Geacht College,

1. Inleiding

In september 2001 is een motie[1] van Groenlinks aangenomen dat het College opdraagt in overleg te treden met de instellingen voor kinderopvang in Delft om gezamenlijk te komen tot een overeenkomst met een bedrijf voor inzameling en verwerking van papieren luiers. Conform deze motie wordt in de vervolgnota strategisch inzamelplan (dat 10 februari 2005 in de commissie Leefbaarheid is behandeld) voorgesteld in 2005 met een voorstel te komen om de inzameling van luiers en incontinentiemateriaal te bevorderen.

In dit voorstel leest u meer over de inzamelwijze, het milieurendement en de kosten die gemoeid zijn met de inzameling en verwerking van luier-, en incontinentiemateriaal.

2. Verwerking, milieurendement en inzameling van luiermateriaal

2.1 Verwerking

In Nederland zijn twee bedrijven die luier en incontinentiemateriaal milieuvriendelijk verwerken. De eerste is Orgaworld in Almere die luiers vergist (vooralsnog tot juli 2005 een proef), de ander is Knowaste in Arnhem die een apart recyclingproces toepast. Knowaste is het bedrijf waar Groenlinks in haar motie aan refereert.

Het Duitse Frauenhofer institut (een soort TNO) heeft in 2000 het milieurendement van het recyclingproces van Knowaste vergeleken met dat van verbranden in een afvalverbrandingsinstallatie (AVI) met energie terugwinning. De conclusie van de vergelijking Knowaste met een AVI luidt dat Knowaste op 6 van de 9 criteria beter voor het milieu is dan verbranden. Bijzonder genoeg scoort de AVI route beter voor het broeikaseffect. Het verbruik van energie door Knowaste en de ongunstige logistiek zijn daarvan de oorzaak. Dit criterium telt in Nederlandse milieuvergelijkingen altijd zwaar. Voor een zuivere Nederlandse beoordeling zouden er wel een aantal parameters (bijvoorbeeld het hogere energierendement van Nederlandse AVI’s ten opzichte van de Duitse) moeten worden aangepast. Het verschil tussen Knowaste en AVI wordt daardoor kleiner[2].

2.2 Inzameling

Het ophalen van luier en incontinentiemateriaal uit huishoudens wordt zover bekend alleen in gemeenten toegepast met tariefsdifferentiatie. Zonder deze financiële prikkel om dit afval apart aan te leveren wordt de gescheiden inzameling van huishoudelijk luier- en incontinentiemateriaal niet haalbaar geacht door enerzijds praktische overwegingen en anderzijds schaamtegevoelens.

Het luier- en incontinentiemateriaal afkomstig uit kinderopvangcentra en zorginstellingen is bedrijfsmatig afval en valt als zodanig buiten de zorgplicht van de gemeente.

In Delft haalt Knowaste bij de volgende instellingen luier- en incontinentiemateriaal op:

- De Bieslandhof en de op die locatie gelegen kinderopvang Ukkepuk

- Wooncentrum Stefanna

- Wooncentrum Monica

- Woonzorgcentrum Die Buitenweye

- Marcushof

- Lindenhof

- Delfshove

- Woonzorgcentrum Abtswoude

- Kinderopvang Wiskids

Kinderopvang Wiskids laat sinds meerdere jaren luiers ophalen voor Knowaste door van Gansewinkel. Het milieu oogpunt was hierbij doorslaggevend. Zij hebben een 240 liter container die wekelijks wordt opgehaald en betalen € 183,26 voor 3 maanden incl Btw (€ 61 per maand). Dit bedrag is bijna het dubbele van wat zij bij de Reiniging voor restafval zouden betalen. De verplichte luierzakken voor opslag zijn geregeld via de eigen leverancier en niet via Knowaste.

2.3 Berekening aanwezige hoeveelheid luiers in Delft

Knowaste berekent dat 1 kind in de gehele luierperiode (0 tot en met 3 jaar) ongeveer 1.400 kilogram aan luiers (350 kg per jaar) verbruikt. In Delft zijn ongeveer 4.000 kinderen in deze leeftijdscategorie, die dus in totaal jaarlijks 1.400 ton luiers verbruiken. Deels gaat dit mee met het restafval thuis, deels via de kinderdagverblijven.

Bij Octopus is 60% van de kinderdagverblijven in Delft aangesloten (10 hele dag opvang locaties in Delft voor 0-4 jarigen). Deze locaties zijn 10 uur per dag geopend (8.00 tot 18.00). In totaal hebben zij 600 plaatsen wat in de praktijk neerkomt op 400 kinderen. Zij hebben 4 à 5 verschoningen per dag, wat dus jaarlijks neerkomt op (4*400)*5 = 8.000 luiers per week, bij 50 weken geopend jaarlijks 400.000 luiers. Wat neerkomt op 100 ton per jaar.

Peuters brengen doorgaans 3 uur door op een peuterspeelzaal, waardoor zij slechts incidenteel worden verschoond.

Indien de overige kinderdagverblijven ook 100 ton per jaar inzamelen en zelf afvoeren, dan zou er dus bij benadering 1.200 ton luiers met het restafval meegaan, van 26.780 ton restafval in totaal is dat 4%.

2.4 Offerte Knowaste

Knowaste heeft voor de gemeente Delft een offerte opgemaakt, met als uitgangspunt dat ook huishoudelijk incontinentiemateriaal wordt ingezameld, door de kinderopvangcentra als brengpunt voor huishoudelijk luiermateriaal te gebruiken. De wekelijkse inzameling van een 770 liter container kost € 113,-

Ter stimulering van de inzameling van huishoudelijk luiermateriaal door de kinderdagverblijven kan de gemeente 2/3 van de kosten op zich nemen. In tegenstelling tot kinderdagverblijven hebben peuterspeelzalen zelf geen eigen luiers. Voor de peuterspeelzalen neemt de gemeente de meerkosten op zich.

De spreiding van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen over de stad is zodanig dat bij deelname van 20 kinderopvangcentra, 14 peuterspeelzalen en de milieustraat er altijd een inzamelpunt in de buurt is. De kosten voor de gemeente worden geraamd op € 42.000,- per jaar.

Dit bedrag is exclusief BTW, inclusief transport, verwerking, huur en lediging van de containers. Het luiermateriaal moet in speciale inzamelzakken worden opgeslagen om stank tegen te gaan. Ook aan deze zijn kosten verbonden, € 48 per 1000 stuks.

Voorstel aan het College:

- De kinderopvangcentra en peuterspeelzalen in Delft aanschrijven om de interesse voor deelname te polsen (de meerkosten ten opzichte van reguliere afvalinzameling en verwerking zijn maximaal € 25.000,- door het verschil met de lagere verwerkingskosten van restafval)

- Dit voorstel voorleggen aan de Commissie Leefbaarheid

Hoogachtend,

Fabienne Mantes

Beleidsadviseur Reiniging

Bijlage

Raadsvergadering 25 en 27 september 2001

Door de fractie van GroenLinks wordt de volgende motie (M-7) voorgesteld:

Motie-7

De gemeenteraad van Delft, in vergadering bijeen op 25 en 27 september 2001, overwegende

- dat papieren luiers een aanzienlijk deel uitmaken van het huidige volume huishoudelijk restafval;

- dat het mogelijk blijkt gebruikte luiers industrieel te verwerken tot nuttige grondstoffen;

- dat het apart recycleren van luiers een relevante reductie van het te verbranden afval oplevert;

- dat een ophaal- en verwerkingssysteem voor luiers pas rendabel is bij voldoende deelname;

constaterende,

- dat er in de provincie Zuid-Holland reeds afspraken zijn tussen zorginstellingen en een verwerkingsbedrijf voor het inzamelen en verwerken van incontinentieluiers;

- dat er derhalve een inzamelsysteem in deze regio is dat op korte termijn ook de inzameling van babyluiers kan organiseren;

- dat het wenselijk is dat er een initiatief genomen wordt om ook babyluiers op grote schaal en gecontroleerd apart in te zamelen en voor recyclage aan te bieden;

draagt het college van burgemeester en wethouders op, in overleg te treden met de instellingen voor kinderopvang in Delft om gezamenlijk te komen tot een overeenkomst met een bedrijf voor inzameling en verwerking van papieren luiers,