
28.
Meisjeskopje
Frick Collection 29. Dame en dienstbode
30.
De soldaat en het lachende meisje
31.
Onderbreking van de muziek
Washington National Gallery 32. Meisje met de rode hoed
33.Schrijvend
meisje / schrijvende vrouw in het geel
34.
Vrouw met weegschaal / Goudweegster
Washington DC National Gallery 36. Meisje met de fluit
Princeton, NJ B.Piasecka Johnson coll. 37. St Praxedis
Bijlage III:
Bezoekersaantallen en berekening entreegelden
Overzicht initiële investeringen en aanloopkosten
Overzicht dekking initiële investeringen en aanloopkosten
Meerjarenbegroting (kas- en exploitaitebegroting)