Op
25 november 2003 sprak u de intentie uit te willen meewerken aan de uitvoering
van het pilotproject “Boeren voor Natuur” in de Polder van Biesland. Deze intentie laat zich nu vertalen in een
concreet verzoek aan de gemeente Delft ook financieel te participeren in het
project. Op hoofdlijnen beschrijft deze nota de doelstelling van het project en
de stand van zaken op dit moment. Dit resulteert in het voorstel de
gemeenteraad te verzoeken een bijdrage aan het project te verlenen van € 130.000,--. In bijgevoegd gebiedsdocument
“Boeren voor Natuur in de polder van Biesland” treft u een uitvoerige
beschrijving aan van de pilot.
Inleiding.
De
polder van Biesland maakt onderdeel uit van een grote groene enclave die zich
uitstrekt van Delft tot Zoetermeer; ze vormt een schakel tussen het gebied van
de Delftse Hout en de Bieslandse Bovenpolder aan de westkant en het
Dobbeplas-Balijgebied aan de oostkant. In het gebied bevindt zich nog slechts
één volwaardig melkveebedrijf dat in 1997 is overgegaan op volledige
biologische bedrijfsvoering. Het besef groeide dat het bedrijf als laatste
melkveehouderij in dit gebied steeds meer een bijzondere maatschappelijke
positie ging innemen. Als beheerder van de groene enclave voelden de
bedrijfsvoerders zich verantwoordelijk om de unieke kwaliteit van het gebied te
handhaven en te herstellen en het aantrekkelijk en toegankelijk te maken voor
de omwonenden. Het resultaat is een fraai en gevarieerd gebied, waar koeien,
wandelaars en weidevogels gezamenlijk van profiteren. Het project “Boeren voor
Natuur” beoogt samen met andere maatschappelijke organisaties vormen van
waarderings- en financieringssystematieken te ontwikkelen die een invulling
kunnen geven aan (publieke) groene diensten. Een bestuurlijk overleg geeft
sturing aan het proces; namens de gemeente Delft heeft wethouder Torenstra zitting in de stuurgroep.
Natuurgericht
landbouwbedrijf.
De
visie van “Boeren voor Natuur” richt zich op een duurzame invulling van het
landelijk gebied, door boeren een grotere rol te geven in het beheer van natuur
en landschap. Natuur, landschap en waterbeheer zullen in de toekomst een nog
grotere rol gaan spelen op het bedrijf. Ook zal het agrarische bedrijf meer
betekenis gaan krijgen voor de recreatie. Het inkomen dat uit de
landbouwproductie komt, zal dalen; het inkomen voor het leveren van
maatschappelijke diensten groeit. Bedrijfseconomisch gezien gaat het bedrijf er
op vooruit, hetgeen nodig is voor een duurzaam toekomstperspectief.
Deze
natuurgerichte bedrijfsvoering vraagt een aanpassing van de huidige
bedrijfsstructuur. De omschakeling van biologisch naar natuurgericht
melkveebedrijf betekent dat het bedrijf de aanvoer van voerdermiddelen en
meststoffen geheel moet staken. Het bedrijf zal als gevolg daarvan geheel
extensiveren. Voerproductie zal op het eigen terrein moeten worden geteeld,
zonder dat dit ten koste gaat van het landschap. Deze omstandigheden hebben tot
gevolg dat de veestapel aanzienlijk zal inkrimpen (van 130 naar zo’n 80 stuks
melkvee). De jaarlijks melkproductie daalt van ruim 680.000 kg naar ca 415.000
kg. De mestproductie zal hierdoor echter ook afnemen.
Na
omschakeling in het kader van “Boeren voor Natuur” is het bedrijf nog voor 52%
van de opzet afhankelijk van de melkproductie. Natuur (25%) en landschap (6%)
zijn belangrijke pijlers onder het inkomen geworden. Het gezinsinkomen biedt
bij de natuurgerichte bedrijfsvoering een basis voor continuering van het
bedrijf op lange termijn. De geleverde groene diensten worden beloond.
Financiering
bij natuurgerichte bedrijfsvoering.
Het
natuurgerichte bedrijf zal via het rendement uit een regionaal (in te stellen)
fonds een groter deel van het inkomen halen uit natuur en landschap, ter
compensatie van de lagere opbrengsten uit melkproductie. De bedrijfsvoerder
ontvangt jaarlijks een vergoeding uit het rendement van het fonds voor de
gerealiseerde natuur- en landschapsdoelen. Berekend is dat voor de realisatie
een eenmalige fondsstorting nodig is van maximaal € 2,2 miljoen. Uit het
rendement kan dan duurzaam de vergoeding voor de gerealiseerde natuur-,
landschaps- en recreatiedoelen worden betaald.
Fondsvulling.
Om
de uitvoering van de pilot “Boeren voor Natuur” mogelijk te maken is het nodig
dat alle partijen die belang hebben bij het project hun steentje bijdragen. Een
éénmalig bedrag is nodig voor de vulling van het fonds. De minister van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft aangegeven tot cofinanciering bereid
te zijn als de regio met een bod komt. Het gaat er nu om dat de regionaal betrokkenen
hun bijdragen bundelen om te komen tot dit regionaal bod.
De
regionale partijen die de intentieverklaring destijds hebben ondertekend zijn:
Provincie Zuid-Holland, Stadsgewest Haaglanden, Hoogheemraadschap van Delfland
en de gemeenten Pijnacker-Nootdorp,
en
Delft. Ook de gemeente ’s Gravenhage is inmiddels bij het project betrokken.
Op
21 februari 2004 is opgericht de Stichting “Vrienden van Biesland”. Deze
stichting probeert in de particuliere sector middelen te verwerven die aan het
project kunnen bijdragen.
Op
dit moment zijn er al toezeggingen “binnen” van de provincie (€ 350.000),
Stadsgewest (€ 100.000), gemeente Pijnacker-Nootdorp (€ 150.000,--). Met het
Nationaal Groenfonds vinden onderhandelingen plaats om het fonds “Boeren voor
Natuur” uiteindelijk bij deze organisatie onder te brengen.
Gemeentelijk
beleid.
In
1999 stemde de gemeenteraad in met het masterplan voor de Bieslandse
Bovenpolder en de keuze de polder te ontwikkelen tot een biologisch
veeteeltbedrijf. Samen met de Initiatiefgroep Natuurbeheer Delft werd een plan
gerealiseerd voor natuurontwikkeling in de Bieslandse Bovenpolder, waarvoor
grond door de gemeente Delft in pacht is uitgegeven aan het betreffende
melkveebedrijf; dit vormt een geďntegreerd onderdeel van de bedrijfsvoering. De
gemeente Delft zelf financierde met een aanzienlijk bedrag (ca € 150.000,--) de
aanleg van natuurgerichte ontwikkelingsprojecten zoals de aanleg van een
biezenveld, een poel, natuurvriendelijke oevers en voorzieningen voor
recreatief medegebruik.
Beheerafspraken
met melkveebedrijf.
Vanuit
de doelstelling van het gemeentelijk beleid zijn er beheersafspraken ten
behoeve van de beoogde biologische bedrijfsvoering gemaakt die geënt zijn op
twee pijlers:
Aan
vorengenoemde in de gemeentebegroting gereserveerde middelen is een netto
contante waarde toe te kennen van € 90.000,--. Deze netto contante waarde kan
éénmalig - door onttrekking van € 45.000 uit de algemene reserve en € 45.000
uit de voorziening verhuurde eigendommen - ter beschikking komen van het fonds
“Boeren voor Natuur”. Voor een netto contante waarde van € 90.000,-- is een
jaarlijkse dekking in de gemeentebegroting benodigd van € 7.300,-- (op basis
van 30 jaar en een renteomslag van 7%). Deze dekking kan worden bereikt door
aanwending van de jaarlijkse vergoeding aan het bedrijf van € 3.400 (de
vergoeding komt dan te vervallen) en
aanpassing van de pachtprijs naar werkelijke waarde; hiermede stijgt de
jaarlijkse pachtprijs met ca € 3.900,--.
De
bedrijfsvoerder van de melkveehouderij is bereid deze wijzigingen te accepteren
ten gunste van het fonds “Boeren voor Natuur”.
Voor
dit project is in september 2000 een bedrag gereserveerd van totaal € 907.560,-- waarmee deelprojecten zijn
gefinancierd op gebied van kindertuinen, natuurprojecten Midden-Delfland en
jongeren- en recreatieve voorzieningen Delftse Hout. In de aanvankelijke
voorstellen voor dit EZH-project was ook een subsidievoorstel opgenomen van € 113.445,-- voor
dagrecreatieve voorzieningen op de naturistencamping Navah. Dit voorstel is
door de gemeenteraad om principiële redenen niet gehonoreerd. De gemeenteraad
bepaalde dat benutting van de niet toegekende subsidie een nieuw raadsbesluit
vraagt. Aanwending van een bedrag van € 40.000,-- uit de betreffende middelen
ten gunste van het project “Boeren voor Natuur” past in het kader van het
EZH-project “Natuur, sport, recreatie
en milieu”.
Voorstel
Het
project “Boeren voor Natuur” kan worden gerekend tot een nadere uitwerking van
de gemeentelijke doelstellingen van het masterplan voor de Bieslandse
Bovenpolder. De aanwezige melkveehouderij wordt een belangrijke beheerstaak
toegedicht bij een verdere duurzame
ontwikkeling van het agrarisch gebied. Om financiering van deze taak mogelijk
te maken stel ik voor de gemeenteraad een budget te vragen van €
130.000,-- als bijdrage aan het fonds
“Boeren voor Natuur” en hiervoor de 8e wijziging van de begroting
voor het dienstjaar 2005 vast te stellen.
Financiering
van deze bijdrage kan worden gevonden door:
Hoogachtend,
Hans
Kluver