Beheerplan Wegen

2006-2010

Gemeente Delft

Wijk- en Stadszaken, Ingenieursbureau

Vakteam Beheerplannen

Postbus 340

2600 AH Delft

Tel.:        015 – 260 2114

Fax.:       015 – 214 5871

                                                           September 2005

Bestuurlijke samenvatting

Inleiding

Per 1 januari 2004 is het nieuwe Besluit Begrotingen en Verantwoording van kracht geworden. Als gevolg hiervan moet in de begroting o.a. inzicht worden gegeven in de financiële consequenties van de onderhouden kapitaalsgoederen. Per kapitaalsgoed moet daarbij een meerjarig overzicht van de benodigde onderhoudsbudgetten worden opgegeven en moet tevens de relatie met het desbetreffende actuele beheerplan worden aangegeven.

Deze nota betreft het meerjaren beheerplan aangaande het product “Wegen, straten en pleinen”.

Doel

Dit meerjaren beheerplan doet uitspraken over de kwaliteit van de openbare ruimte, de benodigde maatregelen en financiële middelen.

De uitspraken zijn gebaseerd op de areaalgegevens, de actuele technische onderhoudstoestand en de noodzakelijke maatregelen voor het bereiken van de afgesproken kwaliteit. Het meerjaren beheerplan beschrijft zowel het dagelijks en regulier (klein) onderhoud als de geplande (groot) onderhoudsprojecten. De geplande onderhoudsprojecten worden daarbij afgestemd op andere (onderhouds)projecten en beleidsthema’s in de openbare ruimte.

Evaluatie

De laatste bijstelling van het areaal heeft plaatsgevonden in 2003. Hierna is het areaal toegenomen met 1 ha tot ca. 305 ha. Komende jaren zijn nog aanzienlijke areaal uitbreidingen te verwachten door de realisatie van enkele grote bouwlocaties.

In 2002 is een evaluatie gehouden naar de onderhoudstoestand van de Delftse wegen in 2001. Daaruit bleek dat de gemiddelde kwaliteit van de wegen achteruit was gegaan en dat er een aanzienlijke hoeveelheid achterstallig onderhoud was ontstaan.

Begin 2005 is opnieuw een evaluatie gehouden nu over het jaar 2004 en vergeleken met de toestand in 2001.

Volgens de kwaliteitsgegevens is de gemiddelde kwaliteit van de verhardingen in de periode 2001 tot en met 2004 licht toegenomen. Desondanks is de na te streven gemiddelde kwaliteitsscore, zoals indertijd bestuurlijk is vastgesteld, nog steeds niet bereikt.

Door extra financiële inspanningen (FAP I) is de kwaliteit van de Vrijliggende Rijwielpaden sterk verbeterd.

De afgelopen jaren zijn veel van de beschikbare middelen gebruikt om het achterstallige onderhoud weg te werken. De hoeveelheid achterstallig onderhoud is daardoor sterk verminderd.

Bij een evenwichtig onderhouden wegenareaal zou het zo moeten zijn dat de kwaliteitsscores evenwichtig verdeeld zijn. Er is echter een trend waarneembaar dat de kwaliteit van een zeer groot aantal wegen verschuift naar matig tot slecht. Een extra investeringsimpuls van € 1.000.000 de komende jaren zal deze verschuiving stoppen en ombuigen om zo een evenwichtigere verdeling te creëren tussen de verschillende kwaliteitsniveaus. Dit leidt tot een verhoging van de gemiddelde kwaliteit en voorkomt de vorming van achterstallig onderhoud.

Ontwikkelingen

De vernieuwing van de beheersystematiek, de ontwikkeling van grafische koppelingen en het aansluiten van de begrotingsopzet aan de vraag, zullen leiden tot het beter inzichtelijk maken van de beheersaspecten.

In de nieuwe systematiek worden de normen niet meer uitgedrukt in een kwaliteitscijfer, maar in termen van kwaliteitsniveaus: Sober(R-), Basis(R), Goed(R+) en Uitstekend(R++).

Uitgangspunt daarbij is te streven naar een kwaliteitsniveau dat minimaal gelijk moet zijn aan “Basis” (R).

Nieuwe technieken en materialen en de integrale aanpak van het onderhoud zorgen voor een optimaal gebruik van de beschikbare middelen.

Iets minder dan de helft van alle Delftse asfaltverhardingen is nu nog teerhoudend of teerverdacht. Het rijksbeleid is om uiteindelijk alle teer uit de keten te halen. Het bij onderhoudswerk of reconstructies vrijkomende teerhoudend asfaltgranulaat (TAG) moet nu worden gereinigd in speciale installaties. In het onderhoudsbudget is een aparte post opgenomen ter dekking van de extra kosten van gemiddeld € 200.000 voor het verwijderen en reinigen van TAG.

Markering en belijning vormen een wezenlijk onderdeel van de weg. Het aanbrengen en in goede staat houden hiervan is van groot belang voor de verkeersveiligheid.

De grootte van het ter beschikking gestelde budget verkeersmaatregelen (ca. € 62.000,--) is nu bepalend voor de mate van onderhoud aan de markeringen.

Op dit moment is er onvoldoende inzicht in de te nemen onderhoudsmaatregelen en de werkelijk benodigde financiële middelen op langere termijn.

Om beheer en onderhoud van de markeringen en belijningen beter te structuren is afgesproken de verantwoordelijkheid voor het beheer en onderhoud onder te brengen bij de onderhoudsafdeling. Het budget verkeersmaatregelen uit het programma Duurzaamheid wordt daarbij overgeheveld naar het product “Wegen, straten en pleinen” uit het programma Wijkaanpak en Wonen. Zodra meer inzicht is verkregen over de areaal grootte en kwaliteit, kan worden aangegeven hoe groot de benodigde middelen moeten zijn.

Daarnaast is afgesproken bij groot onderhoud aan asfaltwegen het aanbrengen van de nieuwe markeringen te dekken uit het budget voor groot onderhoud asfalt.

Voor het verminderen van het aantal geluidgehinderden ten gevolge wegverkeerslawaai is het toepassen van geluidarm asfalt een goede oplossing.

Indien bij werkzaamheden aan de drukke (doorgaande) wegen in Delft de verharding wordt vervangen, is het wenselijk dat er geluidarm asfalt wordt toepast. Daarbij kan onderscheid worden aangebracht in wegen waar geluidarm asfalt een absolute prioriteit heeft (ca. 23 ha) en wegen waar geluidarm asfalt een wens is (ca. 12 ha).

Door de bijzondere asfaltsoorten en de wat kortere levensduur zijn de aanleg en onderhoudskosten van geluidsreducerende deklagen wel hoger dan van gewone deklagen. Indien wordt ingestemd met deze beleidswijziging betekent dat uiteindelijk een extra investering van € 980.000,- en een structurele verhoging van de onderhoudsbegroting van € 140.000,-.

Vooruitlopend op het vast te stellen beleid over de toepassing van geluidsarm asfalt is het wenselijk in het kader van “werk met werk maken” om bij komend groot onderhoud aan drukke (doorgaande) asfaltwegen, geluidsarm asfalt toe te passen.

In de programmabegroting 2006 wordt voorgesteld een krediet beschikbaar te stellen van € 70.000,- in elk van de jaren 2006 t/m 2009 en de onderhoudsbegroting in 2009 structureel met € 25.000,- te verhogen.

In het onderhoudsbudget wegen is géén ruimte voor versneld onderhoud bij aanpassingen tgv de invoering van het LVVP, behoudens voor wegen die op korte termijn aan groot onderhoud toe zijn.

Met de vaststelling van Fietsactieplan II is gekozen voor uniforme en hoogwaardige typen fietsvoorzieningen. De beleidsuitgangspunten daarbij zijn:

· Realisatie van ontbrekende schakels.

· Afweging fietspaden / fietsstroken / fietsstraten / menging: Waar mogelijk moet gekozen worden voor vrijliggende fietspaden. Op basis van een keuzeschema in het fietsactieplan wordt gekeken op welke fietsroutes aanpassing van de infrastructuur wenselijk.

· Materiaalkeuze en onderhoud:

Fietspaden in asfalt.

Fietsstroken in rood asfalt.

Fietsvoorzieningen binnenstad met gebakken rode zware klinkers.

Fietsroken en fietspaden op kruisingen in rood doorzetten indien in de voorrang.

Meting comfort.

De diverse maatregelen uit het Fietsactieplan II hebben tot gevolg dat het areaal aan fietspaden wordt uitgebreid. De grote van de uitbreidingen zijn nu nog niet exact bekend maar voor het onderhoud impliceert dat wel een toename van het benodigd onderhoudsbudget.

Kosten en dekking

Ter dekking van het toegenomen areaal van totaal 1 ha. wordt voorgesteld de onderhoudsbegroting 2007 structureel te verhoging met € 18.500,- en deze wijziging mee te nemen met de programma begroting 2007.

De eerst komende jaren zijn er géén grote dekkingsoverschotten of tekorten te verwachten.

De beschikbare middelen zijn voldoende om, bekeken over een periode van ca 8 jaar, het restant achterstallig onderhoud weg te werken en de kwaliteit van het wegennet te verbeteren tot voldoende kwaliteitsniveau “Basis” ( R ), areaaluitbreidingen, areaalveranderingen en beleidswijzigingen buiten beschouwing gelaten.

Hierbij is meegenomen dat in de programmabegroting 2006 wordt voorgesteld € 170.000,-per jaar structureel te bezuinigen en daarbij een extra investeringsimpuls wordt gegeven van totaal € 1.000.000,- over de komende twee jaar.

Voorstel

Aan het college van Burgemeester en wethouders wordt voorgesteld:

· In te stemmen met het Beheerplan Wegen 2006-2010 en de daarin gehanteerde uitgangspunten.

· Het Beheerplan Wegen 2006-2010 ter kennisname aan de gemeenteraad te zenden.

Inhoudsopgave

Bestuurlijke samenvatting. 3

1 Inleiding. 7

1.1 Doel 7

1.2 Definitie beheer 7

1.3 Wettelijk kader 7

1.4 Onderhoudstaken. 7

1.5 Normering. 8

1.6 Wegbeheer en overige beheerplannen en beleidsthema's. 9

2 Evaluatie huidige situatie. 10

2.1 Inleiding. 10

2.2 Omvang van het wegennet 10

2.3 Kwaliteit van het wegennet 12

2.3.1 Kwaliteit totale wegennet 12

2.3.2 Kwaliteitsverdeling naar wegcategorieën. 12

2.3.3 Kwaliteitsverdeling naar wijken. 13

2.3.4 Kwaliteitsverdeling naar verhardingsmateriaal 13

2.4 Vergelijking kwaliteit 2001 met 2004. 14

2.4.1 Kwaliteitsvergelijking gehele areaal 15

2.4.2 Kwaliteitsvergelijking naar wegcategorie. 15

2.4.3 Kwaliteitsvergelijking naar wijken. 16

2.4.4 Kwaliteitsvergelijking naar verhardingsmateriaal 17

2.4.5 Trend. 17

2.5 Conclusies. 18

3 Ontwikkelingen. 20

3.1 Beheersystematiek. 20

3.2 Grafische weergave. 20

3.3 Asfalt 20

3.4 Geluidsreducerend asfalt 22

3.5 Integrale aanpak van onderhoud. 23

3.6 Wijkaanpak. 24

3.7 LVVP. 24

3.8 Fietsactieplan II 24

4 Meerjaren behoefte onderhoud. 26

4.1 Normbudget 26

4.2 Meerjarenplanning. 26

4.3 Bezuinigingstaakstelling. 26

5 Budget en financiering. 28

5.1 Begroting 2006. 28

5.2 Dekkingsvoorstel jaarlijks onderhoud. 29

6 Conclusies. 30

Bijlage 1. 32

1 Inleiding

1.1 Doel

Het doel van een meerjaren beheerplan is duidelijk: het doet uitspraken over de kwaliteit van de openbare ruimte, de benodigde maatregelen en financiële middelen.

Die uitspraken zijn gebaseerd op de areaalgegevens, de actuele technische onderhoudstoestand en de noodzakelijke maatregelen voor het bereiken van de afgesproken kwaliteit. Een meerjaren beheerplan beschrijft zowel het dagelijks en regulier (klein) onderhoud als de geplande (groot) onderhoudsprojecten. De geplande onderhoudsprojecten worden daarbij afgestemd op de (onderhouds)projecten in de openbare ruimte van andere disciplines.

Het meerjaren beheerplan wordt per beheerdiscipline opgesteld. Dit beheerplan gaat over het product Wegen, straten en Pleinen.

1.2 Definitie beheer

Het begrip beheer is als volgt gedefinieerd:

Beheer is het bewaken en waarborgen van de gewenste kwaliteit van de openbare ruimte met als doel het realiseren van de gewenste functie door systematisch plannen, budgetteren, voorbereiden en uitvoeren van beheermaatregelen alsook regulering en toezicht.

Beheer is in deze definitie zowel onderhoud als inrichten. Onderhoud vindt plaats met als doel de huidige kwaliteit en functie van de openbare ruimte in stand te houden.

Onderhoud is de uitvoering van preventieve dan wel correctieve maatregelen ten behoeve van het behoud of herstel van de oorspronkelijke kwaliteit van de openbare ruimte. Toezicht is in deze definitie ook deel van het onderhoud.

Inrichten is het ordenen en samenstellen (ontwerp tot en met realisatie) van objecten en onderdelen in de openbare ruimte, zodanig dat deze geschikt is voor de bestemde functie.

1.3 Wettelijk kader

Het gemeentebestuur draagt als eigenaar en beheerder van haar voorzieningen, waaronder de verhardingen, naast de bestuurlijke verantwoordelijkheid ook in civielrechtelijke zin de verantwoordelijkheid voor de staat, waarin de openbare voorzieningen zich bevinden.

Voldoet het gemeentebestuur niet aan de daaruit voortvloeiende zorg tot instandhouding van de voorzieningen, dan kan het, op grond van het Burgerlijk Wetboek, voor de daaruit voortvloeiende schade verantwoordelijk worden gesteld.

Het is dan ook van wezenlijk belang dat degene, die zich binnen de gemeente voor het operationele beheer van de openbare voorzieningen verantwoordelijk is, zich bij het nemen van beslissingen omtrent de in dat kader uit te voeren werkzaamheden, zich van de mogelijke civielrechtelijke consequenties van zijn beslissingen bewust is.

Bij de besluitvorming over de beheersinspanningen vormt de kwaliteit van de voorzieningen de belangrijkste invloedsfactor.

1.4 Onderhoudstaken

De gemeente Delft heeft als wegbeheerder de volgende onderhoudstaken:

Het dagelijks beheer (waaronder het planmatig inspecteren van de verhardingen), het dagelijks onderhoud (waaronder reparatiewerk) en het groot onderhoud (waaronder totale vervanging) van de gemeentelijke verharding. De coördinatie en vergunningverleningen voor werkzaamheden aan nutsvoorzieningen.

Dagelijks onderhoud:

“Onderhoudsmaatregelen die lokaal over een beperkt gedeelte van het wegvak worden uitgevoerd. De maatregelen zijn deels preventief en deels bedoeld om de verharding in goede staat te houden.” In het kader van de ontwikkeling van wijkgericht werken wordt de term dagelijks onderhoud gehanteerd bij straatwerk kleiner dan 50 m2.

Groot onderhoud:

“Onderhoudsmaatregelen die over een groot gedeelte van het oppervlak van een wegvak planmatig worden uitgevoerd, met het doel de verharding weer aan de richtlijnen te laten voldoen.” In het kader van de ontwikkeling van wijkgericht werken wordt Groot onderhoud verdeeld in “wijk onderhoud” (tussen de 50 en 250 m2 straatwerk)” en wijkoverstijgend onderhoud van minimaal 250 m2 straatwerk.

Bij groot onderhoud boven de 250 m2 vindt een afweging plaats of de weg in dezelfde functionaliteit moet terugkomen en/of afstemming met bijvoorbeeld rioolvervanging zinvol is.

Ten behoeve van het klein en groot onderhoud worden onder andere de volgende werkzaamheden uitgevoerd:

· Herstraten;

· De vervanging van bestratingmaterialen;

· Wijkreparaties (het herstellen van kleine schades aan de wegverharding);

· Vervangen van deklagen (asfalt);

· Vervangen van elementenverharding door asfalt;

· Volledig vervangen van verharding en fundering (rehabilitatie);

· Het onderhoud van de tram- en busbaan;

· Maatregelen ten gevolge van zettingen;

· Het herstellen van sleuven riolering;

· Het herstellen van sleuven nutsbedrijven.

Dit beheerplan beperkt zicht uitsluitend tot openbare wegen met een asfaltverharding of een elementenverharding. Onverharde en half verharde wegen en paden vallen daarbij onder het groenbeheer.

1.5 Normering

Voor de kwaliteitsbeoordeling wordt gebruik gemaakt van de systematiek van Rationeel Wegbeheer van het Kenniscentrum voor verkeer, vervoer en infrastructuur, kortweg CROW.

Voor het opstellen van de nota is gebruik gemaakt van het gemeentelijk wegenbeheersysteem (VIAVIEW), welke werkt volgens de CROW systematiek, waarin gegevens over omvang en kwaliteit van alle gemeentelijke verhardingen zijn opgeslagen.

De t/m 2004 gangbare systematiek drukt de technische kwaliteit van de wegverhardingen uit in een waarderingsschaal van 1 (goed) tot 5 (slecht).

Landelijk wordt een gemiddelde score van 2,5 aangehouden voor een evenwichtig onderhoud.

Het systeem maakt gebruik van 8 wegtypes op basis van functie en gebruik. Elk wegtype kent daarbij zijn eigen onderhoudscyclus. In Delft worden 7 types gebruikt.

De gemeente Delft heeft volgens het huidige in 1992 vastgestelde beleid is ingestemd om in het jaar 2000 uit te komen op een onderhoudsniveau voor wegen in de binnenstad van 2,5 in woonwijken van 3,2 en in industriegebieden van 3,5 .

In 1997 is dit ingezette beleid nogmaals bevestigd.

Op het moment dat de kwaliteit van een wegvakonderdeel langer dan één jaar een waardering van 5 heeft wordt dit gekwalificeerd als achterstallig onderhoud.

In 2004 is door het CROW de beheersystematiek en de inspectiemethodiek herzien. De normen worden daarbij niet uitgedrukt in een kwaliteitscijfer, maar in de termen voldoende, matig en onvoldoende.

Begin 2005 heeft de implementatie van de nieuwe systematiek plaatsgevonden.

In dit beheerplan is bij de evaluatie (H 2) uitgegaan van de oude systematiek. De meerjarenplanning (§ 4.2) is tot stand gekomen met behulp van de nieuwe systematiek.

1.6 Wegbeheer en overige beheerplannen en beleidsthema's

Andere plannen

In deze paragraaf worden de raakvlakken met andere plannen aangegeven. Andere plannen zijn:

· Waterdossier;

· Duurzaam veilig;

· Lokaal Verkeers- en Vervoersplan (LVVP);

· Fietsactieplan II;

· Gemeentelijk rioleringsplan;

· Groenplan;

· AVKL.

Waterdossier

In april 2005 is het Waterdossier bestuurlijk vastgesteld. In de onderdelen afkoppelvisie en grondwatervisie wordt aangegeven dat er gekeken moeten worden naar het verminderen van het verhard oppervlak. Daarnaast zal ook onderzocht worden naar de mogelijkheden van open verhardingen, waterdoorlatende verhardingen en infiltratievoorzieningen.

Hemelwater dat valt op drukke verkeerswegen en grote parkeerterreinen dient echter te worden afgevoerd naar het riool. Eventueel kan er voor worden gekozen om het water via brede bermen te laten afstromen of door middel van infiltratievoorzieningen af te voeren.

Bij groot onderhoud is afstemming met het Waterdossier noodzakelijk.

Duurzaamveilig

In dit plan worden er gebieden ingericht als 30km-gebieden. De consequenties voor het onderhoud zijn niet eenduidig aan te geven. Doordat er meer drempels en wegversmallingen worden aangebracht zal het dagelijks onderhoud toenemen. Ook is er meer kans op schade door het extra geplaatste wegmeubilair, zoals paaltjes en bebording. Door de lage rijsnelheden en versmallingen is de kans op spoorvorming door het vrachtverkeer groter. Dit kan tot gevolg hebben dar er zwaardere funderingen nodig zijn.

LVVP

Het Delftse verkeers- en vervoersbeleid moet leiden tot voor iedereen een gezonde leefomgeving in een bereikbare, economische florerende en verkeersveilige stad, die behoort tot de beste fietssteden van Nederland.

Om deze doelstelling te bereiken zal het gebruik van de fiets (fietsactieplan II) en het openbaar vervoer gestimuleerd moeten worden, tevens zal het autoverkeer beperkt moeten worden op wegvakken waar lucht- en geluidnormen overschreden worden.

De maatregelen en veranderingen die hieruit voortvloeien hebben gevolgen voor het beheer van de verhardingen.

Fietsactieplan II

Het doel van Fietsactieplan II is het fietsgebruik te stimuleren om de fiets een serieus alternatief voor de auto te maken, om zo de stad goed bereikbaar te houden en Delft kan behoren tot de beste fietssteden van Nederland.

Speerpunten daarbij zijn:

· Het verbeteren van het fietsnetwerk;

· Bieden van goede fietsparkeervoorzieningen;

· Flankerende maatregelen;

· Monitoring en evaluatie van effectiviteit fietsbeleid.

De maatregelen en veranderingen die hieruit voortvloeien hebben gevolgen voor het beheer van de verhardingen.

Gemeentelijk rioleringsplan

De maatregelen die volgen uit het gemeentelijk rioleringsplan hebben een belangrijke relatie met het onderhoud van de wegen. Door het vervangen van een rioolleiding dient veelal ook de rijbaan opnieuw te worden herbestraat, zelfs wanneer de kwaliteit van de verhardingen er op dat moment nog geen aanleiding geeft tot het uitvoeren van onderhoud.

Groenplan

Een gemeentelijk groenplan is in voorbereiding. Aandacht wordt gevraagd voor met name bomen in relatie tot het onderhoud aan verhardingen. Door het optreden van boomwortelschade bij verhardingen is er een relatie tussen het groenplan het onderhoud van de wegen. Bij herinrichtingen dient aandacht te worden besteed aan de relatie met groenvoorzieningen.

AVKL

In 1995 is tussen de Nutsbedrijven en de gemeente Delft een overeenkomst gesloten vastgelegd in de “Algemene Voorwaarden inzake herstel verhardingen en groenvoorzieningen als gevolg van het leggen, hebben en onderhouden van Kabels en Leidingen in de gemeente Delft” (AVKL). Hierin wordt het hebben, leggen en onderhouden van kabels en leidingen geregeld volgens gezamenlijk opgestelde voorwaarden. In deze regeling zijn ook tarieven opgenomen om de vergoeding voor de beheer- en degeneratiekosten van de verharding te regelen. Begin 2005 is voor alle telecommunicatiebedrijven een aparte vergoedingsregeling in werking getreden.

2 Evaluatie huidige situatie

2.1 Inleiding

De kwantitatieve en kwalitatieve areaalgegevens zijn samen met op te stellen maatregelenpakketten de basis voor het maken van planningen van beheermaatregelen. Areaalgegevens zijn daarom geen doel op zich maar een middel voor doelmatig en effectief beheer. Daarbij moet worden aangetekend dat areaalgegevens nooit 100% actueel, juist en volledig zijn vanwege de cyclische inspecties en verwerken van revisiegegevens. Voor een effectieve en efficiënte besteding van de middelen is het gebruikelijk te streven naar een bekendheid van ca. 90% van het areaal

2.2 Omvang van het wegennet

De gemeente Delft heeft de beschikking over het wegbeheersysteem “VIAVIEW”. In dit systeem zijn gegevens over omvang en kwaliteit van de verhardingen opgeslagen. Met behulp van dit beheersysteem zijn deze gegevens in deze paragraaf bepaald.

De omvang van de in de gemeente delft aanwezige verhardingen bedraagt circa 305 hectare verdeeld over 1018 straten.

De evaluatie van de kwaliteitsontwikkeling geschiedt op basis van dit verhardingenareaal.

Vervangingswaarde

De nieuwwaarde van de openbare verhardingen in de gemeente Delft bedraagt, inclusief opsluitingen en funderingen circa 135 miljoen euro.

Indeling naar materiaalsoort

De verdeling naar materiaalsoort is naar de twee toegepaste materialen:

83 hectare (27 %) gesloten verhardingen (asfalt);

222 hectare (73 %) elementenverhardingen (straatstenen, tegels).

Indeling naar wegcategorie

Bij de indeling naar wegcategorie is overeenkomstig de zeven wegtypen zoals die door het CROW worden gehanteerd. In de onderstaande tabel wordt daarvan het overzicht gegeven, waarbij tevens de relatie wordt aangegeven met de nieuwe wegencategorisering volgen het LVVP.

Weg-type	Verkeersfunctie	Omschrijving	Wegencategorisering LVVP
1	Hoofdweg (HW)	Autosnelweg	Stroomweg
2	Weg zwaar belast (WZB)	Hoofdverbindingswegen, tram- en busbanen	Stroomweg, Gebiedontsluitingsweg 70
3	Weg gemiddeld belast (WGB)	Wijk- en buurtontsluitingswegen, busroutes, grachtenstraten en industriewegen	Gebiedontsluitingsweg 50, Wijkontsluitingsweg 50
4	Weg licht belast (WLB)	Landelijke wegen en buurtontsluitingswegen	Gebiedontsluitingsweg 50, Wijkontsluitingsweg 30-50
5	Weg in woongebied (WIW)	Woonstraten, woonerven, parkeerterreinen en achterpaden	Erftoegangsweg 30
6	Weg in verblijfsgebied (WIV)	Winkelgebieden, pleinen, recreatiegebieden en sportparken	Erftoegangsweg 30
7	Vrijliggende rijwielpaden (VR)	Vrijliggende rijwielpaden

Tabel: Indeling verhardingen naar verkeersfunctie.

Beschouwd gebied en groei van het areaal

Het beschouwde gebied betreft het totale verhardingenareaal van de gemeente Delft.

Fig. Toename areaal sinds 1997

Het verhardingenareaal in 1997 bedroeg circa 288 hectare. Sinds 1997 is het verhardingenareaal met ongeveer 17 hectare toegenomen tot 305 hectare. De veranderingen betreffen o.a.:

· Tanthof West (7,5 ha);

· Burgemeestersrand, raad v. Europalaan (1,5 ha);

· Delftse Hout (2 ha);

· Hoornse Hof (3 ha);

· Ecodus (2 ha):

· Hooikade/Zuideinde e.o. (1,5 ha):

· Koningsveld (0,5 ha);

· Gemeentelijke herindeling met gemeente Midden-delfland (-1 ha).

In 2003 is de begroting structureel bijgesteld op basis van een areaaluitbreiding van 16 hectare. Na 2003 is het areaal nog met 1 hectare toegenomen. Jaarlijks zal de onderhoudsbegroting structureel moeten worden bijgesteld op basis van de nieuwe areaaluitbreidingen

De volgende grote areaaluitbreidingen zijn nog te verwachten:

· VDD Terrein (ca 4 ha);

· Harnaschpolder (ca 8 ha);

· Technopolis;

· Fietsactieplan.

Areaalveranderingen

De laatste jaren heeft er regelmatig een areaalverandering plaatsgevonden van elementenverhardingen naar asfalt (busroutes, fietspaden enz.).

Ook het aanbrengen van rode fietsstroken betekent een areaalverandering. De extra benodigde middelen voor onderhoud aan rode fietsstroken (ca. € 22.500,-/jaar) zijn in 2003 structureel in de onderhoudsbegroting verwerkt tezamen met de areaaluitbreiding.

2.3 Kwaliteit van het wegennet

De technische beoordeling van de kwaliteit van de verhardingen vindt plaats via het beoordelen c.q. onderzoeken van de ernst en omvang van diverse schadebeelden van de schades en wordt tot uitdrukking gebracht in een inspectiescore. Deze beoordeling geschiedt volgens de maatstaven van het Kenniscentrum voor verkeer, vervoer en infrastructuur, CROW.

Voor de evaluatie en kwaliteitsvergelijking is nog gebruik gemaakt van de oude systematiek en inspectiegegevens tot en met oktober 2004.

De nieuwe geheel herziene ondersystematiek is begin 2005 geïmplementeerd.

Kwaliteitsscores

Voor de beoordelingen wordt tot nu toe veelal een classificatie van 1 tot en met 5 gebruikt:

Niveau 1 Geen schade, lichte schade van zeer geringe omvang;

Niveau 2 Lichte schade van geringe omvang;

Niveau 3 Lichte schade van enige of grote omvang, en/of matig schade van zeer geringe of geringe omvang;

Niveau 4 Lichte schade van grote omvang en/of matige schade van enige omvang;

Niveau 5 Matige schade van grote omvang en/of ernstige schade.

Belevingswaarde

De beleving van de kwaliteit van de verhardingen is sterk afhankelijk van het gebruikte vervoermiddel en van de soort verharding. De belevingswaarde behoeft daardoor niet altijd overeen te komen met de technische kwaliteit.

Rijdend in een auto is het vervelend als de kwaliteit van de wegverharding slecht is; het hobbelt veelal wat en het belemmert het (te) snel rijden. Rijdend op een fiets kan dezelfde verharding een hopeloos dagelijks obstakel vormen.

Asfaltverhardingen kunnen onderhuids al bijna geheel gescheurd zijn, waardoor de onderlinge samenhang verloren is en de verhardingsconstructie als afgeschreven moet worden beschouwd, voor dit aan de oppervlakte wordt opgemerkt. Vooral in de beginfase van dit proces kunnen deze verhardingen nog nagenoeg vlak zijn en nog goed met de fiets en auto te berijden.

Uitgevoerde inspecties

Alle wegverhardingen worden jaarlijks geïnspecteerd. Het tijdstip van inspecteren is in het algemeen voor geasfalteerde wegen en fietspaden direct na de vorstperiode (dit ivm vorstschade), inspectie van de binnenstad vindt plaats in november/december en de overige wegen worden in de rest van het jaar geïnspecteerd.

2.3.1 Kwaliteit totale wegennet

De kwaliteit van het totale wegennet is als volgt verdeeld:

Niveau

Gemiddeld

Totale wegennet

0,7%

1,7%

12,9%

77,4%

7,7%

3,9

De gemiddelde kwaliteitsscore bedraagt: 3,9. Deze score is nog steeds slechter dan de na te streven gemiddelde kwaliteitsscore 3, zoals indertijd bestuurlijk is vastgesteld.

Uit overzichten blijkt vooral het hoge percentage in niveau 4. Deze wordt echter niet veroorzaakt door een specifiek schadebeeld. Alle schadebeelden zijn vrijwel evenredig vertegenwoordigd.

2.3.2 Kwaliteitsverdeling naar wegcategorieën

Met behulp van de functie indeling van de wegen is een nadere uitsplitsing van de kwaliteitscijfers te maken. In onderstaande tabel is de kwaliteit per wegcategorie weergegeven in verhouding tot de totale oppervlakte per wegcategorie.

	Niveau 1	Niveau 2	Niveau 3	Niveau 4	Niveau 5	Gemiddeld
Vrijliggend Rijwielpad	3%	9%	17%	65%	6%	3,6
Weg gemiddeld belast	2%	2%	12%	79%	4%	3,8
Weg in verblijfsgeb	3%	0%	4%	81%	12%	4,0
Weg in woongebied	0%	1%	12%	80%	7%	3,9
Weg licht belast	6%	4%	13%	59%	18%	3,8
Weg zwaar belast	1%	1%	15%	71%	12%	3,9

Tabel: kwaliteit per wegcategorie

De hoge score voor zwaar belaste wegen (3.9) is ongewenst. Over het algemeen betreft het hier kostbare constructies, die veelal uit asfalt bestaan. Uitgesteld onderhoud aan deze wegen leidt tot kapitaalvernietiging.

2.3.3 Kwaliteitsverdeling naar wijken

In onderstaande tabel is een nadere onderverdeling gemaakt van de kwaliteitscijfers naar de verschillende wijken:

	Niveau 1	Niveau 2	Niveau 3	Niveau 4	Niveau 5	Gemiddeld
Wijk 11 Binnenstad	2,58%	1,55%	6,35%	75,32%	14,21%	4,0
Wijk 12 Vrijenban	0,29%	1,94%	12,95%	77,65%	7,17%	3,9
Wijk 13 Hof van Delft	0,83%	0,49%	10,87%	82,45%	5,36%	3,9
Wijk 14 Voordijkshoorn	2,62%	0,53%	10,96%	82,63%	3,27%	3,8
Wijk 16 Delftse Hout	0,00%	4,57%	14,68%	69,63%	11,13%	3,9
Wijk 22 Tanthof West	0,24%	1,17%	28,43%	67,93%	2,23%	3,7
Wijk 23 Tanthof Oost	0,13%	0,84%	8,43%	85,11%	5,49%	3,9
Wijk 24 Voorhof	0,11%	0,44%	8,31%	78,94%	12,20%	4,0
Wijk 25 Buitenhof	0,17%	2,75%	16,00%	78,62%	2,46%	3,8
Wijk 26 Abtswoude	0,00%	0,00%	15,50%	78,56%	5,94%	3,9
Wijk 27 Schiewijk	0,27%	0,00%	11,25%	76,63%	11,85%	4,0
Wijk 28 Wippolder & TU-No	0,14%	4,99%	12,78%	71,54%	10,55%	3,9
Wijk 29 TU-Zuid	0,00%	5,23%	33,84%	48,87%	12,05%	3,7

Tabel: Kwaliteitsverdeling per wijk

2.3.4 Kwaliteitsverdeling naar verhardingsmateriaal

Uitgesteld onderhoud aan elementenverharding heeft gevolgen voor het gebruik (comfort, veiligheid). Ook zal het aandeel dagelijks onderhoud toenemen.

Uitgesteld onderhoud aan asfaltverhardingen leidt echter ook tot een versnelde achteruitgang van de constructie. Door intreding van water in scheuren bijvoorbeeld wordt de fundering van de weg aangetast. Indien aan asfalt geen tijdig onderhoud wordt gepleegd, worden de uiteindelijk te nemen maatregelen onnodig zwaarder. In dat geval is er sprake van kapitaalvernietiging.

Niveau

Totaal

Gemiddeld

Asfalt

0,5%

1,3%

5,0%

18,5%

2,6%

27,9%

3,8

Elementen

0,3%

0,4%

7,8%

58,5%

5,1%

72,1%

3,9

Tabel: Kwaliteitsverdeling per verhardingsmateriaal

Het landelijk als ideaal aangehouden kwaliteitsverdeling voor asfaltverhardingen resulteert in een gemiddeld kwaliteitsniveau van 2.5. De kwaliteit van de asfaltverhardingen in Delft bedraagt gemiddeld 3,8.

Uit de tabel is te concluderen dat ruim 21 % van alle verhardingen in Delft uit asfaltverharding bestaat met een kwaliteitsniveau van 4 en 5. (76 % van totale hoeveelheid asfaltverharding).

2.4 Vergelijking kwaliteit 2001 met 2004

Najaar 2002 is het rapport: “Evaluatie onderhoud wegen gemeente Delft 2001” opgesteld.

In dit rapport wordt onder meer een beeld geschetst van de kwaliteit van de bij de Gemeente Delft in beheer zijnde verhardingen zoals deze in het jaar 2001 zijn geïnspecteerd.

In het bovengenoemde rapport is geconcludeerd dat de kwaliteit van de wegen in Delft op dat moment kon worden gekwalificeerd als slecht. De kwaliteit voldeed niet aan de gestelde normen conform het CROW, en voldeed ook niet aan het ambitieniveau van de Gemeente. Tevens werd in het rapport geconcludeerd dat de kwaliteit van de verhardingen gedurende de laatste jaren was achteruitgegaan.

Indien de resultaten uit het vorige hoofdstuk worden vergeleken met de resultaten van 2001 wordt het volgende beeld verkregen:

De gemiddelde kwaliteit van het wegenareaal is licht gestegen van 4 in 2001 naar 3,9 in 2004. Daarnaast is de hoeveelheid achterstallig onderhoud sterk verminderd.

2.4.1 Kwaliteitsvergelijking gehele areaal

De kwaliteitsverdeling voor het gehele areaal is gewijzigd. In onderstaande tabel is een vergelijking gemaakt tussen de situatie in 2001 en 2004:

Niveau

Gemiddeld

2001

2,6 %

1,6 %

9,0 %

68,9 %

17,9 %

4,0

2004

0,7 %

1,7 %

12,9 %

77,4 %

7,7 %

3,9

Opvallend is dat het percentage verhardingen in niveau 5 in 2004 sterk is afgenomen en nog slechts 43% bedraagt van het percentage in 2001. Tegelijkertijd is echter de hoeveelheid verhardingen in niveau 4 met ongeveer dezelfde hoeveelheid toegenomen.

2.4.2 Kwaliteitsvergelijking naar wegcategorie

In onderstaande tabellen worden de kwaliteitscijfers vergeleken naar wegcategorie.

2001	Niveau 1	Niveau 2	Niveau 3	Niveau 4	Niveau 5	Gemiddeld
Vrijliggend Rijwielpad	2%	1%	6%	62%	30%	4,2
Weg gemiddeld belast	5%	1%	9%	69%	16%	3,9
Weg in verblijfsgeb	1%	0%	11%	77%	11%	4,0
Weg in woongebied	1%	0%	9%	75%	14%	4,0
Weg licht belast	0%	5%	10%	48%	38%	4,2
Weg zwaar belast	3%	7%	9%	55%	26%	3,9

2004	Niveau 1	Niveau 2	Niveau 3	Niveau 4	Niveau 5	Gemiddeld
Vrijliggend Rijwielpad	3%	9%	17%	65%	6%	3,6
Weg gemiddeld belast	2%	2%	12%	79%	4%	3,8
Weg in verblijfsgeb	3%	0%	4%	81%	12%	4,0
Weg in woongebied	0%	1%	12%	80%	7%	3,9
Weg licht belast	6%	4%	13%	59%	18%	3,8
Weg zwaar belast	1%	1%	15%	71%	12%	3,9

De kwaliteitsverbetering van de Vrijliggende Rijwielpaden valt duidelijk op. De afname van het percentage Vrijliggende Rijwielpaden in niveau 5 is afgenomen met 24 %. Opvallend is dat dit gepaard gaat met een toename van het percentage in niveau 3.

De extra financiële impuls t.b.v. de kwaliteitsverbetering fietspaden ingezet conform het Fietsaktieplan I heeft duidelijk zijn positieve effect opgeleverd.

Tevens is de verbetering van de kwaliteit van de licht belaste wegen opvallend.

2.4.3 Kwaliteitsvergelijking naar wijken

2001	Niveau 1	Niveau 2	Niveau 3	Niveau 4	Niveau 5	Gemiddeld
Wijk 11 Binnenstad	16%	0%	5%	66%	12%	3,6
Wijk 12 Vrijenban	0%	4%	7%	67%	21%	4,1
Wijk 13 Hof van Delft	0%	1%	7%	73%	19%	4,1
Wijk 14 Voordijkshoorn	1%	1%	10%	72%	16%	4,0
Wijk 16 Delftse Hout	1%	1%	7%	46%	44%	4,3
Wijk 22 Tanthof West	1%	0%	19%	70%	9%	3,9
Wijk 23 Tanthof Oost	0%	1%	14%	71%	14%	4,0
Wijk 24 Voorhof	0%	0%	3%	81%	15%	4,1
Wijk 25 Buitenhof	0%	1%	10%	76%	14%	4,0
Wijk 26 Abtswoude	0%	0%	23%	0%	77%	4,5
Wijk 27 Schiewijk	0%	4%	15%	57%	24%	4,0
Wijk 28 Wippolder & TU-No	0%	4%	9%	63%	24%	4,1
Wijk 29 TU-Zuid	0%	20%	4%	50%	25%	3,8

2004	Niveau 1	Niveau 2	Niveau 3	Niveau 4	Niveau 5	Gemiddeld
Wijk 11 Binnenstad	3%	2%	6%	75%	14%	4,0
Wijk 12 Vrijenban	0%	2%	13%	78%	7%	3,9
Wijk 13 Hof van Delft	1%	0%	11%	82%	5%	3,9
Wijk 14 Voordijkshoorn	3%	1%	11%	83%	3%	3,8
Wijk 16 Delftse Hout	0%	5%	15%	70%	11%	3,9
Wijk 22 Tanthof West	0%	1%	28%	68%	2%	3,7
Wijk 23 Tanthof Oost	0%	1%	8%	85%	5%	3,9
Wijk 24 Voorhof	0%	0%	8%	79%	12%	4,0
Wijk 25 Buitenhof	0%	3%	16%	79%	2%	3,8
Wijk 26 Abtswoude	0%	0%	16%	79%	6%	3,9
Wijk 27 Schiewijk	0%	0%	11%	77%	12%	4,0
Wijk 28 Wippolder & TU-No	0%	5%	13%	72%	11%	3,9
Wijk 29 TU-Zuid	0%	5%	34%	49%	12%	3,7

Opvallend is:

· De substantiële afname van de kwaliteit van de verhardingen in de binnenstad, waarbij opvalt dat de hoeveelheid verhardingen in niveau 1 afgenomen is van 16% naar 3%

· De duidelijke verbetering van de kwaliteit van de verhardingen in de wijk Delftse Hout.

· De verschuiving over de gehele breedte van het aandeel dat 5 scoort naar het aandeel dat 4 scoort.

2.4.4 Kwaliteitsvergelijking naar verhardingsmateriaal

2001

Niveau

Gemiddeld

Asfalt

5,5%

5,2%

11,5%

53,0%

24,8%

3,9

Elementen

1,0%

0,3%

8,1%

75,2%

15,4%

4,0

2004

Niveau

Gemiddeld

Asfalt

1,6%

4,7%

18,1%

66,5%

9,1%

3,8

Elementen

0,4%

0,5%

10,8%

81,2%

7,1%

3,9

Ook hier bestaat hetzelfde beeld, waarbij het aandeel dat 5 scoort afneemt ten laste van een toename van het aandeel dat 4 scoort.

2.4.5 Trend

Om trends te herkennen zou de hierboven weergegeven analyses van de kwaliteit vergeleken moeten worden met de situatie in het verleden. In het kader van deze nota wordt volstaan met een analyse van de ontwikkeling van het achterstallig onderhoud gedurende de afgelopen jaren.

Achterstallig onderhoud ontstaat op het moment dat een verhardingsconstructie op basis van de normstelling conform de wegbeheersystematiek van het CROW het einde van zijn levensduur gepasseerd is.

Met behulp van het wegbeheersysteem kan het bedrag aan achterstallig onderhoud worden berekend. Indien op een optimale wijze wordt beheerd zal een verhardingsconstructie net voor het bereiken van het einde van zijn levensduur worden onderhouden. In de praktijk zal dit ten gevolge van bijvoorbeeld afstemming met overige beheerplannen niet altijd kunnen, en ontstaat er altijd een gedeelte achterstallig onderhoud.

De hoeveelheid achterstallig onderhoud is in 2004 sterk verminderd.

In onderstaande grafiek is de ontwikkeling van het achterstallig onderhoud in de loop van de tijd weergegeven:

Fig: ontwikkeling achterstallig onderhoud 1997 – 2004

Het is duidelijk dat de (extra) inspanningen ingezet na 2002 hun positieve effecten hebben na gelaten. Deze inspanningen waren er in eerste instantie op gericht het achterstallige onderhoud weg te werken en het beheersysteem op orde te krijgen.

Daarnaast is vanaf 2002 begonnen met het inspecteren volgens de nieuwe schouwmethode. De inspectie criteria zijn daarbij minder scherp als voorheen.

Extra financiële bijdragen vanuit Fietsactieplan I zijn gebruikt ter verbetering van de kwaliteit van de fietspaden.

Het continueren van de huidige inzet aangevuld met de in paragraaf 4.3 genoemde extra investeringsimpuls van € 1.000.000 zal leiden tot een minimale hoeveelheid achterstallig onderhoud en een systematische verbetering van het algehele kwaliteitsniveau.

Klachten

Onderstaande tabel geeft een overzicht over klachten die de afgelopen jaren bij de Sector Stadsbeheer zijn binnengekomen met betrekking tot de wegen. Het totaal aantal klachten is de laatste jaren gemiddeld met ca 30 % afgenomen, een trend die overeenkomt met de afname van het achterstallige onderhoud.

Gemiddeld wordt ca. 75% van de klachten binnen de vastgestelde termijn afgehandeld.

Tabel: Geregistreerde klachten met betrekking tot wegen

2.5 Conclusies

De in paragraaf 6.3 genoemde extra investeringsimpuls van € 1.000.000 zal de komende jaren deze verschuiving stoppen en ombuigen om zo een evenwichtigere verdeling te creëren tussen de verschillende kwaliteitsniveaus. Dit leidt tot een verhoging van de gemiddelde kwaliteit en voorkomt de vorming van achterstallig onderhoud.

De afgelopen jaren zijn veel van de beschikbare middelen gebruikt om het achterstallige onderhoud weg te werken. De hoeveelheid achterstallig onderhoud is daardoor sterk verminderd.

Volgens de kwaliteitsgegevens is de gemiddelde kwaliteit van de verhardingen in de periode 2001 tot en met 2004 licht toegenomen. Desondanks is deze score nog steeds slechter dan de na te streven gemiddelde kwaliteitsscore 3, zoals indertijd bestuurlijk is vastgesteld.

Door extra financiële inspanningen (FAP I) is de kwaliteit van de Vrijliggende Rijwielpaden flink toegenomen.

Een rol in de kwaliteitsbeoordeling spelen ook zeker de vele afsluiterpotjes van de nutsbedrijven die in de binnenstad vaak in de rijweg liggen. Zij zorgen voor veel verzakkingen en andere bestratings problemen. Begin 2005 is met de nutsbedrijven overeen gekomen dat de huisafsluiters van gas en water onder de verharding (elementen) mogen worden weggewerkt.

Recent zijn een aantal grote wegen in de binnenstad herstraat. Deze werkzaamheden zijn nog niet verwerkt in de kwaliteitscijfers.

Op dit moment is het beheersysteem niet afgesteld op een hogere intensiteit van onderhoud in de binnenstad.

Het totaal aantal klachten is de laatste jaren gemiddeld met ca 30 % afgenomen, een trend die overeenkomt met de afname van het achterstallige onderhoud.

3 Ontwikkelingen

3.1 Beheersystematiek

In 2001 publiceerde het CROW de nieuwe versie van de wegbeheersystematiek ter vervanging van de systematiek uit 1987. Al spoedig kwamen er signalen van beheerders en ingenieursbureaus dat de verschillen met de resultaten van de voorgaande systematiek veel te groot waren.

De nieuwe systematiek is vervolgens vroegtijdig geëvalueerd. De evaluatie heeft, mede op basis van praktijkervaringen geleid tot aanpassing van de systematiek.

In 2004 is door het CROW de aangepaste beheersystematiek gepubliceerd.

Herziening rationeel wegbeheer

De CROW-systematiek voor wegbeheer wordt door meer dan 400 beherende instanties gebruikt. De voorgaand systematiek is geheel vernieuwd om meer aan te sluiten bij veranderde praktijk van het wegbeheer. Mede daarbij zijn de resultaten van de systematiek beter afgestemd op de werkelijke beleving van de kwaliteit van de verharding.

De methodiek is ook enigszins vereenvoudigd. Tevens zijn er wijzigingen aan de visuele inspectie van wegverhardingen doorgevoerd.

In de nieuwe systematiek worden de normen niet meer uitgedrukt in een kwaliteitscijfer, maar in termen van kwaliteitsniveaus: Sober(R-), Basis(R), Goed(R+) en Uitstekend(R++).

Uitgangspunt daarbij is te streven naar een kwaliteitsniveau dat minimaal gelijk moet zijn aan “Basis” (R).

Beleidsthema's

In de nieuwe wegbeheersystematiek zijn de volgende 4 beleidsthema’s vastgesteld: duurzaamheid, veiligheid, comfort en aanzien. In de toekomst is het mogelijk om tussen deze beleidsthema’s een keuze van kwaliteitsniveaus aan te geven. Daarnaast kan een prioriteit aangegeven worden naar geografische ligging en wegcategorie.

Duurzaamheid: De duurzaamheid heeft betrekking op de technische instandhouding van de verharding.

Veiligheid: De veiligheid geeft aan in hoeverre het veilig is gebruik te maken van de wegverharding.

Comfort: Het comfort wordt bepaald door de mate waarin de weggebruiker hinder ondervindt van de onderhoudstoestand van de weg.

Aanzien: Het aanzien van de verharding wordt in hoge mate bepaald door de onderhoudstoestand. Een wegvak waar veel kleinschalige reparaties zijn uitgevoerd heeft een minder aantrekkelijk aanzien dan een gloednieuw wegvak.

Invoering nieuwe systematiek

Begin 2005 is de implementatie van de software voor de nieuwe systematiek gerealiseerd. Bij het opstellen van de onderhoudsplanning is gebruik gemaakt van deze nieuwe systematiek.

3.2 Grafische weergave

Op dit moment wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van een grafische koppeling (ArcGis) van de wegbeheersystematiek met de geografische ondergrond van Delft. Bij een grafische koppeling is het mogelijk om de gewenste data te ontsluiten via bevraging op tekening. Daarnaast kunnen er diverse themakaarten worden geproduceerd die op een veel inzichtelijker wijze de diverse beheeraspecten van de verhardingen weergeven.

Tegelijk met de invoering van de grafische koppeling wordt het ook mogelijk gemaakt om beheersinformatie te onsluiten over fietsstroken en verkeersdrempels.

3.3 Asfalt

Asfaltonderzoek

Asfalt is een product dat heel lang zijn kwaliteiten behoud. Komt het product aan het eind van zijn levensduur dan kan het product in één keer “op” zijn.

Om nauwkeuriger het tijdstip te bepalen wanneer een asfaltverharding geheel vervangen moet worden is het belangrijk om nader asfaltonderzoek te doen. Belangrijke aspecten hierbij zijn de opbouw van de verharding en de bepaling van de huidige draagkracht.

Boorkernenonderzoek: Met dit onderzoek kan de opbouw van de bestaande weg worden vastgesteld. Daarnaast wordt meer inzicht verkregen in eventuele scheurvorming en de draagkracht. De boorkernen zijn ook zeer geschikt om te bepalen of en waar in de constructie eventueel teerhoudend asfalt (TAG) aanwezig is.

Valdeflectiemeting: Deze methode is uitermate geschikt om de huidige draagkracht van de asfaltconstructie te meten. De bestaande draagkracht is essentieel voor het bepalen van de restlevensduur.

Aran meting: Dit is een methode om de vlakheid en oppervlakte structuur van het wegdek te bepalen. Bekeken zal worden of deze meting extra toegevoegde waarde heeft voor het bepalen van de kwaliteit van de weg.

De resultaten van genoemde onderzoeken zullen opgenomen worden in het beheersysteem om zodoende een beter inzicht te verkrijgen in het gedrag en de kwaliteit van de verharding.

TAG

Iets minder dan de helft van alle Delftse asfaltverhardingen is nu nog teerhoudend of teerverdacht.

Het rijksbeleid is om uiteindelijk alle teer uit de keten te halen. Het (her)gebruik van teerhoudend asfaltgranulaat (TAG) is daarom per 1 januari 2001 verboden. Ook is er een stortverbod van TAG. Alleen het in het werk houden van TAG is nu nog toegestaan.

Het bij onderhoudswerk of reconstructies vrijkomende teerhoudend asfaltgranulaat (TAG) moet nu worden gereinigd in speciale installaties, het vrijkomende granulaat kan weer worden hergebruikt. Jaarlijks is € 200.000 beschikbaar ter dekking van de extra kosten voor het verwijderen en reinigen van TAG. De werkelijke kosten kunnen vrij fors fluctueren, afhankelijk of de wegen die aan onderhoud toe zijn daadwerkelijk teerhoudend zijn.

Fig: Teerverdachte wegen

De afgelopen drie jaar is ongeveer 10% van de teerhoudende wegen gesaneerd.

Voor de komende jaren staan de volgende grote teerverdachte wegen op het programma: Westplantsoen / Westlandseweg / Ruys de Beeren Brouckstr / Schoemakerstraat / Hof van Delftlaan / Oostplantsoen / Voorhofdreef oostzijde / Krakeelpolderweg / Rotterdamseweg-Julianalaan-M.de Ruyterweg / Buitenhofdreef / M. Nijhoflaan / Papsouwselaan / Vrijenbanselaan.

Markering en belijning

Markering en belijning vormen een wezenlijk onderdeel van de weg. Het aanbrengen en in goede staat houden hiervan is van groot belang voor de verkeersveiligheid.

Door de onderhoudsafdeling vindt twee maal per jaar onderhoud plaats op basis van visuele waarneming van de kwaliteit. De grootte van het ter beschikking gestelde budget verkeersmaatregelen (ca. € 62.000,--) is daarbij bepalend voor de mate van onderhoud aan de markeringen.

De hoeveelheid en locatie van de markeringen en belijning zijn niet vastgelegd in een beheersysteem evenals de materiaalkeuze van wegenverf (goedkoop) of thermoplast (duur maar veel duurzamer). Hierdoor is er op dit moment onvoldoende inzicht in de te nemen onderhoudsmaatregelen en benodigde financiële middelen op langere termijn.

Zodra meer inzicht is verkregen over de areaal grootte en kwaliteit, kan worden aangegeven hoe groot de benodigde middelen moeten zijn.

Bij groot onderhoud aan asfaltwegen wordt het aanbrengen van markeringen vaak uit het onderhoudsbudget voor wegen bekostigd. Er is nooit duidelijk vastgelegd of het aanbrengen van nieuwe markeringen bij groot onderhoud gedekt moet worden uit de begroting wegen of uit het budget verkeersmaatregelen. Binnen de organisatie is nu afgesproken hiervoor de dekking te vinden uit het budget voor groot onderhoud asfalt.

3.4 Geluidsreducerend asfalt

Voor het verminderen van het aantal geluidgehinderden ten gevolge wegverkeerslawaai is het toepassen van geluidarm asfalt een goede oplossing.

Indien bij werkzaamheden aan de drukke (doorgaande) wegen in Delft (zie bijgevoegde figuur) de verharding wordt vervangen, is het wenselijk dat er geluidarm asfalt wordt toepast. In bijgevoegde figuur is in rood (ca. 23 ha.) aangegeven voor welke wegen geluidarm asfalt een absolute prioriteit heeft. In blauw (ca. 12 ha.) is aangegeven welke wegen geluidarm asfalt een wens is.

De blauw getekende wegen zijn een wens omdat de geluidbelasting ter plaatse van de eerste woningen beperkter is, of vanwege andere redenen. Zo is de Kruithuisweg blauw getekend omdat hier geluidarm asfalt een middel is om een eventueel reconstructie-effect tegen te gaan indien het kruispunt voorhofdreef / Kruithuisweg ongelijkvloers wordt gemaakt.

Fig: Doorgaande wegen waar geluidsreducerend asfalt gewenst is

De standaard asfalt deklaag bestaat uit DAB. Het effect van geluidarm asfalt wordt altijd vergeleken met DAB. Geluidarm asfalt is er in verschillende gradaties:

SMA (1 dB stiller dan DAB); Het vakteam Milieu is van mening dat alle nieuw aan te brengen asfaltverhardingen minimaal van een SMA verharding moeten zijn.
Stille deklaag (2 – 3 dB stiller dan DAB). Er zijn vele producten op de markt. Aannemers kunnen op basis van wensen van wegbeheerder een asfalt maken dat een compromis is tussen geluidreductie en duurzaamheid.
ZSA (zeer stil asfalt) die tussen de 4 tot 5 dB stiller is dan DAB. Er zijn meerdere soorten op de markt. Iedere fabrikant heeft zijn eigen benaming. De duurzaamheid van dit type asfalt is minder dan van de overige producten.
ZOAB (tot 5 dB stiller dan DAB) wordt in principe alleen op auto(snel)wegen toegepast omdat aparte afwateringsvoorzieningen nodig zijn. Kruithuisweg en Provincialeweg zijn waarschijnlijk enige locaties in Delft waar ZOAB kan worden toegepast.

Op een groot aantal wegen in Delft is/wordt al SMA toegepast in de deklagen, zeker als het wegen betreft met veel zwaar verkeer. Bij asfalteren van de aangegeven geluidsbelaste wegen wordt voorgesteld binnen de bebouwde kom asfalt van het type 2 of 3 toe te passen met een geluidsreductie van minimaal 3 dB en buiten de bebouwde kom asfalt van het type 4

De huidige stand van de asfalttechniek is zodanig dat het zeer goed mogelijk is om binnen stedelijke gebieden geluidsreducerend dunne deklagen aan te brengen die bestand zijn tegen wringend verkeer en die geen bijzondere voorzieningen en onderhoud behoeven.

Recent is een positieve ervaring opgedaan met de westelijke rijbaan van de Voorhofdreef. Deze is geheel gereconstrueerd en voorzien van een geluidsreducerende deklaag. De meerkosten zijn hierbij gedekt met gelden uit een rijkssubsidieregeling. Deze regeling is inmiddels afgeschaft.

Door de bijzondere asfaltsoorten en de wat kortere levensduur zijn de aanleg en onderhoudskosten van geluidsreducerende deklagen wel hoger dan van gewone deklagen. Daarnaast is het noodzakelijk voor de levensduur van de deklaag dat de fundering en onderbanen nog in goede staat zijn of in goede staat worden gebracht.

De meerkosten voor aanleg bedragen ca. € 28.000,- per ha. De meerkosten voor onderhoud bedragen structureel € 4000,- per ha. per jaar.

Indien wordt ingestemd met deze beleidswijziging betekent dat uiteindelijk een extra investering van € 980.000,- en een structurele verhoging van de onderhoudsbegroting van € 140.000,-.

Concreet staan t/m 2006 de volgende wegen op het onderhoudsprogramma die in aanmerking komen voor geluidsreducerende asfalt deklagen, waarbij recent al een groot deel van de Buitenhofdreef is voorzien van geluidsreducerend asfalt.

	Opp m2	Meerkosten aanleg
Ruys de Beerenbroucklaan	7500	€ 21.000,-
Schoemakerstraat	3800	€ 10.640,-
Krakeelpolderweg	5700	€ 15.960,
Buitenhofdreef	8000	€ 22.400,
Totaal	25000	€ 70.000,-

Tabel: Meerkosten aanleg geluidsreducerende deklagen t/m 2006

De eerst komende jaren na 2006 wordt de aanleg van ongeveer een gelijke hoeveelheid geluidsreducerende asfalt deklagen verwacht.

Vooruitlopend op het vast te stellen beleid over de toepassing van geluidsarm asfalt is het wenselijk in het kader van “werk met werk maken” om bij genoemde wegen geluidsarm asfalt toe te passen. In de programmabegroting 2006 wordt voorgesteld een krediet beschikbaar te stellen van € 70.000,- in elk van de jaren 2006 t/m 2009 en de onderhoudsbegroting in 2009 structureel met € 25.000,- te verhogen. Deze bezuiniging is reeds verwerkt in de begroting 2006.

3.5 Integrale aanpak van onderhoud

Het onderhoud van verhardingen wordt zo veel mogelijk afgestemd met onderhouds- en beleidsafdelingen binnen de gemeente Delft, woningbouwverenigingen, nutsbedrijven en winkeliers in de binnenstad. Dit alles om overlast voor de bewoners/winkeliers zo veel mogelijk te beperken maar zeker ook om zo doelmatig mogelijk om te gaan met de beschikbare middelen.

Daartoe wordt jaarlijks alle groot onderhoud en projecten voor het komende jaar in de openbare ruimte in kaart gebracht waarbij tegelijk een doorkijk wordt gegeven naar de jaren daarna.

Na integrale afstemming met genoemde betrokken wordt het groot onderhoud tezamen met projecten in de openbare ruimte vastgelegd in een meerjaren uitvoeringsplanning.

Het afstemmen van werkzaamheden kost tijd wat er toe kan leiden dat de geplande productie niet wordt gehaald.

3.6 Wijkaanpak

In 1998 is Delft gestart met de wijkaanpak. Dit is een werkwijze die tot doel heeft samen met bewoners en organisaties te komen tot verbetering van de leefbaarheid in de wijken. Om het wijkgericht werken ook zichtbaar en voelbaar te maken is ervoor gekozen reparatie en (klein) onderhoud van de wegen meer naar de wijken te trekken.

Ongeveer € 1,72 miljoen, ca 29 %, van de begroting wegen, straten pleinen is toebedeeld aan de post Wijkservice. Daarvan wordt € 1,41 miljoen daadwerkelijk besteed aan klein- en grootonderhoud van de verhardingen.

De Wijkonderhoudteams verrichten dagelijks onderhoud in de openbare ruimte van de hun toebedeelde wijken. Hiervan is ca 35% niet gerelateerd aan het onderhoud en beheer van de verharding.

De post wijkonderhoudsploegen van € 865.000,- betreft planmatig grootonderhoud gebaseerd op de wijkgebonden inzet van personeel en materieel.

De verantwoordelijkheid voor het gebruik van de beschikbare middelen ligt bij de wegbeheerder. De wijkteams en burgers kunnen, mede op basis van hun beleving van de openbare ruimte, wel invloed uit oefenen op de planning van sommige werkzaamheden.

3.7 LVVP

Het LVVP is bestuurlijk vastgesteld eind juni 2005.

Invoering van de nieuwe wegencategorisering volgens het LVVP en de daarbij gewenste verkeerssituaties hebben tot gevolg dat diverse wegen omgebouwd worden naar de bij de nieuwe wegcategorie behorende kenmerken. Uit beheeroogpunt is het daarbij noodzakelijk rekening te houden met de daadwerkelijke verkeersbelastingen en verkeersintensiteiten en het type verharding daarop af te stemmen.

De ombouw op korte termijn naar een nieuwe wegencategorie wordt voorgesteld aan de volgende wegen: Westlandseweg, Oostpoortweg, Schoemakerstraat, Rotterdamseweg, Delfgauwseweg, Derde Werelddreef, Ruys de Beerenbrouckstraat, Nassaulaan.

In het onderhoudsbudget wegen is géén ruimte voor versneld onderhoud bij aanpassingen tgv de invoering van het LVVP, behoudens voor wegen die op korte termijn aan groot onderhoud toe zijn.

Het spreekt voor zich dat daarbij gestreefd moet worden naar een integrale aanpak.

Het veranderde gebruik en belasting van een weg kan leiden tot een areaalverandering en dus tot een ander onderhoudsregime. De verwachting is echter dat het onderhoudbudget t.g.v. maatregelen in het LVVP op lange termijn maar marginaal zal veranderen.

3.8 Fietsactieplan II

Het Fietsactieplan II is bestuurlijk vastgesteld eind juni 2005.

Het beleidsuitgangspunt voor de fietsinfrastructuur is een keuze voor uniforme en hoogwaardige typen fietsvoorzieningen.

De beleidsuitgangspunten zijn:

Hoofdfietsnetwerk is uitgangspunt bij nieuwe of her te ontwikkelen gebieden

Realisatie van ontbrekende schakels:

De aanleg van enkele grootschalige kunstwerken (bruggen en tunnels) met bijbehorende toegangswegen en enkele andere aanvullingen in het fietsnetwerk zullen leiden tot areaal uitbreiding van de fietsvoorzieningen.

Afweging fietspaden / fietsstroken / fietsstraten / menging:

Belangrijk is dat het hoofdfietsnetwerk bestaat uit een logische en consistente indeling in typen fietsvoorzieningen (fietspaden, -stroken, straten, menging). Waar mogelijk moet gekozen worden voor vrijliggende fietspaden

Op basis van een keuzeschema in het fietsactieplan is gekeken op welke fietsroutes aanpassing van de infrastructuur wenselijk is door het upgraden van fietsvoorzieningen door omzetten van fietsstroken in fietspaden, aanleg fietsstroken en de realisatie van fietsstraten.

Uit Fietsactieplan ll is hiervoor een bijdrage van € 440.000,- beschikbaar gesteld.

Beleidsuitgangspunten in materiaalkeuze en onderhoud zijn:

· Fietspaden in asfalt.

Geasfalteerde fietspaden zijn comfortabeler voor de fietser. Daarnaast zijn geasfalteerde fietspaden beter te onderhouden. De aanlegkosten zijn wel duurder. Er moet dan ook naar worden gestreefd fietspaden waar mogelijk in asfalt uit te voeren. Op diverse wegen wordt deze omzetting de komende jaren gerealiseerd in het kader van het onderhoudspogramma (De meerjarenplanning 2005 – 2009)

· Fietsstroken in rood asfalt.

De meeste fietsstroken in Delft zijn uitgevoerd in rode verharding. Omdat het comfort van asfalt veel beter is dan het comfort van de standaard kleine klinkers is het streven om fietsstroken en fietspaden buiten het historische centrum van Delft in asfalt uit te voeren. Op dit moment bestaat het grootste gedeelte van de rode laag op fietsstroken nog uit een coating. Bij onderhoudswerkzaamheden zal de coating in de komende jaren vervangen moeten worden door een rode asfaltlaag die duurzamer is.

Voor de komende jaren (2005 t/m 2010) zijn in het onderhoudsprogramma diverse wegvakken opgenomen om omgezet te worden in rood asfalt (tenzij het in de toekomst 30 km/uur gebied wordt).

De meerkosten worden uit Fietsactieplan ll betaald. De meerkosten zullen naar schatting € 350.000,- bedragen.

· Fietsvoorzieningen binnenstad met gebakken rode zware klinkers.

In het historische centrum van Delft worden om esthetische redenen op fietsvoorzieningen gebakken (rode of zwarte) zware klinkers toegepast.

· Fietsroken en fietspaden op kruisingen in rood doorzetten indien in de voorrang.

Op hoofdfietsroutes dient het rode asfalt van fietsstroken te worden doorgezet op kruispunt waar de fietser voorrang heeft. De komende jaren moeten fietspaden van 2 meter voor tot 2 meter na kruispunten in de richting waar fietsers voorrang hebben, in rood worden uitgevoerd.

In het kader van het Fietsactieplan worden de kruispunten aangepakt. Dit wordt zoveel mogelijk meegenomen in het kader van het Onderhoudsprogramma. Vanuit het Fietsactieplan is aanvullend budget beschikbaar van € 65.000,- om het rood op de kruispunten door te zetten.

· Meting comfort.

Met de uitvoering van Fietsactieplan I en de EZH bijdragen is met name de kwaliteit van het wegdek verbeterd. Toch blijft ook comfort in Fietsactieplan II een aandachtspunt.

Met behulp van een meetfiets kan inzicht worden verkregen in het comfort (vlakheid, trillingen, oneffenheden) van de fietspaden en fietsstroken. Deze fietscomfortmeting is een zeer effectieve meting om vast te stellen hoe het is geteld met de kwaliteit van onze fietspaden.

In het fietsactieplan II wordt voorgesteld hiervoor € 20.000,- ter beschikking te stellen.

Het resultaat van genoemde onderzoek zal opgenomen worden in het beheersysteem om zodoende een beter inzicht te verkrijgen in het gedrag van de kwaliteit van de verharding.

De diverse maatregelen uit het fietsactieplan hebben tot gevolg dat het areaal aan fietspaden wordt uitgebreid. De grote van de uitbreidingen zijn nu nog niet exact bekend maar voor het onderhoud impliceert dat wel een jaarlijks extra benodigd onderhoudsbudget van gemiddeld € 11.500,- per ha.

Het structureel op een hoger peil houden van de kwaliteit (met name het comfort) van de fietsinfrastructuur betekend concreet dat er bijvoorbeeld ipv eens in de 15 jaar nu eens in de 10 jaar groot onderhoud aan de paden moet plaatsvinden. Dit heeft tot gevolg dat het gemiddeld benodigde onderhoudsbudget hiervoor zal stijgen tot ca. € 13.500,- per ha/jaar.

Op basis van het huidige areaal aan fietsinfrastructuur van ca. 24 ha betekend dat een extra benodigd onderhoudbudget van ca. € 50.000,- /jaar. Dit budget is vooralsnog niet opgenomen in de onderhoudsbegroting.

4 Meerjaren behoefte onderhoud

4.1 Normbudget

Het normbudget geeft de benodigde middelen aan welke nodig zijn om het wegennet tot in lengte van jaren op het gewenste niveau te handhaven. Het normbudget is opgebouwd uit een cyclusbedrag en een bedrag voor dagelijks onderhoud.

Het cyclusbedrag is geeft de benodigde middelen aan gebaseerd op het areaal en op de cycluskosten van de verschillende wegtypes en verhardingssoorten. Het cyclusbedrag bevat zowel de kosten voor groot onderhoud als kosten voor totale reconstructie na de levensduur. Ook de administratieveposten en beleid en beheer maken onderdeel uit van de cycluskosten.

Dagelijks onderhoud omvat onderhoudsmaatregelen die lokaal, over een beperkt gedeelte van het wegvak worden uitgevoerd en het omvat het directe onderhoud (calamiteiten). Dagelijks onderhoud is erop gericht de verharding in goede staat te houden. Als er feitelijk te weinig geld beschikbaar is voor groot onderhoud dan zal het benodigde budget voor dagelijks onderhoud stijgen.

De benodigde middelen voor dagelijks onderhoud worden vastgesteld als een percentage (volgens kengetallen van het CROW) van het cyclusbedrag (exclusief materiaalvervanging). Het percentage verschilt per verhardingstype en per wegtype.

	Cyclusbedrag	Dagelijks onderhoud		Normbudget
Asfaltverhardingen	€ 1.284.000,-	10 %	€ 128.400,-	€ 1.412.400,-
Elementenverhardingen	€ 3.838.000,-	15 %	€ 409.250,-	€ 4.247.250,-
Totaal	€ 5.122.000,-		€ 537.650,-	€ 5.659.650,-

Tabel: Het normbudget (prijspeil 2005) en verdeling naar verhardingssoort

Het normbudget (prijspeil 2005) is bepaald op € 5.660.000,-. (€ 18.560,-/ha)

4.2 Meerjarenplanning

Met behulp van het vernieuwde programma “VIAVIEW” is een planning opgesteld, op basis van de actuele onderhoudstoestand per juni 2005, voor de periode van ca. 8 jaar.

Daaruit volgt dat om het achterstallige onderhoud weg te werken en vervolgens een voldoende kwaliteitsniveau “Basis” ( R ) te bereiken het nodig is om gemiddeld (over de beschouwde periode) ca. € 4,1 miljoen aan daadwerkelijk onderhoud te investeren.

	Groot onderhoud	Dagelijks onderhoud	Onderhoudbehoefte
Asfaltverhardingen	€ 1.654.000,-	€ 89.000,-	€ 1.743.000,-
Elementenverhardingen	€ 2.042.000,-	€ 312.000,-	€ 2.354.000,-
Totaal	€ 3.696.000,-	€ 401.000,-	€ 4.097.000,-

Tabel: Het benodigde onderhoudsbudget (prijspeil 2005) en verdeling naar verhardingssoort

op basis planning “VIAVIEW”

Het betreft hier dus alleen de benodigde middelen voor het onderhoud aan wegen. Financiële bijdragen uit nieuwe ontwikkelingen/beleid zijn hierin niet meegenomen.

Groot onderhoud, eventueel gecombineerd met herinrichting en/of rioolvervanging, staat gepland voor o.a. de volgende asfaltwegen: Westlandseweg / Ruys de Beeren Brouckstr / Schoemakerstraat / Oostplantsoen / Krakeelpolderweg / Hof van Delftlaan / Rotterdamseweg-Julianalaan-M.de Ruyterweg / Vrijenbanselaan; en de volgende grote klinkerwegen: Oosterstraat / Achterom / Dertienhuizen / St. Agathaplein / Verwersdijk / Egyptelaan / Suezsingel / Roland Holstlaan / Brahmslaan / Griegstraat.

4.3 Bezuinigingstaakstelling

In het kader van de algehele bezuinigingen op de gemeente begroting heeft ook de onderhoudsbegroting Wegen Straten en Pleinen een bezuinigingstaakstelling gekregen.

Bezuinigingen op het onderhoudsbudget hebben direct tot gevolg dat de achterstand van onderhoud niet kan worden weggewerkt en waarschijnlijk zelfs groter wordt. Door echter een extra investeringsimpuls te geven aan het begin van een vastgestelde periode kan het onderhoudsniveau zodanig worden verhoogd dat in de jaren daarna op het jaarlijkse budget kan worden bezuinigd en toch het gemiddelde onderhoudsniveau kan worden gehandhaafd.

Met behulp van het programma “VIAVIEW” is becijferd dat, over een periode van 8 jaar, bij een structurele bezuiniging van € 170.000,-/jaar en een extra investeringsimpuls in de komende drie jaar van totaal € 1.000.000,- het achterstallig onderhoud na 8 jaar is weggewerkt en gemiddeld een “Basis” ( R ) kwaliteitsniveau zal worden bereikt.

Concreet betekent dat een besparing van € 360.000,-. Na deze periode zal het onderhoudbudget weer op peil gebracht moeten worden of een extra investeringsimpuls moeten worden gegeven om achterstanden te voorkomen.

Van de structurele bezuinigingen zal € 120.000,- worden bezuinigd op groot onderhoud en de resterende € 50.000,- op het Wijkonderhoudteam (reparatieteam).

Besparingen ten gevolge van het huidige gunstige aanbestedingsklimaat zijn in de bezuinigingsvoorstellen opgenomen.

In de programmabegroting 2006 wordt voorgesteld € 170.000,-/jaar structureel te bezuinigen en daarbij een extra investeringsimpuls te geven van totaal € 1.000.000,- in de komende twee jaar. Deze bezuiniging is reeds verwerkt in de begroting 2006.

5 Budget en financiering

5.1 Begroting 2006

In de begrotingsopzet zal komend jaar een duidelijke scheiding worden aangebracht tussen administratieve posten, beheer en beleid, groot onderhoud en dagelijks onderhoud conform de beheersystematiek waarbij de scheiding tussen asfalt- en elementenverhardingen gehandhaafd blijft. Op basis hiervan is de concept-begroting 2006 (zie bijlage 1) verdeeld in onderstaande posten.

Groot onderhoud asfalt	€ 865.424,-
Groot onderhoud teerhoudend asfalt verwijderen en reinigen	€ 203.600,-
Groot onderhoud elementverharding	€ 1.656.376,-
Groot onderhoud Wijkonderhoudploeg (elementen)	€ 880.608,-
Dagelijks onderhoud asfalt	€ 58.376,-
Dagelijks onderhoud elementenverharding	€ 133.854,-
Dagelijks onderhoud Wijkonderhoudteam (Reparatie)	€ 862.548,-
Beleid en beheer	€ 317.758,-
Administratieve posten (o.a. kapitaalslasten)	€ 897.923,-
Overige	€ 14.772,-
Totaal begroting	€ 5.891.239,-

Tabel: Aangepaste indeling concept-begroting Wegen Straten Pleinen 2006 (product 5002)

De toedeling van de middelen per begrotingspost sluit nog niet aan bij de planning uit paragraaf 4.2. De planning geeft aan dat er veel meer middelen moeten worden besteed aan het onderhoud van asfaltverhardingen. Te weinig (preventief) onderhoud aan asfaltverhardingen zal leiden tot versnelde degeneratie met als gevolg dat de weg eerder geheel opnieuw moet worden opgebouwd (rehabilitatie).

Gestreefd wordt de verdeling van de budgetten beter aan te laten sluiten op de vraag.

De totale begroting 2006 voor Wegen Straten pleinen bedraagt € 5.891.239,-.

Van de post Wijkonderhoudteam wordt ca. 65% (€ 560.656,-) besteed aan dagelijks onderhoud wegen, de overige 35% (€ 301.892,-) betreft dagelijks onderhoud niet wegonderhoud betreffend.

Totaal is aan wegonderhoud gerelateerd dagelijks onderhoud € 752.886,- (13%) begroot en aan groot onderhoud € 3.606.010,- (61%).

In de begroting is het percentage dagelijks onderhoud t.o.v. groot onderhoud een stuk hoger dan de gemiddelde CROW-normen aangeven (21% ipv gemiddeld 13%).

Het uitvoeren van veel dagelijks onderhoud heeft tot gevolg dat de kwaliteit van de verharding alleen maar in stand wordt gehouden maar zal niet leiden tot kwaliteitsverbetering.

De kapitaalslasten voortvloeiend uit de extra investeringsimpuls en het beschikbaar gestelde budget voor geluidsreducerend asfalt zijn verwerkt in de administratieve posten.

5.2 Dekkingsvoorstel jaarlijks onderhoud

De dekking voor de gemiddeld jaarlijks benodigde gelden voor de uitvoering van het klein- en groot-onderhoud wordt gevonden in de begroting Wegen, Straten en Pleinen.

Jaar van uitvoering	2006	2007	2008	2009	2010
Groot onderhoud	€ 3.696.000	€ 3.696.000	€ 3.696.000	€ 3.696.000	€ 3.696.000
Dagelijks onderhoud	€ 401.000	€ 401.000	€ 401.000	€ 401.000	€ 401.000
Teerhoudend asfalt	€ 203.600	€ 203.600	€ 203.600	€ 203.600	€ 203.600
Beleid en beheer	€ 317.758	€ 316.222	€ 315.431	€ 314.755	€ 314.755
Administratieve posten	€ 897.923	€ 864.421	€ 826.421	€ 771.857	€ 771.857
Overige	€ 14.772	€ 14.772	€ 14.772	€ 14.772	€ 14.772
Wijk onderhoudsteam (reparatie 35%)	€ 301.892	€ 300.308	€ 298.841	€ 295.877	€ 295.877
Raming uitvoering	€ 5.832.945	€ 5.796.323	€ 5.756.065	€ 5.697.861	€ 5.697.861
onderhoud wegen	€ 5.832.945	€ 5.796.323	€ 5.756.065	€ 5.697.861	€ 5.697.861
Dekking uit onderhoudsbegroting	€ 5.891.239	€ 5.758.916	€ 5.707.886	€ 5.660.765	€ 5.660.765
Naar Voorziening Beheer Openbare Ruimte	€ 58.294	-€ 37.407	-€ 48.179	-€ 37.096	-€ 37.096

Tabel: Dekkingsvoorstel onderhoud wegen 2006, 2007, 2008, 2009 en 2010. (excl. indexering)

Het dekkingsvoorstel geeft aan dat de eerst komende jaren geen grote dekkingsoverschotten of tekorten te verwachten zijn. Op iets langere termijn lijkt er een structureel licht dekkingstekort te ontstaan

De eerst komende jaren zullen de overschotten en te korten worden vereffend uit de Voorziening Beheer Openbare Ruimte.

De begin 2006 in te voeren begrotingswijziging van ca. € 62.000,-- i.v.m. het overhevelen van het budget verkeersmaatregelen, is niet in bovenstaande tabel verwerkt.

In de programmabegroting 2006 wordt voorgesteld voor de komende jaren de onderstaande kredieten ter beschikking te stellen.

Jaar van uitvoering	2006	2007	2008	2009	2010
Krediet investeringsimpuls grootonderhoud	€ 500.000	€ 500.000
Krediet geluidsarm asfalt	€ 70.000	€ 70.000	€ 70.000	€ 70.000

Tabel: Ter beschikking gestelde kredieten onderhoud wegen 2006, 2007, 2008, 2009 en 2010.

6 Conclusies

Een extra investeringsimpuls van € 1.000.000 zal de komende jaren deze verschuiving stoppen en ombuigen om zo een evenwichtigere verdeling te creëren tussen de verschillende kwaliteitsniveaus. Dit leidt tot een verhoging van de gemiddelde kwaliteit en voorkomt de vorming van achterstallig onderhoud.

De afgelopen jaren zijn veel van de beschikbare middelen gebruikt om het achterstallige onderhoud weg te werken. De hoeveelheid achterstallig onderhoud is daardoor sterk verminderd.

Door extra financiële inspanningen (FAP I) is de kwaliteit van de Vrijliggende Rijwielpaden flink toegenomen.

De gemiddelde kwaliteit van de verhardingen in de binnenstad is de afgelopen jaren juist afgenomen. Ondanks de recente herbestratingen blijft het moeilijk een aanvaardbaar kwaliteitsniveau te bewerkstelligen. Smalle straten (veel spoorvorming) en de hoge grondwaterstand spelen daarbij een rol. Een rol in de kwaliteitsbeoordeling spelen ook zeker de vele verzakkingen bij afsluiterpotjes van de nutsbedrijven die in de binnenstad vaak in de rijweg liggen. Begin 2005 is met de nutsbedrijven overeen gekomen dat de huisafsluiters van gas en water onder de elementen verharding mogen worden weggewerkt.

Recente herstraatwerkzaamheden aan een aantal grote straten zijn nog niet verwerkt in de kwaliteitscijfers.

Op dit moment is het beheersysteem niet afgesteld op een hogere intensiteit van onderhoud in de binnenstad.

Het totaal aantal klachten is de laatste jaren gemiddeld met ca 30 % afgenomen, een trend die overeenkomt met de afname van het achterstallige onderhoud.

Gemiddeld wordt ca. 75% van de klachten binnen de vastgestelde termijn afgehandeld.

De laatste bijstelling van het areaal heeft plaatsgevonden in 2003. Hierna is het areaal toegenomen met 1 ha tot 305 ha. Komende jaren zijn nog aanzienlijke areaal uitbreidingen te verwachten door de realisatie van enkele grote bouwlocaties.

In de nieuwe systematiek worden de normen niet meer uitgedrukt in een kwaliteitscijfer, maar in termen van kwaliteitsniveaus: Sober(R-), Basis(R), Goed(R+) en Uitstekend(R++).

Uitgangspunt daarbij is te streven naar een kwaliteitsniveau dat minimaal gelijk moet zijn aan “Basis” (R).

Jaarlijks is ca. € 200.000 beschikbaar ter dekking van de extra kosten voor het verwijderen en reinigen van TAG.

De verantwoordelijkheid voor het beheer en onderhoud en het budget worden overgeheveld naar de onderhoudsafdeling.

Bij een aantal drukke (doorgaande) wegen is het wenselijk dat er geluidarm asfalt wordt toepast. Indien wordt ingestemd met deze beleidswijziging betekent dat uiteindelijk een extra investering van € 980.000,- en een structurele verhoging van de onderhoudsbegroting van € 140.000,-. Vooruitlopend op het vast te stellen beleid over de toepassing van geluidsarm asfalt wordt in de programmabegroting 2006 voorgesteld een krediet beschikbaar te stellen van € 70.000,- in elk van de jaren 2006 t/m 2009 en de onderhoudsbegroting in 2009 structureel met € 25.000,- te verhogen.

Na integrale afstemming met beleids- en onderhoudsafdelingen wordt het groot onderhoud tezamen met projecten in de openbare ruimte vastgelegd in een meerjaren uitvoeringsplanning.

Het afstemmen van werkzaamheden kost tijd wat er toe kan leiden dat de geplande productie niet wordt gehaald.

Invoering van de nieuwe wegencategorisering volgens het LVVP en de daarbij gewenste verkeerssituaties hebben tot gevolg dat diverse wegen omgebouwd worden naar de bij de nieuwe wegcategorie behorende kenmerken. In het onderhoudsbudget wegen is géén ruimte voor versneld onderhoud bij aanpassingen tgv de invoering van het LVVP, behoudens voor wegen die op korte termijn aan groot onderhoud toe zijn.

Het normbudget geeft de benodigde middelen aan welke nodig zijn om het wegennet tot in lengte van jaren op het gewenste niveau te handhaven en bedraagt € 5.660.000,-.

Om het achterstallige onderhoud weg te werken en vervolgens een voldoende kwaliteitsniveau “Basis” ( R ) te bereiken is het nodig om gemiddeld (over de beschouwde periode van 8 jaar) ca. € 4,1 miljoen aan daadwerkelijk onderhoud te investeren.

In de programmabegroting 2006 wordt voorgesteld € 170.000,-/jaar structureel te bezuinigen op het onderhoud en daarbij een extra investeringsimpuls te geven van totaal € 1.000.000,- in de komende twee jaar.

Gestreefd moet worden bij de volgende begrotingsopzet de verdeling van de budgetten en naamgeving beter aan te laten sluiten op de vraag.

De verdeling van de begrotingsposten groot versus dagelijks onderhoud en elementenverharding versus asfalt zijn niet conform de vraag op basis van de actuele onderhoudstoestand. Er moeten meer middelen worden besteed aan het onderhoud van asfaltverhardingen.Te weinig (preventief) onderhoud aan asfaltverhardingen zal leiden tot versnelde degeneratie met als gevolg dat de weg eerder geheel opnieuw moet worden opgebouwd (rehabilitatie).

In de begroting is het percentage dagelijks onderhoud t.o.v. groot onderhoud een stuk hoger dan de gemiddelde CROW-normen aangeven (21% ipv gemiddeld 13%). Het uitvoeren van veel dagelijks onderhoud heeft tot gevolg dat de kwaliteit van de verharding alleen maar in stand wordt gehouden maar zal niet leiden tot kwaliteitsverbetering.

Het dekkingsvoorstel geeft aan dat de eerst komende jaren géén grote dekkingsoverschotten of tekorten te verwachten zijn. Op iets langere termijn lijkt er een structureel licht dekkingstekort te ontstaan

De eerst komende jaren zullen de overschotten en te korten worden vereffend uit de Voorziening Beheer Openbare Ruimte.

Bijlage 1

Uit de concept productenraming 2006



Deelopdracht	Project	Activiteit	2006	2007	2008	2009
62101100 - Adm.posten wegen, straten en pleinen	10635 - Kapitaallasten wegen en straten	461000 - Afschrijving algemene dienst	-478.861	-470.427	-455.765	-431.627
		461001 - Rente algemene dienst	-385.298	-360.331	-337.090	-306.765
		461010 - Afschrijving bedrijfsmiddelen	1	0	0	0
		461011 - Rente bedrijfsmiddelen	0	0	0	0
	Totaal 10635 - Kapitaallasten wegen en straten		-864.159	-830.758	-792.855	-738.392
	10643 - Vaste kosten wegen	462130 - Doorber. huisvesting terreinen	-5.529	-5.428	-5.331	-5.230
	Totaal 10643 - Vaste kosten wegen		-5.529	-5.428	-5.331	-5.230
	21073 - Dijk- en polderlasten O.R.T.B. en div.	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-28.235	-28.235	-28.235	-28.235
	Totaal 21073 - Dijk- en polderlasten O.R.T.B. en div.		-28.235	-28.235	-28.235	-28.235
	21074 - Spoorwegonderdoorgang A.V.P.	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-1.740	-1.740	-1.740	-1.740
	Totaal 21074 - Spoorwegonderdoorgang A.V.P.		-1.740	-1.740	-1.740	-1.740
	21075 - Bijdrage onderhoud spoorwegviaduct NS	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-13.032	-13.032	-13.032	-13.032
	Totaal 21075 - Bijdrage onderhoud spoorwegviaduct NS		-13.032	-13.032	-13.032	-13.032
	22199 - Beheerplannen tbv wegen	462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-53.770	-53.484	-53.337	-53.248
	Totaal 22199 - Beheerplannen tbv wegen		-53.770	-53.484	-53.337	-53.248
	22206 - Planvoorbereiding tbv wegen	462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-59.443	-59.143	-58.974	-58.882
		462003 - Uren buitendienst algemeen	-8.117	-8.076	-8.053	-8.040
	Totaal 22206 - Planvoorbereiding tbv wegen		-67.560	-67.219	-67.027	-66.922
	22213 - Werkbudget Civiel ivm kabels/leidingen	462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-76.528	-76.153	-75.960	-75.784
	Totaal 22213 - Werkbudget Civiel ivm kabels/leidingen		-76.528	-76.153	-75.960	-75.784
	26755 - BPM wegen	462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-81.607	-81.172	-80.975	-80.826
	Totaal 26755 - BPM wegen		-81.607	-81.172	-80.975	-80.826
	26939 - Bestraten en vernieuwen straten	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-188.843	-188.843	-188.843	-188.843
	Totaal 26939 - Bestraten en vernieuwen straten		-188.843	-188.843	-188.843	-188.843
	26940 - Asfalteren hoofdwegen	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-261.553	-261.553	-261.553	-261.553
	Totaal 26940 - Asfalteren hoofdwegen		-261.553	-261.553	-261.553	-261.553
	26941 - Asfalteren busroutes	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-156.528	-156.528	-156.528	-156.528
	Totaal 26941 - Asfalteren busroutes		-156.528	-156.528	-156.528	-156.528
	26942 - Voetgangersvoorzieningen	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-22.217	-22.217	-22.217	-22.217
	Totaal 26942 - Voetgangersvoorzieningen		-22.217	-22.217	-22.217	-22.217
	26943 - Werktuigen + gereedschappen Wegen	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-9.089	-9.089	-9.089	-9.089
	Totaal 26943 - Werktuigen + gereedschappen Wegen		-9.089	-9.089	-9.089	-9.089
	26944 - Vervanging keetwagens	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-4.039	-4.039	-4.039	-4.039
	Totaal 26944 - Vervanging keetwagens		-4.039	-4.039	-4.039	-4.039
	26945 - Vervanging kleine containers	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-3.030	-3.030	-3.030	-3.030
	Totaal 26945 - Vervanging kleine containers		-3.030	-3.030	-3.030	-3.030
	27181 - Stelpost bezuiniging IB / SB afstemming	400001 - Stelpost bezuinigingen PB 2005	30.000	30.000	30.000	30.000
	Totaal 27181 - Stelpost bezuiniging IB / SB afstemming		30.000	30.000	30.000	30.000
Totaal 62101100 - Adm.posten wegen, straten en pleinen			-1.807.459	-1.772.520	-1.733.791	-1.678.708
62101101 - Elementenverharding	20209 - Beschikbaar budget elementenverharding	430001 - Uitzendkrachten	-143.714	-143.714	-143.714	-143.714
		434990 - Overige goederen en dienstverlening	-462.950	-457.860	-457.860	-457.860
		462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-131.544	-130.900	-130.568	-130.266
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-574.830	-572.015	-570.567	-569.244
		462710 - Doorber. Skidsters	-14.324	-14.173	-13.999	-12.857
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-4.929	-4.615	-4.534	-4.073
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-8.355	-8.205	-7.991	-7.757
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-13.261	-15.657	-13.813	-13.492
	Totaal 20209 - Beschikbaar budget elementenverharding		-1.353.907	-1.347.139	-1.343.046	-1.339.263
	21078 - Puinafvoer De Staal	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-89.261	-89.261	-89.261	-89.261
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-3.730	-3.663	-3.568	-3.463
	Totaal 21078 - Puinafvoer De Staal		-92.991	-92.924	-92.829	-92.724
	21092 - Onderhoud afzethekken	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-6.517	-6.517	-6.517	-6.517
	Totaal 21092 - Onderhoud afzethekken		-6.517	-6.517	-6.517	-6.517
	21095 - Gehandicapten voorziening wegen	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-26.033	-26.033	-26.033	-26.033
	Totaal 21095 - Gehandicapten voorziening wegen		-26.033	-26.033	-26.033	-26.033
	21098 - Herstel van schade	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-4.329	-4.329	-4.329	-4.329
	Totaal 21098 - Herstel van schade		-4.329	-4.329	-4.329	-4.329
	26104 - rationeel wegbeheer	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		461010 - Afschrijving bedrijfsmiddelen	0	0	0	0
		461011 - Rente bedrijfsmiddelen	1	0	0	0
		462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-178.803	-177.928	-177.477	-177.066
	Totaal 26104 - rationeel wegbeheer		-187.460	-186.585	-186.134	-185.723
	27567 - Bez. 2006-Overheadkosten formatieplaats	400000 - Niet in te delen uitgaven	14.745	14.745	14.745	14.745
	Totaal 27567 - Bez. 2006-Overheadkosten formatieplaats		14.745	14.745	14.745	14.745
Totaal 62101101 - Elementenverharding			-1.656.492	-1.648.782	-1.644.143	-1.639.844
62101102 - Asfalteringen	20210 - Beschikbaar budget asfaltverharding	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-315.647	-234.207	-234.207	-234.207
		462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-13.754	-13.687	-13.652	-13.620
	Totaal 20210 - Beschikbaar budget asfaltverharding		-329.401	-247.894	-247.859	-247.827
	21091 - Onderhoud tram en busbaan 50%	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-75.150	-75.150	-75.150	-75.150
		462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-5.502	-5.475	-5.461	-5.448
	Totaal 21091 - Onderhoud tram en busbaan 50%		-80.652	-80.625	-80.611	-80.598
	21101 - Asfaltwegen reparatie werkzaamheden	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-34.719	-34.719	-34.719	-34.719
		462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-23.657	-23.541	-23.482	-23.427
	Totaal 21101 - Asfaltwegen reparatie werkzaamheden		-58.376	-58.260	-58.201	-58.146
	26808 - Teerhoudend asfalt verwijderen/reinigen	434920 - Afvoer/stort/verwerking van afval	-203.600	-203.600	-203.600	-203.600
	Totaal 26808 - Teerhoudend asfalt verwijderen/reinigen		-203.600	-203.600	-203.600	-203.600
	27668 - Onderhoud geluidsarm asfalt	434990 - Overige goederen en dienstverlening	0	0	0	-25.000
	Totaal 27668 - Onderhoud geluidsarm asfalt		0	0	0	-25.000
Totaal 62101102 - Asfalteringen			-672.029	-590.379	-590.271	-615.171
62101103 - Wijkservice	21106 - Graffiti verwijderen racistische leuzen	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-12.986	-12.986	-12.986	-12.986
	Totaal 21106 - Graffiti verwijderen racistische leuzen		-12.986	-12.986	-12.986	-12.986
	21107 - Wijkservice	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-14	-14	-14	-14
		462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-69.926	-69.583	-69.407	-69.246
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-681.083	-677.748	-676.032	-674.465
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-60.526	-56.669	-55.682	-50.007
		462712 - Doorber. Serviceteamauto's	-30.558	-33.149	-32.341	-31.475
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-4.663	-4.578	-4.460	-4.329
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-2.792	-3.297	-2.908	-2.840
	Totaal 21107 - Wijkservice		-849.562	-845.038	-840.844	-832.376
	26105 - rep. Wijk 11	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-78.178	-77.795	-77.598	-77.418
		462710 - Doorber. Skidsters	-1.433	-1.417	-1.400	-1.285
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-887	-831	-817	-733
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-933	-916	-892	-866
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-628	-742	-655	-639
	Totaal 26105 - rep. Wijk 11		-90.716	-90.358	-90.019	-89.598
	26106 - rep. Wijk 12	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-75.228	-74.860	-74.670	-74.497
		462710 - Doorber. Skidsters	-1.433	-1.417	-1.400	-1.285
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-887	-831	-817	-733
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-933	-916	-892	-866
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-628	-742	-655	-639
	Totaal 26106 - rep. Wijk 12		-87.766	-87.423	-87.091	-86.677
	26107 - rep. Wijk 13	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-75.228	-74.860	-74.670	-74.497
		462710 - Doorber. Skidsters	-1.433	-1.417	-1.400	-1.285
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-887	-831	-817	-733
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-933	-916	-892	-866
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-628	-742	-655	-639
	Totaal 26107 - rep. Wijk 13		-87.766	-87.423	-87.091	-86.677
	26108 - rep. Wijk 14	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-75.228	-74.860	-74.670	-74.497
		462710 - Doorber. Skidsters	-1.433	-1.417	-1.400	-1.285
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-887	-831	-817	-733
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-933	-916	-892	-866
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-628	-742	-655	-639
	Totaal 26108 - rep. Wijk 14		-87.766	-87.423	-87.091	-86.677

	26109 - rep. Wijk 16	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-4.329	-4.329	-4.329	-4.329
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-37.614	-37.430	-37.335	-37.248
		462710 - Doorber. Skidsters	-716	-709	-700	-643
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-443	-416	-408	-367
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-466	-458	-446	-433
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-307	-362	-320	-313
	Totaal 26109 - rep. Wijk 16		-43.875	-43.704	-43.538	-43.333
	26110 - rep. Wijk 22	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-75.228	-74.860	-74.670	-74.497
		462710 - Doorber. Skidsters	-1.433	-1.417	-1.400	-1.285
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-887	-831	-817	-733
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-933	-916	-892	-866
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-628	-742	-655	-639
	Totaal 26110 - rep. Wijk 22		-87.766	-87.423	-87.091	-86.677
	26111 - rep. Wijk 23	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-75.228	-74.860	-74.670	-74.497
		462710 - Doorber. Skidsters	-1.433	-1.417	-1.400	-1.285
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-887	-831	-817	-733
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-933	-916	-892	-866
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-628	-742	-655	-639
	Totaal 26111 - rep. Wijk 23		-87.766	-87.423	-87.091	-86.677
	26112 - rep. Wijk 24	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-75.228	-74.860	-74.670	-74.497
		462710 - Doorber. Skidsters	-1.433	-1.417	-1.400	-1.285
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-887	-831	-817	-733
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-933	-916	-892	-866
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-628	-742	-655	-639
	Totaal 26112 - rep. Wijk 24		-87.766	-87.423	-87.091	-86.677
	26113 - rep. Wijk 25	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-75.228	-74.860	-74.670	-74.497
		462710 - Doorber. Skidsters	-1.433	-1.417	-1.400	-1.285
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-887	-831	-817	-733
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-933	-916	-892	-866
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-628	-742	-655	-639
	Totaal 26113 - rep. Wijk 25		-87.766	-87.423	-87.091	-86.677
	26114 - rep. Wijk 26,27	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-4.329	-4.329	-4.329	-4.329
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-37.614	-37.430	-37.335	-37.248
		462710 - Doorber. Skidsters	-716	-709	-700	-643
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-443	-416	-408	-367
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-466	-458	-446	-433
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-321	-379	-334	-327
	Totaal 26114 - rep. Wijk 26,27		-43.889	-43.721	-43.552	-43.347
	26115 - rep. Wijk 28,29	434990 - Overige goederen en dienstverlening	-8.657	-8.657	-8.657	-8.657
		462004 - Uren buitendienst verzw. omstandigh.	-75.228	-74.860	-74.670	-74.497
		462710 - Doorber. Skidsters	-1.433	-1.417	-1.400	-1.285
		462711 - Doorber. Servicewagens / wegen	-887	-831	-817	-733
		462713 - Doorber. Mercedes Benz BB-LT-98	-933	-916	-892	-866
		462714 - Doorber. trilwals + trilplaat	-628	-742	-655	-639
	Totaal 26115 - rep. Wijk 28,29		-87.766	-87.423	-87.091	-86.677
	26116 - Toezicht klein onderh straten wegen en	462001 - Uren kantoorpersoneel algemeen	-12.104	-12.044	-12.014	-11.986
	Totaal 26116 - Toezicht klein onderh straten wegen en		-12.104	-12.044	-12.014	-11.986
Totaal 62101103 - Wijkservice			-1.755.260	-1.747.235	-1.739.681	-1.727.042
Eindtotaal			-5.891.239	-5.758.916	-5.707.886	-5.660.765