Werkdocument 3 Vlak na de oprichting van de werkgroep
werd duidelijk dat er op korte termijn renovatiewerkzaamheden aan enkele
oevers in het Park Hof van Delft uitgevoerd moeten worden. Om te zorgen
dat tijdens deze renovatiewerkzaamheden direct natuurvriendelijke
gerealiseerd worden zijn de problemen in de werkgroep ingebracht,
geanalyseerd en van oplossingen voorzien. De hieruit voortgekomen concrete
acties worden momenteel uitgewerkt tbv de uitvoering.
Oeverplan Delft – Inventarisatie en aanpak oeverproblemen Park Hof van
Delft
Inventarisatie en aanpak oeverproblemen Park
Hof van Delft
7. Slingerende oever met
rietkraag
Inventarisatie en aanpak
oeverproblemen Park Hof van Delft
Omdat we bij ons bezoek aan het
Hof van Delftpark -verschillende oeverproblemen tegen zijn gekomen die je ook
op veel andere plaatsen aantreft, doe ik hier een poging er wat licht op te
werpen. De probleemlocaties zijn op figuur 1 aangegeven.
Eerst wat algemeenheden:
- De eerste vaststelling is
dat de problemen vooral gaan over oevererosie (en misschien ook
grondkering), zowel bij beschoeide oevers als bij het mattenbiezenveld
(2). De beschoeiingen blijken al na een jaar of 6 ernstig aangetast.
- De locaties 1, 2 en 4
verschillen grondig (een toepasselijk woord hier) van de andere. Het gaat
bij deze plekken om nogal ruim water, waar de strijklengte over het water
naar de oever wel 100 meter kan bedragen. De oevers worden in deze
situatie bij tijd en wijlen zeer dynamisch belast, nl. met flinke
golfslag.
c.
De andere problemen (3,
5 en 6) betreffen smallere wateren, maar die toch nog altijd wel ca. 10 meter
breed zijn. In waterschapstermen: de
maat van een hoofdwatergang.
- Een ernstig probleem dat
zich bij 3 en 6 bovendien voordoet is dat de bodem op de plek waar een
brug aanlandt, drastisch wordt weggeslagen.
- Ik wil proberen bij de
oplossingen ook wat eigenschappen van de verschillende oeverplanten aan te
stippen. Als immers niet alleen de klassieke constructiematerialen worden
gebruikt, maar ook planten om doelstellingen van oeverbeheer te
realiseren, zullen we de eigenschappen van de planten en hoe die in het
beheer versterkt of verzwakt kunnen worden, moeten kennen. In de volgende
tabel doe ik een poging tot verdere analyse en tot oplossing (zonder
prijskaartjes vooralsnog). Ik heb daarbij wat originele tekeningen van het
ontwerp van het park uit mijn archief gevist en die voorzien van wat
kleurtjes.
1. Tussen brug en
schanskorf
Analyse Op
deze plek, is al ruim een meter oever weggeslagen over een lengte van een
meter of acht. Vanuit het zuidwesten is er een grote strijklengte, wat op
deze plek een grote golfbelasting veroorzaakt De oever aan de oostkant van de
brug is niet geërodeerd, kennelijk breekt de brug de wind voldoende. De oever
was op deze plek niet verdedigd met een beschoeiing of iets anders. Voorstel Om de
forse golven die vanuit het zuidwesten kunnen komen aanrollen te breken een ondiepe plasberm voor de waterlijn aanbrengen.
Boven zo’n ondiepte verliezen de golven veel van hun venijn en krijgen robuuste oeverplanten als riet en
zee bies een kans om hun steentje aan de vastlegging van de oever bij te
dragen. Daarnaast zou een brede (5 m) doorgoeibare mat van steen of
geotextiel vanuit de plasberm het talud moeten beschermen. Het is van belang
om tevens de aansluiting van deze mat aan het bruggenhoofd goed te
detailleren.. Actie: combinatie
van doorgroeibare mat met brede vooroever (enkele meters) aanleggen. |
HVD-park: overzijde van
keerwand |
|
HVD-park: Nabij keerwand |
|
2 Mattenbiesveld
Analyse: Het
probleem is hier niet zozeer erosie rond de waterlijn, maar het - na een
redelijk succesvol begin na de aanleg - steeds dunner begroeid raken van het
biezenveld op twee plaatsen (zie figuur 2a).
|
HVD-park: Mattenbiesveld |
|
HVD-park: Mattenbiesveld |
|
|
2 Mattenbiesveld (vervolg) Ideeën: a.
De plasberm op twee plaatsen (totaal ca 50 m)
verstevigen met een etuining (vlechtwerk van wilgentenen) om a) het
bodemprofiel beter in stand te houden en b) de mattenbiesplanten te
beschermen. Het vlechtwerk boven het water laten uitsteken om de golven te
breken. In aanvulling hierop eventueel: b.
De beplanting vervolgens weer met mattenbies aanvullen c.
De beplanting aanvullen met rietstekken (die iets beter
tegen golfslag bestand zijn), en wel langs de oeverzone (hoogstens 1 meter
breed; riet koloniseert het ondiepe water vanuit de oever gemakkelijk) Zie figuur 2b en 2c Actie: Betuining
(vlecht werk van bv. wilgentenen)
voor mattenbiesveld aanbrengen om golven te breken. Beplanting daarna
inboeten.
|
figuur 2c |
2b
3. Rond Terpeiland
Analyse Aan
west- en zuidkant van het hoge gedeelte van het park is op veel plaatsen de
bodem achter en onder de beschoeiingen weggeslagen, en het materiaal van de
beschoeiingen is in slechte staat. De aanzet van het bruggetje naar Den Hoorn vertoont
zelfs een gapend gat. Op de tekening staat ook hier een plasberm getekend die niet wordt ondersteund.
het profiel van de plasberm zal waarschijnlijk verdwenen zijn Ideeën: 1. Het talud van de oever doorzetten tot op de
waterbodem óver de bestaande beschoeiing aanvullen en afwerken met een
(ingeplante) afbreekbare mat (bijv. Ecolon) van 1 à 2 meterbreedte. 2. De plasberm ca. 1,5 meter vóór de bestaande
beschoeiing ondersteunen met een lichte onderwater beschoeiing. Actie: ivm beperkte ruimte oever vastleggen met
doorgroeibare mat. Indien mogelijk talud wat flauwer maken
|
HVD-park: Nabij brug naar
Den Hoorn |
|
HVD-park: Grens met Den
Hoorn |
|
|
HVD-park: Bruggenhoofd |
|
|
HVD-park: Bruggenhoofd |
4. Oever
Sportvelden
analyse Deze
oever is tijdens het bezoek niet uitvoerig bekeken. De erosie valt bij deze
oever – gegeven de grote strijklengte vanuit het westen - mee, Hoofdzakelijk omdat de oever in de luwte
ligt van het hoge gedeelte. Niettemin zouden de kwetsbaarste plekken langs
deze oever ‘meegenomen’ kunnen worden als 3. wordt
uitgevoerd. Voorstel De plasberm ca. 1,5 meter vóór de bestaande beschoeiing ondersteunen met
een lichte onderwaterbeschoeiing op de meest geëxponeerde plekken. Actie: Oever is na
druk van sportvereniging inmiddels vastgelegd door middel van een
beschoeiing. Inmeting
door landmeten organiseren. En ondiepte evt alsnog laten creëren door grond
te dumpen. Rietoever beschermen dmv betuining. |
HVD-park: Achter Ringpass |
5. Parkzoom West / Hofeiland
Analyse Hoewel
op enkele plaatsen ook hier de bodem achter de (kunststof) beschoeiing is
weggespoeld, is de armetierige beplanting van de hele berm een probleem. Ideeën Het opwaarderen van het armetierige groen kan gebeuren door wat heesters
aan de westkant te plaatsen. Die kunnen meteen de ‘trek’ die er optreedt bij
wettelijke winden, breken. Daarnaast is een radicale oplossing denkbaar:
verlagen van de beschoeiing en herprofilering van de berm. Actie: Alsnog gronddoek achter beschoeiing aan brengen. Beplanting inboeten |
HVD-park: Oeververdediging
nabij keerlus Hofeiland |
|
HVD-park: Oeververdediging
langs parkeerkelder Parkzoom West |
|
|
HVD-park:
Oeververdediging kop Hofeiland
(detail ) |
6. Tegenover
Parkzoom west
Analyse Boven
de lage beschoeiing spoelt de bodem langzaam weg; gazongras vormt geen
oeverbescherming!. Merkwaardig genoeg treedt in de aldus spontaan ontstane
plasberm nog geen groei van helofyten op. De
ervaring leert dat de vegetatie op, op het noorden georiënteerde oevers langzamer op gang komt. Belangrijker
nog is hier dat de tegenoverliggende gevelwand de heersende wind afbuigt naar
het oosten,
waardoor ‘trek’ ontstaat,die ook de vegetatieontwikkeling vertraagt. Voorstel Over de hele lengte de (toch al lage) beschoeiing naar beneden drukken en
gebruiken als plasbermbegrenzing. De oever herprofileren tot een plasberm van
ca 2 m breed en spaarzaam inplanten met Gele lis (waterlijn), heen, lisdodde
en riet (ca. 3 planten per m 2 ). Het gebruik van
een doorgroeibare structuurmat lijkt hier niet nodig, behalve bij de aanzet
van de brug. Actie: Achter de beschoeiing
plasberm creëren door grond af te graven en hoger op de kant te verwerken.
Huidige beschoeiing naar beneden drukken zodat deze de plasberm goed
vastlegt. Daarna oeverbeplanting op plasberm aanplanten. |
HVD-park: Beschoeiing Hofeiland
bij speeltuin |
|
HVD-park: Oeverlijn op
grens met park |
|
|
HVD-park: Oeverlijn op
grens met park |
|
|
HVD-park: Aansluiting brug
en oeververdediging |
7. Slingerende oever met
rietkraag
Analyse
Een succesverhaal in
een toch wel problematisch
park. De tekening bevestigt de goede aanpak.