Bacinol I is in april 2004 open gegaan. Bacinol draait nu 3 jaar en is een ingeburgerd begrip dat ook bij de gemiddelde Delftenaar herkenning oproept. In 2001 heeft de Gemeenteraad ingestemd met het realiseren van een stadshal op het DSM-terrein. Basis daarbij is de nota ‘voorstel stadshal’ (00/011947). Gestelde doelen hierbij zijn geweest:

- Het bieden van meer atelierruimte

- Het bieden van huisvesting startende bedrijven

- identificatie en zichtbaar maken van ontwerp, architectuur en designstad en dit uitdragen regionaal en nationaal;

- Samenbrengen van de disciplines en wisselwerking tussen de disciplines architectuur en design

- Het zichtbaar maken van de wisselwerking tussen de economische- en de culturele aspecten binnen de Delft Kennisstad thema´s;

- Het realiseren van een grotere economische groei dan de te verwachten autonome groei van 0.8% per jaar binnen onder andere deze speerpuntsector van Delft Kennisstad.

De gestelde doelen zullen onder de verschillende thema’s verder behandeld worden. Het functioneren van Bacinol wordt geduid aan de hand van:

- Bezettingsgraad, arbeidsplaatsen en omzet.

- Promotie.

- Delft Kennisstad.

- Broedplaats.

- Vergelijkbare initiatieven

- Kunst.

- Succesfactoren.

- Kosten

Bezettingsgraad, arbeidsplaatsen en omzet

In economische zin heeft Bacinol zich in korte tijd bewezen. Al in het eerste jaar van de exploitatie van het gebouw was het vrijwel volledig verhuurd.

ABF Research heeft in 2005 en in 2007 een enquête gehouden onder de bedrijven van Bacinol. De enquête paste in het project over de creatieve industrie in Nederland. De gegevens hebben vooral betrekking op 2004 en 2006. De gegevens van de eerste enquête zijn ook gebruikt voor een artikel op een congres van ISOCARP met als titel “Delft Bacinol:New Chemistry through creativity, guts and cooperation”.

In 2004 waren er 42 bedrijven.Dat aantal is opgelopen naar 45 in 2006. Een aantal partijen die het gebouw gebruiken voor opslag en dergelijke is niet meegenomen. Het aantal werkenden was in 2004 82 en ook dat is sindsdien opgelopen naar 92 arbeidsplaatsen in 2006 (zie Tabel 1). Bij de enquête is gevraagd naar het jaar waarin het bedrijf is verhuisd naar Bacinol. Dat maakt het mogelijk de ontwikkeling per jaar te reconstrueren (zie Tabel 2). De eerste jaren is de groei zeer hoog. Dat komt omdat het gebouw is volgelopen en de bedrijven die er zich vestigen het goed doen. De laatste 2 jaar is de groei wat minder, maar met 8% per jaar nog steeds veel hoger dan de vergelijkbare ontwikkeling in de zelfde branches.

Tabel 1: omzet, arbeidsplaatsen en bedrijven in 2004 en 2006

Omzet

De omzet was in 2004 2,2 miljoen euro en in 2006 was dat 3,5 miljoen euro. De groei van de omzet is veel sterker geweest dan van het aantal arbeidsplaatsen. De omzet is de laatste 2 jaar met 25% per jaar toegenomen. Dat heeft verschillende redenen:

De meerderheid van de bedrijven heeft dankzij Bacinol de stap kunnen maken van thuiswerken naar werken in een bedrijfsomgeving. In 2004 was 42% eerst thuiswerker en in 2006 was dat 57%. De stap naar een meer professionele omgeving heeft voor impuls gezorgd. Veel bedrijven zijn professioneler geworden.
De kunstenaars hebben goed kunnen profiteren van het verblijf in Bacinol. Aanvankelijk was de omzet vrijwel nihil. Inmiddels is dat opgelopen naar 300 duizend euro ofwel 14 duizend euro per werkende. Het is nog wel minder dan andere branches maar het beginnen echte ondernemingen te worden. Zij zijn ook de meest tevreden groep.
De onderlinge contacten zijn sterk toegenomen. In 2004 had men gemiddeld met 3 andere bedrijven binnen Bacinol contact. Dat is bijna verdubbeld.
De uitstraling van het gebouw trekt nieuw enthousiast publiek aan. In 2004 kwam 15% van buiten Delft; in 2006 was dat 29%.
Bacinol heeft een aantal extra faciliteiten, als expo, ontmoeting en eigen vereniging. Deze worden sterk gewaardeerd en zorgen voor uitstraling.
De architecten vormen de stabiele factor binnen het gebouw. Zij werken over het algemeen aan grotere projecten waar ook andere van profiteren.

Tabel 2: reconstructie per jaar omzet en arbeidsplaatsen

De omzet in de loop van de tijd kan op grond van de twee metingen worden gereconstrueerd. Het resultaat staat in Tabel 2. Sinds de bedrijven het gebouw betrokken is de omzet bijna verdubbeld.

Doorstroming

In de enquête is gevraagd waar men werkte alvorens Bacinol te betrekken. We zien dat zowel in 2004 als in 2006 het maar voor een klein deel om starters gaat en wel 14% van de bedrijven. Het overgrote deel waren thuiswerkers. In 2004 ging het om 42% en in 2006 om 57%. Bacinol is dus een prima plek de stap te wagen van thuis naar een bedrijfsmatige omgeving. Men heeft blijkbaar veel aan elkaar omdat men in de zelfde fase verkeerd. Bovendien heeft men houvast aan de gevestigde bedrijven. Dat zijn vooral de architecten. Het aantal doorstromers, de bedrijven die uit een ander bedrijfspand komen is dus gedaald.

Al eerder werd opgemerkt dat het overgrote van de bedrijven in Bacinol uit Delft komt. In 2004 was het aandeel 15%. In 2006 was dit bijna verdubbeld.

Tabel 3: vorige situatie Bacinol bedrijven

Producten

Het merendeel van de bedrijven is actief in de vormgeving. In de enquête is gevraagd naar de producten. Bijlage 2 geeft een overzicht. De producten liggen rechtstreeks in het verlengde van de branches waar men in werkt.

Binnen het gebouw zelf wordt door veel bedrijven samengewerkt aan grotere projecten. De fysieke nabijheid van de creative class van Delft maakt het makkelijk om snel aansluiting te zoeken bij het juiste talent om opdrachtgevers uit Delft en ver daarbuiten tevreden te kunnen stellen. Op deze manier worden bijvoorbeeld ook prijsvragen op het gebied van stedelijke vernieuwing en architectuur door meerdere bedrijven vormgegeven. Goede voorbeelden zijn gepresenteerd tijdens de expositie ‘Verdiend’ bij BacinolEXPO.

Een indicatie van de prijzen en verkregen subsidies in 2006 door huurders in het Bacinolgebouw:

D’article– New Products – VIQ	Firelator	Red Dot Design Award: winner
Harald Schout Architectuur	Structuurplan Bousquet Zeepfabriek	RACM restauratiesubsidie: € 900.000,00
Netwerkregisseurs – DN Urbland	Redesign the City	The Creative Challenge Call, subsidie € 90.000,00
Netwerkregisseurs	4O & Co	The Creative Challenge Call, subsidie € 75.000,00
Vereniging Bacinol	Creatief Debatten	Fonds 1818 subsidie € 20.000,00
Vereniging Bacinol	Nacht van de Kunstfabriek	Fonds 1818 subsidie € 8.750,00
Brech	Code-ring	Selectie Nederlandse Designprijzen, Delftse Salon: Eervolle vermelding
Taiko	Persoonlijk Dienblad	Satelliet Design Challenge, 1^e prijs
Code-B	Website Van Doorne	www.benjijscherpgenoeg.nl : beste juridische recruitment website
Hulshof Architecten	Dichterlijke vrijheid	Job Duraprijs: € 32.500,00
Hulshof Architecten	De Samenscholing	Ideeënprijsvraag De Gekrulde Ruimte: 2^e prijs, € 7.000,00
DN Urbland - Ben Kuipers	Lely’s Water	EO Weijers prijsvraaginzending
Architectengroep Delfshaven	Kriskras	Ideeënprijsvraag Ruimte voor Kinderen: nominatie
DN Urbland	Jack the Kribber	Prijsvraag Kribben van de Toekomst: winnaar
Ans de Groot	Twee Bruiden (schilderij)	Vakprijs Delftse Salon Atelierroute: winnaar
Keizer & van der Mast	Morgen ben ik anders	Fonds Podiumkunst-Fonds 1818-VSB Fonds-Lira: € 86.000,00
Hulshof Architecten	Crematorium Iepenhof	De Laatste Eer/gemeente Delft: Winnaar ontwerpprijsvraag
Maryon Widdershoven	Resilience V (sculptuur)	Delftse Salon: Eervolle vermelding

Promotie van Bacinol door haar ‘bewoners’

Bacinol wordt op vele manieren gepromoot door de bedrijven en kunstenaars die in Bacinol hun werkplek hebben. In de eerste plaats door het markante gebouw in Delft-Noord, dat zeker met zijn verlichting ‘s avonds herkenbaar industrieel erfgoed is. Daarnaast wordt Bacinol door de bedrijven, kunstenaars en organisaties die daar hun kantoor houden op positieve wijze gepromoot en daarmee als icoon van de stad neergezet.

Vrijwel iedereen heeft op zijn of haar visitekaartje een verwijzing staan naar het Bacinol gebouw. Ook op de website van ‘bewoners’ van Bacinol wordt verwezen naar het gebouw waarin de Delftse creatieve industrie haar anker heeft uitgeworpen. Op individuele basis wordt het concept Bacinol in binnen- en buitenland gepromoot bij presentaties en lezingen.

De exposities en lezingen die door BacinolEXPO worden ontwikkeld zijn toegankelijk voor alle Delftse inwoners en andere geïnteresseerden en zorgen daarmee voor continue ontmoetingen tussen de omgeving en de Bacinol ‘bewoners’. Steeds wordt daar een verbinding gelegd tussen het talent wat Delft te bieden heeft en de economische spin-off die dat genereert. De Nacht van de Kunstfabriek zorgde voor intensieve interactie met de Delftse schooljeugd (350 kinderen in de leeftijd van 7 tot 14 jaar). Een concreet resultaat van deze Nacht van de Kunstfabriek is dat het jaarlijkse cultuurproject van de Deltsche SchoolVereeniging nu wordt uitgevoerd door de kunstenaars van Bacinol.

De huurders zijn op positief-kritische wijze betrokken bij de stad. Veel van de oprichters van de bedrijven uit Bacinol zijn actief binnen de Delftse netwerken. Daarnaast is er inmiddels een Vereniging Bacinol die ‘bewoners’ en sympathisanten verenigt om het concept ‘Bacinollen’ te promoten en uit te dragen. De Vereniging organiseert onder andere de creatieve debatten en zorgt voor een ontmoetingsplaats in Bacinol met de ‘bewoners’ van Bacinol en de overige Delftse netwerken. Inmiddels zijn Technet, YES!Delft en de Delftse Kring al op bezoek geweest voor een active learning experience.

Over het algemeen kan gezegd worden dat het werkwoord Bacinollen gebruikt wordt om samenwerkingsverbanden aan te duiden die in een ‘gewone’ kantooromgeving niet snel tot stand zouden komen.

Delft Kennisstad

Bacinol past bij uitstek in de leidende economische strategie van Delft: Delft Kennisstad. In de nota ‘Kennis als Motor’ is de creatieve industrie als aandachtgebied toegevoegd en dat zijn nu net de bedrijven die in Bacinol zitten. Ook in de ‘Economische Agenda van Delft’ en de ‘Kracht van Delft’ wordt de creatieve industrie benoemd als speerpunt binnen de huidige leidende economische strategie. Naast de 12 kunstenaars zijn er ontwerpers, architecten, creatieve zakelijke dienstverleners en ICT-bedrijven gehuisvest. De creatieve industrie is een groeiende sector. Deze sector heeft een sterkere groei laten zien dan de (andere) kennisdiensten (zie de ‘Economische Barometer’). Die sterke ontwikkeling hangt voor een belangrijk deel samen met de aanwezigheid van academische opleidingen zoals architectuur en industrieel ontwerpen, die in Delft zeer groot zijn qua omvang en historie. Met Bacinol investeren we in een sector met toekomst!

Broedplaats

Bacinol is een ideale omgeving voor startende ondernemers en pas-afgestudeerden doordat er ook een mogelijkheid bestaat tot het afsluiten van kortlopende huurcontracten. Maar ook gevestigde ondernemers en kunstenaars sluiten graag aan bij de Bacinol broedplaats.

Vergelijkbare initiatieven

Bacinol heeft als bedrijfsverzamelgebouw een unieke formule. Een casco-industrieel gebouw dat door huurders verder ingekleed, aangekleed en verbouwd kon worden. Normaal gesproken kunnen ondernemers de ruimte die ze in een bedrijfsverzamelgebouw betrekken niet aanpassen aan hun eigen smaak en wensen. Het is verder uniek in Delft en ook landelijk vooruitstrevend om een bedrijfsverzamelgebouw te exploiteren met een mix van bedrijven, kunstenaars en expositieruimte. Dat Delft een goede weg ingeslagen is, blijkt uit reeds bewezen succes van de Van Nelle fabriek in Rotterdam. Verder heeft Den Haag de Caballero Fabriek geopend. Deze twee steden doen hun uiterste best om bedrijven uit de creatieve sector binnen te halen en promoten nadrukkelijk een soortgelijk initiatief als Bacinol.

Bacinol	Van Nelle	Caballero

Kunst

De unieke mix tussen verschillende soorten bedrijven en kunstenaars bevordert cultureel ondernemerschap. Binnen de diverse groep die haar plaats heeft gevonden in Bacinol ontstaat een intervisie setting waarbij de verschillende soorten ondernemers als klankbord voor elkaar kunnen optreden. BacinolExpo is daarnaast een goed functionerende stichting die kunst, design en architectuur zichtbaar maakt. De expo is toegankelijk voor een breed publiek en laagdrempelig. Ondanks bescheiden middelen weet BacinolExpo veel publiek te trekken en kwaliteit te realiseren. Voorbeelden hiervan zijn ’Kunstafette’ en ‘Langer Houdbaar’. De exposities zijn origineel en leggen tegelijkertijd een verbinding naar de toeristische- en kennisthema’s die Delft gekozen heeft.

Succesfactoren

Bacinol werkt als formule. Wat zijn de succesfactoren van Bacinol I?

De gemeente investeert samen met de eigenaar van een geschikt pand in het gebruiksklaar maken van het pand. Het pand moet ruimte bieden aan de creatieve industrie van Delft, te weten kunsten en erfgoed,

media en entertainment en de creatieve zakelijke dienstverlening. Een goede balans in diversiteit is noodzakelijk om te zorgen voor het verhogen van de dynamiek en innovatie. Daarnaast moet er een publieksfunctie gerealiseerd worden waar tentoonstellingen op het gebied van verschillende creatieve disciplines zoals kunst, design, architectuur en vormgeving en met name de cross-over tussen deze disciplines gepresenteerd worden. Op deze manier wordt er een verbinding gelegd tussen de gebruikers van het gebouw en de stad zelf. Steeds ook met een knipoog naar de huidige toeristische thema’s.

De locatie en uitstraling van het pand zijn belang voor de aantrekkingskracht op de bedrijven en kunstenaars. Creatieve bedrijvigheid kenmerkt zich door huisvestingswensen in de binnenstad of de rand om de binnenstad. Binnenstedelijke omgeving inspireert hen in plaats van een bedrijventerrein buiten de stad. Dit is een vergelijkbare situatie met initiatieven als Van Nelle fabriek in Rotterdam, Cabellero-gebouw in Den Haag, NDSM-gebied Amsterdam en het Blushuis in Breda. Deze werking gaat ook uit van het Bacinol-gebouw aan de rand van de binnenstad. Bacinol is een toegankelijk pand met een unieke industriële uitstraling en heeft een goede aansluiting op het openbaar vervoer.

Andere aspecten van het succes van de formule zijn oa de mogelijkheid voor de huurders om de te huren ruimte aan te passen aan de eigen wensen en eisen. De mogelijkheid om de ruimtes aan te passen aan eigen wensen en eisen maakt het mogelijk om de ruimte goed aan te laten sluiten bij de eigen huisstijl en bij het eigen imago zonder geweld te doen aan het gebouw. De huurprijs is wat lager dan bij andere gebouwen, maar is zeker marktconform. Belangrijk daarbij is de rol van de beheerder die aanvoelt waar de wensen liggen van de huurders en daarop anticipeert.

Goed beheerderschap vertaalt zich in het laten vestigen van de juiste bedrijven die passen binnen het concept. Daarnaast in het bieden van ruimte en flexibele voorwaarden aan de huurders.

Zoals de cijfers laten zien en de binnengehaalde prijzen aantonen zitten er in het Bacinol-gebouw een goede mix van getalenteerde en gevestigde bedrijven en kunstenaars. Deze inspireren niet alleen elkaar, maar ondersteunen elkaar ook in het ondernemerschap.

Kosten

De gemeente heeft eenmalig € 550.000 in Bacinol geïnvesteerd om Bacinol mogelijk te maken.

De Bacinol Expo heeft in 2004 een aanloopsubsidie € 22.500,- en 2005 t/m 2007 € 45.000 jaarlijks conform nota stichting BacinolExpo (482787) ontvangen. De huur en servicekosten van de expositieruimte (atelier vierkante meter prijs) worden betaald door de gemeente.

Conclusie

In algemene zin kan gezegd worden dat Bacinol in een korte periode haar bestaansrecht heeft bewezen. In bijzonder valt op te merken, mede in relatie tot de vertrekpunten:

- Bacinol I kent bijna een volledige bezettingsgraad en biedt daarmee atelierruimte en plek voor startende bedrijven.

- Er zijn ongeveer 45 bedrijven en 92 arbeidsplaatsen met een totale omzet van € 3,5 miljoen. Een economische groei is gerealiseerd in een korte periode.

- Het gebouw is een inspirerende omgeving voor startende en gevestigde ondernemers en kunstenaars, waarin de samenwerking met elkaar wordt opgezocht. Het samenbrengen van de disciplines en wisselwerking tussen de verschillende disciplines vindt plaats.

- Er is een naar buiten gerichte houding van ondernemers en kunstenaars en promotie van het ‘merk’ Bacinol. Er worden activiteiten (bv. Nacht van Kunstfabriek, Bacinol-debatten) georganiseerd die positief bijdragen aan het sociaal-maatschappelijk klimaat in de stad.

- Er worden (nationale) prijzen gewonnen, al dan niet door inventieve samenwerkingsverbanden tussen verschillende bewoners die elkaar ‘vinden’ door samen in een gebouw te werken. Door de naar buiten gerichte houding en winnen van prijzen worden de disciplines ontwerp, architectuur en design zichtbaar gemaakt. De wisselwerking tussen de economische- en de culturele aspecten binnen de Delft Kennisstad thema´s zichtbaar gemaakt.

- Succesfactoren zijn: ligging en uitstraling pand, kortdurende huurtermijn en lage huurprijs, aanpasbaarheid ruimtes, binding tussen huurders en de ondernemerskwaliteiten, sfeer en de zichtbaarheid van Bacinol.

- Bacinol past in de Delft Kennisstad strategie.

- Landelijk gezien uniek formule van ondernemers, expositie en kunstenaars in een casco industrieel gebouw.

BIJLAGE 3: overzicht activiteiten Bacinol

KinderKoken

4 mei 2007

De Kromme Jongens in Bacinol

18 apr 2007

De Nacht van de Kunstfabriek

9 feb 2007 t/m 18 feb 2007

Expositie over de successen uit Bacinol

26 jan 2007 t/m 4 feb 2007

De Netwerkestafette

10 jan 2007

Expositie: De Kunstafette

1 dec 2006 t/m 14 jan 2007

The Lions: Kinderproject Peace Poster

6 nov 2006 t/m 12 nov 2006

Elfde Delftse Atelierroute

28 okt 2006 t/m 29 okt 2006

Delftse Wetenschapsdag

22 okt 2006

Debat ontwerpmethodieken

21 sep 2006

Design in Delft Festival 2006

18 sep 2006 t/m 24 sep 2006

Origineel Delfts: industrieel ontworpen

6 sep 2006 t/m 22 okt 2006

Midzomernacht: LAN-Party in de expo

23 jun 2006

Lezing: Vermeercentrum Delft

18 mei 2006

Lezing: Architect Joris Molenaar over ontwerp Vermeercentrum

3 mei 2006

Lezing: Han van Meegeren; meester Vermeervervalser

20 apr 2006

schilders als Rembrandt en Vermeer en Van Gogh slaat de Delftenaar Van Meegeren als meestervervalser beslist geen gek figuur

Opening Vermeer Inspireert

9 apr 2006 t/m 21 mei 2006

Lezing Erick van Egeraat

12 jan 2006

Lezing Bernard Hulsman

22 dec 2005

(EEA) Erick van Egeraat associated architects

18 dec 2005

Opening expositie 25 Tronen voor Beatrix

6 nov 2005

Tiende Delftse Atelierroute

22 okt 2005

MaduroDelft

7 okt 2005 t/m 9 okt 2005

Kinderworkshops bij de VAK

24 sep 2005 t/m 8 okt 2005

Jurering Troontjes voor Amalia

8 sep 2005

Tekenwedstrijd: Troontjes voor Amalia

15 aug 2005 t/m 8 okt 2005

Opening 32x5x4 Poptahof

22 mei 2005

Opening eerste expositie: LABBacinol

6 mrt 2005

Delft Creatief Debatten bij BacinolEXPO

9 feb 2005 t/m 18 feb 2005

Openingsfeest Bacinol Actief!

4 feb 2005