VORMGEVINGS- EN INDELINGSMAATREGELEN

MATERIAALBESPARING

1	Uitwerking in Delft: Pas een buiten de gevel hangende gootconstructie (bakgoot) toe:	ooo o	polyester gecoat en verzinkt staal gecoat aluminium getimmerde bakgoot van massief hout met breed aanvaard keurmerk of hergebruikt hout (onbekleed of met EPDM bekleding)
2	Extra in Delft: Pas houtskeletbouw (HSB) toe voor de gehele woning.			o	hout skelet bouw van inlands hout en rogipsbeplating of europees hout met breed aanvaard keurmerk

WATER

3

Nationaal Pakket Woningbouw (SBR): Installeer een systeem voor gebruik van hemelwater (S477):

o

HWA-opvang installatie voor gebruik (raadpleeg S-blad van Nationaal Pakket)

BUITENMILIEU (o.a. Flora en Fauna)

4	Uitwerking in Delft: Pas een milieuvriendelijk beschoeiing van oevers toe:	o o ooo	beschoeide oever met: (secundair)europees hout (niet verduurzaamd), tropisch hout uitsluitend met FSC-keurmerk, óf een ander breed aanvaard keurmerk beton glasvezelcementplaten gerecycled kunststof	oo	natuurvriendelijke oever: flauw talud milieuvriendelijke oever: wilgentenen (ecologische oevervegetatie)
5	Uitwerking in Delft: Neem bestaand groen op in ontwerp woonomgeving; bescherm dit groen tijdens de bouw.	o	bescherm groen tijdens het bouwen

GEBRUIK WONING

6	Uitwerking in Delft: Voorzie in een (gebruiksvriendelijke) ruimte voor plaatsing van afvalcontainers (bij zowel ééngezinswoningen als meergezinswoningen)	o o	(adequate) ruimte die stimuleert tot afvalscheiding, óf inpandig, óf visueel afgeschermd	o	gebruiksvriendelijke ruimte, met minimaal 4 afvalbakken of systemen voor afvalscheiding
7	Uitwerking in Delft: Zorg voor een directe relatie tussen keuken en opstelplaatsen afvalcontainers:			o	korte looplijnen, dwz < 6 meter

TECHNISCHE EN UITVOERINGSMAATREGELEN

ALGEMEEN

8	Uitwerking in Delft: Hout: pas inlands of Europees hout toe. Indien tropisch hout wordt toegepast, dan met FSC-keurmerk, óf ander breed aanvaard keurmerk.	o o o o o	inlands hout Europees hout Europees hout met breed aanvaard keurmerk tropisch hout met breed aanvaard keurmerk tropisch hout met FSC-keurmerk	o	secundair hout
9	Uitwerking in Delft: Stem de duurzaamheidsklasse van hout en de eventuele verduurzaming per geval af op de beoogde toepassing:	o	duurzaamheids-klasse juist geschikt voor de toepassing
10	Uitwerking in Delft: Gebruik voor isolatiemateriaal, kunststoffen en afdichtingsschuimen:	o	(H)CFK vrij geproduceerde materialen
11	Uitwerking in Delft: Gebruik voor gipstoepassingen binnen de woning:	o o	rogips, of op basis daarvan vervaardigde produkten natuurgips, of op basis daarvan vervaardigde produkten
12	Uitwerking in Delft: Gebruik voor cement waar dit constructief/productietechnisch mogelijk is:	oo	portlandvliegas-cement (producten) hoogovencement (producten)
13	Uitwerking in Delft: Gebruik voor constructief en niet-constructief beton:	o	met 20% beton- of menggranulaat als grindvervanger	o	met > 20% beton- of menggranulaat als grindvervanger
14	Uitwerking in Delft: Indien PVC wordt gebruikt:.	o	gerecycled PVC
15	Uitwerking in Delft: Bij gebruik spaanplaat:	o	spaanplaat met beperkte formaldehyde-emissie (KOMO-klasse E1, < 6,5 mg/100g)	o	spaanplaat met beperkte formaldehyde-emissie (< 2,0 mg/100g)

BOUWPLAATSVOORZIENINGEN

16

Uitwerking in Delft: Gebruik bekistingsolie of smeerolie op basis van:

o

biologisch afbreekbare olie op minerale basis (wees zuinig met gebruik)

o

biologisch afbreekbare olie op plantaardige basis (wees zuinig met gebruik)

CONSERVERINGEN

17

Uitwerking in Delft: Gebruik voor verduurzaming van staalproducten in een droog binnenmilieu:

o

géén verduurzaming in corrosiviteitscategorie C1 (ISO 9223:1992)

CONSERVERINGEN (vervolg)

18	Uitwerking in Delft: Gebruik bij (eventuele) houtverduurzaming:	o o o o oo	houtverduurzaming plaatselijk zinknaftenaat benzalkoniumchloride azaconazole acetyleren Platohout	o o	houtverduurzaming voorkomen boorzuren (met afwerking tegen uitlogen)
19	Extra in Delft: Gebruik voor conservering van houten balken of kozijnen in of tegen (mogelijk) vochtige geveldelen:	o	oplosmiddelarme verven

GRONDWERK

20	Uitwerking in Delft: Baseer het plan op een gesloten grondbalans:	o	gesloten grondbalans	o	niet ophogen
21	Uitwerking in Delft: Gebruik als materiaal voor bodemafsluiting:	o o	zand PE-folie
22	Extra in Delft: Gebruik voor buitenriolering:	o o o o	gres PPC PE PVC (gerecycled)

TERREINVERHARDING

23	Uitwerking in Delft: Gebruik voor terreinverharding:	oo o	keramische klinkers betonnen klinkers met 20% granulaat betontegels met >= 20% granulaat	ooooo o o o o	hergebruikte tegels/klinkers grastegels/klinkers schelpen incl zandbed kleischelpen houtsnippers incl zandbed alleen zand, verharding weglaten stolgrind tegels met >= 50% granulaat betonklinkers met 100% puin en argex
24	Uitwerking in Delft: Gebruik waar mogelijk halfverharding: Zie nummer 23

BEPLANTING

25

Extra in Delft: Bij keuze van hagen als erfafscheiding:

o oooo

liguster (h. 1,2 m; 4 st./m) witte klapbes (h. 0,8 m; 4 st./m) meidoorn (h. 0,8 m; 5 st./m) esdoorn (h. 0,8 m; 5 st./m) laurierkers (h. 1,2 m; 3 st./m

o oo

haagbeuk (h. 1,2 m; 5 st./m) taxus (h. 1 m; 4 st./m) hulst (h. 1 m; 4 st./m)

TERREININRICHTING

26a	Uitwerking in Delft: Maak tuinafscheidingen van:	oo o	inlands hout Europees hout tropisch hout uitsluitend met FSC-keurmerk of een ander breed aanvaard keurmerk	o o	beplanting/haag (secundair) hout
26b	Uitwerking in Delft: Maak privacyschermen van:	o o	metselwerk plantenbak van vezelcement met gaas en klimop	o o	(secundair)europees hout (niet verduurzaamd), tropisch hout, met FSC-keurmerk, óf een ander breed aanvaard keurmerk
26c	Uitwerking in Delft: Maak paaltjes voor erfafscheiding (perkoenpaaltjes) van:	o o o o	(secundair) inlands hout (secundair) Europees hout (secundair) tropisch hout uitsluitend met FSC-keurmerk, óf een ander breed aanvaard keurmerk Platohout
27	Nationaal Pakket Woningbouw (SBR): Voorzie in nestelgelegenheid voor vogels, waaronder gierzwaluwen (S393).			oo	nestkast (raadpleeg S-blad Nationaal Pakket) zwaluwpan (idem)
28	Nationaal Pakket Woningbouw (SBR): Plaats een compostbak in tuin (S404).			o	Compostbak in tuin plaatsen (raadpleeg S-blad Nationaal Pakket)
29	Uitwerking in Delft: Pas een milieuvriendelijk beschoeiing van oevers toe, zie “BUITENMILIEU, nr. 4”:
30	Uitwerking in Delft: Maak een berging van:	o o o	Metselwerk Europees hout tropisch hardhout met breed aanvaard keurmerk	o o o	(secundair)europees hout (niet verduurzaamd) met breed aanvaard keurmerk tropisch hout uitsluitend met FSC-keurmerk, platohout met breed aanvaard keurmerk

FUNDERINGSPALEN EN DAMWANDEN

31

Uitwerking in Delft: Gebruik voor beton voor funderingen:

o

beton met 20% beton- of menggranulaat als grindvervanger

o

met > 20% beton- of menggranulaat als grindvervanger

32

Uitwerking in Delft: Gebruik voor funderingspalen:

o

beton met 20% beton- of menggranulaat als grindvervanger

o o

houten palen houten palen/betonnen oplangers met 20% beton- of menggranulaat als grindvervanger

BETONWERK EN METSELWERK

33	Uitwerking in Delft: Indien beton:	o	met 20% beton- of menggranulaat als grindvervanger	o	met > 20% beton- of menggranulaat als grindvervanger
34	Nationaal Pakket Woningbouw (SBR): Gebruik, indien gietbouw wordt toegepast, bouwstaalnetten op maat (S493):	o	bestel bouwstaalnetten op maat (raadpleeg S-blad Nationaal Pakket)
35	Uitwerking in Delft: Gebruik voor buitengevel/-spouwblad indien niet-dragend:	oo o oo o o	baksteen tropisch hout uitsluitend met FSC-keurmerk europees hout beton met >= 20% puingranulaat betonsteen (>=20% puingranulaat) natuursteen vezelcementplaat (afgewerkt met minerale verf)	oo	europees hout breed aanvaard keurmerk keramische tegels	oo	stroleem inlands hout
36	Extra in Delft: Maak dragende wanden (bouwmuren) of de draagconstructie van:	o oo o	Cellenbeton Kalkzandsteen beton met 20% beton- of menggranulaat als grindvervanger staal	o	europees hout met breed aanvaard keurmerk	oo o	inlands hout hout/leem secundair hout
37	Extra in Delft: Gebruik voor muurisolatie:	oo	steenwol glaswol			oooooo	cellulose kokos kurk vlaswol schapenwol stroleem
38	Extra in Delft: Gebruik voor waterkerende aansluiting t.p.v. kozijnen	oo	DPC (HDPE) EPDM
39	Extra in Delft: Maak niet-dragende binnenwanden van:	oo	Rogipsblokken Cellenbetonblokken	o o o	Europees hout/ -plaatmateriaal met breed aanvaard keurmerk holle baksteen kalkzandsteen	ooo	leemsteen stampleem inlands hout + rogipsbeplating (stijl- & regelwerk)

BETONWERK EN METSELWERK (vervolg)

40	Uitwerking in Delft: Pas voor waterkerende aansluiting van dak-gevel toe:			oo	gewapend EPDM bitumen/PIB
41	Extra in Delft: Gebruik voor lateien:	oooo	baksteen beton verzinkt staal met poedercoating roestvast staal

VOORAF VERVAARDIGDE (STEENACHTIGE) ELEMENTEN

42	Uitwerking in Delft: Maak de begane grondvloer boven een kruipruimte of onverwarmde ruimte van:			o	voorgespannen betonnen elementen met puingranulaat (kanaalplaat of broodjesvloer)
43	Extra in Delft: Gebruik voor de isolatie van de vloer:	ooo	steenwol glaswol EPS			ooooooo	cellulose kokos kurk vlaswol schapenwol stroleem gealuminiseerde folie
43a	Extra in Delft: Gebruik voor de isolatie van fundering en/of koudebruggen:			oo	glasschuim XPS (CO2 geschuimd)
44	Uitwerking in Delft: Gebruik voor de raamdorpels of de waterslagen:	ooo	roestvaststaal baksteen prefab beton	ooo	keramisch natuursteen Europees hout	o	inlands hout
45	Uitwerking in Delft: Maak de (woningscheidende) verdiepings-vloer van:			o o	Europees houten elementen met breed aanvaard keurmerk geprefabriceerde, voorgespannen beton- elementen (kanaalplaat)met 20% puingranulaat	o	inlands houten elementen

RUWBOUWTIMMERWERK

46	Extra in Delft: Waterkerende aansluiting t.p.v. kozijnen, zie onderdeel "BETONWERK ..., nr. 38".
47	Uitwerking in Delft: Gebruik voor buitengevel/-spouwblad indien niet-dragend, zie “BETONWERK..., nr. 35”.
48	Extra in Delft: Gebruik voor de isolatie van muren: zie onderdeel "BETONWERK ...".
49	Uitwerking in Delft: Gebruik als waterkerende aansluiting dak/gevel: zie “BETONWERK ..., nr. 40".

KOZIJNEN, RAMEN, DEUREN

50	Uitwerking in Delft: Gebruik als waterkerende aansluiting dak/gevel: zie “BETONWERK ..., nr. 40".
51	Uitwerking in Delft: Verduurzaam kozijnen (staalproducten) in droog binnenmilieu door:	o	onverzinkt en gepoedercoat
52	Uitwerking in Delft: Gebruik voor de kozijnen buiten:	o o o	tropisch hout uitsluitend met een breed aanvaard keurmerk (secundair) europees hout niet verduurzaamd aluminium (met best mogelijke koudebrugonderbreking)	o o	Europees hout met breed aanvaard keurmerk pvc met hergebruik- of terugnamegarantie	o o	tropisch hardhout, uitsluitend met FSC-keurnerk inlands hout
53	Uitwerking in Delft: Pas voor voegafdichtingen, afdichtingen, kierdichtingen toe:	oooooo	PE EPDM EPT steenwol silikonenkit acrylaat dispersiekit	o	natuurkit daar waar mogelijk	ooo	vlaswol kokos cellulose
54	Uitwerking in Delft: Gebruik voor de kozijnen binnen:	o o o	(secundair) tropisch hout, uitsluitend met FSC-keurmerk, óf een ander breed aanvaard keurmerk europees hout plaatstaal (onverzinkt en gepoedercoat)	o	(secundair) Europees hout met breed aanvaard keurmerk	o	(secundair) inlands hout
55	Uitwerking in Delft: Gebruik voor de deuren binnen:	ooo	hardboard/honingraatkarton spaanplaat multiplex van duurzaam geteeld hout	o	(secundair) massief Europees hout	o	(secundair) massief inlands hout

KOZIJNEN, RAMEN, DEUREN (vervolg)

56	Uitwerking in Delft: Gebruik voor onderdorpels bij binnendeuren:	oooo o	weglaten inlands hout keramiek natuursteen polyesterbeton (bij natte ruimten)
57	Uitwerking in Delft: Gebruik voor de buitendeuren:	o o	tropisch hout uitsluitend met breed aanvaard keurmerk europees hout of multiplex	o o o	(secundair) massief europees hout of multiplex met breed aanvaard keurmerk tropisch hardhout uitsluitend met fsc-keur pvc met hergebruik- of terugnamegarantie	o	(secundair) massief inlands hout

SYSTEEMBEKLEDINGEN

58

Uitwerking in Delft: Maak puibekleding van vernieuwbare grondstof of materiaal met hergebruik garantie

o ooo o

hout (niet verduurzaamd), indien tropisch hout, dan uitsluitend met FSC-keurmerk, óf een ander breed aanvaard keurmerk triplex (van duurzaam geteeld hout) houtvezelcementvolkern-plaat steenwolvezelplaat kunstharsplaten/volkernplaat (houtvezels)

o

Europees hout met breed aanvaard keurmerk (onverduurzaamd, laten vergrijzen of afwerken met kookverf)

o

inlands hout (onverduurzaamd, laten vergrijzen of afwerken met kookverf)

TRAPPEN EN BALUSTRADES

59	Uitwerking in Delft: Gebruik voor binnentrap (steektrap, trap met kwart) in woning:	oo	inlands naaldhout Europees naaldhout	europees hout met fsc-keur
60	Uitwerking in Delft: Gebruik voor buitentrap:	oo	prefab beton (met 20% puingranulaat) staal (evt. verzinkt, gepoedercoat)
61	Extra in Delft: Gebruik voor traphek/leuning binnen (gemeenschappelijke ruimten):	oo	Europees hout staal (gepoedercoat)
62	Extra in Delft: Maak traphek/leuning binnen (in woning) van:	oo	naaldhout Europees hardhout (eiken, beuken)
63	Extra in Delft: Maak balustrade/leuningen buiten van:	ooo	staal (evt. verzinkt, gepoedercoat) aluminium Europees hardhout (eiken, robinia)

DAKBEDEKKING

64

Uitwerking in Delft: Gebruik als platdakbedekking:

oo

APP SBS

oo

PVC met hergebruik- of terugnamegarantie EPDM

o

dakbedekking zonder weekmakers: epdm-membraam, POCB of TOP (ethyleenpropyleen polymeer)

65	Uitwerking in Delft: Gebruik voor kiezelbakken en uitlopen, producten met een beperkte emissie naar grond- en oppervlaktewater:	ooo	PE PVC (gerecycled) aluminium	o	roestvaststaal met knelverbinding
66	Uitwerking in Delft: Bevestiging platdakbedekking:	o	ballast/puingranulaattegels	oo	losliggend met belasting puingranulaat mechanisch bevestigd	o	(losliggend) vegetatiedak
67	Extra in Delft: Gebruik voor het isoleren van het dak:	ooo	steenwol glaswol EPS			o oo	cellulose (goed verkrijgbaar in standaard prefab dakpanelen) vlaswol kokosvezel
68	Extra in Delft: Gebruik als bedekking voor een hellend dak:	oo	betonpannen keramische pannen	oo	houten leien (shingles), met FSC keurmerk riet	oo	photovoltaïsche panelen zonnecollectoren

BEGLAZING

69

Uitwerking in Delft: Gebruik als beglazingssysteem:

oo

droog beglazingssysteem halfdroog beglazingssysteem

NATUURSTEEN EN KUNSTSTEEN

70	Uitwerking in Delft: Gebruik voor raamdorpels of waterslagen, zie onderdeel "STEENACHTIGE ELEMENTEN, nr. 44”:
71	Uitwerking in Delft: Gebruik voor de dorpels, zie onderdeel “KOZIJNEN, …, nr. 56”:

VOEGVULLING

72	Uitwerking in Delft: Streef naar "kitarme" detaillering:	o	voer dillatatievoegen kitloos uit
73	Uitwerking in Delft: Gebruik als voegafdichting etc.: Zie "KOZIJNEN ..., nr. 53"
74	Uitwerking in Delft: Gebruik voor elastische kit en plastische kit:	o oo	plastisch: acrylaat dispersiekit elastisch: siliconenkit polysulfidekit	o	natuurkit daar waar mogelijk

STUCADORSWERK

75

Uitwerking in Delft: Gebruik voor het pleisterwerk

ooo

kalkmortel (binnen- en buiten met bv. tras) portlandcementmortel (alleen buiten) rogips (alleen binnen)

TEGELWERK

76	Uitwerking in Delft: Raamdorpels, zie onderdeel "KOZIJNEN, RAMEN, DEUREN ..., nr. 44”:

DEKVLOEREN EN VLOERSYSTEMEN

77	Uitwerking in Delft: Voer dekvloer uit als:	o	zandcement dekvloer	o	rogipsanhydriet of natuurgipsanhydriet gescheiden van constructievloer door isolatie of spraycompound
78	Uitwerking in Delft: Gebruik voor de vloerafwerking van de badkamer en het toilet	o	keramische tegels

PLAFOND- EN WANDSYSTEMEN

79

Uitwerking in Delft: Gebruik voor beplating van wand/plafondsystemen:

ooo

houtwolcementplaat vlasspaanplaat houtspaanplaat

oooo o

rogipsvezelplaat rogipskartonplaat houtwolmagnesietplaat triplex van duurzaam geteeld hout hout, indien tropisch hout, uitsluitend met FSC-keurmerk, óf een ander breed aanvaard keurmerk

o

AFBOUWTIMMERWERK

80	Uitwerking in Delft: Hout, zie "ALGEMEEN blad 2, nr. 8”:
81	Uitwerking in Delft: Stem de duurzaamheidsklasse van hout en de eventuele verduurzaming per toepassing af op de beoogde functie, zie "ALGEMEEN blad 2, nr. 9”

SCHILDERWERK

82

Uitwerking in Delft: Gebruik voor het schilderwerk binnen, waaronder hout (voorkom bouwfysische problemen door zelfde dampdichte verf aan binnen en buitenzijden van houten buitenkozijnen te gebruiken):

ooo

watergedragen acrylaatdispersieverf watergedragen acrylverf watergedragen hybrideverf

o

watergedragen natuurverf

ooo

onbehandeld olie + was natuurbeits

83	Uitwerking in Delft: Schilderwerk (hout) buiten (voorkom bouwfysische problemen door zelfde dampdichte verf aan binnen- en buitenzijde van houten buitenkozijnen te gebruiken):	ooooo	high-solid alkydverf (als afwerklaag) waterverdunbare alkyd watergedragen acrylaatdispersie-verf natuurverf watergedragen hybrideverf	oo	watergedragen natuurverf kookverf (beschietingen en boeiboorden)
84	Uitwerking in Delft: Voorbehandeling op steenachtige ondergrond	o	geen	ooo	voorbehandeling natuurimpregneer watergedragen middel zetmeel/glucose "impregneer" (als anti-graffity ondergrond)
85	Uitwerking in Delft: Muurverf buiten en binnen	o	minerale muurverf (buiten)	o	natuurlatex (binnen)	o	witkalk (binnen)

BEHANGWERK EN BINNENINRICHTING

86

Uitwerking in Delft: Voer behangwerk uit als:

oo

behang achterwege laten papierbehang

DAKGOTEN EN HEMELWATERAFVOER

87	Extra in Delft: Maak hemelwaterafvoer van meer dan 50% van het dakoppervlak van:	oo	PE Roestvaststaal	oo	PPC gres	ooo	spuwertje hout bamboe
88	Extra in Delft: Pas een buiten de gevel hangende gootconstructie (bakgoot) toe zie "MATERIAALBESPARING, nr. 1, blad 1”

BINNENRIOLERING

89

Extra in Delft: Maak binnenriolering van:

o

PE

oo

PPC gres

WATERINSTALLATIE

90

Uitwerking in Delft: Tref waterbesparende voorzieningen zie ook onderdeel "Water":

oooo

waterbesparende douchekop waterbesparend toilet doorstroombegrenzers of perlators aparte warmwaterleiding van 12 mm (10 mm, indien zonder verbindingen, dus uit 1 stuk) naar keukenkraan

91	Nationaal Pakket Woningbouw (SBR): Gebruik voor waterleidingen: kunststof (S339)	oooo	PE-X (raadpleeg S-blad Nationaal Pakket) PP-R (raadpleeg S-blad Nationaal Pakket) PP (raadpleeg S-blad Nationaal Pakket) PVC-C (raadpleeg S-blad Nationaal Pakket) met hergebruik- of terugnamegarantie
92	Nationaal Pakket Woningbouw (SBR): Installeer een systeem voor gebruik van hemelwater (S477), zie ”WATER, blad 1, nr. 74”:

SANITAIR

93	Uitwerking in Delft: Tref waterbesparende voorzieningen, zie "WATERINSTALLATIE, nr. 72"
94	Nationaal Pakket Woningbouw (SBR): Gebruik een toilet met een watergebruik van maximaal 4 liter/spoeling (S385):					o	WSS/Gustavberg toilet
95	Uitwerking in Delft: Gebruik als mengkraan voor de douche:	o	traditionele tweeknops mengkraan	o	thermostatische mengkraan

VERWARMINGSINSTALLATIE

96

Extra in Delft: Gebruik voor leidingisolatie:

ooo

Steenwol Glaswol PE-schuim

o o

kurk vlaswol

VENTILATIE EN LUCHTBEHANDELINGSINSTALLATIE

REGELINSTALLATIE

98

Nationaal Pakket Woningbouw (SBR): Pas beheer op afstand toe (telebeheer) bij blokverwarming (S026):

o

telebeheer (raadpleeg S-blad Nationaal Pakket)