Rapportage evaluatie

experiment Wijkaandelen

8 december 2005

Inhoudsopgave

1. Inleiding

2. Beknopte schets verloop experiment Wijkaandelen

2.1. Aanleiding

2.2. Financiële middelen

2.3. Wijkaandelen

2.4. Verloop van het experiment

3. Doelstellingen en behaalde resultaten

3.1. Doelstellingen

3.2. Evaluatie per doelstelling

3.2.1. Doelstelling: Herstel relatie tussen bewoners en professionele partijen

3.2.2. Doelstelling: Verbeteren wijk en woonklimaat

3.2.3. Doelstelling: Betrekken en belonen individuele bewoners en gebruikers

3.2.4. Doelstelling: Nieuwe, innovatieve methode voor betrekken van bewoners en verkrijgen van draagvlak

3.2.5. Doelstelling: Verkrijgen van marktinformatie

4. Conclusies

4.1. Samenvatting conclusies doelstellingen

4.2. Overige conclusies

5. De toekomst van Wijkaandelen

5.1. Wijkaandelen Minervaplein

5.2. Wijkaandelen algemeen

Bijlage 1: Open antwoorden op vraag 7 van de zesde stemronde, oktober 2005

Bijlage 2: Open antwoorden op vraag 9 van de zesde stemronde, oktober 2005

Bijlage 3: Open antwoorden op vraag 10 van de zesde stemronde, oktober 2005

1. Inleiding

Op 11 juli 2001 startte, met de introductie van Wijkaandelen in de buurt Minervaplein e.o. in Delft, het experiment Wijkaandelen officieel. Het experiment zou – minimaal – drie jaar duren. Het werden ruim vier jaren. Inmiddels is de experimentperiode ten einde en maken we in deze rapportage de balans op. We gaan daarvoor eerst in op het verloop van het experiment en schetsen beknopt wat er van 2000 tot en met 2005 achtereenvolgens concreet is gebeurd. Daarna benoemen we de doelstellingen van het experiment Wijkaandelen en beoordelen we in hoeverre deze zijn verwezenlijkt. Vervolgens trekken we hieruit conclusies over het succes van het experiment. Tot slot geven we een korte doorkijk naar de toekomst van Wijkaandelen op het Minervaplein e.o. en mogelijk op andere plaatsen in het land.

Voor deze rapportage is gebruik gemaakt van de door de jaren heen geproduceerde documenten, de opgedane ervaringen, contacten met wijkaandeelhouders, de uitkomsten van de laatste stemronde onder wijkaandeelhouders en gesprekken met de initiatiefnemers.

2. Beknopte schets verloop experiment Wijkaandelen

2.1. Aanleiding

In 2000 stuitten de professionele partijen bij het ontwikkelen van plannen voor de herstructurering van het Minervaplein in Delft op flinke weerstand en wantrouwen bij de omwonenden van het Minervaplein. Besloten werd om een pas op de plaats te maken en alle plannen van tafel te halen. Om de weerstand weg te nemen, het vertrouwen terug te winnen en de herstructurering doorgang te laten vinden is gezocht naar een manier om de (traditionele) inspraak bij herontwikkeling een moderne, vernieuwende vorm te geven. In deze vorm zouden de omwonenden van het plein individueel stemrecht krijgen ten aanzien van verschillende ontwikkelingsvarianten. Hiervoor is het idee van ´Wijkaandelen´ ontworpen. Dit idee is middels een referendum aan de omwonenden voorgelegd. Van de 433 uitgezette formulieren zijn er 108 geretourneerd. Hiervan stemden 64 mensen (59%) voor, 39 mensen (36%) tegen en 5 mensen (5%) onthielden zich van stemming. Een meerderheid heeft zich dus uitgesproken vóór het invoeren van wijkaandelen. Partijen hebben daarop besloten een experiment aan te gaan voor de duur van minimaal 3 jaren.

2.2. Financiële middelen

De drie betrokken partijen – gemeente Delft, woningcorporatie Hippolytus (nu en daarom hierna genoemd: Woonbron Delft) en projectontwikkelaar Bohemen – zetten samen het Wijkaandelenfonds en het project Wijkaandelen op. In het Wijkaandelenfonds bracht de gemeente Delft 325.000 gulden in. Woonbron Delft bracht 275.000 gulden in. In totaal was er daarmee 600.000 gulden (of ruim € 272.000) beschikbaar voor het Minervaplein. De wijkaandeelhouders kregen gezamenlijk het budgetrecht over dit geld; m.a.w.: het geld wordt niet besteed cq. werkzaamheden worden niet uitgevoerd zonder een besluit daarover van de wijkaandeelhouders.

Daarnaast stelden de gemeente, woningcorporatie en projectontwikkelaar Bohemen respectievelijk € 45.961, € 45.961 en € 22.981 (in totaal bijna € 115.000) beschikbaar voor de ontwikkeling van het ‘concept’ Wijkaandelen. Het experiment Wijkaandelen kreeg tevens een subsidie toegekend door het ministerie van VROM in het kader van het Innovatieprogramma Stedelijke Vernieuwing (IPSV) van ruim € 70.000.

2.3. Wijkaandelen

De partijen hebben gezamenlijk een Reglement Wijkaandelen Minervaplein opgesteld, waarin de ‘spelregels’ zijn vastgelegd.

Uitgifte van wijkaandelen vindt plaats op naam; geregistreerd wordt wie één of meer wijkaandelen in bezit heeft. Alle bewoners (zowel huurders als eigenaar-bewoners) van 12 jaar en ouder die volgens de gemeentelijke basisadministratie geregistreerd staan in de wijk en huurders van bedrijfsruimte in de wijk kunnen wijkaandeelhouder zijn. Bij de start van Wijkaandelen werd aan hen één wijkaandeel kosteloos aangeboden.

Eén wijkaandeel staat gelijk aan één stem tijdens een stemronde of ‘wijkaandeelhouders-vergadering’. Een stemronde wordt schriftelijk aangekondigd bij de wijkaandeelhouders. Zij krijgen ca. twee weken voor de start van de stemronde alle informatie en een stemformulier thuisgestuurd. Een stemronde duurt twee weken en wijkaandeelhouders kunnen hun stem uitbrengen door het stemformulier (gratis) op te sturen, in te leveren bij Woonbron Delft of door via internet (www.wijkaandelen.nl) hun stem uit te brengen.

Vóór iedere stemronde krijgen bewoners die sinds de vorige stemronde nieuw in de wijk zijn komen wonen of 12 jaar zijn geworden, een brief met inschrijfformulier. Hiermee kunnen zij nog voor de betreffende stemronde wijkaandeelhouder worden, en dus meestemmen.

Een wijkaandeel heeft een nominale geldwaarde (€ 2,50) en is ‘onvervreemdbaar’, d.w.z. de wijkaandeelhouder kan het niet verkopen, tenzij hij of zij uit de wijk verhuist. In dat geval kunnen de wijkaandelen worden terugverkocht aan de initiatiefnemende partijen.

Enige voorwaarde voor het verkrijgen van een wijkaandeel is dat men schriftelijk akkoord gaat met het Reglement Wijkaandelen Minervaplein. Wie eenmaal wijkaandeelhouder is en in de wijk blijft wonen, krijgt jaarlijks een wijkaandeel erbij. Daarnaast was het idee om extra aandelen toe te kennen aan bewoners die zich actief inzetten voor de wijk. De uitwerking van dit idee kreeg te weinig steun van de wijkaandeelhouders, waardoor de regeling er niet kwam.

2.4. Verloop van het experiment

Juli 2001: start experiment Wijkaandelen

In juli 2001 startte het experiment met de feestelijke uitgifte van de eerste wijkaandelen. Van de ca. 700 potentiële wijkaandeelhouders werden 400 personen (57%) daadwerkelijk wijkaandeelhouder door het inschrijfformulier in te vullen en het reglement te ondertekenen.

Januari 2002: Eerste stemronde:

Keuze uit 4 herinrichtingsmodellen en regeling voor extra aandelen

De weerstand en het wantrouwen n.a.v. eerdere ontwikkelingsplannen waren de aanleiding voor wijkaandelen op het Minervaplein. Daarom gingen de partijen nu terug naar de basis; geen uitgewerkte plannen, maar vier ‘ontwikkelrichtingen’:

1. Het Opknapmodel: verbeteren van de groenvoorziening en bestrating op kleine schaal. Dit was minder kostbaar dan de overige modellen, waardoor de mogelijkheid bestond een nieuwe ontmoetingsruimte van beperkte omvang te maken (het oude buurthuis moest wegens de slechte staat worden afgebroken).

2. Het Parkeermodel: het Minervaplein als parkeerplein. In de parkeerbehoefte van bewoners, werknemers uit de Torenhove en winkelend publiek zou worden voorzien door de aanleg van extra parkeerplaatsen. Hierbij werd het oude buurthuis vervangen door groen.

3. Het Buurtparkmodel: het Minervaplein als verblijfsgebied voor bewoners. Het groen zou ingrijpend worden vernieuwd. Het 'snippergroen' (verspreid over het hele plein) werd zoveel mogelijk samengevoegd. Het buurthuis zou verdwijnen.

4. Het Nieuwbouwmodel: ging ervan uit dat een grotere ingreep gewenst was op het plein. Het beschikbare budget was hiervoor onvoldoende. Dit budget zou aangevuld kunnen worden door op een beperkte schaal langs de Minervaweg nieuwe woningen te bouwen met parkeren op het plein. Het Minervaplein kreeg hierdoor meer beschutting en door deze nieuwbouw zou de sociale veiligheid toenemen. Daarnaast zou ook de doorstroom van buurtbewoners naar een meer passende huisvesting in de nieuwbouw mogelijk worden. Ook op de begane grond zou worden gewoond.

De ‘inloopavond’ waar de modellen werden gepresenteerd en toegelicht was druk bezocht. Alle wijkaandeelhouders ontvingen de modellen uiteraard ook thuis. Van alle wijkaandeelhouders ging 60% stemmen. Zij kozen voor het Opknapmodel en het Buurtparkmodel (met resp. 125 en 120 stemmen, ten opzichte van 86 stemmen voor het Parkeermodel en 47 stemmen voor het Nieuwbouwmodel). Deze twee modellen werden verder uitgewerkt, samen met een klankbordgroep van wijkaandeelhouders. De wijkaandeelhouders beslisten ook met 198 tegen 172 stemmen dat er een regeling moest komen voor de uitgifte van extra wijkaandelen voor mensen die in de wijk vrijwilligerswerk doen.

April 2002 – Juni 2002 en gedurende het gehele experiment:

Werving participanten voor Wijkaandelen

In april en juni 2002 zijn gesprekken gevoerd door de initiatiefnemers van het concept Wijkaandelen met mogelijke participanten. Deze partijen varieerden sterk van karakter; vertegenwoordigd waren twee projectontwikkelaars, de Woonbond, onderzoeksbureau RIGO, productontwikkelaar Kristal, experimentenorganisatie SEV, Vereniging Eigen Huis, een woningcorporatie en een (deel)gemeente. De bedoeling van de bijeenkomsten was met name het inventariseren van mogelijke pilotprojecten elders in het land en mogelijke bijdragen – bv. financieel/materieel/dienstverlening – van de aanwezige organisaties. Hoewel tijdens de bijeenkomsten veel interesse en enthousiasme werd geconstateerd, werd geen pilotproject aangedragen of gevonden. De bijeenkomsten hebben daarom geen vervolg gekregen.

Gedurende de gehele experimentperiode is door de diverse bij het project betrokken personen energie gestoken in voorlichting van andere partijen en werving van mogelijke deelnemers en/of pilotprojecten. Hoewel er steeds veel interesse, enthousiasme en bewondering wordt uitgesproken, constateren de initiatiefnemers dat er weinig daadwerkelijke navolging is. Enerzijds heeft dit te maken met het arbeidsintensieve karakter van (de huidige uitwerking van) Wijkaandelen, anderzijds schrikken partijen over het algemeen terug van het uit handen geven van een groot budget cq. wezenlijke beslissingen aan bewoners.

Juni 2002: Tweede stemronde:

Keuze voor Opknapmodel met ontmoetingsruimte, geen regeling voor extra aandelen

De uitwerking van het Opknapmodel en het Buurtparkmodel leverde drie varianten op in de tweede stemronde. Ook deze tweede stemronde startte met een goed bezochte inloopavond waar de wijkaandeelhouders in gesprek gingen met de initiatiefnemers. In deze ronde werd 63% van het mogelijke aantal stemmen uitgebracht. Voor het Opknapmodel 1A (met nieuwe ontmoetingsruimte aan de Artemisflat) werden 69 stemmen uitgebracht. Voor het Opknapmodel 1B (met nieuwe ontmoetingsruimte op de plaats van het voormalige buurthuis) werden 147 stemmen uitgebracht. In totaal kreeg het Opknapmodel 216 stemmen. Voor het Buurtparkmodel werden 170 stemmen uitgebracht. Het Opknapmodel werd daarna verder uitgewerkt in samenwerking met de klankbordgroep.

De regeling voor de uitgifte van extra wijkaandelen kwam er niet; geen van de voorstellen kon bij de wijkaandeelhouders op een meerderheid rekenen.

December 2002: Derde stemronde:

Definitieve plaats Ontmoetingsruimte

Enkele wijkaandeelhouders waren het niet eens met de vraagstelling over de plaats van de ontmoetingsruimte in de voorgaande stemronde. (Personen die op het Buurtparkmodel hadden gestemd kregen geen kans meer om aan te geven waar een eventuele ontmoetingsruimte gebouwd zou moeten worden.) In het Reglement Wijkaandelen is opgenomen dat, als de wijkaandeelhouders van tenminste 15% van de uitgegeven wijkaandelen daarom vragen, de Stuurgroep verplicht is om een wijkaandeelhoudersvergadering te organiseren. Deze wijkaandeelhouders namen daarom het initiatief tot een extra stemronde, specifiek over dit onderwerp. Voor 65% van het aantal uitgegeven wijkaandelen werden stemmen uitgebracht. Daarvan was 75% van mening dat de plaats van de nieuwe ontmoetingsruimte de locatie van het oude buurthuis moest worden. Deze locatie werd daarmee definitief.

Zomer 2003: Tevredenheidsonderzoek onder wijkaandeelhouders en niet-wijkaandeelhouders

In de zomer van 2003 is onder de wijkaandeelhouders en de niet-wijkaandeelhouders een telefonisch tevredenheidsonderzoek gehouden. Daaruit bleek o.a. dat bijna de helft van de wijkaandeelhouders echt merkt dat zij meer invloed hebben op beslissingen over de wijk. Drie kwart gaf wijkaandelen een voldoende en nadelen van het systeem werden weinig genoemd. Tweederde van de wijkaandeelhouders wist dat het Opknapmodel was gekozen en 75% was het hier ook mee eens.

De informatiebijeenkomsten waren goed bekend, werden aardig bezocht en kregen een voldoende. De schriftelijke informatie werd goed gewaardeerd, maar de helft van de wijkaandeelhouders had wel behoefte aan meer informatie. De website was bij weinig mensen bekend.

Van de niet-wijkaandeelhouders had 80% gehoord van wijkaandelen en de helft daarvan wist ook wat het inhoudt. Het idee stond ze aan, maar de meeste mensen geloofden niet dat het echt zin heeft. Driekwart van de niet-wijkaandeelhouders was het eens met de keuze voor het Opknapmodel. Ook sommige niet-wijkaandeelhouders wilden graag meer informatie ontvangen.

De woonomgeving en de leefbaarheid van het Minervaplein kregen ruime voldoendes. Veel bewoners (75%) voelden zich verantwoordelijk voor de leefbaarheid, maar ze gaven ook aan dat die achteruit ging. De bewoners aan de Herculesweg waren beduidend minder tevreden dan de andere bewoners.

Alle bewoners vonden dat er veel te weinig voorzieningen waren voor jonge en oudere kinderen. Het groen en de parkeervoorziening scoorden wel voldoende. De sfeer in de wijk was goed en driekwart van de mensen had – plezierige – contacten met buren en/of buurtgenoten.

Mede naar aanleiding van dit onderzoek is in 2004 een skateplek gerealiseerd voor kinderen, een nieuwsbrief uitgebracht over Wijkaandelen en heeft Woonbron Delft met de bewoners van de Herculesweg afspraken gemaakt over verbetering van hun woonomgeving.

December 2003: Vierde stemronde:

Ontwerp ontmoetingsruimte en aanmelding activiteitencommissie

Voor de nieuw te bouwen ontmoetingsruimte is een prijsvraag onder drie architectenbureaus georganiseerd. De wijkaandeelhouders kregen schriftelijke informatie met impressies van de ontwerpen thuisgestuurd. Er werd een inloopavond georganiseerd waar maquettes van de ontwerpen konden worden bekeken en de architecten hun ontwerp konden toelichten. De wijkaandeelhouders brachten 38% van het mogelijke aantal stemmen uit. Het ontwerp van Peter Schurink kreeg 55% van de stemmen, het ontwerp van Jeanne Dekkers kreeg 31% van de stemmen en het ontwerp van TECT kreeg 14% van de stemmen. Het ontwerp voor de nieuwe ontmoetingsruimte werd daarmee dat van Peter Schurink.

Zeven wijkaandeelhouders gaven aan zich mogelijk te willen inzetten voor de activiteitencommissie die de activiteiten in de ontmoetingsruimte gaat organiseren, coördineren en exploiteren.

Zomer 2004: Experiment Wijkaandelen met een jaar verlengd en nieuwsbrief uitgebracht

Het experiment Wijkaandelen zou drie jaar duren. In de lente van 2004 evalueerden de initiatiefnemers het experiment en de resultaten ervan. Zij kwamen tot de conclusie dat veel van de genomen besluiten nog moesten worden uitgevoerd. Zo zou een deel van het opknapwerk nog worden gedaan, de ontmoetingsruimte moest worden gebouwd en speelplekken waren nog niet gerealiseerd. De bewoners en gebruikers van het Minervaplein zouden dus pas eind 2004 en begin 2005 kunnen zien wat er is bereikt. Dit zou de uiteindelijke evaluatie van het experiment naar verwachting wezenlijk beïnvloeden. Daarnaast was het de bedoeling om nog een stemronde over het beheer van het plein te organiseren. En bovendien wilden de partijen de mensen die zich wilden inzetten voor de nieuwe ontmoetingsruimte de kans en de tijd geven om echt iets op te bouwen. Daarom is besloten het experiment Wijkaandelen met een jaar te verlengen. Het ministerie van VROM en de gemeenteraad van Delft gaven daarvoor toestemming.

December 2003 – Juni 2005: Uitvoering afspraken

Medewerkers van de gemeente en de woningcorporatie hebben de bouw van de nieuwe ontmoetingsruimte voorbereid. De belangrijkste zaken hierbij waren de oprichting van de activiteitencommissie, de uitwerking van het ontwerp met de architect en de activiteitencommissie, het verkrijgen van bouwvergunningen ed. en vooral het regelen van de financiering. Vanwege de gestegen bouwkosten werd door de gemeente de jaarlijkse subsidie aan de voormalige Stichting Buurthuis Minervaplein omgezet in een eenmalige netto-contante bijdrage van € 100.000. De ontwikkelaar van het aangrenzende voormalige postkantoor koopt het bezoekersparkeren op het Minervaplein af met een bedrag van

€ 80.000, dat in het wijkaandelenfonds wordt gestort.

In deze periode is ook het oude buurthuis gesloopt, het Minervaplein verder opgeknapt en een skateplek aangelegd. Teneinde het trapveld van kunstgras te kunnen voorzien worden momenteel sponsors aangeschreven.

April 2005: Vijfde stemronde:

Beheer van het Minervaplein e.o.

Aan de wijkaandeelhouders is gevraagd of zij meer invloed willen uitoefenen op het beheer van hun woonomgeving. Als daarop het antwoord “ja” was, werden hen drie keuzes voorgelegd voor de manier waarop die invloed vorm kon krijgen;

1. wijkaandeelhouders werken samen met de gemeente;

2. wijkaandeelhouders geven zelf opdracht voor werkzaamheden;

3. wijkaandeelhouders voeren zelf het beheer uit.

De wijkaandeelhouders brachten samen 34% van het mogelijke aantal stemmen uit. Van hen wil 73% niet meer invloed op het beheer van hun woonomgeving. 67% vindt dat de gemeente het goed doet en dat het de verantwoordelijkheid van de gemeente moet blijven.

Oktober 2005: Zesde stemronde:

Evaluatie Wijkaandelen en “Doorgaan of niet?”

In oktober 2005 zijn aan de wijkaandeelhouders tien evaluatieve vragen gesteld, waaronder de belangrijkste vraag: “Vindt u dat we moeten doorgaan met wijkaandelen in de buurt Minervaplein e.o.?”. Als start van deze stemronde is een bijeenkomst georganiseerd bij Woonbron Delft, waar de wijkaandeelhouders persoonlijk hun mening over de wijkaandelen kenbaar konden maken. Onder begeleiding van een avondvoorzitter bespraken de aanwezige wijkaandeelhouders enkele stellingen. Helaas waren er slechts weinig wijkaandeelhouders aanwezig. De avond was wel geanimeerd en de daar gegeven antwoorden en gemaakte opmerkingen stroken met de uitkomsten van de zesde stemronde.

In deze stemronde werd 35% van het mogelijke aantal stemmen uitgebracht. De antwoorden op de tien vragen zijn opgenomen in de onderstaande tabel. Op de vragen 7, 9 en 10 zijn toelichtingen gegeven door de wijkaandeelhouders. Deze antwoorden zijn samengevat in de tabel en onverkort opgenomen in de bijlagen 1 t/m 3 van deze rapportage.

1. Vindt u dat u door Wijkaandelen, sinds de invoering daarvan, meer invloed hebt gehad op beslissingen die worden genomen over het Minervaplein en omgeving?
Ja: 80%	Nee: 10%	Weet niet: 10%	Geen mening: 0%
2. Vindt u dat u door Wijkaandelen beter geïnformeerd bent geraakt over de ontwikkelingen in de wijk?
Ja: 82%	Nee: 9%	Weet niet: 6%	Geen mening: 3%
3. Vindt u dat u door Wijkaandelen meer betrokken bent geraakt bij uw wijk?
Ja: 68%	Nee: 19%	Weet niet: 11%	Geen mening: 2%
4. Zorgt het extra wijkaandeel dat u ieder jaar krijgt ervoor dat u meer gemotiveerd bent om te stemmen?
Ja: 54%	Nee: 27%	Weet niet: 16%	Geen mening: 3%
5. Heeft u tussen de stemrondes door voldoende informatie gekregen over de activiteiten op het Minervaplein?
Ja: 64%	Nee: 29%	Weet niet: 7%	Geen mening: 1%
6. Waren de keuzes die in de stemrondes werden voorgelegd altijd duidelijk?
Ja: 55%	Nee: 13%	Weet niet: 8%	Geen mening: 24%
7. Vindt u dat Wijkaandelen voldoende heeft opgeleverd?
Ja: 52%	Nee: 28%	Weet niet: 16%	Geen mening: 4%
“Ja”, omdat: het buurthuis is gerealiseerd, er meer betrokkenheid is en meer informatie wordt gegeven, de bewoners meer invloed hebben en het positieve effecten heeft.
“Nee”, omdat: mensen te weinig invloed hebben, ze te weinig resultaat zien en realisatie van plannen te lang duurt.
8. Kunt u met een rapportcijfer (tussen 1 en 10) aangeven in hoeverre u Wijkaandelen een goede manier vindt om invloed uit te oefenen op uw woonomgeving?
Cijfer gemiddeld: 6,9	1 t/m 5: 13%	6 of 7: 52%	8 t/m 10: 35%
9. Vindt u dat we moeten doorgaan met Wijkaandelen in de buurt Minervaplein en omgeving?
Ja: 76%	Nee: 11%	Weet niet: 11%	Geen mening: 2%
Vooral “ja”, omdat: mensen de inspraak en betrokkenheid willen houden, ze geïnformeerd willen worden/blijven en de buurt nog steeds verbetering behoeft.
10. Als we doorgaan met Wijkaandelen in uw wijk, welke onderwerpen moeten we dan voorleggen aan de wijkaandeelhouders?
Weet ik niet of geen mening: 52%		Onderwerpen genoemd: 48%
Onderwerpen m.n.: inrichting groen, invloed op eventuele bebouwing, algemene ontwikkelingen op het Minervaplein, beheer en onderhoud, veiligheid, voorzieningen, parkeren en bestrating

Omdat 35% van de wijkaandeelhouders heeft gestemd, is deze stemming geldig. Hoewel het hier meer een meningspeiling dan een besluitvormende stemronde betreft, hebben de wethouder en de directeur van Woonbron Delft toegezegd de uitslag van de stemronde te zullen volgen. Dit betekent dat aan de gemeenteraad van Delft zal worden voorgesteld door te gaan met Wijkaandelen op het Minervaplein.

November 2005: afronding experiment Wijkaandelen en doorstart Wijkaandelen

De experimentperiode is, na ruim 4 jaar, ten einde. Daarom wordt eind 2005 de balans opgemaakt en al datgene gedaan dat hoort bij de afronding van dit experiment. De belangrijkste zaken daarbij zijn:

§ het opstellen van deze rapportage;

§ het opstellen van het ‘Handboek Wijkaandelen’, dat hopelijk de verspreiding en verdere ontwikkeling van het concept Wijkaandelen ondersteunt;

§ het afronden van de oprichting van de Stichting Wijkaandelen. De stichting wordt opgericht door de gemeente Delft, Woonbron Delft en Bohemen BV en wordt eigenaar van de website www.wijkaandelen.nl en van het Handboek Wijkaandelen. Doel van de stichting is het doorontwikkelen en verspreiden van het concept Wijkaandelen.

§ het opstellen en verzenden van de definitieve aanvraag tot vaststelling van de toegezegde IPSV-subsidie. Om deze subsidie definitief te verkrijgen moet een verantwoordingsrapportage, voorzien van o.a. een accountantsverklaring, worden ingediend bij het ministerie van Economische Zaken.

Zoals hiervoor aangegeven leiden de resultaten van de zesde stemronde ertoe dat aan de gemeenteraad van Delft zal worden voorgesteld door te gaan met Wijkaandelen op het Minervaplein.

3. Doelstellingen en behaalde resultaten

Aan het begin van het voorgaande hoofdstuk is geschetst wat de primaire aanleiding was voor het aangaan van het experiment Wijkaandelen. Hieruit zijn enkele doelstellingen af te leiden. Daarnaast beoogden de initiatiefnemers met de ontwikkeling van dit vernieuwende concept het behalen van nog een aantal andere resultaten. Hieronder worden alle doelstellingen van het experiment Wijkaandelen benoemd. De realisatie hiervan wordt vervolgens per doelstelling geëvalueerd.

3.1. Doelstellingen

Er zijn vijf ‘hoofd’-doelstellingen te benoemen, waarvan enkele uiteenvallen in ‘sub’-doelstellingen:

1. Herstel relatie tussen bewoners en professionele partijen

2. Verbeteren wijk en woonklimaat

1. Uitvoeren herinrichting Minervaplein
2. Vergroten van de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van de wijk
3. Grotere tevredenheid van bewoners
4. Minder kosten voor beheer en onderhoud

3. Betrekken en belonen individuele bewoners en gebruikers

1. Grotere zeggenschap van bewoners over hun woonomgeving
2. Meer betrokkenheid van bewoners bij plan- en besluitvorming
3. Meer betrokkenheid van bewoners bij hun wijk
4. Belonen van de individuele inzet en inbreng van bewoners
5. Belonen van ‘trouwe klanten’ in de wijk

4. Nieuwe, innovatieve methode voor betrekken van bewoners en verkrijgen van draagvlak

1. Ontwikkelen van een nieuwe manier om bewoners bij de planvorming en besluitvorming rond stedelijke herstructurering te betrekken
2. Verbreden van deze nieuwe manier naar andere gemeenten en werven van deelnemers om de manier mee/door te ontwikkelen.

5. Verkrijgen van marktinformatie

1. Realisatie van een professioneel relatiebeheersysteem gericht op een optimale communicatie met bewoners en gebruikers van de wijk.
2. Het verkrijgen van actuele en voor planvorming en beheer relevante marktinformatie van bewoners en gebruikers van de wijk;

3.2. Evaluatie per doelstelling

3.2.1. Doelstelling: Herstel relatie tussen bewoners en professionele partijen

De manier waarop de planvorming in 2000 plaatsvond en werd gepresenteerd, zorgde voor weerstand en wantrouwen; de relatie tussen de bewoners en de professionele partijen was beschadigd. Met het overdragen van de besluitvorming over de plannen voor het Minervaplein aan wijkaandeelhouders zou deze relatie hersteld moeten worden en de weerstand en achterdocht moeten verminderen.

Kijkend naar de resultaten van de zesde stemronde en de ervaringen van de initiatiefnemende organisaties en hun medewerkers concluderen we dat deze doelstelling is gehaald.

De manier waarop medewerkers van gemeente en corporatie worden benaderd is sterk verbeterd ten opzichte van vijf jaar geleden. De manier waarop professionals en bewoners met elkaar communiceren, bijvoorbeeld tijdens inloop- of informatiebijeenkomsten, is over het algemeen open en respectvol. Uiteraard worden er nog steeds klachten geuit, maar dit gebeurt op een ‘normale’ manier. De aanwezigheid en bereikbaarheid van de betrokken wethouder en de directeur van de woningcorporatie hebben hieraan zeker bijgedragen. Uit de resultaten van de zesde stemronde blijkt dat het overgrote deel van de mensen die hebben gestemd vindt dat ze daadwerkelijk meer invloed hebben gehad, beter geïnformeerd zijn geraakt en meer betrokken zijn geraakt bij hun wijk. Zij willen dat Wijkaandelen doorgaat, omdat ze die verworven inspraak, informatie en betrokkenheid willen behouden. Overigens liggen aan dat laatste ook defensieve overwegingen ten grondslag (zie bijlage 2).

Natuurlijk zijn niet alle bewoners onverdeeld enthousiast; er zijn ook bewoners (of ze nu wijkaandeelhouder zijn of niet) die nog steeds niet geloven dat wijkaandeelhouders écht invloed hebben op wat er gebeurt op het Minervaplein. Sommige mensen blijven wantrouwend staan tegenover het concept en de betrokken partijen, bijvoorbeeld omdat de voorgelegde keuzes over het algemeen worden voorbereid door de initiatiefnemers. Deze bewoners zien hierin vormen van manipulatie. Een ander bezwaar is dat er te weinig gebeurt op het plein; fysieke resultaten laten te lang op zich wachten en dat leidt tot ontevredenheid richting de professionele partijen.

3.2.2. Doelstelling: Verbeteren wijk en woonklimaat

a. Uitvoeren herinrichting Minervaplein

Voor het Minervaplein zelf was van belang dat een besluit zou worden genomen over de manier waarop herinrichting zou plaatsvinden. Op basis van aandachtspunten voor de wijk – die kwamen uit een in 2000 gehouden tevredenheidsonderzoek over o.a. de leefbaarheid in de wijk – zijn vier herinrichtingsmodellen bedacht; het Opknapmodel, het Parkeermodel, het Buurtparkmodel en het Nieuwbouwmodel. De wijkaandeelhouders kozen uiteindelijk het Opknapmodel (het meest eenvoudige model) mét nieuwe ontmoetingsruimte. Het opknappen is gebeurd en de bouw van de ontmoetingsruimte is gestart. Deze wordt naar verwachting rond de jaarwisseling opgeleverd. De doelstelling is dus behaald.

Bij deze enigszins sobere constatering horen ons inziens nog drie inkleuringen om duidelijk te maken hoe wezenlijk de invloed van de wijkaandeelhouders daadwerkelijk is geweest. Als het concept wijkaandelen niet was ingevoerd zou het Minervaplein er nu heel anders uitzien:

I. Volgens het ‘Buurthuisbeleid’ van de gemeente Delft zou er géén nieuwe ontmoetings-ruimte worden gebouwd na de sloop van het voormalige buurthuis. Elders in de wijk Voorhof (waar het Minervaplein onderdeel van uitmaakt) was hierin al voorzien.

II. In de eerste – door de bewoners afgewezen – plannen voor het Minervaplein was sprake van nieuwbouw. Woonbron Delft en Bohemen BV wilden er graag woningen bouwen.

III. Na ontwikkeling van de vier herinrichtingsmodellen ging de voorkeur van (medewerkers van) de initiatiefnemende partijen duidelijk uit naar het Buurtparkmodel en het Nieuwbouwmodel. De wijkaandeelhouders kozen echter anders.

Waarschijnlijk was de uitvoering van de herinrichting van het Minervaplein wel sneller gegaan zonder Wijkaandelen. Het bedenken en vormgeven van plannen die goed communiceerbaar zijn, en geschikt voor een stemming, kosten veel tijd. Besluitvorming duurt langer. Overigens heeft de vertraging van de bouw van de nieuwe ontmoetingsruimte daarmee níet te maken.

b. Vergroten van de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van de wijk

We starten met de negatieve geluiden:

De wijkaandeelhouders kozen zelf in meerderheid voor het sobere Opknapmodel. Hoewel de meeste opknapwerkzaamheden reeds zijn uitgevoerd, krijgen we nog vaak reacties van bewoners die zeggen er weinig van te zien. Enerzijds heeft dit te maken met hogere verwachtingen dan er werkzaamheden zijn toegezegd. Sommige mensen verwachten bijvoorbeeld hoogwaardig(er) groen, terwijl dit niet in het Opknapmodel maar in het Buurtparkmodel was opgenomen. Anderen wachten bijvoorbeeld nog op de rondrijdmogelijkheid op het parkeerterrein, terwijl dit onderdeel was van het Parkeermodel.

Anderzijds hebben delen van het plein na de sloop van het oude buurthuis (te) lang braak gelegen. Ook dit komt de aantrekkelijkheid en de beeldvorming bij bewoners niet ten goede.

Daarnaast is een ingrijpende herontwikkeling van de locatie van het oude Postkantoor aangekondigd. De uitwerking en uitvoering hiervan laten op zich wachten, wat bewoners ongeduldig maakt.

Naast kritiek zijn er ook positieve geluiden en ontwikkelingen:

Naar aanleiding van het tevredenheidsonderzoek in 2003 heeft Woonbron Delft met de bewoners van de Herculesweg (die significant minder tevreden waren dan de andere bewoners aan het Minervaplein) afspraken gemaakt over verbetering van de woonomgeving en de leefbaarheid. Deze afspraken hebben positieve effecten gehad. Ook de verbouwing van de Artemisflat en het verbeterde aanzicht hiervan heeft een positief effect op de aantrekkelijkheid van de wijk.

Uit de resultaten van de laatste evaluerende stemronde blijkt dat veel mensen wel tevreden zijn met wat Wijkaandelen heeft opgeleverd; zij noemen de realisatie van de nieuwe ontmoetingsruimte en zien positieve ontwikkelingen. In deze stemronde hebben we – helaas – niet gevraagd of de leefbaarheid en aantrekkelijkheid zijn verbeterd. (Om te voorkomen dat het minimaal aantal stemmen van 30% van de uitgebrachte wijkaandelen niet gehaald zou worden is het stemformulier niet te veelomvattend gemaakt en waren de vragen met name gericht op het concept Wijkaandelen zelf.)

In het tevredenheidsonderzoek van 2003 gaven de bewoners de volgende gemiddelde rapportcijfers:

Woonomgeving:	6,7	Groenvoorziening:	6,4
Leefbaarheid:	6,9	Speelvoorzieningen jongere kinderen:	4,1
Schoon en heel:	5,7	Speelvoorzieningen oudere kinderen:	4,0
Sfeer:	6,7	Parkeervoorziening:	6,5

49% van de bewoners voelde zich ’s avonds op straat niet altijd veilig.

72% van de bewoners had vaak of regelmatig plezierig contact met buren of buurtgenoten en er werd geen melding gemaakt van overlast. Bij bijna alle onderwerpen waren de wijkaandeelhouders gemiddeld positiever dan de niet-wijkaandeelhouders.

Een speelvoorziening (skateplek) voor oudere kinderen is inmiddels gerealiseerd. Na oplevering van de nieuwe ontmoetingsruimte wordt ook de omgeving daarvan ingericht; er komt een speelplek voor jonge kinderen en het trapveld wordt hersteld.

Medewerkers van Woonbron en de gemeente merken niet duidelijk dat de leefbaarheid of de aantrekkelijkheid van de wijk is veranderd (in positieve of negatieve zin). Er is ook geen toe- of afname van mutaties merkbaar of een groeiende populariteit. Overigens zou het, als er wel een verandering merkbaar zou zijn, moeilijk zijn om aan te tonen dat deze rechtstreeks verband houdt met Wijkaandelen. De initiatiefnemers zijn van mening dat verbetering van de aantrekkelijkheid pas op de wat langere termijn zichtbaar kan worden. Bijvoorbeeld nadat de nieuwe ontmoetingsruimte is gerealiseerd en functioneert, en de directe omgeving daarvan goed is ingericht.

Gezien al het bovenstaande is er op dit moment geen eenduidig antwoord te geven over of deze doelstelling is gehaald.

c. Grotere tevredenheid van bewoners

Zoals hierboven aangegeven kunnen we nu geen eenduidig antwoord geven op de vraag of bewoners meer tevreden zijn over hun woonomgeving vanwege Wijkaandelen. Zoals gezegd zal naar verwachting de tevredenheid wel groeien als de ontmoetingsruimte en de inrichting van de omgeving daarvan (o.a. met voorzieningen voor kinderen) zijn gerealiseerd.

Waar het gaat om de tevredenheid van bewoners over het instrument Wijkaandelen en over wat het ze heeft gebracht, concluderen we dat deze doelstelling wel is gehaald. In de laatste stemronde in oktober 2005 kreeg Wijkaandelen “als manier om invloed uit te oefenen op de woonomgeving” gemiddeld een 6,9 en vindt 80% van de wijkaandeelhouders dat ze meer invloed hebben gehad op beslissingen dan zonder Wijkaandelen. In het tevredenheidsonderzoek in 2003 gaven wijkaandeelhouders de Wijkaandelen gemiddeld een 6,3 en gaf slechts 40% aan te vinden dat ze meer invloed hadden.

d. Minder kosten voor beheer en onderhoud

Deze doelstelling was vooral gekoppeld aan de vooronderstelling dat de wijkaandeelhouders bereid zouden zijn zich meer zelf in te zetten voor beheer en onderhoud van hun woonomgeving. Door deze zelfwerkzaamheid en de bijbehorende sociale controle was de verwachting dat beheer en onderhoud minder zouden gaan kosten. In de vijfde stemronde gaven de wijkaandeelhouders echter aan niet meer invloed hierop te willen.

De gemeente Delft en Woonbron Delft zullen in de gaten houden of op termijn minder kosten worden gemaakt voor beheer en onderhoud, bijvoorbeeld doordat er minder sprake is van vernieling. Overigens is hier is op het Minervaplein al niet veel sprake van.

We concluderen dat deze doelstelling niet is gehaald, maar voegen eraan toe dat de ondernomen activiteiten ook niet expliciet hierop gericht zijn geweest.

3.2.3. Doelstelling: Betrekken en belonen individuele bewoners en gebruikers

a. Grotere zeggenschap van bewoners over hun woonomgeving

Deze doelstelling is gehaald. De wijkaandeelhouders hebben, weliswaar aan de hand van voorstellen van de professionele partijen, zélf – eerst individueel en daarmee gezamenlijk – hun keuze gemaakt. Deze keuze is ook uitgevoerd. Illustratief voor de mate van zeggenschap zijn de drie ‘inkleuringen’ onder 3.2.2.a.

Daarnaast heeft de zeggenschap een heel andere vorm gekregen dan voorheen. Inspraak en zeggenschap is nu niet meer voorbehouden aan de mensen die deelnemen aan de ‘vergadercircuits’, maar is voor iedereen (ouder dan 12 jaar) opengesteld. Uit reacties van wijkaandeelhouders blijkt dat zij het ook op prijs stellen dat ze als individu mogen kiezen, in plaats van als huishouden te worden aangesproken. Verder wordt positief gereageerd op het feit dat de mening van de meerderheid een andere kan zijn dan de eigen mening, en dat het voor mensen duidelijker werd dat er grenzen of kaders zijn; niet alles is mogelijk binnen het beschikbare budget. Dus bijvoorbeeld: kiezen voor een ontmoetingsruimte betekent dat een buurtpark niet meer mogelijk is.

b. Meer betrokkenheid van bewoners bij plan- en besluitvorming;

Wijkaandelen zijn beschikbaar gesteld aan alle individuele bewoners ouder dan 12 jaar en aan huurders van bedrijfsruimten aan het Minervaplein. Van de ca. 700 mensen die volgens deze criteria in aanmerking kwamen werden er 400 in eerste instantie wijkaandeelhouder. Dit aantal is gedurende het experiment iets minder geworden, maar procentueel ongeveer gelijk gebleven.

Van de wijkaandeelhouders ging in de eerste drie stemronden ca. 60-65% stemmen en in de laatste drie stemronden ca. 35%. In de eerste stemronde stemden 240 mensen, in de tweede stemronde waren het er 210, in de derde stemronde waren er 224 stemmers, in de vierde stemronde 127, in de vijfde stemronde 123 en in de laatste stemronde werd er door 115 mensen gestemd. We constateren hierdoor (en door reacties van wijkaandeelhouders) dat, als het eerste ‘gevoel van urgentie’ vermindert, de animo om te stemmen ook minder wordt. Wel is altijd de ondergrens (30%) gehaald.

In totaal hebben minstens 308 personen één of meer keren hun stem uitgebracht. Gezien het onderwerp is dit, op ca. 700 mensen, een uitzonderlijk resultaat. De resultaten van de eerste stemronde zijn helaas niet op persoonsnummer bewaard gebleven, maar van de tweede tot en met de zesde stemronde zijn deze gegevens wel beschikbaar. We zien daarin dat 91 personen éénmaal hebben gestemd, 72 personen tweemaal hebben gestemd, 65 personen driemaal hebben gestemd, 35 personen viermaal hebben gestemd en 45 personen vijfmaal hebben gestemd.

Bijzonder aan deze vorm is dat de betrokkenheid van wijkaandeelhouders niet gericht is op het ‘tegenstemmen‘, maar juist gericht is op ‘voorstemmen’. Landelijk zien we dat mensen zich vooral ergens bij betrokken gaan voelen en hun stem laten horen als ze ergens tegen zijn. De aanleiding voor Wijkaandelen was weliswaar een negatieve, maar vervolgens hebben de wijkaandeelhouders in de stemrondes vooral aangegeven waar ze vóór waren. Het uitspreken van positieve keuzes geeft ook vaak een positief gevoel en daardoor een positief effect.

De niet-wijkaandeelhouders zijn over het algemeen bewust geen wijkaandeelhouder geworden. Er is tot driemaal toe een ‘wervingsactie’ gedaan onder niet-wijkaandeelhouders. Dit leidde niet tot veel meer aanmeldingen en wel tot irritatie bij sommige bewoners. Daarom is daarna geen wervingsactie meer ondernomen. Wel kregen, bij iedere nieuwe stemronde, de nieuwe bewoners en de kinderen die 12 jaar waren geworden in de tussenliggende periode een uitnodiging om wijkaandeelhouder te worden.

Voor de bewonerscommissies van de complexen aan het Minervaplein veranderde er natuurlijk wel iets, maar zij behielden hun status en functie en hebben het experiment Wijkaandelen toegejuicht. Zij zijn ook betrokken geweest bij de werving van wijkaandeelhouders en hebben het concept enthousiast ‘verkocht’ aan de bewoners. Zij hebben daarnaast bij de eerste stemronde als sparringpartner gefungeerd bij de totstandkoming van de modellen en de stemformulieren.

Daarnaast is ook een klankbordgroep van wijkaandeelhouders gevormd die is betrokken bij de uitwerking van de modellen die ter stemming werden voorgelegd aan de wijkaandeelhouders.

Alles overziend constateren we dat deze doelstelling is gehaald.

c. Meer betrokkenheid van bewoners bij hun wijk

Enerzijds kunnen we concluderen dat deze doelstelling is behaald; dit blijkt uit de mening van de wijkaandeelhouders zelf. Bij de zesde stemronde gaven namelijk twee op de drie wijkaandeelhouders (68%) aan dat zij door Wijkaandelen meer betrokken zijn geraakt bij hun wijk. Voor één op de vijf wijkaandeelhouders (19%) is dit niet het geval. Één op de negen (11%) weet het niet en een klein deel (2%) heeft hier niets ingevuld.

Naast dit resultaat zien we ook dat gedurende het experiment een aantal mensen – eenmalig of vaker – betrokken zijn geraakt bij bijvoorbeeld de uitwerking van herinrichtingsmodellen en het organiseren van een extra stemronde. Bovendien is een nieuwe activiteitencommissie voor de ontmoetingsruimte gevormd uit wijkaandeelhouders.

Anderzijds zien we de animo bij de latere stemronden vrij fors dalen. Bij de laatste stemronde werd 35% van het mogelijke aantal stemmen uitgebracht, door 115 mensen. Op het totale aantal potentiële wijkaandeelhouders is dit ca. 17%. Hoewel dit landelijk gezien overigens wel veel is, kunnen we voor het Minervaplein concluderen dat de betrokkenheid daalt. Een andere indicator daarvoor is dat in de vijfde stemronde bijna drie kwart van de wijkaandeelhouders zegt niet zelf invloed te willen hebben op het beheer van het plein.

Het feit dat wijkaandeelhouders de informatie en de stemformulieren thuisgestuurd krijgen en dat zij schriftelijk of via internet kunnen stemmen, is één van de voordelen van het wijkaandelensysteem. Een nadeel hiervan is dat zij geen contact hoeven hebben met buurt-genoten. In die zin bevordert het systeem de betrokkenheid van bewoners bij elkaar niet.

Samenvattend concluderen we dat deze doelstelling deels is gehaald.

d. Belonen van de individuele inzet en inbreng van bewoners

Individuen worden in het wijkaandelensysteem op diverse manieren ‘beloond’ voor hun inbreng en inzet. Allereerst natuurlijk doordat gerealiseerd wordt wat de meerderheid van de wijkaandeelhouders wil. Ieder individu heeft daarmee (zeker op deze schaal) wezenlijk invloed op de ontwikkeling van de wijk. Daarnaast hadden bijvoorbeeld de individuele bewoners in de klankbordgroep voor de uitwerking van de herinrichtingsmodellen invloed op de uiteindelijke voorstellen.

Individuele wijkaandeelhouders worden beloond als zij in de wijk blijven wonen; ieder jaar krijgen zij er één wijkaandeel bij, en daarmee één stem.

De wijkaandelen zijn ook geld waard; € 2,50 euro per wijkaandeel. Dit bedrag is vast; ze worden niet meer of minder waard. Wijkaandeelhouders kunnen de waarde van de wijkaandelen innen als ze uit de wijk verhuizen. Ze kunnen ze ook tussentijds terugverkopen aan het wijkaandelenfonds (op één wijkaandeel na).

Iedere individuele wijkaandeelhouder kan het initiatief nemen om een voorstel aan de wijkaandeelhouders voor te leggen in een stemronde (of ‘wijkaandeelhoudersvergadering’). Als hij of zij de eigenaren van minimaal 15% van de uitgebrachte wijkaandelen achter het verzoek voor een stemronde krijgt (bijvoorbeeld door het verzamelen van handtekeningen) zijn de initiatiefnemers verplicht om deze stemronde te organiseren.

De initiatiefnemers hadden de intentie om de wijkaandeelhouders een regeling te laten vaststellen op basis waarvan extra wijkaandelen zouden worden toegekend aan individuele wijkaandeelhouders die zich verdienstelijk maken voor de wijk. In de eerste stemronde besloten de wijkaandeelhouders (met een meerderheid van 53,5%) dat zo’n regeling er zou moeten komen. In de tweede stemronde werden verschillende activiteiten benoemd waarvoor individuen beloond zouden kunnen worden met extra wijkaandelen. Wijkaandeelhouders konden meerdere activiteiten aangeven, maar geen van de activiteiten kreeg meer dan 50% achter zich. De regeling kwam er daarom uiteindelijk toch niet.

Uit al het voorgaande blijkt dat individuele bewoners op diverse manieren beloond (kunnen) worden voor hun inzet en inbreng. De doelstelling is daarmee gehaald. De initiatiefnemers betreuren het wel dat de regeling voor extra wijkaandelen voor actieve bewoners er niet is gekomen.

e. Belonen van ‘trouwe klanten’ in de wijk.

Wijkaandeelhouders krijgen vanaf het moment dat ze wijkaandeelhouder worden, er jaarlijks in januari één wijkaandeel bij (ze krijgen geen fysiek wijkaandeel thuisgestuurd, maar het aantal wijkaandelen in bezit wordt in de wijkaandelenadministratie verhoogd met één). Daardoor kunnen ‘trouwe bewoners’ meer stemrecht hebben dan nieuwe bewoners. Uit de resultaten van de laatste stemronde blijkt dat 54% van de wijkaandeelhouders hierdoor extra gemotiveerd raakt om te stemmen. Voor 27% van de wijkaandeelhouders heeft het jaarlijkse extra wijkaandeel dat effect niet.

We zouden ook ‘actieve bewoners’ als loyale, en dus trouwe, klanten kunnen aanmerken. Zoals hiervoor beschreven is de regeling voor extra wijkaandelen voor actieve bewoners er helaas niet gekomen.

We concluderen dat de doelstelling is gehaald. Hierbij willen we het volgende opmerken. Het jaarlijks toekennen van een extra stem aan bewoners die in de wijk blijven wonen was gedurende de experimentperiode een goede gedachte. Wanneer Wijkaandelen echter geen experiment meer is maar in de volgende jaren doorgaat op het Minervaplein e.o., wordt deze gedachte lastig om twee redenen:

1. Er gaat een te groot verschil ontstaan in stemrecht tussen oude en nieuwe wijkaandeelhouders. Voor nieuwe bewoners wordt het minder interessant om wijkaandeelhouder te worden als veel buren al tien wijkaandelen hebben en zij er slechts één krijgen. Te scheve verhoudingen werken niet motiverend en hollen het systeem op den duur uit.

2. De wijkaandelen op het Minervaplein e.o. zijn € 2,50 per stuk waard. Op dit moment zijn er ca. 1.500 wijkaandelen uitgegeven aan ca. 360 wijkaandeelhouders, met een totale waarde van € 3.750. Uitgaand van een ongeveer gelijkblijvend aantal wijkaandeelhouders komt hier ieder jaar ca. € 900 bij. Deze kosten zijn (vooralsnog) niet gedekt en het is de vraag of dit überhaupt wenselijk is.

3.2.4. Doelstelling: Nieuwe, innovatieve methode voor betrekken van bewoners en verkrijgen van draagvlak

a. Ontwikkelen van een nieuwe manier om bewoners bij de planvorming en besluitvorming rond stedelijke herstructurering te betrekken

Veel aspecten van Wijkaandelen zijn vernieuwend te noemen waar het gaat om het betrekken van bewoners bij plan- en besluitvorming voor hun woonomgeving:

§ het daadwerkelijk overdragen van zeggenschap over plannen voor de herinrichting van openbaar gebied aan bewoners;

§ het overdragen van het budgetrecht over een dergelijk fors bedrag aan bewoners;

§ het geven van zeggenschap aan individuen i.p.v. aan huishoudens;

§ het geven van zeggenschap aan bewoners ouder dan 12 jaar;

§ het kunnen stemmen ‘vanuit de luie stoel’, daar de tijd (twee weken) voor kunnen nemen en niet aanwezig hoeven zijn bij vergaderingen of bijeenkomsten

§ mensen die langer in de wijk wonen kunnen gaandeweg meer stemrecht opbouwen

Het kunnen stemmen via internet was bij de introductie van Wijkaandelen nog vrij nieuw. (Overigens maken niet veel wijkaandeelhouders – per stemronde 10-20% van de ‘stemmers’ – hier gebruik van.) Door de ontwikkelingen in de afgelopen jaren is stemmen via internet ook niet meer vernieuwend te noemen. Inmiddels is er zelfs enige sprake van de ‘wet van de remmende voorsprong’; de website www.wijkaandelen.nl is nog gebouwd op een inmiddels verouderde manier. Dit maakt het beheer ervan ingewikkeld, tijdrovend en relatief kostbaar.

Het concept Wijkaandelen kreeg en krijgt landelijk vrij veel aandacht, interesse en bewondering vanwege de nieuwe benadering. Voor de ontwikkeling van het concept is niet voor niets subsidie verkregen vanuit het budget voor het Innovatieprogramma Stedelijke Vernieuwing. Eind 2002 won het concept bovendien de Innovatieprijs van X-PIN, het Expertisebureau Innovatie Beleidsvorming. De initiatiefnemers hebben bij diverse gelegenheden het concept gepresenteerd, beschreven en toegelicht. De reactie is over het algemeen hetzelfde: zeer enthousiast. Navolging blijft echter uit. Naar verwachting kan het Handboek Wijkaandelen – dat naar aanleiding van het experiment wordt opgesteld –drempelverlagend werken.

Het voorgaande overziend concluderen we dat deze doelstelling is gehaald.

b. Verbreden van deze nieuwe manier naar andere gemeenten en werven van deelnemers om de manier mee/door te ontwikkelen.

Zoals in het voorgaande en in het tweede hoofdstuk al is opgemerkt hebben de initiatiefnemers gedurende de experimentperiode op allerlei manieren het concept Wijkaandelen gepresenteerd, beschreven en toegelicht aan mogelijk geïnteresseerde partijen. Deze partijen reageren over het algemeen zeer enthousiast. Zij schrikken meestal terug van daadwerkelijke invoering van Wijkaandelen om twee redenen:

§ het systeem in de huidige vorm is vrij arbeidsintensief;

§ het overdragen van wezenlijke beslissingen en/of zeggenschap over grote bedragen aan bewoners is een te grote stap.

Ook de besprekingen met mogelijke participanten in de eerste helft van 2002 hebben geen vervolg gekregen. De bedoeling van deze besprekingen was met name het inventariseren van mogelijke pilotprojecten elders in het land en mogelijke bijdragen van de aanwezige organisaties. Helaas werd er geen pilotproject gevonden en bleek het (te) moeilijk om mogelijke bijdragen geconcretiseerd te krijgen.

Bij de afronding van het experiment wordt, naast deze rapportage die een evaluatief karakter heeft, een Handboek Wijkaandelen opgesteld. Dit handboek kan partijen ondersteunen bij de invoering van (een vorm van) Wijkaandelen. De initiatiefnemers hopen dat dit handboek de verbreding van Wijkaandelen alsnog kan stimuleren. Verder zijn de gemeente Delft, Woonbron Delft en Bohemen BV de oprichters van de Stichting Wijkaandelen. Deze stichting heeft als doel het concept Wijkaandelen verder te ontwikkelen en te verspreiden. Het Handboek Wijkaandelen en de website worden daartoe eigendom van deze stichting.

We concluderen dat de doelstelling is gehaald waar het gaat om de bekendheid van het concept. We concluderen dat de doelstelling niet is gehaald waar het gaat om daadwerkelijke invoering van Wijkaandelen elders in het land.

3.2.5. Doelstelling: Verkrijgen van marktinformatie

a. Realisatie van een professioneel relatiebeheersysteem gericht op een optimale communicatie met bewoners en gebruikers van de wijk

Bij de start van het experiment waren er plannen om een professioneel klantenbeheersysteem op te zetten, waarin allerlei informatie kon worden verzameld; stemgedrag, woonwensen, koopgedrag, klachten, verhuisgeneigdheid, informatie van potentiële bewoners, etc. Voor dit systeem was veel geld nodig en daarom is in het kader van de IPSV-subsidiëring een fors bedrag aangevraagd. Dit bedrag is niet toegekend omdat de beoordelaars dit idee niet als voldoende innovatief beschouwden.

De initiatiefnemende partijen hebben daarop besloten vooralsnog niet in een dergelijk systeem te investeren. Bij de werving van deelnemers of participanten is wel gezocht naar partijen die een dergelijk systeem zouden kunnen maken of zouden willen (mee)financieren. Ook dit is niet gelukt. Naar aanleiding daarvan is de ambitie op dit punt bijgesteld door de initiatiefnemers en is de doelstelling ook bewust verlaten.

Uiteraard is er wel een goede registratie van wijkaandeelhouders. Uit deze registratie is bijvoorbeeld – met wat moeite – te destilleren hoeveel mensen hoe vaak hebben gestemd in de afgelopen jaren. Op basis van deze registratie wordt ook met de wijkaandeelhouders gecommuniceerd. Deze communicatie geschiedt vooral schriftelijk.

We concluderen dat deze doelstelling is verlaten.

b. Het verkrijgen van actuele en voor planvorming en beheer relevante marktinformatie van bewoners en gebruikers van de wijk

Uit het bovenbeschreven klantenbeheersysteem zou, op basis van de verzamelde gegevens, veel actuele en relevante informatie voor planvorming en beheer komen. Zoals hierboven al weergegeven kwam het klantenbeheersysteem er niet en werd de gewenste informatie niet verzameld. Overigens leveren de stemronde uiteraard wel actuele en relevante gegevens op; ze geven weer wat de huidige bewoners op dat moment willen. Deze informatie is echter niet breder dan de aan de wijkaandeelhouders voorgelegde keuzes en is ook weinig toekomstgericht.

We concluderen dat deze doelstelling is verlaten.

4. Conclusies

4.1. Samenvatting conclusies doelstellingen

In de onderstaande tabel is weergegeven of de bij 3.1. benoemde doelstellingen naar de mening van de initiatiefnemers wel, niet of deels zijn behaald, of zijn verlaten.

Doelstelling:	Behaald:
1. Herstel relatie tussen bewoners en professionele partijen	Ja
2. Verbeteren wijk en woonklimaat	Deels
2.a Uitvoeren herinrichting Minervaplein	Ja
2.b Vergroten van de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van de wijk	Deels
2.c Grotere tevredenheid van bewoners	Deels
2.d Minder kosten voor beheer en onderhoud	Nee
3. Betrekken en belonen individuele bewoners en gebruikers	Ja
3.a Grotere zeggenschap van bewoners over hun woonomgeving	Ja
3.b Meer betrokkenheid van bewoners bij plan- en besluitvorming	Ja
3.c Meer betrokkenheid van bewoners bij hun wijk	Deels
3.d Belonen van de individuele inzet en inbreng van bewoners	Ja
3.e Belonen van ‘trouwe klanten’ in de wijk	Ja
4. Nieuwe, innovatieve methode voor betrekken van bewoners en verkrijgen van draagvlak	Ja
4.a Ontwikkelen van een nieuwe manier om bewoners bij de planvorming en besluitvorming rond stedelijke herstructurering te betrekken	Ja
4.b Verbreden van deze nieuwe manier naar andere gemeenten en werven van deelnemers om de manier mee/door te ontwikkelen	Deels
5. Verkrijgen van marktinformatie	Nee
5.a Realisatie van een professioneel relatiebeheersysteem gericht op een optimale communicatie met bewoners en gebruikers van de wijk	Verlaten
5.b Het verkrijgen van actuele en voor planvorming en beheer relevante marktinformatie van bewoners en gebruikers van de wijk	Verlaten

Op basis van dit overzicht concluderen de initiatiefnemende partijen dat het experiment Wijkaandelen de beoogde resultaten grotendeels heeft verwezenlijkt.

4.2. Overige conclusies

De bovenstaande conclusies hebben vooral betrekking op de vooraf benoemde doelstellingen. Daarnaast zijn, op basis van al het voorgaande en op basis van de opgedane ervaringen, nog enkele andere conclusies van belang.

Duur

De ontwikkeling van Wijkaandelen heeft veel geld gekost; ca. € 180.000. Dit betekent uiteraard niet dat het systeem bij de invoering in andere delen van het land ook zo duur zou zijn; tenslotte is er al veel ontwikkeld dat te gebruiken is. Voor het Minervaplein e.o. is het wel de vraag of de geboekte resultaten deze investering waard zijn geweest.

Meer communiceren

Hoewel wijkaandeelhouders aangeven (veel) meer informatie te hebben gekregen in de afgelopen jaren dan vóór Wijkaandelen werd geïntroduceerd, wordt er toch niet snel genoeg gecommuniceerd naar de wens van bewoners. Veel van hen willen ook worden geïnformeerd als er niets gebeurt, als er weinig te melden is of als er dingen gaan gebeuren die niets met Wijkaandelen te maken hebben. Voor bewoners maakt het niet uit van wie de informatie komt, als die maar komt.

Urgentie nodig

We merken dat, als het gevoel van urgentie weg is, de animo om te stemmen cq. betrokken te blijven snel minder wordt. We moeten ons goed realiseren dat als we mensen vragen ergens over te stemmen, het dan voor hen wel echt ergens over moet gaan; wat hebben zij eraan? Dit impliceert dat het over onderwerpen moet gaan die:

1. veel mensen aangaan: bijvoorbeeld de inrichting van een speelplekje voor jonge kinderen zal voor relatief weinig mensen relevant zijn;

2. dichtbij genoeg liggen om er een mening over te willen uiten: de ‘directe achtertuin’ van mensen leent zich hier bijvoorbeeld wel voor, maar een plein een paar straten verderop zal al veel minder mensen op de been brengen.

Populatie en type wijk

Voor de werking van het systeem is relevant wat voor mensen er wonen en hoe lang zij van plan zijn er te blijven wonen; bijvoorbeeld ouderen maken minder gebruik van internet om te stemmen en stellen wel prijs op informatiebijeenkomsten, maar liever niet ’s avonds. In een wijk waar relatief veel ‘doorstroomwoningen’ staan zullen minder mensen geneigd zijn om wijkaandeelhouder te worden.

Verandering Wijkaandelensysteem Minervaplein nodig

Gezien al het bovenstaande heeft de manier waarop het Wijkaandelensysteem op het Minervaplein is ontwikkeld, vrij goed gewerkt. We zien echter ook aan de evaluatie en de conclusies dat, bij een doorstart, de invulling van Wijkaandelen op het Minervaplein zal moeten veranderen. Hieronder gaan we kort in op de belangrijkste wijzigingen in het systeem voor het Minervaplein en op de toekomst van Wijkaandelen in het algemeen.

5. De toekomst van Wijkaandelen

De Stuurgroep Wijkaandelen heeft, naar aanleiding van het voorgaande, besproken hoe de toekomst van het concept Wijkaandelen eruit kan zien. Hieronder gaan we achtereenvolgens in op de betekenis daarvan voor het Minervaplein (5.1) en voor Wijkaandelen in algemene zin (5.2).

5.1. Wijkaandelen Minervaplein

De Stuurgroep Wijkaandelen heeft voor het Minervaplein een aantal hoofdlijnen benoemd waaraan Wijkaandelen op het Minervaplein in de toekomst moet (blijven) voldoen, om een doorstart ervan voor de betrokken organisaties waardevol en werkbaar te houden. Deze hoofdlijnen zijn vrij concrete principes, die uiteraard in de praktijk verder vorm moeten krijgen. Op basis van deze principes wordt aan de gemeenteraad van Delft voorgesteld door te gaan met Wijkaandelen op het Minervaplein.

Principe 1: stoppen als er geen animo meer is

Om de geldigheid van stemrondes te bepalen houden we de huidige ondergrens aan: voor minimaal 30% van het aantal uitgegeven wijkaandelen moeten stemmen worden uitgebracht. Als er twee maal een ongeldige stemronde heeft plaatsgevonden stopt Wijkaandelen op het Minervaplein.

Principe 2: het moet ergens over gaan

We willen ervoor zorgen dat we in de keuze voor onderwerpen voor stemronden aansluiten bij de wensen, behoeften en gevoelde urgentie van de wijkaandeelhouders. Daarom organiseren we stemronden in samenwerking en/of overleg met de activiteitencommissie van de ontmoetingsruimte en met de betrokken bewonerscommissies.

Principe 3: niet te vaak

We houden het intensiteitsniveau van de stemronden bescheiden: in principe één maal per jaar en alleen vaker als het onderwerp echt urgent is.

Principe 4: niet meer dan 5 wijkaandelen per persoon

Om de verhoudingen in stemrecht niet te scheef te laten groeien, gaan we uit van maximaal 5 wijkaandelen per persoon. Nieuwe bewoners krijgen nog steeds de kans om wijkaandeelhouder te worden vóór iedere nieuwe stemronde. Wijkaandeelhouders die minder dan 5 wijkaandelen bezitten krijgen ieder jaar dat ze aan het Minervaplein blijven wonen, één wijkaandeel erbij tot een maximum van 5.

Principe 5: inbedden en bestendigen

Wijkaandelen zal als regulier werkproces worden ingebed bij Woonbron Delft en bij Wijkzaken van de gemeente Delft. Hierbij hoort tevens het bestendigen van de relatie met de wijkaandeelhouders en in het verlengde daarvan o.a. een wijze waarop reguliere communicatie naar en met hen plaatsvindt.

Principe 6: verbreden

De Stuurgroep Wijkaandelen staat achter het concept Wijkaandelen en vindt daarom dat Wijkaandelen Minervaplein verbreding verdient. De voorgestelde verbreding kan op de volgende manieren worden bereikt:

1. Meer wijkaandeelhouders betrekken rondom het Minervaplein.

Door de ontwikkeling van de locatie van het voormalig postkantoor zullen er aan het Minervaplein veel meer bewoners komen. Deze bewoners worden allen uitgenodigd om wijkaandeelhouder te worden. Daarnaast zullen de bewoners van de Vulcanusweg die bij de start van Wijkaandelen zijn uitgesloten, nu worden uitgenodigd alsnog wijkaandeelhouder te worden. En tenslotte zal er nog een poging worden gedaan om de huidige niet-wijkaandeelhouders toch nog over de streep te trekken.

2. Andere locaties binnen Delft.

De initiatiefnemers stellen voor dat de gemeente Delft en de Delftse woningcorporaties laten onderzoeken waar mogelijk in Delft werken met het instrument Wijkaandelen wenselijk en haalbaar is.

5.2. Wijkaandelen algemeen

Het voorgaande illustreert dat het concept Wijkaandelen uitermate goed is aan te passen aan een specifieke situatie. Het zal duidelijk zijn dat de initiatiefnemers geloven in het concept, niet als doel op zich maar als instrument. Zij geloven ook dat de waarde van het instrument blijkt uit deze rapportage, en dat Wijkaandelen zeker toekomst heeft.

Daarom hebben de gemeente Delft, Woonbron Delft en Bohemen BV er bewust voor gekozen de Stichting Wijkaandelen (alsnog) op te richten. Deze stichting heeft als doel het instrument Wijkaandelen te verbreden en door te ontwikkelen. De stichting beschikt daartoe over hulpmiddelen: de website www.wijkaandelen.nl en het Handboek Wijkaandelen.

De website geeft basisinformatie over het concept Wijkaandelen en de toepassing daarvan op het Minervaplein. Mogelijk komen er ‘sub-websites’ voor andere wijken of buurten waar Wijkaandelen wordt ingevoerd. Het Handboek Wijkaandelen beoogt de invoering van Wijkaandelen toegankelijker te maken. Het gaat daarom vooral praktisch in op vragen als “wie, wat, wanneer, waarom en hoe” en geeft veel voorbeelden en checklists die te gebruiken zijn bij de invoering van Wijkaandelen.

De initiatiefnemers hopen dat deze instrumenten, gecombineerd met hun enthousiasme, ervoor zorgen dat het instrument Wijkaandelen zijn waarde bewijst aan meer bewoners en partijen in Nederland en dat het een bijzondere toekomst tegemoet gaat.

BIJLAGE 1

Open antwoorden op vraag 7 (zesde stemronde, oktober 2005):

“Vindt u dat wijkaandelen voldoende heeft opgeleverd?”

JA, OMDAT:

Resultaten zichtbaar / gerealiseerd

· Ja, er een nieuw buurthuis wordt gebouwd

· Ja, o.a. het buurthuis gerealiseerd wordt en hopelijk plannen om verloedering tegen te gaan worden uitgevoerd

· Ja, omdat het buurthuis gerealiseerd wordt

· Ja, daardoor de bouw van de ontmoetingsruimte wordt gerealiseerd

· Ja, bouw wijkgebouw

· Ja, omdat gekozen is voor buurthuis, Minervaplein niet bebouwd

· Ja, schoonmaak, buurthuis en bebouwing/renovatie is gerealiseerd

· Ja, meerderheid stemmen leidde tot huidige voorzieningen (herinrichting parkje, bouw clubhuis)

· Ja, buurthuis is er gekomen

· Ja, het heeft geleid tot buurthuis

· Ja, ik denk, gezien de resultaten, het iets oplevert

Meer betrokkenheid en informatie

· Ja, betrokkenheid, gevoel is verhoogd

· Ja, betrokkenheid is beter geworden

· Ja, de bewoners betrokken worden bij procedures

· Ja, we graag op de hoogte gehouden worden van eventuele veranderingen

· Ja, we meer en beter van de wijk weten, en er werkelijk bij betrokken zijn

· Ja, veel informatie is gegeven

· Ja, je beter geïnformeerd wordt over de wijk

· Ja, omdat de mensen mee denken

· Ja, meer betrokkenheid

Meer invloed

· Ja, omdat iedere medezeggenschap is meegenomen

· Ja, we kunnen meebeslissen over diverse zaken

· Ja, ik zonder de aandelen niet zoveel invloed en ook minder betrokken voelde

· Ja, we kunnen meebeslissen met het wijkgebouw

· Ja, ik nu invloed heb gehad op beslissingen

· Ja, door stemrecht mee heb kunnen beslissen

· Ja, de gemeente geen kans kreeg om met die grond aan het Minervaplein te kunnen doen zoals zij het willen

· Ja, ontwikkelingen in wijk gaan zoals de bewoners dat willen

· Ja, hierdoor aandeelhoudster mening naar voren kan brengen

· Ja, naar mening aandeelhouder wordt geluisterd

· Ja, voldoende inspraak in voorstellen

· Ja, omdat ik ruim voldoende inspraak had in de problemen/voorstellen

Positieve ontwikkelingen

· Ja, enigszins succes heeft geboekt

· Ja, er zijn positieve ontwikkelingen in de buurt

· Ja, er wel degelijk positieve ontwikkelingen zijn in de buurt

· Ja, op deze wijze gemeente woningbouw en bewoners meer met elkaar praten en wijk ontwikkelen. Mag wel wat sneller!

· Ja, dialoog tussen bewoners en woonbron en gemeente is bevorderd

Ja, maar:

· Ja, duurt alleen lang voor realisatie

· Ja, negatief aspect is zeer lange tijd tussen stemronde en acties, hierdoor gaat verband verloren

NEE, OMDAT:

Te weinig invloed / betrokkenheid / informatie

· Nee, wordt niet naar geluisterd. Het is gewoon een luchtballon

· Nee, omdat wij niet betrokken zijn geweest omtrent de plannen rond het postkantoor

· Nee, omdat wij niet in alles worden geïnformeerd omtreft rondom het Minervaplein

· Nee, schijn democratie

· Nee, geen hoge betrokkenheid

· Nee, informatie wel, maar bij uitvoering,beslissing NEE

· Nee, weinig invloed op beslissingen

· Nee, betrokkenheid wijkbewoners is nog ver te zoeken in de wijk!

Te weinig resultaat

· Nee, het te weinig resultaat heeft gehad

· Nee, omdat ik nog niet veel zie gebeuren en u pas met het buurthuis is begonnen

· Nee, omdat de planning die de omgeving zouden verbeteren nog niet voldoende zijn uitgevoerd

· Nee, omdat er bezuinigd wordt op alles is er nog niet veel van het opknapplan terecht gekomen

· Nee, niet gedaan wat beloofd: parkeerplaats met rondrij-mogelijkheid. Niet gebeurd! Wel drie bankjes geplaatst met uitzicht op parkeerterrein, zit nooit iemand! Wijkaandelen uitgifte heeft dus geen enkele zin

· Nee, de sluiting van postkantoor en de herinrichting van plein en verband tussen die twee is duister gebleven

· Nee, Minervaplein is nog steeds rommelig.

· Nee, waarom zo'n flauwe opknapbeurt (groenvoorziening)

· Nee, verlichting Artemisflat en regen van blad/herfst

· Nee, onderhoud van gemeente laat te wensen over. Zoals onkruid op parkeerplaats en putten leegzuigen (apolloflat)

· Nee, onderhoud valt tegen. Putten Apolloweg, huizenkant 14 jaar niet leegzuigen. Rommel na tuinieren op straat, veel afval. Wie controleert dit?

· Nee, ik tot nu toe geen resultaten heb gezien, geen verbetering in de wijk

· Hoe zit het met het buurthuis. 2x over gestemd

Duurt te lang

· Nee, het erg lang duurt voordat er iets gaat gebeuren

· Nee, teveel rondes, hierdoor ontstonden veel vertragingen. We hebben meer dan 4 jaar moeten wachten op speeltoestellen, zijn er nog niet!

· Nee, inrichting, traagheid

· Nee, zeer langzame besluitvorming

· Nee, het pas een start is en in de komende tijd zeker nog meer kan opleveren

· Nee, proces te langdurig (probleem, keuzes, uitslag, actie)

· Nee, proces is te langdurig

· Nee, inspraak is prima maar moet niet verzanden in eindeloze reeks stemrondes.

· Nee, wacht al 4 jaar op speeltoestellen, indruk dat aandelen reden waren om aanpassingen jarenlang uit te stellen

· Nee, inspraak is prima maar graag wat slagvaardiger

Overig

· Nee, slechte opkomst, weinig belangstelling misschien leeftijd?

· Nee, geen interesse

WEET IK NIET, OMDAT:

· wat gebeurt er nu met het postkantoor, gaat huizenbouw nog door?

· wat gaat er nu met huizen bij het postkantoor gebeuren

· enerzijds meer informatie maar anderzijds niet over alles (bv ontmoetingsruimte versus skatebaan)

· we lange tijd in ongewisse bleven over buurthuis, de skatebaan zonder overleg een feit was. De ontwikkelingen van het opknappen nog niet zichtbaar

· we sinds december 2003 nooit meer wat hebben gehoord

· omdat zaken van algemeen belang in directe omgeving alleen maar door overheid genomen kunnen worden

· ik mij er niet zoveel in verdiep

· lid sinds aug. 2005, ik heb knieprothese en ben weinig betrokken geweest bij activiteiten

· Kunnen wij niet over oordelen, pas juli 2003 in Artemisflat komen wonen

· Pas in 2003 komen wonen

BIJLAGE 2

Open antwoorden op vraag 9 (zesde stemronde, oktober 2005):

“Vindt u dat we moeten doorgaan met Wijkaandelen in de buurt Minervaplein en omgeving?”

JA, OMDAT:

Inspraak/betrokkenheid houden

· wij inspraak hebben in wat gebeurt

· bewoners meer inspraak moeten krijgen in groenvoorziening

· elke invloed bewoners belangrijk is

· invloed en betrokkenheid behouden in de wijk

· invloed en betrokken

· we toch wel invloed hebben op de plannen

· meer inspraak

· betrokkenheid woonomgeving groter is

· bewoners een kleine inbreng hebben in plannen die worden uitgevoerd

· er misschien dingen worden gedaan in de wijk waar bewoners het niet mee eens zijn

· meer invloed op beslissingen

· meer betrokkenheid bij beslissingen

· wijkaandelen hebben nieuwbouw gelukkig tegen gehouden. Zonder aandelen kunnen gekste dingen gebeuren

· ontwikkelingen in toekomst met stemgedrag beïnvloed kunnen worden

· wie weet wat er nog meer komt

· enige manier om meeste te bereiken

· alle invloed is meegenomen op woonomgeving

· ik vind betrokkenheid bewoners positief

· minstens 1x per jaar iets is om mening van buurt te horen

· medezeggenschap is dan mogelijk

· goed om bewoners erbij te betrekken

· anders ruimte gebruikt gaat worden voor nieuwbouw en de OZB verdwijnt

· gemeente heeft geld nodig en zal parkeervergunningen uitgeven, met alle ongemakken voor bewoners

· bewoners en gemeente dikwijls andere belangen hebben

· wij moeten vinger in pap hebben

· wil wel meedenken maar er verandert niet zo veel

· we meer invloed kunnen uitoefenen

· mening bewoners belangrijk is voor groter draagvlak tav beslissingen

· wij betrokken blijven

· hoe meer mensen (ook jongeren) er bij betrokken worden hoe beter

· de mening van de aandeelhoudster wordt gerespecteerd

· hierdoor de aandeelhouder een belangrijke stem heeft

· om inspraak te behouden

· er anders geen overleg meer mogelijk is en de uitspraak wordt dan erg moeilijk

· er in de toekomst nog wel eens iets geregeld moet worden

· zolang er keuzes te maken zijn, moeten de bewoners een stem hebben

· de bewoners zijn meer betrokken bij de wijk

· invloed van buurtbewoners blijft belangrijk

· de mensen denken mee

· ik vindt de invloed van buurtbewoners belangrijk

· we graag betrokken willen blijven met de ontwikkeling van onze woonomgeving

· dat aanleiding geeft tot meedenken

· zo betrokken bij te blijven bij de ontwikkelingen in de wijk

Informatie krijgen

· we nu iets te weten komen

· misschien nieuwskrantje 4x per jaar

· goede manier om op de hoogte gehouden te worden

· mensen weten beter wat omgaat in de wijk

· er veel informatie wordt gegeven

· omdat wij nu niets weten omtrent plannen etc rond het plein

· het een goede manier is om geïnformeerd te worden

· dan blijven we op de hoogte

· zeker dan blijven we in de wijk geïnformeerd

· ja, wil wel geïnformeerd worden

· we meer bekend raken met het wijkgebeuren

De buurt kan/moet/wordt beter

· wijk heeft er baat bij

· buurt zichtbaar achteruit gaat

· succes pas op langere termijn zichtbaar wordt.

· het ten goede van de wijk komt

· we moeten er iets leuks van maken en elkaar beter leren kennen

· er misschien toch nog het 1 en ander verbeterd kan worden

· het zou op vele punten beter kunnen

· ik hoop dat het resultaat oplevert

Overig

· bewoners worden alleen gemotiveerd als resultaten zijn geconcretiseerd

· ja, maar stemrondes slagvaardiger aanpakken

· veel vuil achter de flat

· veel vuil rondom de baken bij de flat, dagen lang

· het is beter dan niets!

· anders de inspanning voor niks is geweest

NEE, OMDAT:

· buurthuis wordt gebouwd en wij op deze manier bijeenkomsten kunnen organiseren

· kosten verslindend, levert niet op. Het is alleen om ego te strelen van wethouder en directeur Woonbron

· het maakt geen enkel verschil

· vanwege te weinig deelname

· procedures duren te lang, nu pas clubhuis, niemand mist het meer, de animo is weg

· het levert alleen keuzes tussen meerdere slechte alternatieven

· meewerken voor veel bewoners niet mogelijk is vanwege de leeftijd

· bewoners zijn te oud om praktische medewerking te verlenen

· ik ga verhuizen

· geen interesse

WEET IK NIET, OMDAT:

· wij er pas zijn komen wonen

· de tijd zal het leren

· bang dat parkeerruimtes gebruikt gaan worden door vergunninghouders

· omdat ik toch te weinig vanaf weet

· ik per 12 nov. verhuis, de actie lijkt erg geldverslindend, kleuren kopieën, mooi papier

BIJLAGE 3

Open antwoorden op vraag 10 (zesde stemronde, oktober 2005):

“Als we doorgaan met Wijkaandelen in uw wijk, welke onderwerpen moeten we dan voorleggen aan de wijkaandeelhouders?”

Groen

· groenvoorziening zo laten, geen bomen omhakken

· meer groen op het plein, aantrekkelijker maken door perken

· meer perkplanten en bloembollen in het voorjaar

· groenvoorziening aanpakken, geen enge plekken

· indeling groenvoorziening

· wensen kenbaar maken over het groen, bankjes, meer verlichting

· groenbeheer

· opknapbeurt groenvoorziening kan beter en veel mooier meer bloemen

· onderhoud van struiken

· bomen op Apolloweg worden te groot

· beplanting

· inrichting groen

· bomen kappen en nieuwe neer zetten

· groenvoorziening

Bebouwing

· meer zeggenschap m.b.t. bouwobjecten etc

· verbouwingen

· eventuele wijzigingen in de woonomgeving/qua bestemming of inrichting

· geen nieuwbouw

· het gemeente bouwbeleid

· bouwplannen buurt

· bebouwing

Algemeen

· meer zeggenschap

· alle wijzigingen in de buurt en niet achteraf

· alle wijzigingen die het woonklimaat beïnvloeden

· we willen alles weten wat er in de buurt gebeurd

· moeten degenen die gebruik maken van het ontmoetingscentrum ook bij de wijkaandelen komen

· bewoners blijven informeren

· saamhorigheid en begrip supporten

· alle onderwerpen die van direct belang zijn voor de wijk

· minstens 1 x per jaar afstemmen van zaken

· gebeurtenissen, plannen rondom het plein

· alles wat betrekking heeft op je eigen leefomgeving

· de wijk op peil houden, erover denken en praten

· de plannen die de woningbouw en gemeente in petto hebben

· alleen grote onderwerpen of veranderingen

Beheer en onderhoud

· aanpak zwerfvuil, hondenpoep

· schone straat, onkruid van de stoep, geen hondenpoep

· onrechtmatig deponeren van huisvuil dat wordt opgehaald per telefoon, geeft veel ergernis

· toezicht dat alles netjes blijft

· aso's die overlag vuil en hondenstront dumpen, peuken in lift, urineren in trappenhuis

· schoonhouden, tegengaan van vernielzucht van omgeving en speeltoestellen

· verantwoordelijkheid voor het prettig en netjes houden van plein

· ondergrondse container en de troep die ernaast ligt

· tegengaan van verpaupering

· meer regen, meer blad

· schoonzuigen van afvalputten

· onderhoud van stoepen en parkeerplaats

· aankleding en onderhoud directe omgeving

· onderhoud

· zwerfvuil en winkelwagentjes aan de orde stellen

· onderhoud van de wijk (speciaal bestrating)

· schoon- en netjes houden van buurt

· de wijk schoon en mooi houden

· onderhoud van de buurt

· beter schoonhouden, graffiti

· onderhoud bestrating

Veilig

· hoe wordt veiligheidsgevoel bevorderd

· betere straatverlichting

· betere verlichting

· beveiliging voor ouderen; toegang flat

Voorzieningen

· opknappen voetbalveld, jongeren maken hier veel gebruik van. Hierom wordt al jaren gevraagd.

· herstel voetbalveldje

· trapveld

· aanleg voetbalveld goed afgeschermd voor honden

· speelruimte voor kinderen

· speelgelegenheden

· toezicht op buurthuis, i.v.m. overlast buurt

· ontwikkelingen nieuwe buurthuis

· goed op de hoogte van activiteiten in ontmoetingscentrum

· activiteiten ontmoetingscentrum

· beheer/activiteiten in ontmoetingscentrum

· voorzieningen voor de oudere mensen

· buurtloket, aanspraakpunt voor de buurt bij gemeente en andere semi-overheden voor senioren

· voorziening scooter mobielen

· ruimte voor scootmobiels

· scootermobiel voorzieningen

Parkeren

· situatie parkeerruimte Artemisstraat; aandacht voor verbetering

· verkeers- en parkeersituatie

· parkeer gelegenheid

· opnieuw indelen van parkeerplekken Artemisstraat zodat het blad kan worden opgeruimd

· geen vergunningen parkeerruimtes

· parkeerplaatsen opnieuw bestraten

· aanleg meer parkeerplaatsen

· parkeerterrein

· parkeerbeleid/problematiek

· parkeren economischer regelen

Bestrating/infrastructuur

· stoep achterkant Artemisstraat opnieuw bestraten

· bestrating verbeteren op sommige plaatsten

· infrastructuur verbeteren

· fietspad maken van Artemisstraat naar Herculesweg, iedereen rijdt over stoep

· doorlopen voetpad bij Artemisstraat naar Minervaplein. Er staan bankjes maar pad loopt niet door

· inrichting straat

Divers

· de schotelantennes van de balkons

· het verwijderen van de schotelantennes op de balkons

· schotelantennes

· verbeteren entree

· verbetering entree

· huurverhoging

· brievenbussen op de verdiepingen laten, dus niet naar beneden!

· geluidsoverlast nieuwbouw

· jaarlijks terugkerend pleinfeest

· aannemen wijkconciërges om asociaal gedrag te beperken

· gevolgen voor de wijk door de inrichting spoorzone

· ventilatie systeem, het stinkt vaak in de flat

· plaatsen van bankjes, huidige staan precies andersom

· de gang van zaken, nu en in het verleden, omtrent het postkantoorgebouw

· een postkantoor of agentschap

· consequentie voor ouderen door opheffing postkantoor