Onderwerp
discussie-bijeenkomst
stedebouwkundig plan TU-midden d.d. 18-12-00
1. Achtergrond/doel van de bijeenkomst.
De TU Delft heeft Ing
Vastgoed in samenwerking met Mecanoo Architecten opdracht gegeven voor het
ontwikkelen van een masterplan voor TU-midden. Het vastgoedbeleid van de TU
Delft is gericht op een intensivering van het gebied tussen begraafplaats Jaffa
en de Kruithuisweg met een uitloop in TU-zuid (rondom Lucht- en
Ruimtevaarttechniek). Deze intensivering resulteert zowel in intensiever
bebouwen, maar ook een intensiever gebruik van de bestaande bebouwing.
Het noordelijk TU-gebied zal
worden afgestoten en op termijn herontwikkeld. Het gebied TU-zuid wordt in
overleg met de gemeente en twee ontwikkelaars herontwikkeld tot hoogwaardig
R&D-gebied.
De bedoeling van deze
bijeenkomst is een eerste reactie op de plannen van Mecanoo te krijgen vanuit
de verschillende gemeentelijke vakdisciplines en op deze manier Rik te
informeren t.b.v. zijn positie in de begeleidingscommissie voor het
stedebouwkundig plan.
2. Hoofdlijnen van het plan.
Mecanoo kiest voor het
verwezenlijken van de campusgedachte in het “Mekelpark”. Door de Mekelweg
verkeersvrij te maken (met uitzondering van het langzaam verkeer) ontstaat in
de visie van Mecanoo ruimte voor de “server”; een reeks bebouwingselementen die
een aantal gemeenschappelijke functies gaan bevatten, zoals kantines,
expositieruimte, faculteitsbibliotheken, internetcafé e.d. De gebouwen zijn met
elkaar en met de faculteiten verbonden door een overkapping, waardoor ‘droog’
oversteken mogelijk wordt.
Zoals gezegd wordt de
Mekelweg volledig auto- en OV-vrij gemaakt. Al het gemotoriseerd verkeer
(inclusief de tram) wordt om het gebied geleid (Schoemakerstraat en
Rotterdamseweg). Vanuit deze wegen worden insteken het gebied in gemaakt
(stopcontacten) waardoor de al bestaande en nieuwe parkeervoorzieningen achter
de faculteiten bereikbaar worden.
3 Reacties op het plan
* De “server”
Door het verkeersvrij maken
van de Mekelweg en het verwijderen van de parkeerplaatsen ontstaat een enorme
ruimte (75 bij 800 meter). Het is logisch dat Mecanoo op zoek is gegaan naar
een opdeling van deze ruimte en naar het toekennen van functies aan deze
ruimte, omdat de Mekelweg in zijn geheel te groot is om alleen als open ruimte
te kunnen functioneren.
Er is echter wel twijfel over
de nieuwe verhouding bebouwing versus openbaar gebied op de Mekelweg, ofwel de
‘server’. De algemene insteek is dat de nieuwe bebouwing de ruimte niet mag
domineren of te zeer versnipperen, maar er onderdeel van uit moet maken. Met
andere woorden, Mecanoo moet in haar plannen ook ruimte toelaten en aan deze ruimte functies toekennen (park,
evenemententerrein, expositieruimte, ...).
Misschien dat het collectieve
programma omlaag zou moeten ten gunste van grotere, aaneengesloten open
ruimtes. Dit in samenhang met het opwaarderen van de gevels en entrees van de
aanliggende bebouwing.
Hoewel het idee van het
herbergen van gemeenschappelijke functies op de Mekelweg aanspreekt, wordt
betwijfeld in hoeverre het ook ‘werkt’ om hiermee de Mekelweg levendiger te
krijgen. Hierbij speelt mee dat al het autoverkeer èn het openbaar vervoer van
de Mekelweg geweerd wordt en de parkeerplaatsen aan de achterkanten van de
faculteiten zijn geprojecteerd en vanaf de zijkant worden ontsloten. Daarbij
speelt nog mee de heersende cultuur op de TUD waarbij de faculteiten als
afzonderlijke instituten worden beschouwd. En, wat is het gevolg van het
concentreren van de gemeenschappelijke functies voor de levendigheid ín de
bestaande faculteiten? Bovendien zullen deze functies hooguit de levendigheid
overdag bevorderen. De eigenlijke campus blijft de binnenstad van Delft. Dit
kan eveneens een reden zijn het collectieve programma te beperken tot een
aantal duidelijk gemeenschappelijke of publieksaantrekkende functies.
* Verkeerscirculatie &
parkeren
Het plan gaat uit van de
ontsluiting van het TU-gebied vanaf de zijkant: Schoemakerstraat en
Rotterdamseweg. Een nadere studie, waarbij de ontwikkelingen in het
verkeersmodel worden gezet, moet uitwijzen of de voorgestelde
verkeerscirculatie haalbaar is. Ten aanzien van de Rotterdamseweg is daarbij de
opvatting dat (sterke) verkeerstoename op deze weg ongewenst is. Daarnaast moet
richting Mecanoo worden aangegeven welke eisen worden gesteld t.a.v. de
minimale breedte en profielindeling, omdat de nu voorgestelde profielen voor de
Schoemakerstraat absoluut niet voldoen.
Actie:
Mobiliteit
* Ecozones Kruithuisweg en
Schoemakerstraat
In de nota ‘Ruimte voor
natuur’ zijn de zones langs Kruithuisweg en Schoemakerstraat aangeduid als
ecozone. In het plan van Mecanoo wordt de ecologische kwaliteit van beide zones
genegeerd. Ook in de Ontwikkelingsvisie 2025 zit dit conflict tussen de
ecologische en economische (Kennisas) kwaliteit van deze zone. De kwaliteit van
de ecozone wordt weliswaar in zijn huidige vorm betwijfeld, maar dat wil niet
zeggen dat het gebied geen potentiële waarde heeft.
Duidelijk is dat een keuze
gemaakt moet worden wat er met dit gebied moet gaan gebeuren. Valt de keuze op
het instandhouden van de ecozone; dan moet deze ook beter vormgegeven worden en
als zodanig kunnen functioneren. Daarbij staat dan nog ter discussie wat voor
afmetingen eraan gekoppeld moeten worden (minimale breedte) en of de zone aan
beide zijden van de Kruithuisweg moet komen of aan één zijde. Indien besloten
wordt tot het opheffen van deze ecozone, dan zal elders compensatie plaats
moeten vinden, bijvoorbeeld door het versterken van de groenstructuur in
noordzuid richting (tussen Midden Delfland en begraafplaats Jaffa). Dit stelt
dan eisen aan de inrichting van de zone langs de Schoemakerstraat. Ook deze
zone staat in het plan van Mecanoo onder druk door de verzwaring van de
verkeersfunctie van de Schoemakerstraat èn de voorgestelde nieuwbouw. Kansen
liggen er daarnaast ook in het mogelijk inpassen van de “server” op de huidige
Mekelweg in een “groene” setting of ook het combineren van een oost-west
groenstructuur met de realisatie van het (nieuwe) sportpark.
Kortom, er moet een
deugdelijke ecologische hoofdstructuur komen, waarbij de groenstructuur in
TU-midden wordt geplaatst in een groter verband. Actie: Milieu/IB/RO
* Karakter routes
In vervolg op het voorgaande
zou meer aandacht moeten worden besteed aan het gewenste karakter van de
Kruithuisweg als geheel. In het plan zoals het er nu ligt, ontstaat langs de
Kruithuisweg een aaneenschakeling van incidenten. Het plan van Mecanoo doet
niet echt een uitspraak over een achterliggende visie bij de invulling van de
verschillende routes.
Het streven om langs de
Schoemakerstraat meer voorkanten te realiseren, past wel in de gemeentelijke
visie, maar de manier waarop Mecanoo dit voorstelt, zal praktisch niet mogelijk
zijn door de benodigde verbreding van het profiel van de Schoemakerstraat
(inclusief water en groen). Er zal dus meer aandacht moeten komen voor het
opwaarderen van de bestaande bebouwing en het toevoegen van nieuwbouw tussen de
bestaande gebouwen. De Schoemakerstraat zal ook een toegevoegde waarde moeten
halen uit de invulling van het profiel zélf, waarbij ruimte wordt gegeven aan
groen/water.
* Waterstructuur
Mecanoo is voor het plan met
name nagegaan welke partijen vanuit beeldkwaliteit belangrijk zijn en
gehandhaafd moeten blijven. Verder wordt voorgesteld enkele bestaande
waterlopen in het gebied te laten vervallen en deze te compenseren in nieuwe
(vanuit beeldkwaliteit belangrijke) waterpartijen. Onduidelijk is of Mecanoo in
extra waterberging voorziet in de plannen of op een andere manier deze
problematiek meeneemt, bijvoorbeeld door het toepassen van half-verharding etc.
Het water wat vervalt, is in
de huidige situatie aanwezig langs Schoemakerstraat en Kruithuisweg. Hoewel
vanuit de gemeente de beeldkwaliteit van deze waterlopen (in hun huidige vorm)
eveneens wordt betwijfeld, hebben zij wel een belangrijke functie in de
afwatering van de aanliggende wegen en kunnen (met een andere vormgeving) ook
bijdragen aan de beeldkwaliteit van deze routes.
In zijn algemeenheid vergt de
waterstructuur zoals voorgesteld nader onderzoek en dan met name t.a.v.
afwatering/verbindingen etc. Bovendien mag het ambitieniveau t.a.v.
waterstructuur, -kwaliteit en -beheer wel wat opgeschroefd worden. Uit overleg
met Mecanoo is gebleken dat deze bereidheid er wel is.
* Woningbouw
In het plan wordt een
concentratie van studentenwoningen voorgesteld rondom bestaande en nieuwe
sportterreinen. Het toevoegen van woningbouw in het TU-gebied wordt als
positieve ontwikkeling gezien. Vanuit milieutechnisch oogpunt zijn deze
woningen niet zonder meer mogelijk (hinder vanuit Schie-oevers, Kruithuisweg èn
sportvoorzieningen). Nader onderzoek is nodig om te kijken welke maatregelen
ontwikkeling hier mogelijk zouden maken. Actie:
Milieu / Milieuzorg
Los hiervan speelt ook nu de
vraag of woningbouw past in de visie t.a.v. de Kruithuisweg/kennisas en hoe
e.e.a. zich verhoudt tot de ecologische hoofdstructuur.
* Verder
Hoewel het niet om
gemeentelijk grondgebied gaat, heeft de gemeente meer dan alleen een toetsende
rol. Ten behoeve van de ontwikkelingen is een nieuw bestemmingsplan voor het
gebied noodzakelijk. We kunnen dan ook zeker eisen stellen aan de voorgestelde ontwikkelingen
om er zorg voor te dragen dat er een duurzaam ontwikkelingsplan ontstaat wat
past binnen de stedelijke structuur.