In de Programmabegroting is opgenomen dat er een cultuurvisie moet komen in de huidige bestuursperiode. In de zomer van 2006 zijn de eerste verkennende gesprekken gevoerd met de sector en is door de wethouder met alle raadsfracties gesproken. Thans ligt een conceptvisie voor met als titel ‘Delft meer dan Blauw”, de Langetermijnvisie Cultuur 2017.

De speerpunten van de Lange Termijnvisie “Delft meer dan Blauw” zijn voortgekomen uit:

· gesprekken van de wethouder Cultuur mevrouw Lian Merkx met alle raadsfracties, cultuur- en onderwijsinstellingen, aan het begin van het proces in mei/juni 2006,

· debatten en bijeenkomsten die op uitnodiging van de wethouder Cultuur door de stad zijn georganiseerd op 28 maart, 10 april, 17 april 2007,

· een Cultureel Manifest “De kracht van Delft” van de vier grote cultuurinstellingen Theater de Veste, de Mediatheek: bibliotheek/kunstuitleen/discotheek (DOK), Erfgoed Delft en Omstreken, het Centrum voor de Kunsten (VAK),

· een door Bureau ABF-research uitgezette enquête onder cultuurbeoefenaars, en een document “Voorstellen voor de Cultuurvisie van Delft” als neerslag van die enquête en debatten, op uitnodiging van de Nieuwe Amateur, Lijm & Cultuur en enkele leden van de Cultuurkring,

· gesprekken met de decanen van de Faculteiten Industrieel Ontwerpen, Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen, Bouwkunde, het hoofd van het Sport- en Cultuurcentrum en de teamleider Interne Communicatie van de TU Delft

· een zeventigtal individuele gesprekken met de woordvoerders cultuur van de fracties, stakeholders in het culturele veld, Monumentenzorg, en professionals,

Het College van Burgemeester & Wethouders wordt voorgesteld om, na instemming met deze Langetermijnvisie en vaststelling door de Raad, met de stad en alle partners te bespreken en uit te werken hoe deze ambities waar te maken.

1. Samenvatting

1.1.Sterkte-zwakte analyse

In “Delft meer dan Blauw”, de Langetermijnvisie Cultuur 2017, zijn drie speerpunten geformuleerd om met de stad invulling aan te geven: cultureel erfgoed, creatieve industrie en aandeelhouderschap. Het begrip “creatieve industrie” voor het eerst door het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen in 1997 gehanteerd, omvat de kunsten (beeldende kunst, podiumkunsten en literatuur), de media en entertainmentindustrie zoals film, musicals, popconcerten, dance festivals, en popconcerten, en de creatieve en zakelijke dienstverleners zoals ruimtelijke en grafische vormgeving, webdesigners, architecten, stedenbouwkundigen, mode, fotografie, reclame en communicatie. Er bestaat een sterke wisselwerking tussen de drie domeinen en als zodanig is het van belang deze terreinen in hun onderlinge samenhang te laten zien, te stimuleren en waar nodig te faciliteren.

In het licht van de formulering van een visie voor de komende tien jaar staat de stad voor een belangrijke keuze die bepalend is voor de culturele toekomst van Delft: continueren en consolideren van de bestaande situatie, of substantieel inzetten op vernieuwing en daarbij gebruik maken van de kwaliteiten die Delft zelf in huis heeft. Het consolideren van de bestaande situatie is voor ons geen optie.

Bij de te maken keuze is de sterkte en zwakteanalyse van de stad leidraad, gemaakt op basis van een zeventigtal interviews met deskundigen.

De belangrijkste sterke punten van de stad zijn het rijke culturele erfgoed, het potentieel aan hoger opgeleiden en het creatieve potentieel van de TU Delft.

Als zwakke punten zijn de belangrijkste constateringen dat een koppeling ontbreekt tussen het erfgoed en de culturele sector en tussen de culturele sector en de creatieve industrie, en dat de creatieve industrie geen verbinding heeft met de kenniseconomie. Als overkoepelend punt geldt dat op cultureel gebied de strategische positie van de stad niet is gedefinieerd.

De titel “Delft meer dan Blauw”verwijst naar de toekomstige ontwikkeling van de stad die verder reikt dan het cultureel erfgoed: het blauw van Vermeer en het Delfts Blauw, maar geeft tegelijkertijd aan dat Delft alles in huis heeft om op cultureel gebied méér dan blauw, ofwel blauwer dan blauw te worden.

In het licht van de sterkte en zwakte analyse betekent continueren en consolideren dat de stad op termijn positie verliest:

o dat wil zeggen de stad Delft houdt twee, zo niet drie gezichten: de wereld van de oude historische binnenstad, de wereld van de TU Delft, en de woonwijken buiten het centrum. De oude en de nieuwe stad staan op zichzelf. Het zwaartepunt van het kunst- en cultuurbeleid ligt op de breedte, het toptalent en de topkunst blijven verboden vruchten. Dit zijn niet alleen beelden van buitenaf maar het is ook voor een belangrijk deel de beleving van de mensen die in Delft wonen en werken.

Vernieuwen en accelereren betekent het verbinden van de sterke punten van de stad:

o dat wil zeggen, benutten van het aanwezige creatieve potentieel aan topkwaliteit en betrokkenheid in de stad met het oog op het definiëren en neerzetten van een sterk creatief keurmerk waarmee Delft zich landelijk en internationaal profileert.

Voorgesteld wordt de komende tien jaar te benutten om de strategische positie van Delft in de Randstad te versterken en te kiezen voor vernieuwen en accelereren.

Voor dit scenario hoeven geen huzarenstukjes te worden uitgehaald.

Het unieke van Delft is dat de stad alle ingrediënten in huis heeft om in de voetsporen van zijn rolmodellen te treden en die vernieuwing vorm te geven: een stevige enthousiaste culturele sector, een groot potentieel aan vrijwilligers, een omvangrijk creatief vermogen bij de TU Delft, een sterke traditie van koopmanschap en ondernemerschap, veel bezoekers aan de stad, en een grote betrokkenheid van de inwoners bij hun stad.

Een extra kans is dat de creatieve industrie in de Zuidvleugel zwak is ontwikkeld en dat Delft hier zijn voordeel mee kan doen, en op dit terrein voor Rotterdam en de Zuidvleugel veel kan betekenen.

1.2.Verbinden van kwaliteiten

Om bovenstaande te bereiken is het van belang op twee niveaus de aanwezige kwaliteiten met elkaar te verbinden:

· het cultureel erfgoed met de cultuursector en de creatieve industrie

· de creatieve industrie met de kenniseconomie in het bijzonder de TU Delft

Voor de wijze waarop die verbindingen worden gelegd, de manier waarop de cultuurinstellingen, de private partijen en de bewoners, erbij betrokken zijn, hun verantwoordelijkheid nemen, en de resultaten vorm krijgen, wordt het begrip aandeelhouderschap gehanteerd.

Belangrijk is scherp te formuleren waar de niche zit voor Delft waardoor de stad

zich onderscheidt van omliggende steden.

Het is een uitdaging om kunst en cultuur te verbinden met de kenniseconomie, de ruimtelijke ontwikkeling van de stad, de architectuur, de vormgeving, en de sociale dimensie en te laten zien waar de eerste succesvolle verbindingen worden gelegd. De belangrijkste verandering zal zijn dat het cultuurbeleid niet meer de zaak is van één portefeuille, of één overheid, maar een onderwerp voor integrale bestuurlijke aanpak. In veel gevallen betekent het de dingen anders doen, en iets anders maken van hetzelfde geld. In specifieke gevallen gaat het om extra geld om dat andere meer gewicht en kracht te geven. Externe partijen zal worden gevraagd mee te doen. In de samenwerking met de TU Delft kan Delft in de wijze van besturen voorop gaan lopen. Ook hier is sprake van een traditie die nieuw leven kan worden ingeblazen.

Het is van belang deze visie ook kenbaar te maken aan de in de stad gevestigde bedrijven en private partners waarmee nog niet is gesproken. Voorgesteld wordt waar nuttig en nodig samen te werken met de regio Haaglanden, Rotterdam, Den Haag, de Randstad, het Rijk, Brussel, creatieve steden elders in het land of in de wereld.

1.3.Speerpunten

De speerpunten die uit de keuze voor het scenario van vernieuwen voortkomen zijn: cultureel erfgoed, creatieve industrie en aandeelhouderschap.

· Cultureel erfgoed

De vooraanstaande positie van Delft op het gebied van monumenten, collecties en geschiedenis kan beter worden getoond en benut voor de (inter) nationale positionering van de stad, het cultuurtoerisme en de identificatie van de inwoners met hun stad. Het erfgoed zal meer dan in het verleden de inspiratiebron zijn van betekenisgeving van waaruit de stad verder bouwt.

· Creatieve industrie

De creatieve industrie is een kans die Delft niet kan laten liggen. Het College van B&W heeft de creatieve economie vanuit de economische portefeuille al op de agenda gezet. Een verbinding van de creatieve industrie met de kenniseconomie opent uitdagende perspectieven voor nieuwe creaties, producties, kunst, architectuur, vormgeving, industrieel ontwerpen, de openbare ruimte, watersport en toerisme, en nieuwe vormen van besturen. De productie van de creatieve sector trekt mensen aan die in die stad willen wonen en werken, en die vervolgens belangrijk zijn voor de lokale economische ontwikkeling.

· Aandeelhouderschap

De sterke betrokkenheid van de inwoners van Delft bij de culturele groei van hun stad kent een rijke traditie. Prominente kunstenaars, wetenschappers, en industriëlen droegen in het verleden bij aan de culturele en economische ontwikkeling van de stad. Een honderd vijftig tal amateur groepen, waarvan een veertigtal allochtone verenigingen, zijn actief in de stad, en de cultuureducatie in het basis- en voortgezet onderwijs is stevig geworteld. Amateurs gaan zich verbinden met professionals en krijgen ondersteuning om hun talenten verder te ontwikkelen. Kinderen die in Delft naar school gaan krijgen via een doorlopende leerlijn en de Brede School een cultureel pakket aangeboden dat hun tot trotse zelfbewuste jongeren maakt die zich met hun stad identificeren. Alle Delftenaren worden uitgenodigd in de toekomst hun creatieve bijdrage te leveren zodat iedereen zich emotioneel “ mede-eigenaar” gaat voelen van de stad met zijn vele culturen. Deze rijke diversiteit gecombineerd met het grote potentieel aan jongeren, zijn een extra stimulans om geïnspireerd door het verleden, het nog beter te gaan doen.

1.4.Samenwerking TU Delft

Een intensieve samenwerking met de TU Delft maakt het mogelijk van uit de drie speerpunten het creatieve keurmerk Delft tot een wereldwijd exportproduct te maken via de programma’s “Camera Futura”, “Delft als Proeftuin” en “Democratisch Ontwerpen”.

2. Aandachtspunten bestuurlijk

2.1.Beleidsplan

De meeste betrokkenen zijn het er over eens dat een groter zelforganiserend vermogen van de sector, en een integrale aanpak van het gemeentelijk beleid, een kans zijn om de dynamiek op het terrein van kunst en cultuur te vergroten en goede resultaten te boeken.

De Langetermijnvisie zal worden vertaald in een 4 jarig beleidsplan waarin de speerpunten een concrete vertaling krijgen in programma’s. In dit document wordt ook duidelijk wat de onderlinge verbanden zijn van initiatieven en hoe de verschillende initiatieven elkaar gaan versterken. Deelnota’s zoals bijvoorbeeld de evenementennota en de nota stadsmarketing maken deel uit van dit beleidsplan en zullen met de uitwerking van de programma’s een verdere vertaling krijgen.

De samenstelling van een dergelijk plan zal enkele maanden in beslag nemen. De stad zal hier opnieuw bij worden betrokken en ook de grote hoeveelheid aangereikte ideeën moeten beoordeeld worden op hun consistentie en slagkracht. Het proces zal zorgvuldig worden vorm gegeven. Recente onderzoeken van O&S over cultuurparticipatie zullen bij de uitwerking worden betrokken.Wij willen de TU vragen hun expertise op het terrein van bestuur en organisatie en procesmanagement in te zetten.

In het verlengde van die vertaling zal ook het subsidiesysteem moeten worden bijgesteld. Een belangrijk deel van de ambities zal tot stand komen via oud voor nieuw beleid. Dit vraagt een zorgvuldig proces en goede communicatie met de stad en al de betrokken partners. Dit proces schept ook mogelijkheden om nieuwe allianties te sluiten zodat de stad er sterker uit kan komen.

2.2.Programma’s, heldere doelstellingen en concrete resultaten

De drie speerpunten zullen vertaald worden in programma’s waar per programmapunt en project doelstellingen, producten en resultaten en een hoge ambitie wordt geformuleerd. Er worden duidelijk keuzes gemaakt voor de eerste 4 jaar waar wel en waar niet op in te zetten. Op deze manier kan op jaarbasis worden geëvalueerd of de doelstellingen en resultaten zijn gehaald, en waar in het traject moet worden bijgesteld. Voor het volgen van de beleidstrajecten zal aan O&S gevraagd worden een monitor systeem te ontwikkelen.

Per programma zullen ook de partners worden genoemd met wie de gemeente wil werken aan te behalen doelstellingen zoals de TU Delft, en het Fonds 1818.

Dit betekent ook dat per traject wordt gedefinieerd wat het schaalniveau is waarop de resultaten tot stand moeten komen in samenwerking met de regio, Rotterdam of Den Haag, het Rijk en/of internationale partners.

2.2.Rol gemeente

De gemeentelijke rol en verantwoordelijkheid zal in de beleidsvertaling voor de relevante trajecten helder worden gedefinieerd. We zullen bij de uitwerking duidelijk aangeven tot hoever onze inbreng en inspanning voor elk van de speerpunten reikt.

We zullen ook bedrijven, horecaondernemers en woningbouwcorporaties uitnodigen en aanspreken hun bijdragen te leveren aan de realisatie van de speerpunten van de stad.

Uit de Langetermijnvisie blijkt verder dat de samenwerking met de TU Delft van eminent belang is. Gesproken wordt over een aanjaagfunctie die invulling moet krijgen.

Om te laten zien dat het de stad ernst is, is het van belang de aanjaagfunctie van de samenwerking met de TU Delft concreet invulling te geven.

3.Vervolgtraject

3.1.Planning

De planning ziet er als volgt uit:

Bespreking van “Delft meer dan Blauw” in Commissie EMCR september 2007

Vaststellen van “Delft meer dan Blauw” in Raad september 2007

Benoeming task force* voor samenstelling Beleidsplan juni 2007

Samenstellen van een 4 jarig Beleidsplan als vertaling van visie juni 2007-februari/

maart 2008

Instemmen B&W met 4 jarig Beleidsplan april 2008

Bespreking vierjarig Beleidsplan Cie EMCR april 2008

Vaststellen beleidsplan in Raad mei 2008

* Taskforce met deskundigen van de betrokken beleidsterreinen (Vakteam Cultuur, Kennis en Economie, Vastgoedbeleid, Ruimtelijke Ordening, Architectuur, Monumentenzorg, Welzijn, Onderzoek & Statistiek) en een vertegenwoordiging van het culturele veld en partners

4.Conclusie

Delft kan zich profileren als de Proeftuin van de TU Delft die wereldwijd de aandacht vraagt. De stad is het, gezien zijn geschiedenis, aan zijn stand verplicht om in het voetspoor van zijn rolmodellen te treden. Dat zijn beroemde kunstenaars, creatief ondernemers en spraakmakende industriëlen die al in het verre verleden Delft op de kaart hebben gezet.

Door het verbinden van belangrijke domeinen, en de kunst en cultuur integraal onderdeel te maken van de ruimtelijke ordening, stadsontwikkeling en het vastgoedbeleid, kan Delft in de ranglijst van de Atlas voor Gemeenten weer kan gaan stijgen, in plaats van dalen, zoals de uitgave van 2007 laat zien.

De belangrijkste boodschap van de Langetermijnvisie is om kunst en cultuur, via het cultureel erfgoed en de kenniseconomie, strategischer te positioneren en de creatieve industrie te stimuleren, en te faciliteren. Dit zal een zeer positieve en inspirerende uitwerking hebben op alle disciplines van de cultuursector. Uit landelijke onderzoeken blijkt dat met name de podiumkunsten mensen aantrekken die graag in de stad willen wonen en die belangrijk zijn voor de lokale economische ontwikkeling.

De aandacht voor de culturele stad in de volle breedte kan op een vooruitstrevende manier invulling krijgen zodat alle inwoners worden betrokken bij de ontwikkeling van de toekomst van de stad.

5. Voorstel

U wordt voorgesteld om:

1. In te stemmen met “Delft meer dan Blauw”, de Langetermijnvisie Cultuur 2017”. In de visie wordt voorgesteld voor de versterking van de positie van Delft

a. de komende periode te werken aan 3 speerpunten: Cultureel Erfgoed, Creatieve Industrie en Aandeelhouderschap

b. Voor de strategische positionering van de speerpunten Cultureel Erfgoed en Creatieve Industrie en de verankering in het stedelijk beleid op 2 niveaus domeinen met elkaar te verbinden: Het cultureel erfgoed met de cultuursector en de creatieve industrie en de creatieve industrie met de kenniseconomie

c. “Delft meer dan Blauw” te betrekken bij het tot stand komen van de overkoepelende Stadsvisie

2. In te stemmen met het aangaan van een sterke samenwerking met de TU Delft voor de inhoudelijke verbinding van de creatieve industrie en kenniseconomie. Dit op basis van de drie speerpunten en de gezamenlijk geformuleerde programma’s:“Camera Futura”, voor het Cultureel Erfgoed, “Delft als Proeftuin”, voor de Creatieve Industrie en “Democratisch Ontwerpen” voor het Aandeelhouderschap.

3. In te stemmen met de volgende vertaling van de strategische samenwerking met de TU Delft voor de komende vier jaar:

de aanjaagfunctie van deze proeftuin en de start van een intensieve samenwerking te initiëren en vooruitlopend op de concretisering van het beleidsplan 2009-2012 al in 2008 hieraan vorm en inhoud te geven. De besluitvorming hierover mee te laten lopen met de besluitvorming over de programmabegroting 2008-2011.

4. De mogelijkheden te onderzoeken van de gemeentelijke 1% regeling voor beeldende kunst en vormgeving in de openbare ruimte en bij het tot stand komen van het beleidsplan en de bestuurlijke agendering met een voorstel te komen.

5. De concept cultuurvisie “Delft meer dan Blauw” vrijgeven voor discussie in de raad.

Thea van den Bergh

Vakteam Cultuur, kennis en economie