Procesplan
voor
het plan van aanpak luchtkwaliteit Delft
Probleembeschrijving
Vanaf medio 2001
gelden vanuit de Europese Unie nieuwe regels voor de luchtkwaliteit in
Nederland, deze zijn vastgelegd in het Besluit luchtkwaliteit. Het Besluit
luchtkwaliteit bevat luchtkwaliteitsnormen voor de stoffen zwaveldioxide,
stikstofoxiden, stikstofdioxide, zwevende deeltjes, lood, koolmonoxide en
benzeen. Aan de hand van de concentratie van deze stoffen wordt de kwaliteit
van de lucht beoordeeld.
In september 2002 is het Rapport Luchtkwaliteit
2001 door het college van B&W vastgesteld. Uit dit rapport bleek dat op 11
locaties langs binnenstedelijke wegen, alsmede in een zone van circa 100 meter
langs de Rijksweg A13, de plandrempel voor NO2 (stikstofdioxide)
wordt overschreden. Daarnaast worden op een aantal lokaties de normen voor fijn
stof (PM10) overschreden. De overige stoffen voldoen voldoen aan de normen.
Het Besluit
luchtkwaliteit verplicht de gemeente tot het maken van een plan van aanpak voor
bovengenoemde overschrijdingslocaties (knelpunten). Dit plan van aanpak dient
uiterlijk 1 mei 2004 bestuurlijk te zijn vastgesteld. Vooruitlopend hierop
wordt nu dit procesplan vastgesteld. In dit procesplan wordt aangegeven hoe het
bestuur invulling zal geven aan de verplichting tot het maken van een plan van
aanpak.
Dit procesplan
heeft alleen betrekking op locaties waar sprake is van overschrijding van
normen voor NO2. Voor de overschrijding van normen voor PM10 (fijn
stof) dient het Rijk beleid te formuleren. Verder heeft dit procesplan (en het
in een later stadium op te stellen plan van aanpak) alleen betrekking op
maatregelen langs wegen. Andere bronnen zoals de industrie en scheepvaart in
o.a. het Rijnmond gebied vallen buiten de reikwijdte van dit plan.
Het plan van aanpak is gericht op de gesignaleerde
knelpunten. Daarbij kan een onderscheid worden gemaakt in binnenstedelijke
wegen en bovengemeentelijke wegen. Medio 2002 is binnen het Stadsgewest
Haaglanden een ambtelijke werkgroep in het leven geroepen om de aanpak van de
bovengemeentelijke knelpunten (rijkswegen) te coördineren. Voor Delft betekent
dit dat maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit langs de rijksweg A13
in Haaglandenverband worden besproken met ondermeer Rijkswaterstaat en de
Provincie Zuid-Holland.
2. Huidige situatie: overschrijdingslocaties plandrempel
NO2 2001
Uit het
Rapport luchtkwaliteit 2001 blijkt dat op 11 van de 33 onderzochte locaties de
plandrempel voor NO2 ( 58 mg/m3) wordt overschreden. Bij
bovengenoemde situaties gaat het om binnenstedelijke wegen (zie bijlage tabel 1
en kaart ). Langs deze wegen met een overschrijding van de plandrempel zijn circa
250 woningen gelegen.
Rijksweg A13
Uit de zonekaart luchtkwaliteit langs wegen van de
Provincie Zuid-Holland blijkt dat in
een zone van circa 100 meter langs de A13 de plandrempel voor NO2
wordt overschreden. In deze zone langs de Rijksweg A13 is de wijk Vrijenban
(Wilgenlaan, Oude IJsbaan, Van Assendelftstraat, Hendrik de Keijserweg)
gelegen. Dit is een dichtbevolkte wijk met laag- en hoogbouw. Ook woningen aan
de Delfgauwseweg (weerszijden rijksweg A13) liggen in deze overschrijdingszone.
In totaal gaat het om ruim 300 woningen.
Andere gevoelige objecten in deze zone zijn enkele
gebouwen van de psychiatrische instelling Sint Joris, de sportparken
Brasserskade, Biesland en Wippolder, de Waterspeeltuin en een
kinderboerderij.
Binnenstedelijke
wegen
Uit
indicatief onderzoek van de gemeente voor de situatie 2010, het jaar waarin aan
de grenswaarde van 40 mg/m3 moet worden voldaan, blijkt dat er nog op 8 locaties
sprake is van overschrijding van de grenswaarde. Langs deze binnenstedelijke wegen met een
overschrijding van de grenswaarde zijn circa 200 woningen gelegen.
In opdracht van de Provincie Zuid-Holland heeft TNO
onderzoek verricht naar de luchtkwaliteit langs rijkswegen in het jaar 2010. Uit
dit onderzoek[1] blijkt dat
in 2010 langs de rijksweg A13 in Delft 323 woningen binnen de 40 mg/m3-contour gelegen zijn. Deze woningen
zijn gelegen in de wijk Vrijenban en langs de Delfgauwseweg (weerszijden van de
Rijksweg A13).
Omdat de ligging van de 58mg/m3-contour
in 2001 ongeveer overeenkomt met de 40 mg/m3-contour in 2010, is het aantal
woningen en gevoelige locaties waar sprake is van een normoverschrijding als
gevolg van de rijksweg A13 ongeveer hetzelfde.
De belangrijkste oorzaak van de overschrijdingen is
de achtergrondconcentratie. Deze bedraagt in Delft in 2001 circa 35 mg/m3
en in 2010 circa 29 mg/m3.
Verder is de rijksweg A13 een belangrijke bron. De rijksweg zorgt daarbij ook
voor cumulatie op een aantal dichtbijgelegen binnenstedelijke wegen zoals de
Delfgauwseweg, Oostpoortweg en Kvar Savaweg. Langs de Delfgauwseweg (nabij het
viaduct A13) is de bijdrage van de rijksweg A13 circa 30 mg/m3.
Tenslotte zorgen enkele drukke binnenstedelijke wegen, zoals de Zuidwal,
Michiel de Ruyterweg en de Westlandseweg voor overschrijdingen van de
plandrempel.
De bijdrage van industriële bronnen (DSM-Gist) is
zeer beperkt (< 1 mg/m3).
Voor wat de maatregelen betreft wordt een
2-sporenbeleid gevoerd: In Haaglanden verband wordt in overleg met
Rijkswaterstaat en de Provincie Zuid-Holland onderzocht welke maatregelen op de
rijksweg A13 kunnen worden getroffen ter verbetering van de luchtkwaliteit (zie
ook onder kopje ‘Benodigd nader onderzoek’).
Naar verwachting zullen maatregelen op de rijksweg
A13 ter verbetering van de luchtkwaliteit ook een positief effect hebben op de
luchtkwaliteit langs een aantal binnenstedelijke wegen aan de oostzijde van
Delft.
Voor de binnenstedelijke wegen is in de
onderstaande tabel een aantal specifieke maatregelen opgesomd.
|
Knelpunt |
Mogelijke maatregelen 11 knelpunten |
|
|
Delfgauwseweg (ten oosten van kr. Nassaulaan ri. Pijnacker) |
Maatregelen op rijksweg A13 Verlagen verkeersintensiteit (invloed doortrekken
N470 ?) Plaatsen geluidsscherm westzijde A13
(Professorenwijk), effect stadszijde ? Dichten “gat”
onder scherm aan de oostzijde van het viaduct Regelcircuit verkeerslichten en aanleg rotonde
Pauwmolen: verbeterde doorstroming Maatregelen bij woningen: meenemen in
geluidssanering woningen |
|
|
Kvar Savaweg (Brasserskade) |
Verbetering
doorstroming verkeer door verbreding
ikv ‘aansluiting Delft-Noord’ (uitvoering in 2003 gepland) Maatregelen op rijksweg A13: oa. Invulling
restruimte tussen A13 en Kvar Savaweg met bijv. begroeiing. |
|
|
Oostpoortweg (nabij Stille Putten) |
Verlagen verkeersintensiteit (invloed doortrekken
N470 ?) Maatregelen op rijksweg A13 |
|
|
Nassaulaan |
Verlagen verkeersintensiteit (invloed doortrekken
N470 ?) Maatregelen op rijksweg A13 Plaatsen geluidsscherm westzijde A13
(Professorenwijk), effect stadszijde ? Aanleg rotonde Pauwmolen: verbeterde doorstroming |
|
|
Zuidwal (tussen Lange Geer en Asvest) |
Optimaliseren profilering bij reconstructie Verlaging verkeersintensiteit Maatregelen bij woningen: meenemen bij nieuwbouw
woningen (mechanische ventilatie via achterzijde) |
|
|
Wateringsevest |
Verlaging verkeersintensiteit Maatregelen bij woningen: meenemen in
geluidssanering woningen |
|
|
Julianalaan (nabij Oostplein) |
Verlagen verkeersintensiteit Maatregelen op rijksweg A13 |
|
|
Oostsingel (nabij Oostplein) |
Verlagen verkeersintensiteit Maatregelen op rijksweg A13 |
|
|
M. de Ruyter-weg (nabij Mijnbouwplein) |
Verlaging verkeersintensiteit Maatregelen bij woningen: meenemen bij nieuwbouw
woningen (mechanische ventilatie via achterzijde) |
|
|
Maria Duystlaan (nabij brug) |
Autoluwe binnenstad à
verlaging verkeersintensiteit Zorgvuldige inpassing nieuwbouw woningen i.r.t.
luchtkwaliteit |
|
|
Westlandseweg (nabij Ambachtsstraat) |
Verlaging verkeersintensiteit |
|
Doel van het luchtkwaliteitsplan is dat de
grenswaarde voor NO2 in 2010 bereikt wordt. Omdat niet alle
knelpunten tegelijk kunnen worden aangepakt, zal een prioritering worden
aangebracht. Uitgangspunten daarbij zijn, in volgorde van prioriteit:
Daarnaast zal ook worden gestreefd naar het
aanhaken bij lopende ontwikkelingen zoals de reconstructie van wegen. Tenslotte
zal aandacht moeten worden geschonken aan het voorkomen van nieuwe knelpunten
(aanleg nieuwe wegen, wijzigingen verkeerscirculatie, nieuwbouw gevoelige
bestemmingen).
Hieronder wordt een beeld gegeven van de voorlopige
prioriteitstelling van de knelpuntlocaties.
Mogelijk zullen
een aantal van de knelpunten verdwijnen danwel in omvang afnemen als
maatregelen worden getroffen op of aan de rijksweg A13. De prioriteitstelling wordt aangegeven met +
t/m +++.
Prioriteit +++
Grootste knelpuntlocatie in Delft zijn de woningen
aan de Delfgauwseweg (nrs. 150-156 en 170 e.v.) en Oostpoortweg. De
berekende waarde op deze locaties zijn het hoogste van Delft. Het gaat hier om
relatief veel woningen. Om in 2010 aan
de grenswaarde te voldoen, zijn zowel op de A13 als de Delfgauwseweg en
Oostpoortweg maatregelen noodzakelijk.
Prioriteit ++
Bij de locaties Zuidwal en M. de
Ruyterweg zijn maatregelen op de lokale weg nodig. Het gaat hier om
relatief veel (nieuwe) woningen en blootgestelden (winkelgebied) met een iets
minder hoge NO2-immissie.
Prioriteit +
Bij de locaties Nassaulaan, Julianalaan en
Oostsingel zijn maatregelen op de rijksweg A13 naar verwachting afdoende.
Deze wegen ondervinden allen een bijdrage van de rijksweg A13. Het gaat hier om
een relatief groot aantal woningen met een NO2-immissie van net
boven de plandrempel.
Prioriteit +
Bij de locaties Westlandseweg en Wateringsevest
zijn maatregelen op de lokale weg nodig. Het gaat hier om relatief weinig
woningen met een NO2-immissie van net boven de plandrempel.
Prioriteit +
Het knelpunt Kvar Savaweg betreft woningen
aan de Brasserskade (nrs 217 en lager). Hier gaat het echter om een klein
aantal woningen met een hoge NO2-immisie. Maatregelen voor de verbetering
van dit knelpunt zullen met name op de Rijksweg A13 moeten worden getroffen.
Prioriteit +
Op de locatie M. Duystlaan (De
Genestetstraat) zullen woningen gesloopt worden voor de bouw van een
ondergrondse parkeergarage. In verband met de luchtkwaliteit zal een
zorgvuldige inpassing plaatsvinden van de nieuw te bouwen woningen op de
parkeergarage.
In Haaglanden-verband en in overleg met
Rijkswaterstaat en de provincie is de gemeente Delft bezig om maatregelen te
onderzoeken ter verbetering van de luchtkwaliteit langs de rijksweg A13. In
eerste instantie zal aan TNO worden gevraagd te onderzoeken wat het effect is
van specifieke bestaande situaties zoals hoogteligging van de A13 en de
aanwezigheid van geluidsschermen met verschillende hoogten. Zo wordt een
nauwkeuriger beeld verkregen van de situatie langs de A13. TNO zal verder
gevraagd worden het effect op de luchtkwaliteit van enkele maatregelen te
schatten of indien mogelijk te berekenen. Verkeersmaatregelen die de doorstroming
van het verkeer gelijkmatiger laten verlopen hebben een positief effect op de
luchtkwaliteit. Dit zijn maatregelen zoals snelheidverlaging tot 80 km/uur en
een inhaalverbod voor vrachtwagens. Andere maatregelen kunnen zijn andere route
voor het verkeer, met name het vrachtverkeer, dat een belangrijk aandeel heeft
in de luchtverontreiniging.
In een later
stadium zullen met de betrokken partijen afspraken worden gemaakt over de
uitvoering van maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit langs de
rijksweg A13. Verder is nader onderzoek nodig om de situatie in 2010 te kunnen
bepalen met het nieuw NEC- scenario (zie voetnoot p. 3). Hiervoor zijn gegevens
van Rijkswaterstaat nodig.
Een aantal reeds
in gang gezette ontwikkelingen heeft gevolgen voor de lokale luchtkwaliteit. Zo
heeft de aanleg van de N470 tussen de A13 en Pijnacker-Zoetermeer in 2006-2007
gevolgen voor de verkeersintensiteit op een aantal wegen in Delft-Oost. Ook zal
het beleid om te komen tot een autoluwe binnenstad, leiden tot de wijziging van
de verkeersintensiteit op een aantal wegen. Tenslotte heeft de voorgenomen
aanleg van de rijksweg A4 door Midden-Delfland gevolgen voor o.a. de
verkeersintensiteit op de rijksweg A13.
Daarnaast zijn er de komende jaren een aantal grote
nieuwbouwprojecten aan de orde zoals: Zuidpoort, Herontwikkeling Spoorzone en
Harnaschpolder. Deze en bovengenoemde ontwikkelingen zullen hun weerslag vinden
in het nieuw te ontwikkelen verkeersmodel (VISSUM) voor 2010-2020 alsook in het
in 2003-2004 op te stellen LVVP. De effecten op de lokale luchtkwaliteit zullen
daarbij onderzocht worden.
Bij het opstellen van het plan van aanpak zullen
het vakteam Mobiliteit en het vakteam Ruimtelijke Ordening worden betrokken. In
Haaglanden-verband zal overleg worden gepleegd met Rijkswaterstaat en de
Provincie Zuid-Holland over maatregelen op rijks- en evt. provinciale wegen.
Verder zullen bewonersgroepen worden benaderd voor overleg over de mogelijk te
treffen maatregelen.
Afhankelijk van de resultaten van het nadere
onderzoek zullen bewoners van knelpuntlocaties worden voorgelicht over de te
treffen maatregelen. Daarnaast zal in Haaglanden-verband op korte termijn een
communicatieplan worden opgesteld.
Het op te stellen plan van aanpak dient voor 1 mei
2004 bestuurlijk te zijn vastgesteld. Daartoe is onderstaande planning
opgesteld.
|
Activiteit |
Uitvoering |
Urenraming |
Gereed |
|
1. Identificeren mogelijke maatregelen
binnenstedelijke wegen + A13 |
Gemeente Vakteams, Milieu + Mobiliteit,
Haaglanden |
20 |
April-Augustus 2003 |
|
2. Berekenen A13 met effecten lokale
morfologie |
Haaglanden, TNO |
Nvt |
Juli-Augustus 2003 |
|
3. Berekenen A13 2010 NEC-scenario |
Haaglanden, TNO |
Nvt |
Juli-Augustus 2003 |
|
4. Berekenen effectiviteit maatregelen A13 |
Haaglanden, TNO |
Nvt |
Juli-Augustus 2003 |
|
5. Berekenen situatie 2002 incl. A13 |
Gemeente vakteam Milieu |
10 |
Juni 2003 |
|
6. Berekenen situatie 2010 incl. A13 met
NEC-scenario |
Gemeente vakteam Milieu |
10 |
Juni 2003 |
|
7. Definitieve keuze locaties waar maatregelen
nodig zijn |
Gemeente vakteam Milieu + Mobiliteit |
10 |
Augustus 2003 |
|
8. Maatregelenkeuze per locatie/weg |
Gemeente vakteams, Milieu + Mobiliteit, RO,
Haaglanden |
10 |
September 2003 |
|
9. Financiering maatregelen in kaart brengen |
Gemeente vakteam Milieu + Mobiliteit |
10 |
September 2003 |
|
10. Keuze maatregelenpakket per locatie |
Gemeente Vakteams, Milieu + Mobiliteit, RO |
10 |
September 2003 |
|
11. Communicatie bewonersgroepen, draagvlak
creëren |
Gemeente vakteam Milieu Mobiliteit |
20 |
Oktober 2003 |
|
12. Overeenstemming hogere overheden mbt
maatregelen A13 |
Haaglanden, bestuur |
ntb |
Oktober 2003 |
|
13. Opstellen plan van aanpak |
Gemeente vakteam Milieu |
30 |
Oktober 2003- December 2003 |
|
14. Vaststelling plan van aanpak door B&W en
Raad |
Gemeente vakteam Milieu, bestuur |
10 |
Januari 2004 |
|
|
|
|
|
|
Na 1 mei 2004: |
|
|
|
|
15. Uitvoering van de maatregelen |
Gemeente Vakteams, Milieu + Mobiliteit + RO |
ntb |
|
|
16. Monitoring van de maatregelen |
Gemeente vakteam Milieu |
ntb |
|
|
|
|
|
|
Vooralsnog bestaan de kosten om te komen tot een plan van aanpak
luchtkwaliteit uit personele kosten en onderzoekskosten. De personele kosten
worden gedekt door de reguliere uren van de vakteams Mobiliteit en Ruimtelijke Ordening.
Voor de onderzoekskosten (TNO, zie tabel onder 2,3, en 4) zal binnen Haaglanden
een nog te formuleren verdeelsleutel worden gehanteerd. Daarbij zal naar
verwachting Rijkswaterstaat een
aanzienlijk deel van de kosten financieren en de gemeenten naar rato van het
lokale probleem meefinancieren. Ook Stadsgewest Haaglanden en de Provincie
Zuid-Holland zullen meefinacieren. De onderzoekskosten voor Delft worden
geschat op maximaal € 3000,-. Binnen de beschikbare budgetten is hiervoor
dekking aanwezig.
[1] Inmiddels heeft het RIVM een
nieuw scenario (zgn. NEC (National Emission Ceilings)-scenario, gebaseerd op
het voldoen aan de Europese NEC-richtlijn) ontwikkeld dat voortaan als
standaard zal gelden voor de verschillende rekenmodellen voor de berekening van
luchtkwaliteitsimissies. Om de situatie in het jaar 2010 te kunnen berekenen
met dit NEC-scenario is het noodzakelijk om de bijdrage van de rijksweg A13 in
2010 conform het NEC-scenario in beeld te krijgen. Rijkswaterstaat zal naar
verwachting in mei 2003 de genodigde gegevens leveren. Daarna kan een
berekening worden gemaakt van de situatie in 2010. Tevens kan dan een uitspraak
worden gedaan op welke locaties er in 2010 sprake is van overschrijding van de
grenswaarde voor NO2. In het op te stellen luchtkwaliteitsplan voor
2004 zal beleid worden geformuleerd ter verbetering van de situatie op deze
locaties.