3 communicatie
en educatie
3.1 Hoofdpunten
· ‘Op
avontuur in de natuur’ activiteiten in het kader van de Brede School zijn 8
keer uitgevoerd in 2003. In totaal namen 112 kinderen hieraan deel uit
Buitenhof en Voorhof en nu ook Tanthof en Vrijenban.
· In totaal
maakten 43 basisscholen uit Delft en 44 uit de regio gebruik van het aanbod aan
educatieve materialen.
· 337
groepen uit het basisonderwijs namen deel aan de onderwijsactiviteiten, totaal
8.267 leerlingen. Dit is 12,5% meer dan in voorgaande jaren.
·
Er werden 255 themajaarpakketten, 17 lesbrieven, 325
leskisten, 106 ontdekdozen, 57 lesmappen en spellen, 1068 stuks
veldwerkmateriaal uitgeleend dan wel verkocht vanuit De Papaver.
· Sinds
maart 2003 beschikt het vakteam Milieu over een medewerker voor het Voortgezet
Onderwijs. Het jaarprogramma voor het basisonderwijs is dientengevolge
aangepast en bevat ook informatie over voortgezet onderwijsactiviteiten.
· De
tentoonstellingen in De Papaver trokken in 2003 6.571 bezoekers.
· 178
kinderen namen deel aan de vijf schoolvakantieactiviteiten.
·
Er zijn diverse natuurtochten verkocht in de mei- en
zomervakantie: ca. 300 exemplaren van de Kompastocht door de Delftse Hout, ca.
200 exemplaren van de Lentefietstocht
in natuur rond Delft en ca.170 exemplaren van de Speurtocht door het Heempark.
3.2 Actuele ontwikkelingen in 2003/2004
Subsidieverlening voor
milieuprojecten
In 2004 is de Subsidieverordening
Milieureserves vastgesteld. Deze verordening beschrijft de voorwaarden en de
gang van zaken wat betreft het indienen en afhandelen van aanvragen voor de
Ondersteuningsregeling Natuur- en Milieuprojecten, de Reserve Energiebesparende
Maatregelen en het Milieutechnologiefonds. De tekst ervan is te downloaden via www.gemeentedelft.info. Hier is
eveneens meer informatie over de drie milieureserves te vinden.
Ondersteuningsregeling
Via de Ondersteuningsregeling
Natuur- en Milieuprojecten kunnen particulieren en organisaties financiële,
fysieke of procesondersteuning krijgen van de gemeente Delft. In 2003 konden
daardoor de volgende projecten gerealiseerd worden:
·
Dierenopvangdag (Frettenopvang Zuid Holland)
·
Publicatie Doordacht Door Delft (International Institute fot
the Urban Environment, zie ook hieronder),
·
Cursus bijen houden (Westlandse Imkervereniging)
·
Paddentrek (KNNV afd. Regio Delft e.o.)
·
Paaltjesroute Delftse Hout (IVN, vereniging voor natuur en
milieueducatie)
·
Aanschaf verrekijkers (IVN, vereniging voor natuur en
milieueducatie)
·
Zonne-energie op school De Horizon.
Ondertussen heeft ook de
subsidieronde van voorjaar 2004 nieuwe initiatieven opgeleverd:
·
Sedum dakbedekking Verenigingsgebouw (ATV Levenslust)
·
Publicatie Delfland Lepelland (Vogelwacht Delft e.o.)
|
Duurzame fiets- en wandelgids In 2004 is een handzame gids met
fiets- of wandelroutes langs 55 voorbeelden van duurzaamheid in Delft
uitgebracht. De gemeente heeft hier zowel inhoudelijk als financieel aan
bijgedragen. |
|
Natuur en milieu een eigen plek op
internet
In september 2003 is de nieuwe
natuur- en milieusite van Delft gelanceerd. Op www.delft.nl/natuurenmilieu zijn
nieuwsberichten, milieutips, natuurervaringen te vinden en presenteren de
natuur- en milieuorganisaties van Delft zich. Ook is de halfjaarlijkse natuur-
en milieuagenda te raadplegen, staan er vacatures voor vrijwilligerswerk op en
is er informatie over natuur- en milieucentrum De Papaver.
|
|
Publicaties over natuur en
milieu in nieuw jasje In 2003 en 2004 zijn diverse publicaties over natuur- en
milieu in de gemeentelijke huisstijl gezet en geactualiseerd. Voorbeelden
hiervan zijn de succesvolle Kompastocht, die nu ook in het Engels
verkrijgbaar is en de halfjaarlijkse natuur- en milieuagenda die nu aansluit
bij de ‘andere kleuren van Delft’ stijl. Het doel is resterende publicaties
eveneens te vernieuwen voor een uniforme en actuele dienstverlening richting
de Delftse burgers en bezoekers. Natuur-
en milieu activiteiten in Delft worden nu integraal opgenomen in de ‘Uit in
Delft’ agenda’s. Dit betekent meer aandacht voor natuur en milieu in Delft. |
Natuur-
en milieucentrum De Papaver
Jubileum
Op 25 september 2003 is het 10- jarig bestaan van
het gebouw natuur- en milieucentrum De Papaver en de 30- jarige natuur- en
milieueducatie van de gemeente Delft gevierd met een knallend feest. Bij deze
gelegenheid tekenden 4 voorzitters van natuur- en milieuverenigingen een
baliecontract voor de zondagsopening van De Papaver en werd de nieuwe website
over natuur- en milieu gelanceerd. De gasten van Delftse natuur- en
milieuverenigingen en buren van het natuur- en milieucentrum werden getrakteerd
op een buffet en er waren 3 lezingen door natuur- en milieuverenigingen.
Herinrichting
In 2003 en 2004 is het gebouw De
Papaver grondig opgeknapt. De buitenkant is gerenoveerd en voor de binnenkant
is een herinrichtingsplan gemaakt passend bij de gewenste functie van het
bezoekerscentrum met subsidie van Fonds 1818. Bij de verbouwing zijn de
volgende aanpassingen uitgevoerd in 2004:
·
er is een nieuwe balie
geplaatst in de tentoonstellingsruimte die dient als nieuwe receptie;
·
de keuken is vergroot en
gemoderniseerd;
·
een aparte kopieerruimte is
gerealiseerd naast de vergaderruimte;
·
de bibliotheek is verwijderd
uit de vergaderruimte; en
·
het
klimaatbeheersingssysteem en de toegankelijkheid voor rolstoelen zijn
verbeterd.
In 2004/2005 wordt verder gewerkt
aan de herinrichting van De Papaver. Als het lukt om financiën te verwerven,
zal in de tentoonstellingsruimte een mediatheek worden gerealiseerd en zal het
leslokaal heringericht worden. Ook het magazijn en de buitenruimte worden onder
handen genomen.
Voor financiering van deze
activiteiten is de ‘Stichting Vrienden van het natuur- en milieucentrum De
Papaver’ in het leven geroepen.
Naast deze fysieke facelift wordt
ook gewerkt aan de professionalisering en verbreding van het dienstenaanbod van
De Papaver. De promotie en de verhuur van de accommodatie en de uitstraling en
het vergroten van het activiteitenaanbod hebben daarbij de afgelopen tijd
expliciet aandacht gekregen. Bij alle activiteiten blijft de inbreng van de
vrijwilligers groot en van onschatbare waarde.
Oprichting Stichting Vrienden van De Papaver
In december 2003 is de oprichting
van de Stichting Vrienden van het natuur- en milieucentrum De Papaver
vastgesteld. In juni 2004 is de stichting ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.
De Stichting heeft ten doel aanvullende middelen te genereren voor de
instandhouding van het gebouw en het stimuleren van de activiteiten van De
Papaver. De stichting bereikt dit doel door onder meer het verwerven van
fondsen, zoals subsidies, periodieke bijdragen van sponsors en donateurs.
Actualisatie
en vernieuwing lesmateriaal natuur- en milieueducatie
Er zijn ook in 2003 weer leskisten geactualiseerd en nieuw
gemaakt. De afgelopen 4 jaar is vrijwel het hele uitleenaanbod onder handen
genomen. Dit betekent een forse kwaliteitsverbetering in het aanbod richting de
Delftse scholen.
Delft
zet hoog in op de promotie van techniek
Op
Delftse basisscholen start in het schooljaar 2004-2005 een pilot op 10 scholen
ter promotie van techniekonderwijs. Deze campagne bestaat onder meer uit
lesmaterialen en –methoden, speciale cursussen voor leerkrachten etc. Hierbij
is het de bedoeling dat het Techniek Museum een belangrijke rol gaat spelen. De
verdeling van de verschillende thema’s is dat de Vrije Akademie Delft zich
richt op cultuur, natuur- en milieucentrum De Papaver natuur en milieu voor
haar rekening neemt en het Techniekmuseum zich buigt over techniek. Tussen deze
onderwerpen bestaat veel overlap, met name tussen natuur en natuurkunde.
Hierover waren reeds zogenaamde ‘ontdekdozen’ aanwezig, die inmiddels
geactualiseerd zijn. Rekening houdend met de
toekomstige ontwikkelingen is het assortiment ingekrompen en zijn de
onderwerpen meer integraal van opzet waardoor meer samenhang tussen
verschillende vakgebieden
en onderwerpen ontstaat.
Brede school activiteiten
|
|
Ook
in 2003 waren de Brede School activiteiten zeer in trek. Het Brede School
programma ‘Op Avontuur in de Natuur’ is 8 keer uitgevoerd, met in totaal 112
kinderen uit niet alleen Voorhof en Buitenhof, maar ook Tanthof en Vrijenban. Ook
in 3 kindertuinen zijn Brede School activiteiten georganiseerd door Delftse
natuur- en milieuorganisaties. In het najaar van 2004 worden de activiteiten
van de Brede School voor het eerst stadsbreed aangeboden. De natuur- en
milieueducatie groep van de gemeente |
gaat
dan 2 keer proefdraaien met een nieuw programma 'Overleven'. Dit is bedoeld
voor oudere kinderen van de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs met als thema
'kunnen zorgen voor jezelf in de natuur'. In het voorjaar van 2005 is het
streven de frequentie van ‘Op Avontuur in de Natuur’ en ‘Overleven’ zodanig te
verhogen dat voldaan kan worden aan de vraag naar meer kindplaatsen.
De
uitbreiding van de Brede School activiteiten richting het voortgezet onderwijs
is ingezet door deelname van de medewerker voortgezet onderwijs aan de
gemeentelijke ontwikkelgroep. Waarschijnlijk in het voorjaar van 2005 zal dit
verder vorm krijgen.
3.3 Indicatoren
Natuur- en Milieucommunicatie en –educatie
Doelstelling
Doel van de gemeente[1]
is door middel van ecologische basisvorming kennis over, waardering en zorg
voor natuur en milieu te vergroten. Ecologische basisvorming leidt doorgaans
niet direct tot gedragsverandering, maar veeleer tot een grotere betrokkenheid
en een breder draagvlak. Het vormt zo een basis waarop in communicatie over
beleid kan worden teruggevallen.
|
Basisonderwijs In 2003 maakten in totaal 43
basisscholen uit Delft en 44 uit de regio op de een of andere manier gebruik
van het aanbod aan educatieve materialen van Natuur- en milieucentrum De
Papaver in het schooljaar 2002-2003. Dit verschilt nauwelijks met het jaar
daarvoor. Het aantal groepen uit het basisonderwijs dat deelnam aan de |
|
onderwijsactiviteiten
van De Papaver zoals excursies en (praktijk)lessen lag op 373 met in totaal
8.729 leerlingen Dit is 6%meer dan in het voorgaande jaar. De toename is te
verklaren door de nieuwe les ‘Stilte naast de Stad’, extra groepen voor de
herfstexcursie voor groepen 1-3 en extra groepen voor de activiteit ‘Kaas
maken’. In het najaar van 2003 zijn ook afvallessen gehouden, terwijl dit in
2002 alleen in het voorjaar is gebeurd en in de gemeente Bergschenhoek hebben
meer groepen deelgenomen aan de speurtocht in een lokaal park.
Gebruik lesmaterialen
Naast
excursies en (praktijk)lessen biedt de gemeente Delft de scholen ook
verschillende materialen te leen of te koop aan. In 2003 ging dat om 255
themajaarpakketten, 17 lesbrieven, 325 leskisten, 102 ontdekdozen en 57
lesmappen.
Er
is eveneens veldwerkmateriaal beschikbaar, zoals schepnetjes, loepen, e.d.
Hiervan werden 1068 stuks[2]
uitgeleend, 52 meer dan in 2002. Tentoonstellingen werden 8 keer uitgeleend in
2003.
Voortgezet
onderwijs in de startblokken
In 2003 en 2004 heeft de natuur- en milieueducatie
op het voortgezet onderwijs (vo) een impuls gekregen door de aanstelling van
een medewerker voor het vo. Er wordt gewerkt aan de projecten “Milieuzorg en
educatie in het vo” (3D-project, zie 2.5.5) en “Structureel aanbod natuur- en
milieueducatie ontwikkelen voor het vo[3]”
Over het
ontwikkelen van een structureel aanbod zijn de volgende ontwikkelingen en
activiteiten te melden:
·
18 september 2003 heeft de gemeente een
kennismakingsbijeenkomst georganiseerd voor verschillende partijen die betrokken
zijn bij het vo. Doel hiervan was wensen en mogelijkheden uit te wisselen op
het gebied van onderwijs over duurzaamheid. Vertegenwoordigers van de
hoofdlocaties van de vo scholen waren aanwezig;
·
Vanaf november 2003 tot heden vindt kennismaking met andere
schoollocaties plaats. In 2003 zijn twee nieuwe locaties bezocht, in de eerste
helft van 2004 één. Er is verdere aansluiting gezocht bij ontwikkelingen in het
voortgezet onderwijs;
·
In december 2003 is een integraal veldwerkproject met het
CLD – Obrechtstraat van start gegaan. Drie derde klassen van het VMBO, met in
totaal 50 leerlingen hebben hieraan deelgenomen. In het veldwerkproject is
samengewerkt met de gemeentelijke afdeling Archeologie en met het
Hoogheemraadschap Delfland;
·
Vanaf maart 2003 neemt de gemeente deel aan het regionaal
samenwerkingsverband “Scholen voor Duurzame Ontwikkeling”. Er is een
presentatie gehouden vanuit de gemeente Delft, wat resulteerde in opname van
Delft in de provinciale brochure;
·
Vanaf mei 2004 is gewerkt aan de vernieuwing van de natuur-
en milieulessen voor Grotius VMBO;
·
In 2003 tot en met de eerste helft van 2004 zijn er drie
slootlessen gehouden en is het lesmateriaal voor natuur- en milieueducatie in
het voortgezet onderwijs vier keer uitgeleend.
·
het onderwijsaanbod voor het vo is opgenomen in het NME
jaarprogramma.
Hiermee is een proces in gang
gezet om duurzaamheid in het vo te introduceren. De verdere ontwikkeling
daarvan vraagt veel tijd. Dit komt onder andere doordat de gemeentelijke
projectleider afhankelijk is van het ritme en de bedrijfsvoering van scholen
(lesrooster, vakanties, werkdruk). De meeste contacten lopen via docenten, het
contacten leggen met de schooldirecties verloopt moeizaam.
Verdere ontwikkelingen op het
gebied van voortgezet onderwijs staan vermeld in paragraaf 2.6.5 Milieuzorg en
educatie in het vo”.
Conclusie
De
deelname aan onderwijs- en vakantieactiviteiten blijft stijgen respectievelijk
stabiel. Het aantal groepen dat deelnam aan onderwijsactiviteiten van Natuur-
en milieucentrum De Papaver steeg in 2003 met 11 %, van 337 in 2002 naar 373 in
2003. In totaal namen 8.729 leerlingen deel.
De
uitleen en verkoop van lesmaterialen steeg ook onder meer door aanpassingen in
de leskisten en belangstelling uit buurgemeenten.
Aan
de vakantieactiviteiten in en om De Papaver namen in 2003 178 kinderen deel.
Conclusie
hieruit is dat Natuur- en milieueducatie stevig op de rails staat in Delft voor
wat betreft de basisschool. Het proces van natuur- en milieueducatie in het
voortgezet onderwijs is gestart en krijgt langzaam meer vorm.
Bezoek tentoonstellingen Papaver
Resultaat
Gedurende het jaar zijn in Natuur-
en milieucentrum De Papaver verschillende tentoonstellingen te bezoeken. In
2003 waren dat ‘Afval in de Natuur’, die aanleiding gaf tot de organisatie van
de opschoondag in de Delftse Hout[4],
‘Energie’, ‘Duurzaamheid‘, ‘Spinnen’ en ‘Textiel’. In totaal bezochten 6.571
mensen de tentoonstellingen, waarvan iets meer dan de helft op zondag.
Conclusie
Het totale bezoekersaantal is zeer
licht gedaald ten opzichte van 2002. Daarbij valt op dat er een lichte stijging
is van de zondagsbezoekers en een lichte daling in het aantal doordeweekse
bezoekers. Hieruit blijkt dat de forse stijging in 2002 zich stabiliseert. Het verder
werken aan professionalisering en naamsbekendheid blijven aandachtspunten.
Verhuur ruimten De Papaver
|
Natuur- en milieuorganisaties en overig publiek kunnen de
lesruimte en de vergaderruimte van De Papaver huren. In 2003 werd 112 keer
het leslokaal en 56 keer de vergaderruimte gehuurd. Dit aantal is licht
gedaald van in totaal 181 keer in 2002 naar 168 keer in 2003. De voorwaarden
en kosten voor het huren van deze ruimten staan in de folder van De Papaver
en op www.delft.nl/natuurenmilieu
onder het kopje ‘De Papaver’. |
|
Vakantieactiviteiten
Tijdens de schoolvakanties kunnen kinderen meedoen aan
vakantieactiviteiten in De Papaver. In 2002 werden in vijf vakanties
activiteiten georganiseerd. In 2003 was dit in drie schoolvakanties het geval
vanwege de verbouwing van De Papaver. Voorbeelden van de activiteiten zijn de Kerstballentocht waarvan 400
vragenboekjes de deur uit zijn gegaan en 230 kinderen antwoordvellen ingeleverd
hebben. In januari vond de prijsuitreiking plaats en werd er een middag
geknutseld met 23 kinderen. In de voorjaarsvakantie werd een schoonmaakdag in
de Delftse Hout georganiseerd onder de naam ‘Afval uit de natuur, Help mee’.
Hier staken 97 kinderen de handen uit de mouwen.De herfstvakantie stond in het
teken van spinnen: een zoektocht buiten en knutselen binnen. Hierbij waren in
totaal 58 kinderen van de partij. In totaal namen 178 kinderen deel aan de
activiteiten.
|
Daarnaast zijn er natuurtochten verkocht in de mei- en
zomervakantie. Het gaat om ca. 300 exemplaren van de Kompastocht door de
Delftse Hout, ca. 200 exemplaren van de Lentefietstocht in de natuur rond Delft en ca.170
exemplaren van de Speurtocht door het Heempark. |
|
