VOORSTEL SELECTIE ECONOMISCHE ZUSTERSTEDEN

Inleiding

In 1999 is de nota Internationale Samenwerking vastgesteld, waarbij een keuze is gemaakt voor de selectie van vier zustersteden. Twee daarvan zijn gebaseerd op solidariteit: Esteli (Nigaragua) en Mamelodi/Pretoria (Zuid Afrika) en twee op economische samenwerking. Daarnaast zijn er nog vier jumelages, samenwerking tussen steden die vooral gebaseerd is op burgerinitiatieven.

De keuze voor economische zustersteden heeft twee invalshoeken: ten eerste kan het bijdragen aan de versterking van de relaties van Delftse bedrijven en instellingen met de betreffende regio en ten tweede kan het bijdragen aan de acquisitie van bedrijven die zich vanuit die regio in Europa willen vestigen.

Ten aanzien van het tweede punt ligt er overigens een relatie met de initiatieven die een aantal gemeenten hebben genomen voor de oprichting van de Westholland Foreign Investment Agency (WFIA), die zich ook richt op internationale acquisitie. Delft zal de contacten die voortvloeien uit de economische zusterstad relaties in brengen in de WFIA.

Enquête

Om te komen tot de keuze van twee economische zustersteden is enige tijd geleden een brief gestuurd naar ongeveer 50 bedrijven, instellingen en instituten die internationaal opereren met het verzoek aan te geven of er steden/regio’s zijn waar een economisch stedenband ondersteunend zou kunnen werken voor de eigen activiteiten. Deze brief is door veertien geadresseerden beantwoord; een aantal aangeschrevenen heeft desgevraagd medegedeeld, dat voor hen niet direct duidelijk was welk advies zou moeten worden aangegeven. Daaruit kan worden afgeleid dat deze bedrijven van mening zijn dat er geen regio’s zijn, waar steun van de lokale overheid kan bijdragen aan het versterken van de eigen positie, dan wel dat de toegevoegde waarde van een stedelijke relatie voor deze bedrijven slechts een beperkte toegevoegde waarde heeft.

De veertien reacties die zijn binnengekomen op het verzoek van de gemeente laten een geschakeerd beeld zien met weinig overlappende suggesties. De enige landen die een aantal malen worden genoemd, zijn China en de Verenigde Staten, zij het dat in die landen wel verschillende gebieden worden aangegeven.

Selectie criteria

Om te kunnen komen tot een conclusie ten aanzien van de ingebrachte suggesties is het van belang een aantal uitgangspunten vast te stellen op grond waarvan een beoordeling kan plaats vinden.

Ten eerste moet er een reële kans zijn op acquisitie. Omdat noch verplaatsing, noch het oprichten van een vestiging binnen een straal van enkele honderden kilometers veel voorkomt, zijn steden “dichtbij” in Europa minder voor de hand liggend als economische zusterstad.

Ten tweede moet de stad/het gebied een zodanige maat hebben dat een relatie met Delft verdedigbaar is. Een stad als bijvoorbeeld Beijing, of Singapore, valt daar mee af.

Ten derde moet het gaan om een stad/gebied waarbij wederzijds een gevoel van een win/win situatie kan ontstaan. Eenrichtingsverkeer werkt niet bevorderlijk voor een samenwerking. Het is bijvoorbeeld de vraag of er binnen Silicon Valley voldoende interesse is voor wat er elders in de wereld gebeurt.

Ten vierde helpt het wanneer er in de stad/het gebied andere steunpunten zijn vanuit Nederland. Daarbij kan worden gedacht aan een (honorair) consulaat of een vestiging van het CBIN/NFIA van het ministerie van EZ.

Ten vijfde moet de potentiële zusterstad een relatie met Delft willen aangaan en redelijk goed bereikbaar/toegankelijk zijn.

Respons

Uit het onderstaande overzicht blijkt dat het moeilijk is om een gemeenschappelijke conclusie te trekken, omdat de reacties zeer divers zijn.

Organisatie/Bedrijf VS China Europa Verre Oosten

TUD-CvB Boston Beijing Singapore, Bandung

Festo Litouwen

UETP (TUD) algemene reactie

TNO-TPD Silicon Valley Aken, Cambridge, Leuven

SDK Aken, Cambridge, Leuven

TNO-FEL Silicon Valley Singapore

DSM Gist Lille

GeoDelft geen voorkeur

Van Essen Xiaogan,Wuhan

EARS Tiagh, Beijing

TUD (Sol/Idenburg) Boston,SilVal, Austin,Tx Aken, Cambridge

zelf aangemeld Titusville (Fl)

zelf aangemeld Xiamen

Selectie

Wanneer bovenstaand overzicht wordt afgezet tegen de boven geformuleerde uitgangspunten, kan het volgende worden geconcludeerd.

China wordt het meest genoemd. Voor de langere termijn is China zeker interessant te noemen, zij het dat het economisch belang richting China (van ons bedrijfsleven) groter zal zijn dan andersom. De mogelijkheden voor acquisitie moeten vooralsnog laag worden ingeschat. Omdat investeren in China ook voor het bedrijfsleven nog niet echt rendabel is, worden inspanning van de overheid mogelijk op prijs gesteld.

Voorgesteld wordt daarom om de relatie met (een gebied in) China in eerste instantie niet op te bouwen vanuit de invalshoek van acquisitie. Wel kan aan partijen in de stad worden aangegeven, dat Delft bereid is die support te leveren die voor de activiteiten van de organisatie/het bedrijf van belang zijn. Dat kan variëren van het deelnemen aan een handelsmissie naar China tot de ontvangst van een delegatie op het stadhuis. Voor grotere inspanningen en voor eventuele acquisitie inspanningen op langere termijn, ligt het voor de hand om daar de regionale acquisitie-organisatie WFIA in te schakelen.

Voor Singapore en Bandung gelden min of meer dezelfde argumenten, waarbij in het geval van Singapore met name het schaalverschil erg bepalend is, terwijl Bandung vooralsnog meer het karakter heeft van een maatschappelijke zusterstad in plaats van een economische.

De steden in Europa vallen af, omdat - zoals hierboven is aangegeven - de kans op acquisitie betrekkelijk gering is. Ten aanzien van Litouwen lijken de wederzijdse belangen te ver uiteen te lopen; hier zou veel meer sprake zijn van een maatschappelijke zusterstad relatie.

Dat betekent dat van het overzicht alleen de steden in de Verenigde Staten overblijven als potentiële economische zusterstad. Er zijn diverse steden/gebieden genoemd: Silicon Valley (met name Paolo Alto/Stanford), Boston/Cambridge (MIT), Austin, Texas. Niet genoemd is Phoenix, Arizona waar reeds enige jaren contacten mee worden onderhouden. Tot slot heeft Titusville (bij Orlando, Florida) zichzelf aangemeld.

Ten aanzien van Phoenix geldt dat er met name vanuit de TUD niet veel aanknopingspunten zijn met de universiteiten in deze stad. De high-tech industrie is sterk ontwikkeld in deze zesde stad van de VS. Een aantal Delftse TUD-studenten heeft bij deze bedrijven stage gelopen in het vierde/vijfde jaar van de studie. De contacten met Phoenix zijn ontstaan als gevolg van de nominaties van beide steden voor de Bertelsmann-nominatie van Best Run City of the World in 1995.

Titusville kent weliswaar het Kennedy Space Center, maar is - met Florida als achterland - vooral bekend als toeristenhaven waar veel cruise-schepen afmeren. Vergeleken met de andere steden is de high-tech industrie minder sterk vertegenwoordigd. Titusville zou als een opstap naar contacten met de universiteit in Orlando kunnen worden gezien, maar deze universiteit is vanuit de TUD niet als partner genoemd.

Ten aanzien van Silicon Valley geldt dat de vraag gesteld kan worden of er ook vanuit die zijde een gevoel van een win-win situatie kan ontstaan. Verder is de meest voor de hand liggende stad Paolo Alto al zusterstad van Enschede.

Er zijn twee jaar geleden wel eerste contacten gelegd met de “hoofdstad” van Silicon Valley, San José, die verder uitgebouwd zouden kunnen worden. Zowel het CBIN/NFIA, Twinning, het ministerie van EZ als TNO hebben voorposten in dit gebied, onder andere in San Mateo.

Voorgesteld wordt relaties in deze regio niet op te zetten vanuit de invalshoek van de zusterstad relatie, maar vanuit de internationale contacten vanuit ICICT/Twinning. Verder zal er ook vanuit het WFIA naar dit gebied worden gekeken.

Austin, Texas is interessant, omdat de high-tech industrie daar sterk in ontwikkeling is. Vergeleken met Silicon Valley is het er “rustiger” en goedkoper; verder is het iets makkelijker bereikbaar. Er zijn sterke netwerken en er zijn relaties tussen de TUD en de University of Texas. Ook is er een vestiging van het CBIN/NFIA. Austin is een open, liberale community en er is sterke belangstelling voor samenwerking met Delft vanuit daar bestaande netwerk-organisaties. In het najaar wordt vanuit Austin een aantal activiteiten in Nederland georganiseerd waar Delft direct op in zou kunnen spelen.

Boston/Cambridge is interessant in verband met het MIT. Een nadeel is dat Boston qua schaal niet direct vergelijkbaar is (erg groot), maar dat geldt niet voor Cambridge, dat dezelfde omvang heeft als Delft en zowel Harvard als het Massachusetts Institute of Technology (MIT) binnen de stadsgrenzen heeft.

Niet genoemd, maar wel interessant is Israël waar met name de hightech industrie (naast de agrarische sector) sterk ontwikkeld is. Via het Israël Office worden reeds contacten onderhouden met dit sterk in ontwikkeling zijnde land, waarbij de jumelage stad Kfar Sava als uitvalsbasis wordt gebruikt. Kfar Sava ligt in een gebied waar met name de IT-sector erg sterk ontwikkeld is. Vooralsnog biedt de combinatie van jumelage en Israël Office voldoende basis voor een vruchtbare samenwerking op zowel sociaal-cultureel als economisch terrein.

In nota Internationale Samenwerking is uitgegaan van het aangaan van maximaal twee economische zusterstad relaties. Voorgesteld wordt nu niet uit te gaan van de keuze voor twee, maar voor één economische zusterstad, waarbij de mogelijkheden van samenwerking met Cambridge (MA) en Austin (Texas) verder worden onderzocht.

Het college is verder voornemens deze conclusie voor te leggen aan (een aantal van) de bedrijven/instellingen die hebben gereageerd op de brief en daarbij hun verdere betrokkenheid bij de invulling van de relatie af te tasten. Ook is het CBIN (Ministerie van Economische Zaken) gevraagd een advies te geven ten aanzien van de gedachten die op dit terrein in Delft bestaan. Vanzelfsprekend is ook de regionale acquisitie-organisatie WFIA hierover geïnformeerd.