30 augustus 2001

1. Algemeen

2. Milieuzorg bedrijven

3. Bodem en water

4. Afval

5. Ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer

6. Bouwen en wonen

7. Communicatie

8. Regio Haaglanden

9. Delft Kennisstad

10.Hoofdlijnen beleid 1999

De afgelopen jaren heeft Delft hard gewerkt aan de totstandkoming van een 'duurzame' stad. Ook vorig jaar is er weer de nodige vooruitgang geboekt. Op allerlei fronten. De vele uiteenlopende en in dit milieujaarverslag opgesomde wapenfeiten zijn daarvan een bewijs. Illustratief is misschien ook het gegeven dat de gemeente vorig jaar bijvoorbeeld de Energy Award kreeg uitgereikt. Met name voor haar vernieuwende ideeën en ambities op het gebied van energiebesparing. De Energy Award is een initiatief van de Nederlandse Onderneming voor Energie en Milieu (NOVEM). De jury heeft met name gelet op de gemeentelijke collegeprogramma’s. De aandacht ging daarbij vooral uit naar voornemens wat betreft energiebesparing, gebruik van duurzame energie, het aantrekken van milieuvriendelijke bedrijven, het terugdringen van het autogebruik, het bevorderen van het fietsverkeer en het openbaar vervoer. Ook de door de gemeente ingestelde 'Duurzaam Delft' prijs, ingesteld ten faveure van het milieu, kan gezien worden als een bruikbare bouwsteen voor een duurzame stad. De prijs, die vorig jaar voor de vijfde maal werd uitgereikt, stond in het teken van het thema water. Winnaar was QR Vastgoed dat een cheque ter waarde van 25-duizend gulden ontving voor het projectvoorstel 'Thuis met Water' (meer daarover in hoofdstuk 7).

De gemeente Delft is twee jaar geleden begonnen met het ontwikkelen van een eigen Milieumonitor. Dat is een barometer van het lokale milieu. Met deze meter kunnen de resultaten van het gemeentelijk beleid op milieugebied zichtbaar gemaakt worden. Het verzamelen van informatie is een continu proces. Dat verloopt nu nog niet gladjes, maar de rapporten die er zijn, zijn oké.

Enkele highlights:

Van de nieuwbouwwoningen die zijn gebouwd in 1997 is 80 % duurzaam gebouwd;

Het motorvoertuigenbezit in Delft is in 1997 lager dan landelijk gemiddelde en tussen 1981 en 1997 met 8 % afgenomen;

De bodemkwaliteit in oude wijken is matig;

In 1997 hebben 9 % meer huishoudens dan in 1996 een anti-drukwerksticker op de brievenbus.

Het percentage stankgehinderden ligt boven de norm.

Hoewel er uiteraard doelen gehaald dienen te worden, komt het basisprincipe van de nieuwe Wet milieubeheer (Wm) erop neer dat de overheid niet langer voorschrijft welke maatregelen een ondernemer moet treffen om het milieu te ontlasten; de overheid ziet er echter wel op toe dat iedereen zorg draagt voor een leefbaar milieu. In wezen is er dan ook sprake van een verschuiving van de verantwoordelijkheid voor het milieu van de overheid naar de ondernemer.

De Wet milieubeheer spreekt een voorkeur uit voor doelvoorschriften in plaats van maatregelen. Daarmee kan een ondernemer, binnen kaders, zelf invulling geven aan hoe hij het doel wil bereiken. Een en ander mede op basis van hetgeen hierover is vastgelegd in de nota Marktwerking Deregulering en Wetgevingskwaliteit (MDW). De MDW-operatie heeft tot doel de wet- en regelgeving te veranderen en de administratieve lasten van het bedrijfsleven te verminderen. De MDW operatie heeft geleid tot herziening van de AMvB's (Besluiten). Nu ook meer doelvoorschriften in de herziene besluiten (horeca enz.). Binnen de vernieuwde wetgeving is de gemeente niet alleen meer vergunningverlener en wetshandhaver, maar ook adviseur. Kortom, de besluiten geven de gemeente meer beleidsruimte bij de uitvoering en handhaving, maar tegelijkertijd meer verantwoordelijkheid. Om met deze en andere zaken beter om te kunnen gaan, hebben alle milieu-inspecteurs in 1998 de cursus 'Maatwerk in Milieu' gevolgd.

Nieuwe AMvB's

Voorts is per 1 oktober 1998 het besluit Horeca-, sport- en recreatieinrichtingen in werking getreden; per 1 december de besluiten Woon- en verblijfsgebouwen en Detailhandel- en ambachtsbedrijven. In het verlengde hiervan is gestart met een inventarisatie van de consequenties. De Delftse horecabranche fungeert daarbij als pilot.

Energieaanpak bij horeca

Eén van de onderdelen waarbij de beleidsvrijheid nadrukkelijk aan de orde komt is energiebesparing. Een voorbeeld hiervan is het project 'Stimulering Energiebesparing in de horeca.' Doel hiervan is onder meer een beter inzicht te krijgen in het verbruik en de besparingsmogelijkheden binnen deze bedrijfstak. Aan de hand van de resultaten van het project wordt, zo is althans de bedoeling, een raamwerk gemaakt voor het te voeren beleid waar het gaat om het energieverbruik.

In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de kwantitatieve gegevens betreffende de bedrijfsmilieutaak vergunningen die gerealiseerd zijn en, voorzover dat op basis van kengetallen mogelijk is, gepland waren. Wat betreft de categorieën van bedrijven geldt dat cat. 1 de lichte bedrijvigheid betreft en categorie 4 de zwaardere of complexe bedrijvigheid.

Toelichting bij tabel:

Begin 1998 heeft een herverdeling van de categorieën van bedrijven plaatsgevonden. Waar voorheen geen categorie 4 AMvB bedrijven waren, zijn nu onder andere vuurwerkbewaar-plaatsen categorie 4 geworden evenals categorie 3 bedrijven met een slecht naleefgedrag. De herindeling heeft geleid tot geringe verschuivingen in de indeling.

Het aantal integrale controles is hoger dan gepland. Door het geringe aantal vergunningaanvragen was het mogelijk capaciteit op de controles in te zetten. In het aantal integrale controles zijn ook de opleveringscontroles van procedures meegeteld.

Bij de handhaving wordt gebruik gemaakt van de gemeenschappelijke handhavingstrategie van het Stadsgewest Haaglanden.

Het aantal voor 1998 geplande milieuprocedures is niet geheel gerealiseerd. Hiervoor zijn een aantal redenen. Door de veranderde werkwijze en het betrekken van de aspecten doelmatige verwijdering van afvalstoffen, zuinig gebruik van energie en grondstoffen en beperken nadelige gevolgen voor het milieu van het verkeer van personen en goederen van en naar het bedrijf, duurt het vooroverleg met de bedrijven langer. Bedrijven moeten intern een aantal zaken regelen, waardoor het vooroverleg uitloopt en vergunningaanvragen later worden ingediend.

Als gevolg van de landelijke MDW-operatie (waarbij regelgeving in ontwikkeling is) zijn een aantal procedures uitgesteld omdat veel bedrijven in de nabije toekomst onder een amvb gaan vallen.

Na een terugval in 1996 en begin 1997 is de aandacht voor de gemeentelijke interne milieuzorg (GIM) het laatste jaar weer toegenomen. Dit geldt met name de onderlinge communicatie erover, maar ook de organisatie er omheen. Het instellen van een dienstbrede ARBO-milieucommissie bij sommige diensten is hiervan een voorbeeld. De aandacht heeft evenwel (nog) niet geleid tot daadwerkelijk reductie van de milieubelasting. Zo is het papier- en energieverbruik binnen de gemeente in 1998 behoorlijk gestegen ten opzichte van voorgaande jaren. Voor wat betreft de aanpak van energiebesparing is ondertussen het actieplan 'Energiebesparing bij gemeentelijke gebouwen' (zie ook hoofdstuk 5) in uitvoering. Minder concreet zijn tot op heden de gegevens per dienst met betrekking tot de vervoerbewegingen van medewerkers van de gemeente. Om dat inzichtelijk te maken is in 1998 een start gemaakt met het verzamelen van relevante informatie. Tegelijk is er een overzicht gemaakt met mogelijke maatregelen die Delft kan nemen om de automobiliteit terug te dringen. Ook inkoop is een speerpunt. Hierover vindt structureel overleg plaats tussen het Inkoop Service Bureau en de afdeling Milieu.

Het is geen overbodige luxe de kwaliteit van het afvalwater van de Delftse bedrijven blijvend in de gaten te houden. Temeer omdat vervuild afvalwater het riool kan aantasten. Bovendien moet het afvalwater dat de gemeente Delft in Den Haag laat zuiveren voldoen aan de vergunningsnormen die het Hoogheemraadschap Delfland oplegt. Daarnaast heeft de kwaliteit van het afvalwater ook invloed op de prijs van het drinkwater en op de kwaliteit van het oppervlaktewater. Bij de gemeentelijke controles wordt onder meer gelet op zuurgraad, temperatuur en op de concentratie van stoffen zoals oliën en opgeloste vetten. Het afgelopen jaar werden 20 garages en 8 benzinestations/wasplaatsen bemonsterd. Met name om te zien of de olieafscheiders goed functioneren en onderhouden worden. Verder werden 9 horecabedrijven gecontroleerd op de werking en het onderhoud van hun vangput voor vet. Van de in totaal 45 bedrijven overschreden 10 bedrijven de normen. Zij zullen het komende jaar dan ook opnieuw worden bemonsterd. Dat is overigens ook gebeurd met de 7 overschrijders van het jaar ervoor. Bij deze opnieuw gecontroleerde bedrijven zijn de kwaliteitsnormen intussen bereikt.

Bij het (her)inrichten van bedrijventerreinen moet veel meer gekeken worden naar de vraag wat de verschillende bedrijven voor elkaar op milieugebied kunnen betekenen. Bijvoorbeeld waar het gaat om het hergebruik van afval als grondstof, of het gebruik van elkaars restenergie of -warmte. Daarnaast kan gezamenlijke afvalinzameling zinvol zijn. Bij deze en andere zaken moet het mes echter wel steeds aan twee kanten snijden: het moet én winst voor het milieu én kostenbesparing voor de bedrijven opleveren. Dat is althans de strekking van de boodschap in een toelichtende notitie van de afdeling Milieu over duurzame bedrijventerreinen. De vorig jaar gepresenteerde notitie wordt gezien als basisdocument bij nieuw te ontwikkelen dan wel te revitaliseren bedrijventerreinen. Net zoals dat in het landelijke milieubeleid het geval is, is het duurzaam ontwikkelen of duurzaam revitaliseren van bedrijventerreinen in Delft een nieuw speerpunt van het beleid. Delft streeft ernaar de uitgangspunten van dat beleid al dit jaar in de praktijk te brengen. Het gaat daarbij onder meer om de invulling van het nieuw op te zetten bedrijventerrein TU-Techpark Zuid en het bestaande terrein Schie-oevers. Om zich te oriënteren op het thema en de mogelijkheden zijn medewerkers van verschillende afdelingen binnen de dienst Beheer & Milieu het afgelopen jaar naar een seminar over duurzame bedrijventerreinen geweest.

Op een symposium over milieuzorg heeft de Delftse wethouder Grashoff van Duurzaamheid vorig jaar de eerste 'milieuvergunning op hoofdzaken' overhandigd aan de faculteit Technische Natuurkunde van de TU Delft. Ook de Centraal Elektronische Dienst, de Printed Circuits Groep en de Technisch Physische Dienst van TNO maken deel uit van deze faculteit; ze zijn gevestigd in hetzelfde gebouw. Technische Natuurkunde behoort tot de eerste bedrijven in Delft die bij de gemeente een aanvraag indienden voor een dergelijke vergunning. De vergunning kan worden aangevraagd door bedrijven die een bedrijfsintern milieuzorgsysteem hebben ingevoerd. Met een milieuvergunning op hoofdzaken zijn de bedrijven flexibeler in hun bedrijfsvoering, omdat ze niet meer bij elke verandering in de bedrijfsvoering een nieuwe vergunning hoeven aan te vragen. Dit is het gevolg van vastgelegde kaders waarbinnen bedrijven vrij zijn te werken.

In 1998 is de 1^e fase van het op te stellen Waterplan Delft verder uitgewerkt door een samenwerkingsverband van onderzoeksinstituut IBN/DLO uit Wageningen en adviesbureau Boom uit Delft. Zij zijn begeleid door een ambtelijke werkgroep waarbij eveneens het Hoogheemraadschap van Delfland betrokken is. De 1e fase was met name gericht op het bepalen van doelstelling voor integraal waterbeheer en het formuleren van proefprojecten. Deze rapportage is begin 1999 afgerond. Momenteel wordt de uitwerking parallel opgepakt met het Duurzaamheidplan Delft.

Aanpak waterkwaliteit

Bij de afdeling Onderhoud Weg- en Waterbouw (OWW) zijn in 1998 de volgende projecten gestart om het milieu te verbeteren:

Bergingsriolen

In 1998 is begonnen om het stelsel van het bemalinggebied van Miereveltlaan aan de huidige normen te laten voldoen. Hiervoor is een nieuw ondergronds gemaal gebouwd en zijn er bergingsriolen aangelegd. In 1997 is het rioolstelsel van het zuidelijke deel van de wijk Heilige Land reeds afgekoppeld van het gemaal Van Miereveltlaan. Hiervoor is een gemaal gebouwd aan de Bieslandsekade.

De afvoer via het gemaal Zuidplantsoen is voor beide eerdergenoemde gemalen in stand gebleven. Na nog enkele rioolrenovaties in 1999 voldoen beide stelsels aan de vuilemissienorm en het waterkwaliteitsspoor.

Ook voor het Oostelijk bemalinggebied is de waterkwaliteit doorgerekend. Na deze berekening is de bouw van het wervelventiel in de Vrijenbansekade door HHD goedgekeurd. Dit wervelventiel heeft tot taak de afstroming van het afvalwater uit de binnenstad te vertragen, zodat de afstroming uit de Indische Buurt gegarandeerd blijft. In de huidige situatie kan het bij hevige regenval gebeuren dat de stromingsrichting in de zinker omdraait. Daardoor gaat het vuile water van de binnenstad overstorten op het oppervlaktewater in de vijver van de Minahassastraat.

In 1998 heeft de gemeente minder bodemrapporten beoordeeld dan in het jaar ervoor. In totaal betrof het 130 rapporten. Onder meer in het kader van bouwaanvragen (25), milieuvergunningen (25), riool- en wegtracé's (10) en projecten van de Dienst Stadsontwikkeling (20) en de afdeling Grondzaken (15). In het kader van overheidssaneringen en voor particulieren werden in totaal 35 bodemrapporten beoordeeld.

In 1998 hebben drie saneringen van ernstige bodemverontreiniging plaatsgevonden in Delft. Het betrof de locaties Westplantsoen 28 (het voormalige belastingkantoor waar nu een studentencomplex van DUWO is gevestigd), Wateringsevest 7 (voormalig Gistterrein waarop nieuwbouw wordt gerealiseerd) en de Delfgauwseweg (kabel- en leidingentracé). Eerstgenoemde saneringen zijn uitgevoerd als gevolg van de voorgenomen nieuwbouw van woningen en/of bedrijfsruimten. Zogeheten SUBAT-saneringen (saneringen van tankstations) hebben in 1998 niet plaatsgevonden.

Vorig jaar is opnieuw een inventarisatie gemaakt van ondergrondse (olie)tanks. Het betrof ditmaal tanks die voor 1 januari 1991 onklaar zijn gemaakt, maar niet voldoen aan het huidige Besluit Opslaan Ondergrondse Tanks (BOOT). In totaal ging het om circa 200 tanks. Voor deze hersanering heeft het ministerie van VROM een subsidie beschikbaar gesteld. In verband hiermee is inmiddels een project gestart om zoveel mogelijk van deze tanks te laten hersaneren. Van de overige niet meer in gebruik zijnde ondergrondse tanks zijn er het afgelopen jaar 45 tanks onklaar gemaakt.

4. Afval

In februari 1998 bestond de reinigingsdienst van de gemeente Delft officieel 125 jaar. Gedurende dit jaar zijn er in verband hiermee diverse activiteiten georganiseerd. In mei verscheen het boek '125 Jaar Gemeente Reiniging Delft'. Aan de hand van vele foto’s en illustraties wordt hierin door W.G.T. van den Berg de geschiedenis van de reiniging verteld. Van de poeptonnen via de paardentractie (inzameling met paard en wagen) naar de moderne wijze van inzameling met gevarieerd en technisch hoog ontwikkeld materiaal en materieel. Ook is in mei door de afdeling Reiniging een congres georganiseerd met het thema 'De afvalbranche en de manager in 2005.' Het congres was bedoeld voor alle leden van de NVRD (Nederlandse Vereniging voor Reiniging- en Afvalmanagement). Dit vond plaats in het theater en werd goed bezocht. In juni is het personeel van de afdeling Reiniging & Werktuigbouw gezamenlijk een avond uit geweest; in september is er een groot feest geweest waarvoor ook de collega’s van de dienst Beheer & Milieu en de externe relaties van de afdeling Reiniging & Werktuigbouw waren uitgenodigd.

Delftdag

Op Delftdag (29 augustus) heeft de afdeling Reiniging & Werktuigbouw zich op de Markt uitgebreid gepresenteerd. Er was een show van vele oude en moderne reinigingsvoertuigen. Verder vele kraampjes waarin informatie te krijgen was over de huidige wijze van afvalinzameling en het nut van afvalscheiding. Ook werden de ‘Virtual Reality’ presentaties over het toekomstige overlaadstation goed bezocht. Een afvalquiz en het poppentheater 'Jakkes' brachten het afvalprobleem op ludieke wijze onder de aandacht van het publiek.

Tentoonstelling

De feestelijkheden werden afgesloten met de tentoonstelling 'AFVAL, EEN VERHAAL APART', die op 26 november door burgemeester Van Oorschot werd geopend. Deze tentoonstelling werd gehouden in het Techniek Museum en was ook in samenwerking hiermee opgezet. In een historische hal werd met name de geschiedenis vanaf de 18e eeuwse beerput tot aan de inzameling in de vijftiger jaren getoond aan de hand van objecten, foto’s, oude archiefstukken en dergelijke. Duidelijk werd gemaakt hoe aanvankelijk de riolerings- en reinigingswerkzaamheden in één hand waren, maar later het vaste afval een aparte bedrijfstak werd. In een andere hal stond het heden en met name het nut van afvalscheiding en -preventie centraal. Met behulp van vele video’s en ‘doe-dingen’ zoals een computerquiz, een ‘touch screen’ PC en een elektrospel, kon de bezoeker zijn kennis op dit gebied testen en verrijken. Ook werd alvast vooruitgeblikt naar de toekomst met mogelijke chipkaartsystemen als methode voor tariefsdifferentiatie. De Virtual Reality presentatie van het toekomstige overlaadstation draaide automatisch en was voorzien van een gesproken tekst. Voor de kinderen was deze uitgebreid met een doe-variant en de mogelijkheid om met een VR-helm over het terrein te wandelen. Via diverse media: radio, TV West, Stadskrant, een video in het Informatiecentrum en het Nieuws van de Papaver (bestemd voor scholen in de regio) is de tentoonstelling onder de aandacht gebracht. De tentoonstelling heeft tot april 1999 gelopen en heeft behoorlijk wat bezoekers getrokken.

Eind 1997 heeft de gemeenteraad besloten dat met ingang van 1998 alle afvalcontainers van gemeentewege regelmatig zullen worden schoongemaakt. Dit geldt dus zowel voor de verzamelcontainers op straat waar meerdere huishoudens gebruik van maken als voor de ‘eigen’ minicontainers. De kosten hiervan zijn gedekt door het reinigingsrecht. Middels een advertentie in de Stadskrant is dit steeds vooraf aan de burgers kenbaar gemaakt. Dit wassen gebeurt met een speciale waswagen die achter de vuilnisauto aanrijdt en de zojuist geleegde containers grondig schoonspuit. In 1998 is hiervoor een gespecialiseerd bedrijf ingehuurd. In de loop van 1999 hoopt de afdeling Reiniging over een eigen voertuig hiervoor te beschikken en dit met eigen personeel te gaan uitvoeren. De waswagen die in opdracht van de afdeling Reiniging & Werktuigbouw wordt vervaardigd is zo geconstrueerd dat de containers tevens van buiten worden schoongemaakt. Het waswater wordt in het voertuig zelf opgevangen, gefilterd en een aantal malen opnieuw gebruikt. Een toepassing van zuinig water gebruik. De reacties van het publiek op deze extra service zijn over het algemeen zeer positief.

Met ingang van 1998 wordt het legen van de glasbakken met eigen mensen en middelen uitgevoerd. Het glas wordt tijdelijk op het overlaadstation opgeslagen en daar vandaan door de verwerker verwijderd.

Jaarlijks wordt binnen Delft de zogenaamde huisvuilkalender huis-aan-huis verspreid. Hierop staan de (in verband met feestdagen) verschoven ophaaldagen en de periodes van de KCA-inzameling aangegeven. Ook werd hierin beknopt informatie over afvalscheiding en -gedragsregels gegeven. Voor 1998 is afgestapt van de opzet met cartoons. Gekozen is voor illustraties met foto’s van personeel en materieel in actie en een iets uitgebreidere informatieve tekst daaronder. Tevens is gekozen voor de vorm van een notitiekalender met voor elke maand één blad. Middels een antwoordkaartje konden de burgers hun mening geven over deze nieuwe lay-out. De respons hierop was erg laag: circa 200 reacties. Wel gaf hiervan een ruime meerderheid aan de informatie duidelijk te vinden en ook graag in 1999 een dergelijke kalender te willen ontvangen.

Ook in 1998 is, als dank voor het gescheiden aanbieden van het GFT, aan de Delftse burgers weer gratis compost verstrekt. Dit keer niet in afgepaste hoeveelheden en voorverpakte zakjes. Er was een grote container op het terrein van het overlaadstation geplaatst, waar een ieder zelf zoveel uit kon scheppen als hij wilde.

Al enige jaren wordt bij de Delftse huishoudens het GFT, papier, textiel en KCA apart huis-aan-huis ingezameld. Voor het glas staan er ca.85 glasbakken verspreid over de stad. In 1998 is 5504 ton GFT, 6266 ton papier, 1796 ton glas, 98 ton textiel en 63 ton KCA apart ingezameld en aan restafval 26.189 ton. De apart ingezamelde stromen gaan, met uitzondering van het KCA, het circuit van hergebruik of nuttige toepassing (compost) in. Dit is bij elkaar ca. 34 %, terwijl de restfractie (ca. 66%) wordt verbrand met energieterugwinning. De percentages scheiding zijn de laatste jaren vrij constant gebleven. Wel is het totaal afvalaanbod t.o.v. 1997 met 3,7% weer licht gestegen.

Het afvaloverlaadstation aan de Laan van Vollering vervult al jaren een regionale functie. Naast het afval uit Delft wordt hier ook het huishoudelijk afval van negen omliggende gemeenten overgeslagen. De totale hoeveelheid bedroeg in 1998 102.258 ton, waarvan de helft de bijdrage van de buurgemeenten is. O.a. door woninguitbreiding neemt dit nog jaarlijks toe.

In 1993 is reeds begonnen met de voorbereidingen voor een nieuw overlaadstation aan de Schieweg en naar verwachting zal dit half 2000 operationeel kunnen zijn. De situatie was echter dusdanig dat er voor de tussenliggende periode een oplossing gezocht moest worden. Hiertoe is een plan uitgewerkt waarbij naast de overslag op trailers een deel van het afval wordt overgeslagen in 27 m3 containers. Hierdoor wordt de kraan optimaal benut en is de stagnatie in overslag en afvoer geminimaliseerd. Dit plan is in 1999 gerealiseerd. Hiervoor heeft een kleine verbouwing plaatsgevonden waarbij een afvalpers naast de bunker is geplaatst. Deze pers zal te zijner tijd meeverhuizen naar het nieuwe overlaadstation.

Aandacht voor energiebesparing bij bouw nieuw Overlaadstation

Ten behoeve van het nieuw op te zetten Afvaloverlaadstation in Delft heeft het adviesbureau Edeas in opdracht van de gemeente een onderzoek verricht naar de toepassing van energieopwekking en -levering. In het onderzoeksrapport worden diverse duurzame opties omschreven. Een aantal voorstellen uit het rapport zal in het bestek worden verwerkt. Overigens is besloten af te zien van het in het ontwerp integreren van pv-cellen (gebruikmaking van zonne-energie) omdat dit als een onrendabele investering wordt gezien.

Momenteel wordt gewerkt aan een evaluatie van de in november 1997 geopende Retourette bij Plusmarkt Tanthof aan de Bikolaan. Dat is een plek in de supermarkt waar bezoekers op een leuke manier hun afval, zoals karton en plastic flessen, gescheiden kunnen inleveren. Service en voorlichting aan de burger staan daarbij centraal. Het Delft Kennisstadproject is destijds opgezet in nauwe samenwerking met de gemeente en de eerdergenoemde supermarktketen. Vorig jaar is er in de Retourette een 2-wekelijks spreekuur gestart waarbij de reinigingsinspecteur en de wijkcoördinator de bezoekers van de supermarkt te woord staan. Verder is een computer in gebruik genomen die allerlei milieuinformatie bevat. Zoals onder meer een vraag- en aanbodbank, informatie over afvalverwijdering in Delft, kringloopbedrijven, keurmerken, milieuvriendelijke producten, etcetera. Aan de hand van de eerdergenoemde evaluatie wordt bekeken of, en zo ja, op welke wijze het initiatief moet worden uitgebreid naar andere wijken.

In 1998 is de Stichting Louis d’Eco gevraagd het publieksevenement Delftdag door te lichten waar het gaat om milieumaatregelen. Hierover is een rapportage verschenen. Enkele jaren geleden is ook al iets soortgelijks gedaan in nauwe samenwerking met de organisatie van de Mooi Weer Spelen hetgeen resulteerde in een aantal concrete maatregelen.

5. Ruimtelijke Ordening, Verkeer en Vervoer, Openbare ruimte

Delft ijvert al geruime tijd voor de aanleg van een viersporige spoortunnel, ter vervanging van het bestaande tweesporige viaduct. Een uitbreiding van de capaciteit van het spoor is namelijk een oplossing voor de tweesporige flessenhals in de verder al viersporige lijn Amsterdam-Den Haag-Rotterdam: de drukste spoorverbinding in ons land.

De gemeente heeft intussen van het Rijk een financiële bijdrage van 250-duizend gulden gekregen om een deel van de plannen uit te werken als voorbeeldproject Intensief Ruimtegebruik. De bijdrage wordt met name gebruikt om voor de spoorzone een stedenbouwkundig plan te laten uitwerken. De Spaanse stedenbouwkundige prof. Joan Busquets heeft inmiddels een masterplan voor dit gebied opgesteld. Een belangrijk onderdeel hierin is het stationsgebied. Het bouwbedrijf Ballast Nedam heeft het initiatief genomen om met de gemeente voor deze locatie een plan te ontwikkelen voor kantoren, woningen en bijzondere voorzieningen, in combinatie met de bouw van het eerste gedeelte van de spoortunnel. Uitvoering van de volledige tunnelplannen is pas mogelijk als het ministerie van Verkeer en Waterstaat hiervoor het groene licht geeft.

Het gebied Zuidpoort is in het verleden door de minister van VROM aangewezen als Stad- en Milieuproject. Dat project heeft tot doel ruimtelijk ordening en milieu in het stedelijk gebied beter op elkaar af te stemmen. In het kader hiervan hebben vorig jaar opnieuw een aantal onderzoeken plaatsgevonden waarbij ook de bewoners naar hun mening is gevraagd. Zo is met name de bestaande leefkwaliteit (nulsituatie) zo gedetailleerd mogelijk beschreven. De rapportage hierover is halverwege 1998 gereedgekomen. Belangrijkste conclusie: getracht moet worden de overlast van de horeca en van het wegverkeer te verminderen, omdat deze bronnen als hinderlijk worden ervaren. Als mogelijkheden om de aantrekkelijkheid te vergroten worden onder meer genoemd: het creëren van meer groen en meer speel- en sportvoorzieningen, met name voor oudere kinderen. Verder heeft in de eerste helft van 1998 een parkeeronderzoek plaatsgevonden. De centrale onderzoeksvraag was hoe het parkeren uit het oogpunt van leefbaarheid zo goed mogelijk in het plan kan worden ingepast. De resultaten van het onderzoek zijn in een workshop in oktober gepresenteerd en bediscussieerd in aanwezigheid van bewoners- en winkeliersverenigingen, de MAB, de provincie Zuid-Holland, het ministerie van VROM en leden van de Ambtelijke Werkgroep Zuidpoort. Er is een communicatieplan opgesteld voor het gehele project Stad & Milieu. Uitgangspunt daarbij is dat communicatie-activiteiten zoveel mogelijk integraal moeten worden meegenomen in voorlichting en inspraak over Zuidpoort in het algemeen.

Het college van burgemeester en wethouders is met een reeks projecten gestart om de binnenstad te verbeteren. De projecten staan beschreven in een plan van aanpak voor het binnenstadsmanagement. De projecten vloeien voort uit de binnenstadsvisie 'Kwaliteitssprong naar de volgende eeuw'. Deze visie was in november onderwerp van gesprek tijdens de binnenstadsconferentie met bewoners, belangengroepen en ondernemers. Zij discussieerden over de thema’s bereikbaarheid, het beeld van de binnenstad, de Markt en het noordelijk winkelgebied en formuleerden 44 aanbevelingen. Het college en de gemeenteraad hebben de meeste aanbevelingen onderschreven. Tot de projecten behoren onder meer onderzoeken naar mogelijke locaties voor gebouwde parkeervoorzieningen, naar een locatie voor een aardewerkcentrum en naar de haalbaarheid van een pendelbus. Verder moeten projecten leiden tot allerlei maatregelen om de binnenstad verder autoluw te maken, de promotie van Delft te versterken en de opstelling en uitstraling van de donderdagse weekmarkt te verbeteren. Bij de uitwerking van de diverse projecten wil het college waar mogelijk bewoners, ondernemers en anderen betrekken. Hiervoor is een bewonersplatform ingesteld.

Ruimte wordt steeds schaarser. Derhalve is het zaak deze zo optimaal mogelijk te benutten. Leidraad voor het ruimtelijk beleid van de stad in de komende jaren is de door de gemeenteraad vastgestelde Ontwikkelingsvisie 1998. Daarin wordt voortgebouwd op de ontwikkelingsvisie die al in 1993 is vastgesteld. Tot de belangrijke projecten behoren onder meer de spoorzone, Zuidpoort, station Zuid en de verdere ontwikkeling van de TU-wijk. Een belangrijk verschil met de vorige ontwikkelingsvisie is dat de nieuwe visie zich meer naar buiten richt. Terwijl Delft in de afgelopen jaren steeds nadrukkelijker geconfronteerd is met de grenzen van zijn ontwikkelingsmogelijkheden, vindt in de regio een grote bouwopgave plaats en wordt een nieuwe infrastructuur aangelegd. Dit betekent dat Delft zich moet heroriënteren op de omgeving van de stad en moet inspelen op de kansen en bedreigingen die deze regionale processen met zich meebrengen.

De gemeente wil de ontwikkelingsvisie dan ook geregeld tegen het licht houden en waar nodig bijstellen. Dit gebeurt in samenspraak met andere betrokkenen.

In 1998 heeft met de Bestuursdienst overleg plaatsgevonden over de toepassing van de milieuparagraaf in besluitvormingsprocedures. De milieuparagraaf geeft aan wat de gevolgen kunnen zijn van beleidsvoorstellen voor het milieu. Tevens is een informatie- en discussiebijeenkomst gehouden voor betrokken ambtenaren (gemeentebreed). Verder is onderzocht op welke wijze aan andere diensten voorlichting gegeven zou moeten worden over de toepassing van de milieuparagraaf. Dit zal in 1999 verder vorm krijgen.

Vorig jaar heeft de gemeente een luchtkwaliteitrapportage opgesteld. Met behulp van de geactualiseerde VerkeersMilieuKaart (VMK) is vervolgens bekeken in hoeverre de toegestane concentraties luchtvervuilende stoffen ten gevolge van het wegverkeer langs de binnenstedelijke wegen in Delft overschreden worden. Op basis van de VMK kwamen acht knelpunten naar voren. Na een nadere analyse ter plekke bleek overigens dat bij geen van de locaties daadwerkelijk een overschrijding van de toegestane grenswaarde plaatsvindt.

Op milieugebied is wijkgericht werken om een aantal redenen interessant. Niet alleen omdat het hoog op de politieke agenda staat van het nieuwe college, maar ook om te kunnen nagaan of een gebiedsgerichte aanpak perspectief biedt voor uitvoering van milieubeleid. Medewerkers van de afdeling Milieu hebben zich het afgelopen jaar middels een korte exercitie verdiept in de mogelijkheden. Daaruit bleek dat de meerwaarde en mogelijkheden van een wijkgerichte aanpak verschilt per milieuthema en doelgroep. Over het algemeen kan gesteld worden dat milieubeleid in eerste instantie is bedoeld voor de hele stad, maar dat een wijkdifferentiatie mogelijk is. Signalen en problemen op wijkniveau kunnen dienen als input voor beleid. De uitkomsten van deze exercitie zijn besproken met de sectie wijkbeheer en zullen worden meegenomen bij het opstellen van de wijkplannen.

Het college van burgemeester en wethouders heeft de gemeenteraad vorig jaar een aangepast plan voorgelegd over de Bieslandse Bovenpolder. Het betrof een op onderdelen aangepast plan. De aanpassingen behelsden met name de inrichting van de Korftlaan en maatregelen om de verkeersveiligheid te verbeteren. In het plan stond tevens het voornemen om met één van de huidige pachters de polder te ontwikkelen tot een biologisch veeteeltbedrijf. De plannen voor de polder gaan vooral uit van natuurontwikkeling in het gebied.

De regels die gelden voor het kappen van bomen in Delft zijn enigszins veranderd. Hiervoor is een nieuwe bomenverordening ingesteld. De verordening bepaalt onder meer dat de gemeente voortaan alle kapaanvragen en alle verleende vergunningen moet publiceren. De verordening maakt het bovendien wat gemakkelijker om kleinere bomen te rooien. De bomenverordening is opgesteld om bomen in de stad te beschermen. De verordening geeft onder meer aan wanneer een kapvergunning noodzakelijk is, hoe een vergunning moet worden aangevraagd en om welke redenen de gemeente een kapvergunning kan weigeren. Verder geeft de gemeente in de verordening aan welke maatregelen moeten worden genomen ter bestrijding van iepziekte. Ook regelt het document onder meer dat bomen niet zomaar mogen worden beschadigd, beklad of beplakt.

Een groep bomen in de tuin achter het Bestuurskantoor heeft moeten wijken voor de bouw van de ondergrondse garage aan de Phoenixstraat. Met omwonenden werd afgesproken dat de gemeente zich zou inspannen om de meeste exemplaren te redden. Daarom zijn drie volwassen bomen verplant naar een nieuwe plek.

De gemeente heeft vorig jaar in nauw overleg met de fietsersbond ENFB op een aantal plaatsen in het Westerkwartier fietstrommels geplaatst. Het gaat om kleinere overdekte stallingen voor een vijftal fietsen. Buurtbewoners krijgen de mogelijkheid om een plaats in zo’n trommel te huren. Het beheer en onderhoud van de trommels is in handen van de stichting Biesieklette, die meerdere fietsenstallingen beheert.

Onder het motto ‘Gratis rijden in dure tijden’ hebben Delftse ondernemers via een speciale actie hun klanten een vrij binnenstadsretourtje met het openbaar vervoer (bus en tram) aangeboden. Dat gebeurde in het najaar tijdens het publieksfestijn 'De Donkere Dagen van Delft'. De actie was opgezet naar aanleiding van een idee dat werd gelanceerd op de binnenstadsconferentie. De actie was opgezet in nauwe samenwerking met de vervoersmaatschappij ZWN en de gemeente. Ook de HTM werkte mee.

In samenwerking met de vervoerbedrijven ZWN, HTM, NS en de gemeente is opnieuw de uitgave 'Vervoer in Delft' tot stand gekomen. Daarin is onder meer te vinden op welke tijden de stads- en streekbussen in Delft rijden. 'Vervoer in Delft' geeft bovendien informatie over andere vormen van vervoer. Bijzondere aandacht is er bijvoorbeeld voor de fiets. Zo is er onder meer een speciale fietskaart voor Delft in opgenomen.

In de afgelopen twee jaar is volop gebruik gemaakt van de speciale regeling voor Delftenaren met milieuvriendelijke verbouwplannen. Het betrof de mogelijkheid om een subsidie aan te vragen in het kader van de tijdelijke stimuleringspremie duurzaam bouwen. Hiermee konden diverse investeringen worden ondersteund. Met name toepassing van isolerend glas, verwarmingsketels, woningisolatie en het vervangen van loden waterleidingen. Het budget is geheel uitgegeven.

Voor de nieuwe bewoners van de Delftse Zoom werd het afgelopen jaar door de gemeente een informatieblad uitgebracht over de zogeheten ecologische zone . In het blad wordt onder meer uitgelegd wat een ecologische zone is, waarvoor deze dient en hoe bijvoorbeeld ook een tuin deel uit kan maken van een ecologische zone. Door hun tuin een 'onderdeel' te laten zijn van de ecologische zone helpen de nieuwe bewoners een handje de zone te versterken en aantrekkelijk te maken voor mens en dier.

Medio 1997 is het Energiebesparingteam (E-team) van start gegaan. Dat is een samenwerkingsverband tussen Energie Delfland en de gemeente Delft. Doel is Delftse burgers daadwerkelijk te stimuleren tot energiebesparing door het aanbrengen van allerlei kleine voorzieningen, zoals bijvoorbeeld het aanbrengen van radiatorfolie en tochtstrips. Aan de hand van een speciaal door de woningcorporaties geselecteerd adressenbestand werden 100 adressen aangeschreven. Hierop kwam een respons van 24%. Bij 19 van de 24 adviesadressen werden energiebesparende voorzieningen aangebracht door bij het project betrokken Melkertbaners.

In het Energiebeleidsplan 1996-2000 van de gemeente is de bestaande woningbouw opgenomen als een doelgroep om het energiebesparingsbeleid vorm te geven. Daaraan wordt onder meer invulling gegeven door een proefproject van de Novem. Doel van dat programma is om op gestructureerde wijze vergaande energiebesparingdoelstellingen te realiseren in de gebouwde omgeving, waaronder de bestaande woningbouw. In het onderzoek van Inbo wordt voor de wijk Voorhof te Delft een aantal concepten ontwikkeld die moeten leiden tot vergaande energiebesparing op langere termijn. Gedacht wordt daarbij aan integrale pakketten van (vergaande) energiebesparing, zoals de toepassing van isolatie in combinatie met geavanceerde verwarmingssystemen en de toepassing van duurzame energie. Van deze maatregelen/concepten wordt globaal aangegeven wat de consequenties zijn, uitgedrukt in globale kosten en energiebesparingen.

In het kader van energiebesparing en het creëren van extra werkgelegenheid heeft de landelijke Stichting Première het afgelopen jaar het definitieve plan gepresenteerd voor de oprichting van een lokale afdeling Première Delft/Zoetermeer. Doel van deze lokale organisatie is inzet van werkloze HBO-ers die worden omgeschoold tot energieconsulent en het geven van energiebesparingadviezen aan burgers en kleine bedrijven. In de loop van 1998 is met name gewerkt aan de organisatie. Ook is gezocht naar geschikte kandidaten en een teamleider, waarmee de eenheid begin 1999 officieel van start is gegaan.

Eind 1997 zijn 18 gemeentelijke gebouwen doorgelicht door een deskundige van Energie Delfland. Tegelijkertijd is er een energiebesparingcampagne gehouden. Op basis van de uitkomsten van deze activiteiten is een rapportage gemaakt "Energiebesparing bij gemeentelijke gebouwen, verslag energiebesparingcampagne en vervolgvoorstel".

Hierin is ook een plan van aanpak opgenomen met maatregelen om energiebesparing te realiseren. Dit plan is in uitvoering.

Omdat Pijnacker op zichzelf te klein is om voor rijkssubsidie in aanmerking te komen voor geluidsanering is met ingang van vorig jaar op dit gebied een samenwerkingsverband met Delft aangegaan. Het toegezegde saneringsbudget voor het jaar 1998 is verdeeld. Met het geld worden tal van projecten gefinancierd. In Delft gaat het onder meer om het aanbrengen van geluidwerende voorzieningen ten behoeve van een aantal woningen aan de Vrijenbanselaan (nummers 15 tot en met 59). Hiermee is overigens al in 1996 gestart; het hiervoor beschikbare budget werd uitgesmeerd over de jaren 1996, 1997 en 1998. Het werk was eind 1998 klaar. De geluidsbelasting in deze woningen is, conform de regeling, beperkt tot 40 decibel. In het kader van de geluidsanering heeft de gemeente overigens verschillende lijsten opgesteld. Met name van die projecten die de hoogste prioriteit hebben. Vorig jaar zijn in Delft nog al die woningen geïnventariseerd die een hogere geluidsbelasting ondervinden dan 60 decibel. Het gaat daarbij om 2050 woningen, die op de B-lijst zijn geplaatst en bij het ministerie van VROM zijn gemeld als saneringswoningen. Genoemde woningen hebben overigens een lagere prioriteit dan de woningen op de A- en Raillijst. Met sanering van deze woningen mag dan ook pas worden begonnen als de woningen op de A- en Raillijst zijn gesaneerd.

De woonbuurt 'die Delfgaawse Weye' is ontworpen door ir. S.J. van Embden en stamt uit de tweede helft van de jaren vijftig. De wijk wordt aan de oostkant begrensd door de A13. Om verpaupering van de buurt tegen te gaan moeten maatregelen getroffen worden en dient de buurt te worden herontwikkeld. Bij nieuwbouw van woningen wordt in de regel getoetst op de Wet geluidhinder. Echter, er treden in de praktijk problemen op bij autowegen en autosnelwegen die door of langs de bebouwde kom lopen, zoals bij het project "die Delfgauwse Weye". Wanneer de te verwachten geluidbelasting op de gevel de hoogst toelaatbare waarde van 55 dB(A) overschrijdt, kan het project niet worden gerealiseerd. Om toch nieuwbouw in dit gebied te realiseren is in samenspraak met VROM en de provincie Zuid-Holland besloten om met de planontwikkeling ‘vooruit te lopen’ op de korte termijn wijziging Wet geluidhinder. Hiermee anticipeert Delft op een wetsvoorstel, wat nog moet worden vastgesteld door beide Kamers in 1999, met als voordeel dat de planontwikkeling kan doorgaan zonder te hoeven wachten op het officiële besluit.

In Delft is de actie Duurzaam Klussen van start gegaan. Het gaat om een project waarin de gemeente Delft en Delftse doe-het-zelfzaken samenwerken. Doel is milieuvervuiling bij het klussen in en om woningen door particulieren zoveel mogelijk te voorkomen. Aan de actie nemen twaalf van de achttien Delftse doe-het-zelfzaken deel. De actie sluit aan op de landelijke campagne Duurzaam Klussen van het ministerie van VROM. Wethouder Rik Grashoff gaf het startsein voor de actie in de zogenaamde Kluskeet. Dat is een mobiele tentoonstelling waarin informatie over de milieuaspecten van diverse klusmaterialen is te vinden. De Kluskeet deed bij haar toer door Delft verschillende Delftse doe-het-zelfzaken aan waarbij steeds andere thema's centraal stonden. De actie heeft een looptijd van een jaar.

De Delftse natuur en het milieu in zijn algemeenheid staan regelmatig in de schijnwerpers bij het milieucentrum De Papaver. De sectie natuur- en milieu-educatie (NME) dat hier is gehuisvest richt haar educatieve activiteiten vooral op het basisonderwijs en (in mindere mate) op het voortgezet onderwijs. Gebruikers komen niet alleen uit Delft, maar ook uit Pijnacker, Bergschenhoek en van andere scholen in de omgeving. Voor scholen heeft De Papaver onder meer leskisten, ontdekdozen, tentoonstellingen, lesbrieven en vele andere educatieve materialen beschikbaar.

In 1998 zijn er drie tentoonstellingen gepresenteerd: over lepelaars, vlinders en over geluid. De tentoonstellingen werden bezocht door in totaal circa 5000 belangstellenden. Ook de informatiebalie voorzag vorig jaar in een behoefte: er kwamen in 1998 tussen de 4500-5000 telefoontjes binnen. Onder meer over de uitleen van materialen en het gebruik van ruimte in De Papaver. De overige telefoontjes betroffen voornamelijk specifieke vragen op het gebied van natuur en milieu. Er werden veel educatieve materialen uitgeleend; het leslokaal is een aantal malen verhuurd ten behoeve van cursussen en vergaderingen. In opdracht van de provincie Zuid-Holland is er ook vorig jaar een project groepenondersteuning geweest met het doel de regionale samenwerking tussen de natuur- en milieuorganisaties te verbeteren en actief nieuwe leden te werven. Op de open dag (6 september) van de Papaver (en de natuur- en milieu-organisaties) kwamen duizend bezoekers af.

Milieuprijs

De Duurzaam Delftprijs is een prijs voor projecten die een bijdrage leveren aan een duurzaam Delft. De prijs is dit jaar voor de vijfde keer uitgereikt. De winnaar, QR Vastgoed, ontving een cheque ter waarde van ¦ 25.000,00 voor het projectvoorstel "Thuis met Water".

Het voorstel van QR Vastgoed, "Thuis met Water", richt zich op waterbesparing en het voorkomen van watervervuiling in en om het huis. Er worden twee lespakketten samengesteld. Het eerste bestaat o.a. uit een computerspel voor groep 5. Het tweede is een doe-pakket met o.a. een waterbespaarder voor groep 8. Het is de bedoeling dat de leerlingen die waterbespaarder thuis installeren, zodat ook het huishouden erbij wordt betrokken. Andere genomineerden waren Hotel de Plataan, waar vooral de ambitie om het meest milieubewuste hotel ter wereld te worden opviel, en Interduct van de TU Delft, dat een softwarepakket voor waterbesparing bij bedrijven wil ontwikkelen.

Om een boekje te kunnen maken over allerhande lokale milieu-informatie heeft de gemeente Delft de Vereniging Milieudefensie kerngroep Delft vorig jaar een financiële bijdrage gegeven. Het boekje is bedoeld voor alle inwoners. Dat het boekje bij de Delftse burger in de smaak viel, bleek al snel: in 1998 is zelfs al een tweede versie verschenen.

Uiteindelijk is ook de al eerdergenoemde Groen Klussengids (winnend project Milieuprijs 1997) in dezelfde vorm verschenen. De Groen Klussengids bevat vooral concrete tips op het gebied van duurzaam klussen, onder meer met verwijzingen naar adressen in Delft. Ook de Groen Klussengids werd al in 1998 herdrukt.

Van het gemeentelijk handboek Milieu bestaat al enkele jaren een papieren versie. In 1998 is ook de digitale versie afgerond. Deze heeft intussen een plekje gekregen op het gemeentelijke elektronische intranet. Medewerkers van de gemeente kunnen daardoor heel makkelijk de benodigde informatie zoeken. Ook handboeken van andere afdelingen zijn al in dezelfde vorm op intranet verschenen.

In regionaal verband wordt gewerkt aan afstemming op het gebied van vergunningverlening (KIM; Kwaliteitsimpuls milieuvergunningen) en handhaving (bestuursovereenkomst).

KIM

Het KIM-project is voortgezet waarbij de gemeente Delft haar kennis en ervaringen inbrengt ten behoeve van een uniformering van vergunningverlening in Haaglanden. Hierbij ligt de nadruk op milieubelang, doelvoorschriften en de handhaafbaarheid van voorschriften. De gehanteerde uitgangspunten sluiten aan bij de eigen verantwoordelijkheid van bedrijven en het leveren van maatwerk door de overheid.

Bestuursovereenkomst

In regionaal verband wordt invulling gegeven aan de regionale paragraaf van de door het Rijk verplicht gestelde en door de provincie opgestelde bestuursovereenkomst op het gebied van de handhaving. Hierbij wordt gestreefd naar een optimale afstemming tussen alle handhavingpartners in een bepaald gebied waarbij afspraken worden gemaakt over projecten en capaciteit. Zaken als signaaltoezicht en informatie-uitwisseling moeten vanzelfsprekend zijn. De provinciale overeenkomst is als intentieverklaring door het stadsgewest Haaglanden ondertekend en de regionale paragraaf zal vermoedelijk medio 1999 worden vastgesteld.

In de nabije toekomst wordt 'kennis en informatie' een steeds belangrijker economische factor. Daarom heeft Delft gekozen voor de strategie Delft Kennisstad. Milieu vormt daarin een belangrijk onderdeel. Milieutechnologie is één van de vijf speerpunten. Zo wordt bijvoorbeeld hard gewerkt aan de vorming van een Delfts kenniscluster van aan het milieu gerelateerde bedrijvigheid en aan tal van andere milieuprojecten die gefinancierd worden uit het Milieutechnologiefonds. De coördinatie van milieutechnologiefonds-projecten is vorig jaar overigens toebedeeld aan de afdeling Milieu (0,5 fte). Vorig jaar werd er vanuit het Milieutechnologiefonds bijgedragen aan de volgende projecten:

Retourneren en informeren (uitbreiding Retourette, zie elders)

100 Delftsblauwe daken (onderzoek naar vraag en voorwaarden waaronder mogelijke partijen willen participeren in een project; pv-cellen in bestaande bouw)

Quick scan milieutechnologie (inventarisatie van bedrijven en instellingen binnen de gemeente Delft die op de een of andere manier gerelateerd kunnen worden aan 'duurzame technologie'; verzamelen van ideeën voor nieuwe, Delftse initiatieven, waarmee bestaande netwerken van bedrijven en instellingen kunnen worden versterkt en de vorming van nieuwe netwerken kan worden gestimuleerd

Integraal waterbeheer (gestart met het opstellen van een Waterplan Delft)

Handboek Milieu op Internet

Toekomst in de bodem zien.

Hieronder een overzicht van de activiteiten die op het programma staan, naast de wettelijk opgedragen activiteiten ingevolge de Wet milieubeheer, zoals bijvoorbeeld het verlenen van vergunningen en het beoordelen van bodemonderzoeken:

Opstellen Duurzaamheidsplan 3D;

Verder ontwikkelen Milieumonitor;

Versterken milieutechnologie binnen concept Delft Kennisstad

Opstellen Integraal Waterplan Delft; naar een blauw netwerk;

Invoering bouwstoffenbesluit (onderdeel grond) + gebruik van secundaire grondstoffen i.k.v. GWW-projecten;

Actualisering bodemnota (bodemkwaliteitskaart, grondstromenbeleid);

Ontwikkelen dubo-instrumenten (utiliteitslijst, renovatielijst);

Oprichting energieagentschap / energiefonds;

Duurzame stedelijke herontwikkeling van Poptahof met daarbij energie en integraal waterbeheer als specifieke aandachtspunten

Duurzaamheid in de wijk (wijkplannen, uitbreiding Retourettes);

Stad & Milieu - Zuidpoort (verbreding milieubeleid tot leefomgevingskwaliteit, leefbaarheid);

Mogelijkheden t.a.v. duurzame aspecten zoals integraal waterbeheer, dubo, energie bij ontwikkeling TU-gebied.