Nota - belastingplan2001versie2okt

1. Inleiding

In 1998 is gestart met de uitvoering van de herwaardering van alle in de gemeente gelegen onroerende zaken. Deze herwaardering vindt plaats onder het regime van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ).

Op grond van de Wet WOZ vindt deze herwaardering plaats naar de waardepeildatum 1 januari 1999. De vastgestelde waarden gelden voor de periode 2001 t /m 2004, het zogenaamde 2^de WOZ-tijdvak.

In dit WOZ-tijdvak worden de WOZ-waarden gebruikt als heffingsgrondslag voor de heffing van belastingen door drie overheden.

· De gemeenten gebruiken de WOZ-waarde voor de heffing van de onroerende-zaakbelastingen

· De waterschappen gebruiken de WOZ-waarden voor de heffing van de omslag gebouwd

· De Belastingdienst gebruikt de WOZ-waarden (alleen voor woningen) voor de berekening van het huurwaarde-forfait (vanaf 2001 omgedoopt tot eigen woningforfait).

De waterschappen en de Belastingdienst betalen ieder voor 30% mee in de uitvoeringskosten van de hertaxatie.

In Delft vindt voor de eerste keer een algehele WOZ-hertaxatie plaats. Voor het 1^ste WOZ-tijdvak (peildatum 1-1-1995, periode 1997-2000) heeft Delft voor de zogenaamde fictie- status gekozen. Deze fictie-status betekende dat de vastgestelde waarden per 1-1-1993 bij wetsfictie konden worden toegepast voor het 1^ste WOZ-tijdvak.

Gevolg hiervan is wel dat in de nieuwe WOZ-waarden een marktontwikkeling van maar liefst 6 jaar tot uiting komt. Het zal uw college niet verbazen dat er in de periode 1993 t/m 1999 sprake is geweest van een behoorlijke prijsstijging van de onroerende zaken.

Gelet op het feit dat er derhalve een herbezinning van de gemeentelijke belastingtarieven in 2001 zou plaatsvinden is in de afgelopen 2 jaar, in overleg met de portefeuillehouder, afgesproken om alle bestuurlijke wensen op het gebied van de gemeentelijke heffingen (belastingen en retributies) door te schuiven naar 2001. Voornaamste doel hiervan was en is om de belastingplichtigen niet jaarlijks met wijzigingen ten aanzien van de gemeentelijke heffingen te confronteren, maar dit in één keer te realiseren.

Bijkomend voordeel van deze keuze is dat de voor- en nadelen van de bestuurlijke wensen integraal kunnen worden afgewogen en uiteindelijk zullen leiden tot een verfrissend en verantwoord belastingbeleid voor de komende jaren.

Een aantal van deze bestuurlijke wensen zijn in maart van dit jaar door zowel uw college als de commissie Middelen en Bestuur omgezet in bestuurlijke uitgangspunten voor het (gemeentelijk) Belastingplan 2001.

In de onderliggende notitie wordt nader op deze uitgangspunten ingegaan.

2. Toekomstige netto opbrengst gelijk houden

2.1 Inleiding

In het collegeprogramma staat als één van de uitgangspunten opgenomen dat ongeacht toekomstige waardeontwikkelingen, de totaalopbrengst van de onroerende zaakbelastingen (OZB) niet mag stijgen (of dalen). Hierbij is uiteraard een uitzondering gemaakt voor een toename van de opbrengst door toepassing van de jaarlijkse inflatiecorrectie en een toename van de opbrengst door areaaluitbreiding (nieuw-, aan-, her-, en/of verbouw).

Netto nieuwe opbrengst = netto opbrengst oud + hondenbelasting + ƒ 675.000,- (ongedaan maken bezuinigingsbijdrage reiniging) + inflatiecorrectie + meeropbrengst nieuwbouw, verbouw en dergelijke.

Bruto opbrengst nieuw = netto opbrengst nieuw + geautomatiseerd kwijtschelden + perceptiekosten + oninbare posten

Al geruime tijd bestaat echter het (landelijke) beeld dat de lopende taxatieronde in het kader van de Wet WOZ een aantal belangrijke waardeontwikkelingen zal laten zien. Eén van deze ontwikkelingen is dat de totale waarde van het onroerende zakenbestand fors zal toenemen. Zoals uit nadere bestudering van deze notitie blijkt, wijkt de situatie in de gemeente Delft niet af van het landelijk beeld. Deze ontwikkeling houdt in dat, gelet op het genoemde uitgangspunt van het collegeprogramma, de tarieven van de onroerende zaakbelastingen voor 2001 overeenkomstig de waardestijging in dalende zin dienen te worden aangepast.

Uiteraard garandeert het op macroniveau (aan de hand van gemiddelden) evenredig verlagen van de OZB-tarieven niet dat geen enkel huishouden of geen enkel bedrijf in Delft exact hetzelfde bedrag aan OZB in 2001 gaat betalen als in 2000. Ondanks dat de tarieven zullen dalen, kunnen door (van het gemiddelde) afwijkende waardestijgingen, bepaalde huishoudens of bedrijven een hogere of lagere OZB aanslag opgelegd krijgen. De individuele waarden van de onroerende zaken bepalen uiteindelijk de door de belastingplichtigen te betalen OZB.

2.2 Relaties

Relatie met de algemene uitkering uit het gemeentefonds.

Bij de berekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds wordt sinds 1997 onder meer rekening gehouden met de belastingcapaciteit van de gemeente. Onder belastingcapaciteit wordt verstaan de mogelijkheid die de gemeente heeft om eigen inkomsten te verwerven uit onroerende zaakbelastingen. Het betrekken van de OZB-capaciteit heeft louter consequenties voor de verdeling van het gemeentefonds. De totale omvang van het gemeentefonds zelf blijft onaangetast. De belastingcapaciteit wordt per gemeente vastgesteld door het totaal aantal waarde-eenheden van ƒ 5.000,- te vermenigvuldigen met een landelijk rekentarief.

Voor het 1e WOZ-tijdvak (1997-2000) was dit tarief vastgesteld op ƒ 15,63. Voor het komende WOZ-tijdvak (2001-2004) worden de (hogere) waarden van de hertaxatieronde 1999 gehanteerd. Om het (gemiddeld) effect op de uitkering uit het gemeentefonds te neutraliseren is dit rekentarief, gelet op het landelijk beeld van de waardeontwikkelingen, voorlopig verlaagd naar ƒ 11,21. Met name omdat de waardeontwikkelingen in de gemeenten niet overal gelijk zullen zijn, zal dit voor veel gemeenten tot een aanpassing leiden van de hoogte van de algemene uitkering. Omdat op dit moment alle gemeenten nog bezig zijn met de integrale hertaxatie van de onroerende zaken naar peildatum 1 januari 1999 zal pas in 2001 een reëel beeld ontstaan van de herverdelingseffecten tengevolge van de hertaxatie.

Hierdoor kan op dit moment bij het vaststellen van de tarieven voor het jaar 2001 slechts worden uitgegaan van aannames. Wellicht dat er op korte termijn meer duidelijkheid komt over de genoemde effecten. In ieder geval zal bij het vaststellen van de tarieven voor het jaar 2001 in de decemberraad zoveel mogelijk actuele informatie worden gebruikt. Hierbij dient dan ook rekening te worden gehouden met het verrekenen van een verhoging of verlaging van de algemene uitkering uit het gemeentefonds in 2001 als gevolg van de hertaxatie. Die verhoging of verlaging is het saldo van enerzijds het effect van de mutatie in de WOZ-waarden van de eigen gemeente (het zogenaamde 1^ste orde effect) en anderzijds het effect van de landelijke toename van de WOZ-waarde (het zogenaamde 2^de orde effect). Voor het 1^ste en 2^de orde effect van de gemeentefondsuitkering verwijzen we naar de bijlage toekomstige netto opbrengst.

Relatie met huidig/nieuw beleid

In november 1999 heeft de gemeenteraad besloten de bezuinigingsbijdrage van ƒ 400.000,-, die de reiniging bijdroeg aan de algemene middelen, ongedaan te maken. Er is besloten dat deze gederfde inkomsten uit de OZB betaald moeten worden.

Op grond van het huidige kwijtscheldingsbeleid wordt er jaarlijks een bedrag van ƒ 500.000,- kwijtgescholden inzake de OZB. Tot nu toe is bij het bepalen van de opbrengst geen rekening gehouden met dit gegeven. In de nieuwe berekening is dit bedrag uiteraard wel opgenomen.

Relatie met in 2001 te verwachten effecten van bezwaar-en beroepschriften

Alhoewel er bij de uitvoering van de hertaxatie naar wordt gestreefd alle waarden op een zo juist mogelijke WOZ-waarde vast te stellen, dient er bij het vaststellen van de tarieven rekening te worden gehouden met negatieve effecten van:

· een stijging van de uitvoeringskosten ten gevolge van een meer dan verwacht aantal bezwaar- en beroepschriften.

· waarde verminderingen naar aanleiding van toegekende bezwaar- en beroepschriften en

Toelichting

Bij de besluitvorming in 1998 voor de uitvoering van de hertaxatie is rekening gehouden met een aantal van 10.000 bezwaar- en beroepschriften. Hiervoor is in het totale hertaxatiekrediet een bedrag opgenomen van ƒ 2.800.000,-. Gelet op de landelijke aandacht die de WOZ-waarden thans krijgen via de diverse belangenverenigingen (Vereniging Eigen Huis; VNO-CNW enzovoort) is het niet ondenkbaar dat het totaal aantal bezwaar- en beroepschriften het aantal van 10.000 zal overstijgen. In 2001 kunnen de effecten hiervan worden gekwantificeerd.

Voorstel aan uw college is om bij het vaststellen van de opbrengst voor het jaar 2001 en tariefdifferentiatie rekening te houden met een verminderingspercentage van 5% op de nieuwe waarden, voor de verwachte waardeverminderingen naar aanleiding van toegekende bezwaar-en beroepschriften.

Uit de vorige herwaarderingsronde van 1995 is gebleken, dat verminderingen op de waarden een opbrengstderving van ƒ 2000.000,- met zich meebracht. Daarnaast is aansluiting gezocht met een door de gemeente Den Haag gehanteerd percentage van 5 % van de opbrengst.

Indien in 2001 blijkt dat dit percentage te hoog is ingeschat, kan dit door middel van een aanpassing van het percentage en hierdoor dus een verlaging van de tarieven in 2002 worden teruggegeven aan de burger. Blijkt dit percentage van 5% te laag te zijn ingeschat dient op een in 2001 nog vast te stellen wijze dekking te worden gezocht, en het percentage te verhogen voor de resterende 3 jaar van het WOZ-tijdvak. Het is van groot belang om hierover duidelijk te communiceren naar de belastingplichtige.

2.3 Uitwerking

Uiteraard dient er bij de bepaling van de opbrengst van de OZB over 2001 rekening te worden gehouden met de consequenties van de andere uitgangspunten. In het onderliggende berekeningsmodel is er vanuit gegaan dat alle uitgangspunten door de gemeenteraad worden overgenomen. Indien uw college of de commissie Middelen en Bestuur op 1 of meer onderdelen een afwijkend besluit nemen, dient aanpassing van het berekeningsmodel in het uiteindelijke raadsvoorstel plaats te vinden.

Gelet op de bestuurlijke uitgangspunten en relaties kan de opbrengst OZB 2001 voorlopig als volgt worden berekend:

netto-opbrengst

	bedrag
netto opbrengst oud	ƒ 42.700.000,-
inflatiecorrectie 3%	ƒ 1.281.000,-
hondenbelasting	ƒ 171.000,-
ongedaan maken bezuinigingsbijdrage reiniging	ƒ 675.000,-
meer opbrengst (nog nader te bepalen)	ƒ P.M.
-/- onttrekking Rioolrechten uit OZB (zie GRP 2001-2005)	ƒ 8.900.000,- -/-
Netto nieuwe opbrengst	ƒ 35.927.000,- (excl. meeropbrengst)

bruto opbrengst

	bedrag
netto opbrengst nieuw	ƒ 35.927.000,-
geautomatiseerd kwijtschelden	ƒ 800.000,-
perceptiekosten: · tegemoetkoming huurbedrag	ƒ 350.000,-
huidig kwijtscheldingsbeleid	ƒ 500.000,-
oninbaar	ƒ 500.000,-
Bruto opbrengst nieuw	ƒ 38.077.000,- (excl. meeropbrengst)

2.4 Consequenties gemeentelijk rioleringsplan (GRP 2001-2005)

Wanneer de 2,3 miljoen gulden van de aanvulling egalisatiefonds riolering opgenomen wordt in de nieuwe opbrengst OZB 2001 betekent dit, dat het bedrag in 1 jaar in de tarieven van de OZB opgenomen moet worden. Dit brengt een extra verhoging van de OZB- tarieven met zich mee. De daarop volgende jaren zullen hierdoor de tarieven weer verlaagd moeten worden. Kijkend naar het uitgangspunt Scheiding Rioolrechten van de OZB past dit bedrag niet in de nieuwe opbrengst OZB. Hierdoor wordt alsnog een bedrag met betrekking tot de kosten van de riolering opgenomen in de OZB. Voorgesteld wordt dan ook dit bedrag niet op te nemen in de OZB, maar in het rekeningresultaat 2000.

2.5 Voorstellen

· Instemmen met de toekomstige netto-opbrengst OZB gelijk houden aan de huidige netto-opbrengst + hondenbelasting + ƒ 675.000,- (ongedaan maken bezuinigingsbijdrage reiniging) + inflatiecorrectie van 3% + meeropbrengst areaaluitbreiding

· Voor de nieuwe vastgestelde waarde een risicopercentage van 5% opnemen voor de verwachte waardeverminderingen als gevolg van toegekende bezwaar-en beroepschriften

· Het bedrag van ƒ 2.300.000,- aanvulling egalisatiefonds riolering niet in de OZB op te nemen, maar in het rekeningresultaat 2000 (algemene reserve) op te nemen.

3. Invoeren tariefdifferentiatie tussen woningen en niet-woningen

3.1 Inleiding

Uit de eerste prognoses blijkt dat de waarden van woningen meer zijn gestegen dan die van niet-woningen. Bij ongewijzigd beleid en handhaving van de huidige tarieven, betekent deze waardeontwikkeling voor burgers dat zij meer OZB gaan betalen dan ondernemers. Zij zullen dan een hogere bijdrage leveren aan de OZB- opbrengst.

Momenteel brengen burgers 68% van de OZB- opbrengst op en ondernemers 32%. Wanneer deze percentages gehandhaafd blijven, zal door de waardestijging en opbrengst gelijk houden (uitgangspunt 1) de OZB- tarieven voor burgers ten opzichte van ondernemers meer dalen. Zo ontstaat de verhouding tariefdifferentiatie tussen woningen en niet-woningen.

Doordat er een verschil in waardeontwikkeling is tussen woningen en niet-woningen

is tariefdifferentiatie het middel om de verhouding 68:32 van de OZB- opbrengst te handhaven

Het is sinds 1997 wettelijk mogelijk een tariefdifferentiatie in te voeren van maximaal 100:120. Delft maakt hier nu (nog) geen gebruik van. Omdat de tariefdifferentiatie 100:120 niet in iedere gemeente in staat blijkt te zijn om de ongelijke waardestijging te compenseren, is er een voorstel ingediend voor de invoering van een verdergaande tariefdifferentiatie. Het wetsvoorstel over de tariefdifferentiatie ligt momenteel ter behandeling bij het parlement. De verwachting is dat het voorstel er door komt en dat de behandeling in oktober zal zijn afgerond. Dit voorstel zorgt ervoor dat gemeenten de tariefdifferentiatie kunnen bepalen aan de hand van de individuele verwachte waardeontwikkeling (bijvoorbeeld een verhouding van 100:140 of hoger).

Doel nieuwe regeling

De gemeente vrijheid geven de huidige opbrengstverdeling tussen woningen en niet-woningen te handhaven.

Het voorstel is om deze tariefdifferentiatie met ingang van 2001 ook in Delft in te voeren, zodat het verschil in de waardeontwikkeling van woningen en niet-woningen grotendeels opgevangen kan worden.

3.2 Uitwerking

De verhouding van woningen ten opzichte van niet woningen in tariefdifferentiatie is te berekenen door de OZB- opbrengst van woningen 68% en van niet-woningen 32% te handhaven. Met de uiteindelijke waarden en bijbehorende waarde eenheden kunnen de nieuwe tarieven worden berekend, waaruit de tariefdifferentiatie voortvloeit. Hierbij moet wel de verhouding tussen het OZB gebruikers tarief en het OZB eigenarentarief 100:125 gehandhaafd blijven.

Op basis van de referentiestelsels woningen en courante niet-woningen en de gemiddelde waardestijgingen van bijzondere objecten en incourante niet-woningen is in het volgende schema de voorlopige nieuwe waarde opgesteld. Niet-woningen zijn te onderscheiden in:

· courante niet-woningen (kantoren, café/bar/restaurant, winkels etc.)

· incourante niet-woningen (scholen, verpleegtehuis, museum, bioscoop etc.)

· bijzondere objecten (waarde > 8 miljoen gulden)

objecten	waarde oud	gemiddelde stijging	waarde nieuw	waarde nieuw na aftrek 5% waardevermindering
woningen	5.654.726.000	105%	11.592.188.300	11.012.578.885
niet-woningen: · courant · incourant · bijzondere objecten	1.272.556.000 941.684.000 545.274.000	68% 13% 9%	2.137.894.080 1.064.102.920 594.348.660	2.030.999.376 1.010.897.774 564.631.227
Totale waarde	8.414.240.000		15.388.533.960	14.619.107.262

Van deze nieuwe waarden wordt 5% in mindering gebracht voor de verwachte waardevermindering ten gevolge van bezwaar-en beroepschriften (zie uitgangspunt 1).

Berekening tariefdifferentiatie

De gegevens uit de begroting en de tarieven voor OZB gebruikersgedeelte (OZBg) en OZB eigenarengedeelte (OZBe) in 2000 laat het volgende beeld zien.

Begroting 2000	WOZ-waarde	eenheden	OZBg	OZBe	OZBg	OZBe	tariefdiff.	opbrengst
waarde woningen	5.654.726.000	1.130.945	12,08	14,91			0	30.524.211
waarde niet-woningen	2.759.514.000	551.903			12,08	14,91		14.895.857
courant	1.272.556.000	254.511
incourant	941.684.000	188.337
bijzondere objecten	545.274.000	109.055
totaal	8.414.240.000	1.682.848						45.420.068

Om aan te geven wat voor invloed de waardestijgingen hebben op de tarieven en de tariefdifferentiatie is onderstaand model opgesteld. We kunnen de nieuwe tarieven alleen bij benadering berekenen en is dus nog niet de exacte tariefdifferentiatie aan te geven.

Vaste gegevens in het model zijn:

· opbrengst OZB aan de hand van uitgangspunt 1 (waarbij 68% van de opbrengst door burgers moet worden opgebracht en 32% door ondernemers)

· verhouding eigenaren en gebruikers 1,25:1,00

De getallen die vet gedrukt zijn worden ‘automatisch’ berekend door invulling van de waarde stijgingspercentages en de vaste OZB opbrengst. De WOZ-waarde, eenheden, tarieven en tariefdifferentiatie variëren als de stijgingspercentages worden ingevoerd.

2001			WOZ-waarde	eenheden	OZBg	OZBe	OZBg	OZBe	tarief diff.	opbrengst
waarde woningen	*105*	%	11.012.578.885	2.202.516	5,23	6,52			1,44	25.892.360
waarde niet-woningen		%	3.606.528.377	721.306			7,52	9,38		12.184.640
courant	68	%	2.030.999.376	406.200
incourant	13	%	1.010.897.774	202.180
bijzondere objecten	9	%	564.631.227	112.926
totaal			14.619.107.262	2.923.821						*38.077.000*

Wanneer de werkelijke waarden beschikbaar zijn en de bijbehorende eenheden per object zijn vastgesteld (dus niet de totale waarde delen door ƒ 5000,- waarde, zoals in bovenstaand model wordt gedaan) kunnen de juiste tarieven berekend worden en wordt de tariefdifferentiatie afgeleid.

Het voorgaande model laat globaal zien welke invloed de gemiddelde geprognosticeerde waardeontwikkelingspercentages hebben op de tarieven, wanneer de OZB opbrengst gelijk blijft. De tarieven zijn veel lager dan de huidige tarieven. Dit betekent echter niet dat iedereen een lagere OZB aanslag krijgt opgelegd. Onderstaande schema’s verduidelijken dit.

Waardestijging boven het gemiddelde van 105%

In onderstaand voorbeeld is de waarde van de woning met 150% gestegen. (waarde nieuw: 350.000 -/- waarde oud: 150.000 gedeeld door de oude waarde)

Waarde oud

aantal eenheden

(waarde / 5000,-)

OZB tarief 2000

eigenaar/gebruik

Aanslagbedrag

(eenheden x tarieven)

ƒ 150.000,-

ƒ 14,91

ƒ 12,08

ƒ 447,30 + ƒ 362,40

ƒ 809,70

Waarde nieuw	aantal eenheden (waarde / 5000,-)	OZB tarief 2001 eigenaar/gebruik		Aanslagbedrag (eenheden x tarieven)
ƒ 370.000,-	74	ƒ 6,52	ƒ 5,23		ƒ 482,48+ ƒ 387,02
totaal					ƒ 869,50

De bewoner van deze woning zal in 2001 ƒ59,80 meer OZB moeten betalen dan in 2000.

Waardestijging gelijk aan het gemiddelde van 105%

Waarde oud

aantal eenheden

(waarde / 5000,-)

OZB tarief 2000

eigenaar/gebruik

Aanslagbedrag

(eenheden x tarieven)

ƒ 200.000,-

ƒ 14,91

ƒ 12,08

ƒ 596,40 + 483,20

totaal

ƒ 1.079,60

Waarde nieuw	aantal eenheden (waarde / 5000,-)	OZB tarief 2001 eigenaar/gebruik		Aanslagbedrag (eenheden x tarieven)
ƒ 410.000,-	82	ƒ 6,52	ƒ 5,23		ƒ 534,64 + ƒ 428,86
totaal					ƒ 963,50

De bewoner van deze woning zal in 2001 ƒ116,10 minder OZB betalen dan in 2000.

Waardestijging onder het gemiddelde van 105%

In onderstaande voorbeeld is de waarde van een woning met 80% gestegen.

Waarde oud

aantal eenheden

(waarde / 5000,-)

OZB tarief 2000

eigenaar/gebruik

Aanslagbedrag

(eenheden x tarieven)

ƒ 300.000,-

ƒ 14,91

ƒ 12,08

ƒ 894,60 + ƒ 724,80

totaal

ƒ 1.619,40

Waarde nieuw	aantal eenheden (waarde / 5000,-)	OZB tarief 2001 eigenaar/gebruik		Aanslagbedrag (eenheden x tarieven)
ƒ 540.000,-	108	ƒ 6,52	ƒ 5,23		ƒ 704,16 + ƒ 564,84
totaal					ƒ 1.269,00

De bewoner van deze woning zal in 2001 ƒ350,40 minder OZB betalen dan in 2000.

Met klem willen we benadrukken dat deze cijfers gemiddelde en/of geprognosticeerde cijfers zijn en dus niet als vaststaande cijfers moeten worden gezien!

In de bijlage tariefdifferentiatie zijn de gemiddelde geprognosticeerde waardestijgingen opgenomen. Deze stijgingen kunnen nog veranderen en geven geen reëel beeld voor individuele waardestijgingen. Een gemiddelde stijging van 50% kan betekenen dat de waarde van de ene woning gedaald is met 40% en de andere woning is gestegen met 140%.

3.3 Relaties

De nieuwe bruto opbrengst (op basis van de nieuwe netto opbrengst) voor 2001 dient als vast gegeven voor de berekening van de nieuwe tarieven en bijbehorende tariefdifferentiatie.

Ondanks dat de tarieven zullen dalen voor de onroerende zaakbelastingen, moet wel rekening gehouden worden met het feit dat belastingplichtigen, door de scheiding van Rioolrechten van de OZB een aparte aanslag voor Rioolrechten ontvangen. Het is mogelijk dat het aanslagbedrag voor de OZB lager is dan in 2000, maar door de aanslag Rioolrechten kunnen de totale lasten, per saldo hoger zijn dan vorig jaar (zie bijlage kosten oud en nieuw).

3.4 Consequenties

Tarieven kunnen pas bepaald worden wanneer de definitieve waarden beschikbaar zijn. Het percentage tariefdifferentiatie is afhankelijk van de mate waarin de waarde van woningen t.o.v. van de waarde van niet-woningen zich heeft ontwikkeld. Wanneer de waardeontwikkeling van niet-woningen lager is dan de waardeontwikkeling van woningen,

zullen de tarieven voor niet-woningen hoger vastgesteld moeten worden. Dit is nodig

omdat de verhouding OZB opbrengst (woningen 68% en niet-woningen 32%) vaststaat.

Tarieven vaststellen op basis van gemiddelden heeft als nadeel dat wanneer niet-woningen van hoge waarde (bijvoorbeeld 1 miljoen) in waarde zijn gestegen met bijvoorbeeld 10 % en de gemiddelde waardeontwikkeling voor niet-woningen 40% is (en dus de tarieven lager vastgesteld zullen worden dan wanneer de waardeontwikkeling 10% is), dit effect heeft voor de opbrengst.

Niet alleen is er een verschil in de waardestijging tussen woningen en niet-woningen, ook binnen deze categorieën zijn er verschillen in waardestijgingen. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat de waarden van goedkopere woningen harder zijn gestegen dan die van duurdere woningen. In de categorie niet-woningen geldt dat de waarden van de winkelpanden in het centrum harder zijn gestegen dan de waarde van een groot incourant object als de gebouwen van de TU. Bij een gelijkblijvende netto OZB-opbrengst betekent dit dat bewoners van de goedkopere woningen en de kleine winkelier een lastenverzwaring tegemoet kunnen zien. Voor grote waardeverschillen binnen de categorieën kan gebruik worden gemaakt van de zogenaamde ingroeivariant en aftopvariant. Hier zijn echter ook nadelen aan verbonden. Beide varianten hebben een tariefverhogend effect. Daarnaast zullen de uitvoeringskosten weer stijgen. Deze varianten zijn beschreven in de bijlage tariefdifferentiatie.

3.5 Voorstellen

· Voorgesteld wordt de mate van tariefdifferentiatie te koppelen aan de feitelijke waardeontwikkeling van woningen en niet-woningen in de gemeente Delft.

· Vaststellen van de verordeningen OZB met bijbehorende tarieven nadat de werkelijke waarden zijn vastgesteld en verwerkt.

· In de verordening een cijfermatige onderbouwing opnemen (wettelijk verplicht) van het percentage tariefdifferentiatie, dat vastgesteld is op basis van de waardeontwikkelingen.

4. Minimalisatie perceptiekosten

4.1 Inleiding

Om de OZB-tarieven zo laag mogelijk te houden is het van belang dat de uitvoeringskosten zo minimaal mogelijk zijn. Mogelijkheden met betrekking tot het minimaliseren van perceptiekosten zijn onder meer:

· afschaffen hondenbelasting;

· invoering geautomatiseerde kwijtschelding.

Beide voorstellen worden apart beschreven.

4.2 Afschaffen hondenbelasting

Het innen van hondenbelasting is relatief gezien een kostbare zaak. De controle en het opleggen van de aanslagen vergt veel capaciteit, de perceptiekosten staan dan ook niet in verhouding tot de opbrengst (kosten ƒ105.000,- en geraamde opbrengst 2000 ƒ 276.000,-). Bovendien beschouwt de hondenbezitter de hondenbelasting als een directe vorm van belasting; zij denken te betalen voor het verrichten van diensten als het opruimen van hondenpoep. Dit is echter niet juist, want de hondenbelasting vloeit naar de algemene middelen. Daarnaast vindt er niet voldoende controle plaats, hetgeen leidt tot een niet te rechtvaardigen situatie. De huidige situatie wordt dan ook als onbevredigend ervaren.

4.2.1 Uitwerking

De opbrengst gerelateerd aan de kosten is vrij gering, bovendien vloeit de opbrengst naar de algemene middelen en het verlies in opbrengst zou kunnen worden opgevangen door een kleine verhoging van de OZB. De financiële gevolgen van het afschaffen van de hondenbelasting leidt tot het verhogen van het OZB-tarief met 0,004 % (de opbrengst blijft dan hetzelfde). Hierbij moet in ogenschouw worden genomen de verhouding tussen de OZB-opbrengst in 2000 en de opbrengst hondenbelasting, namelijk 42,7 miljoen tegenover 0,27 miljoen.

Berekening

Bij de berekening van de gevolgen van het afschaffen van de hondenbelasting en het compenseren van het inkomstenverlies via de OZB, is uitgegaan van de gegevens van 2000 (zie bijlage hondenbelasting: kengetallen).

Begroting 2000

Geraamde opbrengst ƒ 276.000,=

Kosten ƒ 105.000,=

· salarissen eigen personeel ƒ 40.000,=

· opdracht aan derden ƒ 43.000,=

· kostenplaatsen ƒ 22.000,=

Saldo ƒ 171.000,=

Eerst zal moeten worden bekeken wat de daling van de kosten zal zijn bij het afschaffen van de hondenbelasting. Er wordt van uitgegaan dat de medewerker die belast is met de administratieve uitvoering van de hondenbelasting, na het afschaffen van de hondenbelasting andere werkzaamheden gaat verrichten (bijvoorbeeld werkzaamheden voor geautomatiseerd kwijtschelden). Door nieuw beleid en nieuwe ontwikkelingen ontstaan er andere werkzaamheden binnen het vakteam Belastingen, die opgevangen dienen te worden.

Door het afschaffen wordt een resultaat behaald van ƒ 105.000,- (kosten). De opbrengst OZB zal hierdoor moeten toenemen met: ƒ 276.000,- -/- ƒ 105.000,- = ƒ 171.000,-.

Opbrengst OZB 2000 ƒ 42.700.000,-

Toename moet zijn ƒ 171.000,- (= 0,004 %)

Een toename van de OZB met 0,004 % betekent voor het huidige tarief dat deze zouden worden ƒ 12,13 (12,08) voor de gebruiker en ƒ 14,97 (14,91) voor de eigenaar. Tussen haakjes staan de huidige tarieven.

Toelichting

Bij het opstellen van de financiële gevolgen is uitgegaan van de begroting 2000. Uit de werkelijke cijfers blijkt dat de opbrengst hondenbelasting 20.000 hoger ligt. Dit is het gevolg van een uitgevoerde controle hondenbelasting in 1999. De controle heeft dus gezorgd voor een stijging van 7,25 %. Hieruit mag worden geconcludeerd dat een controle zorgt voor een stijging tussen de 5 en 10 %. Uiteraard is het niet zo dat elke controle dit percentage tot gevolg heeft. Gebaseerd op de laatste twee jaar ligt het stijgingspercentage zelfs beneden de genoemde 7,25 %. In het meest positieve geval zal het intensief controleren een stijging van 10 tot 15 % laten zien ten opzichte van de begroting 2000.

Na vergelijking met andere gemeenten blijkt dat het aantal geregistreerde honden in Delft aan de lage kant is (zie bijlage hondenbelasting). Intensievere controles zijn nodig om het aantal geregistreerde honden te verhogen. Bij het handhaven van de hondenbelasting zijn intensievere controles benodigd. Dit betekent echter dat de perceptiekosten nog hoger zullen worden dan zij nu reeds zijn (zie bijlage hondenbelasting: intensieve controle).

Het afschaffen van de hondenbelasting heeft een kleine verhoging van de OZB tot gevolg. Er kan voor deze berekening immers worden uitgegaan van de huidige netto opbrengst, aangezien een intensievere controle waarschijnlijk niet tot een substantiële verhoging leidt.

4.2.2 Voorstel

· Voorgesteld wordt de hondenbelasting af te schaffen en de gederfde inkomsten op te vangen in de OZB.

Mocht niet gekozen worden voor het afschaffen van de hondenbelasting, wordt voorgesteld een extra hondencontroleur in dienst te nemen, zodat er meer controles worden gehouden. Dit kan ervoor zorgen dat iedere hondenbezitter ook daadwerkelijk hondenbelasting betaalt. Meer controles brengen echter wel nog hogere perceptiekosten met zich mee. De extra perceptiekosten dienen dan te worden opgevangen in de tarieven van de hondenbelasting, die hierdoor weer zullen stijgen.
4.3 Geautomatiseerd kwijtschelden

De wens bestaat om per 2001 geautomatiseerde kwijtschelding te verlenen aan AOW’ers zonder aanvullend pensioen en de zogenaamde fase IV cliënten van de WIZ. Dit zorgt ervoor dat deze doelgroepen die in aanmerking komen voor kwijtschelding ook kwijtschelding krijgen. Bovendien zullen de perceptiekosten veel lager zijn. Het geautomatiseerd kwijtschelden brengt een verwachte verhoging van de uitgaven van ƒ 1,8 miljoen (waarvan 1 miljoen uit de reiniging wordt betaald en 0,8 miljoen uit de OZB) met zich mee. Dit bedrag kan hoger uitvallen doordat de berekening gebaseerd is op de tarieven van 2000.

4.3.1 Uitwerking

In eerste instantie is gekozen geautomatiseerde kwijtschelding te verlenen aan AOW’ers en fase IV cliënten van WIZ. Hiervoor zijn de volgende redenen:

· In de voorwaarden die verbonden zijn aan geautomatiseerd kwijtschelden is onder meer bepaald dat de financiële omstandigheden periodiek getoetst dienen te worden. In de groep AOW’ers en fase IV cliënten is relatief de minste kans op wijzigingen in de financiële omstandigheden. Toetsing van deze groep is gemakkelijk te organiseren. Er vindt een controle plaats door bestandsvergelijking tussen de registraties van het vakteam Belastingen en respectievelijk de Belastingdienst en WIZ.

· Vanwege het feit dat de financiële omstandigheden van de twee bedoelde categorieën niet snel zal wijzigen is de kans op onterechte kwijtschelding relatief klein. Het risico blijft dus beperkt. Met name de profielen 1 en 2 van WIZ hebben geen of een korte afstand tot de arbeidsmarkt en kunnen dus snel uitstromen bij WIZ. Hierbij is het risico groter dat zij onterecht kwijtschelding ontvangen (zie bijlage geautomatiseerd kwijtschelden voor uitleg van verschillende profielen).

· In de categorie AOW’ers zit het meeste niet-gebruik. Diverse belangengroeperingen dringen al geruime tijd aan op gerichte actie voor deze categorie. Hulp aan deze doelgroep is zeer gewenst. Geautomatiseerd kwijtschelden is hiervoor een optimaal hulpmiddel.

· Naast de nu voorgestelde vorm van geautomatiseerd kwijtschelden bestaat reeds de “meerjarige kwijtschelding”. Dit betekent dat iedereen die twee of meer jaren achtereen voor kwijtschelding in aanmerking is gekomen, een vereenvoudigde aanvraag indient. Bij de aanslag zit een retourformulier waarop men simpelweg aankruist dat er meerdere jaren kwijtschelding is verleend. Men tekent er voor dat de financiële situatie ongewijzigd is. Dit wordt steekproefsgewijs gecontroleerd. Wanneer men niet tot de twee bedoelde categorieën behoort, maar toch continu voor kwijtschelding in aanmerking komt, is invullen van een formulier op den duur niet meer nodig.

Fase IV cliënten WIZ

Gegevens WIZ	aantal
profiel 0	140
profiel 1	251
profiel 2	304
profiel 3	162
profiel 4	179
profiel 5	1842
geen profiel	287
totaal	3165

Het aantal zogenaamde fase IV cliënten is te vergelijken met de profielen 4 en 5. Dit zijn er in totaal 2021. Echter, wanneer we naar het aantal aanslagen kijken (zie tabellen op de volgende pagina) komen er minder personen in aanmerking voor kwijtschelding (OZB 1310 en afvalstoffenheffing 1256, voor de profielen 4 en 5). Dit verschil is te verklaren doordat er personen voor kunnen komen die samenwonen of gehuwd zijn en beiden een uitkering krijgen, maar 1 aanslagbiljet.

Door de gegevens van WIZ te koppelen met de gegevens van het vakteam Belastingen is het mogelijk te achterhalen aan hoeveel personen per profiel een aanslag OZB gebruik en afvalstoffenheffing is opgelegd en hoeveel personen kwijtschelding hebben aangevraagd en gekregen (mits aangevraagd).

OZB gebruik

Profiel	aantal aanslagen	bedrag aanslag	aantal kwijtschelding	bedrag kwijtschelding	verschil in aantal	verschil in bedrag
0	76	16.233	38	8.401	38	7.832
1	192	40.886	121	27.203	71	13.683
2	212	45.592	147	33.751	65	1.1841
3	93	21.684	64	14.909	29	6.775
4	132	27.839	90	19.625	42	8.214
5	1.178	262.583	817	185.933	361	76.650
geen	211	50.730	112	27.774	99	22.956
totaal	2.094	465.547	1.389	317.596	705	147.951

Afvalstoffenheffing

Profiel	aantal aanslagen	bedrag aanslag	aantal kwijtschelding	bedrag kwijtschelding	verschil in aantal	verschil in bedrag
0	70	27.762,84	39	15.738,43	31	12.024,41
1	177	67.635,14	120	46.814,25	57	20.820,89
2	198	79.065,34	145	58.778,42	53	20.286,92
3	91	35.792,29	65	25.946,04	26	9.846,25
4	127	48.142,48	87	33.814,03	40	14.328,45
5	1.129	436.003,28	810	314.918,96	319	121.084,32
geen	198	73.304,79	114	41.411,67	84	31.893,12
totaal	1 .990	767.706,16	1.380	537.421,80	610	230.284,36

Verschil: aantal personen die voor kwijtschelding in aanmerking komen, maar geen kwijtscheling hebben ontvangen. De reden hiervoor kan zijn dat zij geen /of niet op de juiste wijze kwijtschelding hebben aangevraagd.

Extra kosten geautomatiseerd kwijtschelden

Profiel	verschil in aantal		verschil in bedrag		totaal
	OZB	afvalstoffen	OZB	afvalstoffen
4	42	40	8.214	14.328,45	22.542,45
5	361	319	76.650	121.084,32	197.734,32
Totaal 4&5	403	359	84.864	135.412,77	220.276,77

Het bedrag dat ‘extra’ benodigd is met betrekking tot geautomatiseerd kwijtschelden voor de profielen 4 en 5 is ƒ 220.276,77. Hierbij zijn de tarieven van 2000 gebruikt. Het bedrag kan hoger uitvallen als in 2001 de tarieven stijgen voor afvalstoffenheffing. Voor alle profielen zou het extra bedrag dat nodig is komen op: ƒ 147.951,- + ƒ 230.284,36 = ƒ 378.235,36.

AOW’ers zonder pensioen

AOW’ers zonder pensioen zijn ook een doelgroep voor geautomatiseerd kwijtschelden.

Het aantal personen ouder dan 65 jaar wordt geraamd op 12.645. Hiervan hebben er 9.780 een aanvullend pensioen. Het potentieel voor geautomatiseerd kwijtschelden is dus 2.865 AOW’ers. Het precieze aantal AOW’ers zonder pensioen is pas vast te stellen als de bestandsvergelijking van het vakteam Belastingen met de gegevens van de Rijks- belastingdienst is uitgewisseld/teruggekoppeld. Vooralsnog gaan we uit van 2.865 personen.

Potentieel	aantal	gemiddeld bedrag kwijtschelding		totaal bedrag
		OZB gebruik	afvalstoffen
AOW’ers	2.865
Aanvragen kwijtschelding 2000: · OZB gebruikersgedeelte · afvalstoffenheffing	351 349	248	351	87.048 122.499
Totaal aanvragen:				209.547
Verschil: · OZB gebruikersgedeelte · afvalstoffenheffing	2.514 2.516	248	351	623.472 883.116
Totaal verschil				1.506.588

Kosten

Voor de berekening van de extra kosten door geautomatiseerd kwijtschelden zijn de bedragen voor fase IV cliënten en AOW’ers uit voorgaande tabellen overgenomen. Dit betekent het volgende voor de extra kosten met betrekking tot geautomatiseerd kwijtschelden:

Doelgroep	(verschil in) aantal personen	(verschil in) bedrag
Fase IV cliënten		220.276,77
· OZB gebruik	403	22.542,45
· afvalstoffenheffing	359	197.734,32
AOW’ers zonder pensioen		1.506.588,00
· OZB gebruik	2514	623.472,00
· afvalstoffenheffing	2516	883.116,00

Totale extra kosten		1.726.864,80

Wanneer alle profielen van WIZ uitkeringsgerechtigden betrokken worden in geautomatiseerde kwijtscheldingsverlening, zou het totale bedrag uitkomen op:

ƒ157.958,59 (=ƒ 378.235,36 -/- ƒ 220.276,77) + ƒ 1.726.864,80 = ƒ 1.884.823,40

· Beheerskosten

Het is blijvend dat er nog kwijtscheldingsverzoeken (ongeveer 2500 formulieren) handmatig verwerkt moeten worden. Daarnaast komt er op het gebied van gegevensbeheer een aantal activiteiten bij, zoals bestandsvergelijking en periodieke controle. Ook moeten de aanslagen wel worden opgelegd, met vermelding van het feit dat de aanslag wordt kwijtgescholden. Dit betekent extra werk bij de aanslagoplegging. Op de automatisch toegekende kwijtschelding moet vervolgens nog een steekproef van 10% worden gehouden, waarbij de financiële omstandigheden volledig worden getoetst. Dat betekent ongeveer 400 beoordelingen per jaar. Deze activiteiten zijn geraamd op 800 uur (0,5 fte).

Beheer	Beoordelingen/uren	Uurprijs	Bedrag
Niet automatische kwijtschelding	2500 beoordelingen	80,-	200.000,-
Gegevensbeheer	300 uur	120,-	36.000,-
Aanslagverwerking	100 uur	120,-	12.000,-
Toetsing automatische kwijtschelding	400 beoordelingen	80,-	32.000,-
Totale beheerskosten			280.000,-

De huidige kosten voor verwerking zijn ƒ 295.000 gebaseerd op 3750 beoordelingen. Met betrekking tot beheerskosten is derhalve geen aanpassing noodzakelijk, deze blijven globaal gelijk.

Totale extra kosten

	extra kosten
Fase IV cliënten	220.276,77
AOW’ers zonder pensioen	1.506.588,00
Gegevensbeheer	36.000,00
Aanslagverwerking	12.000,00
Toetsing automatische kwijtschelding	32.000,00

Totale extra kosten	1.806.864,77

Totaal extra kosten, waarbij alle profielen meegenomen worden, zijn:

ƒ157.958,59+ ƒ 1.806.864,77= ƒ 1.964.823,36

4.3.2 Relatie

Het bedrag van geautomatiseerd kwijtschelden moet opgenomen worden in de nieuwe bruto opbrengst OZB.

In eerdere notities is beschreven dat ouderen, met name uit plichtsbesef, geen kwijtschelding aanvragen. Uit voorgaande cijfers blijkt dit ook, aangezien ongeveer 350 ouderen (uitgaande dat 1 persoon zowel voor OZB als afvalstoffenheffing kwijtschelding heeft aangevraagd) van 65 jaar en ouder kwijtschelding hebben aangevraagd en het potentieel op 2865 is vastgesteld. Dit betekent dat maar 12% kwijtschelding heeft aangevraagd. Met name voor deze groep is geautomatiseerd kwijtschelden een goed instrument.

4.3.3 Voorstellen

Er wordt voorgesteld in te stemmen met de volgende punten:

· Met ingang van 2001 geautomatiseerde kwijtschelding verlenen aan AOW’ers zonder pensioen en fase IV cliënten van WIZ;

· Hierbij de begroting van de lasten voor het kwijtscheldingsbeleid met ingang van 2001 verhogen met afgerond ƒ 1.800.000,-;

· De kosten van deze verhoging volgens een nader te bepalen verdeelsleutel verhalen op: het tarief van de OZB en/of het tarief van de afvalstoffenverwerking

· De verordening kwijtschelding aanpassen aan de strekking van deze notitie.

5. Scheiding van Rioolrechten van de OZB

5.1 Inleiding

Momenteel zitten de rioolrechten in de OZB. De wens is de rioolrechten uit de OZB te halen. Door de rioolrechten uit de OZB te halen, wordt inzichtelijk hoe de verhoudingen zijn tussen de OZB tarieven in Delft en andere gemeenten. Bovendien worden de burgers bewust van het feit dat er wordt betaald voor een dienst die verleend wordt.

Rioolrechten worden geheven ter dekking van de kosten die verband houden met de aanwezigheid en het gebruik van de gemeentelijke riolering. De wettelijke zorgplicht van de gemeente behelst de aanleg, de instandhouding en het onderhoud van het rioolstelsel. De kosten die hiermee gepaard gaan kunnen worden omgeslagen in een rioolheffing.

5.2 Uitwerking

Het systeem van de rioolheffingen dient kostendekkend en ook niet meer dan kostendekkend te zijn. De diensten die de gemeente verleent worden betaald door de gebruikers.

De gevolgen van dit beleid zijn dat de OZB tarieven minder hard zullen stijgen en dat de rioolheffing daarentegen sterker zal stijgen. Er moeten grote investeringen betaald worden, zoals de vervanging van oude riolen. Deze extra investeringen moeten binnen het systeem van de rioolopbrengst worden opgevangen. Nog nader bestudeerd dient te worden of een vorm van vergroening van het stelsel mogelijk is, de splitsing van de rioolrechten en de OZB maakt dit in principe mogelijk.

Voor deze rioolheffing wordt er onderscheid gemaakt tussen het aansluitrecht en het afvoerrecht.

Aansluitrecht

Het aansluitrecht voor riool is een heffing van de eigenaar van een zaak die is aangesloten op de riolering. Het hebben van een aansluiting is het belastbare feit.

Afvoerrecht

Het afvoerrecht voor riool is een heffing die wordt opgelegd aan degene die afvalwater in de riolering brengt. Het gebruiken van de aansluiting is het belastbare feit.

Sinds 1-1-1992 wordt er voor de eerste 500 m3 lozing op het gemeentelijk rioolstelsel geen rioolrechten in rekening gebracht. Om beleidsmatige redenen is er voor gekozen om het rioolrecht klein afvoer te incorporeren in het gebruikersgedeelte van de onroerende-zaakbelastingen (OZB). Deze keuze hield verband met de nieuwe wettelijke relatieve limiet tussen het eigenaren- en gebruikerstarief van de OZB van 1,25:1.

De werkelijke relatieve verhouding tussen het eigenaren- en het gebruikerstarief was in 1991 in Delft 1,77:1. Door het incorporeren van het rioolrecht klein afvoer werd een lastenverschuiving van eigenaren naar gebruikers voorkomen.

Voor lozingen boven de 500 m3 volgde er een aanslag op basis van het afvoerrecht, terwijl de eerste 500 m3 werden vrijgesteld. Het onderhoud werd naast deze opbrengsten bekostigd uit de algemene middelen.

Situatie 2001

Per 1-1-2001 is het plan om opnieuw Rioolrechten in te voeren voor de lozingen tot 500 m3. Hierbij wordt gedacht aan een vastrecht (één tarief). Boven de 500 m3 blijft de huidige gedifferentieerde tarifering in stand.

Waarom wordt er besloten tot een herinvoering van deze heffing?

· duidelijkheid

· oneigenlijk gebruik OZB

· betere kostenomslag

· directe relatie tussen uitgaven en belastingopbrengsten

· principe vervuiler betaalt

· ter voorkoming van verdere juridische problemen met groot afvoerders (ongelijkheid)

5.3 Relatie met Rioleringsplan

Uit het Rioleringsplan blijkt dat op basis van de kosten voor riolering 2000 het tarief op

ƒ 209,00 per aansluiting komt. Op basis van de kosten die voortvloeien uit het Rioleringsplan zou dit tarief in 2001 komen op ƒ 264,00.

Kanttekening hierbij is dat bij de rioolheffing niet alle kosten zonder meer binnen 1 tarief omgeslagen kunnen worden. Sommige kosten kunnen aan het aansluitrecht worden toegerekend en andere kosten aan het afvoerrecht. Een combinatie van deze rechten lijkt daarom voor de hand te liggen, terwijl de kans op beroepszaken vrij groot is. De kostentoerekening dient dan ook zeer nauwgezet uitgevoerd te worden. Bij oneigenlijke doorberekening van de kosten kan de verordening onverbindend worden verklaard.

De totaalopbrengst 2001 zou komen op ƒ 13.393.004,00.

5.4 Aandachtspunten

Tarief

Voor een juiste kostentoerekening en voor een eenvoudige invoering verdient het de voorkeur om voor één heffing te kiezen: voor het lozen tot 500 m3 op het riool. Het is zelfs aan te bevelen om dezelfde heffingsmethodiek te gebruiken als voor de grote afvoerders (het afvoerrecht). Uit jurisprudentie blijkt dat het door elkaar heen gebruiken van het afvoerrecht en het aansluitrecht op moeilijkheden kan stuiten. Vooral de kostenverdeling naar deze twee methodieken is zeer lastig te noemen. Het niet op controleerbare wijze vastleggen van de kostendekking kan tot onverbindendheid van de verordening leiden.

Belastingplichtigen per heffing

· Aansluitrecht: eigenaren.

De eigenaren aanslaan is het minst arbeidsintensief. Er is altijd een eigenaar van een zaak.

· Afvoerrecht: gebruikers.

Bij het aanslaan van de gebruikers moet niet worden vergeten dat dit dan een belasting is waarvoor kwijtschelding gevraagd kan worden (het is immers een onontkoombare belasting). Het principe de vervuiler betaald is hier natuurlijk volledig op van toepassing. Met betrekking tot verder vergroenen, zal nagegaan dienen te worden of het in de toekomst mogelijk is een gedifferentieerd tarief in te stellen, zodat bij minder afvoer ook minder wordt betaald.

5.5 Consequenties

Aan onderstaande voorstellen (paragraaf 5.6) zijn grote juridische risico’s verbonden.

· Het ingenieursbureau (riool) is momenteel niet in staat inzichtelijk te maken wat de kosten zijn per soort recht. Zij willen een extern bureau inschakelen om de kosten te specificeren. Deze uitsplitsing wordt echter niet op korte termijn verwacht. Een goede uitsplitsing en een kostentoerekening per soort recht is echter een voorwaarde om een afvoer- en/of aansluitrecht te kunnen heffen.

· Op dit moment is niet duidelijk welke kosten precies verband houden met de riolering. Niet alle kosten worden in rekening gebracht als rioleringskosten.

· Bij de belastingrechter wordt op detailniveau naar de kostentoerekening gekeken. In de praktijk blijkt dat bij de geringste onduidelijkheid, de verordening onverbindend wordt verklaard.

· Naast een goede uitsplitsing van kosten en een kostentoerekening per soort recht is tevens een overzichtelijke begroting vereist. In de gemeentelijke begroting 2001 zijn echter de uitgaven en opbrengsten niet gedetailleerd genoeg opgenomen. In algemene zin geeft dit problemen voor het opstellen van verordeningen. Daarnaast kan het extra problemen opleveren bij de belastingrechter als blijkt dat uitgaven en opbrengsten niet duidelijk zijn af te leiden uit de begroting.

Als niet aan bovenstaande voorwaarden kan worden voldaan, is de gemeente niet in staat op een verantwoorde wijze de rioolrechten te heffen!

Advies vakteam Belastingen

Alle betrokken vakteams informeren over het belang en verzoeken alles op alles te zetten om te zorgen dat de volgende onderwerpen helder aangetoond worden:

· een goede uitsplitsing van rioleringskosten

· een kosten toerekening per soort recht

· een overzichtelijke begroting waarin duidelijk is af te leiden wat de uitgaven en opbrengsten zijn

5.6 Voorstellen

· Het heffen van een aansluitrecht van eigenaren van een perceel (het uiteindelijke tarief wordt op basis van het GRP 2001-2005 vastgesteld).

· Het heffen van een gedifferentieerd afvoerrecht (nader te betalen) van gebruikers van een perceel voor het afvoeren van meer dan 500 m3 afvalwater op het riool.

· De verordening en bijbehorende tarieven voor Rioolrechten in december vast te stellen.

6. Het beleid ten aanzien van de Zalmsnip ongewijzigd laten

6.1 Inleiding

Voordeel van het beleid ten aanzien van de Zalmsnip ongewijzigd laten is dat met name studenten en personen in verzorgingstehuizen een Zalmsnip uitgekeerd kunnen krijgen. Dit is wettelijk niet verplicht. Wettelijk is alleen de lastenverlichting verplicht voor huishoudens die een aanslag, bijvoorbeeld het OZB gebruikersdeel krijgen. Daarnaast is het reeds mogelijk om niet de ‘volle’ ƒ 100,- voor elk huishouden te gebruiken als lastenverlichting, maar bijvoorbeeld ƒ 75,- en de overige 25 gulden te gebruiken voor nieuw minimabeleid. De gemeente Delft wil echter de huidige doelgroepen tegemoet blijven komen door het beleid ongewijzigd te laten.

6.2 Uitwerking

De werkwijze die Delft hanteert met betrekking tot de Zalmsnip is voor huishoudens automatisch via de OZB gebruikersgedeelte de lastenverlichting van ƒ 100,- te verrekenen. Inwoners van Delft die in onzelfstandige wooneenheden wonen, en dus geen aanslag OZB gebruikersgedeelte ontvangen dienen de Zalmsnip zelf aan te vragen. Dit zijn met name studenten. Het vakteam Belastingen schrijft verzorgingstehuizen aan en vraagt een lijst op te sturen van de bewoners. Op basis van deze lijst onderzoekt het vakteam of de bewoners op de lijst daadwerkelijk ingeschreven staan in de Gemeentelijke Basisadministratie. Een voorwaarde om in aanmerking te kunnen komen voor een Zalmsnip is namelijk dat de persoon op de peildatum 1 januari van het betreffende jaar ingeschreven staat.

6.3 Relatie met minimalisatie perceptiekosten

Het nadeel van het handhaven van de huidige uitkering van de Zalmsnip zijn de perceptiekosten. Het verwerken van de losse aanvragen (Zalmsnippen die niet via de aanslag OZB gebruikersdeel worden uitgekeerd) meestal van studenten en lijsten via verzorgingstehuizen (± 5800 aanvragen) is arbeidsintensief. Alle losse aanvragen dienen namelijk beoordeeld te worden. De huidige werkwijze kan versimpeld worden door de lastenverlichting te relateren aan de aanslag afvalstoffenheffing. Het voordeel hierbij is dat de meeste doelgroepen deze aanslag ontvangen en hiermee een groter bereik van belastingplichtigen wordt gerealiseerd die een automatische verrekening van de Zalmsnip via het aanslagbiljet ontvangen. Mits dit technisch is te realiseren voor 1-1-2001. Beoordelingen en handmatige verwerking en afhandeling door het vakteam is dan alleen nodig voor bewoners van verzorgingstehuizen.

6.4 Voorstellen

Het beleid ten aanzien van de Zalmsnip ongewijzigd laten te interpreteren als zijnde de huidige doelgroepen voor de Zalmsnip in aanmerking te laten komen en in te stemmen met:

· De huidige doelgroepen blijvend in aanmerking te laten komen voor de ƒ 100,- lastenverlichting

· Afwijkend van voorgaande jaren, per 1-1-2001 de Zalmsnip via de aanslag afvalstoffenheffing te verrekenen.

7. Tegemoetkoming in het huurbedrag van onzelfstandige wooneenheden

7.1 Inleiding

Bewoners van onzelfstandige wooneenheden komen niet in aanmerking voor kwijtschelding van onroerende-zaakbelastingen (OZB). De gebruikersaanslag OZB wordt, als er sprake is van onzelfstandige bewoning, naar de eigenaar gestuurd. De gebruiker zelf krijgt dan geen aanslag en kan daarom ook geen kwijtschelding aanvragen. Een pand is volgens de wet onzelfstandig als er sprake is van gebruik van gemeenschappelijke voorzieningen. Een pand is volgens de wet zelfstandig als er wasgelegenheid, kookgelegenheid en toilet aanwezig is.

Het ontbreken van de mogelijkheid tot aanvraag van kwijtschelding wordt ervaren als rechtsongelijkheid. De wens bestaat voor desbetreffende doelgroepen een regeling in het leven te roepen waarbij het gedeelte van de woonlasten, die door de verhuurder in rekening worden gebracht en die betrekking hebben op de OZB, kan worden gecompenseerd. Uiteraard is dit alleen mogelijk wanneer de financiële situatie zodanig is dat er kwijtschelding zou worden verleend als er wél een aanslag zou zijn opgelegd.

7.2 Uitwerking

Degenen die voor een bijdrage in de kosten in aanmerking kunnen komen zijn:

· Studenten met een studietoelage, waarbij sprake is van onzelfstandige bewoning.

· Niet-studenten die onzelfstandige woonruimten bewonen.

De omvang van de groep niet-studenten is ons niet bekend. Onzelfstandige woonruimten worden naar onze inschatting meestal door studenten bewoond. Hierdoor is alleen het aantal studenten in onze berekening verwerkt. In 2000 zijn er 7996 studenten woonachtig in Delft, hiervan wonen er 4833 ‘onzelfstandig’. De doelgroep bestaat dus uit ± 4833 personen. Ervaringscijfers wijzen uit dat 40% geen aanvraag zal indienen¹. Dit betekent dat er ± 2900 aanvragen kunnen worden verwacht.

Kosten

Op basis van een steekproef wordt het OZB-bedrag voor kamerbewoners geschat op ƒ 65,- per kamer. Dit bedrag is gebaseerd op de gegevens van 1999 gecorrigeerd met de inflatiecorrectie. Bij 2900 aanvragen wordt het potentiële bedrag dat met de compensatie is gemoeid ƒ 188.500,-. Bij een toewijzingspercentage van 84% (het toewijzingspercentage in 1999 bij de kwijtschelding) wordt een totaal van ƒ 158.340,- uitgekeerd.

· Beheerskosten

Het eerste jaar moeten alle aanvragen worden getoetst. Wanneer iemand twee jaar voor de bijdrage in aanmerking is gekomen, en de financiële omstandigheden ongewijzigd zijn, is volledige toetsing niet nodig. Hierbij is na twee jaar, jaarlijks voor 25% van de aanvragen een volledige toetsing nodig. De resterende 75% valt onder “meerjarige tegemoetkoming” en wordt steekproefsgewijs (10%) getoetst. Dit betekent dat de kosten na twee jaar zullen afnemen. We gaan er vanuit dat de financiële omstandigheden in principe circa 4 jaar ongewijzigd blijven (soms minder, omdat de studie voortijdig wordt afgebroken, soms meer omdat de studie langer dan 4 jaar duurt).

¹ Landelijk ligt het niet-gebruik tussen 30% - 50%. In Delft is het niet-gebruik voor zowel kwijtschelding als de Zalmsnip ± 40%.

· Structurele lasten

Aanvankelijk zijn de beheerskosten hoger dan het feitelijk uit te keren bedrag. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de toetsing op precies dezelfde wijze gebeurt als bij de kwijtschelding. Anders zou de rechtsongelijkheid in feite “omkeren”. Na twee jaren dalen de beheerskosten naar een niveau dat net onder het uit te keren bedrag ligt. Het blijft derhalve een dure voorziening. Het gaat hier uitsluitend om het bedrag voor de OZB.

Voor de afvalstoffenheffing ontvangt men wél een aanslag, waarvoor men dus kwijtschelding kan aanvragen. Wanneer men voor beide regelingen een aanvraag indient, hoeft uiteraard maar éénmaal worden getoetst. Het registreren en afhandelen dient echter wel gescheiden te gebeuren, zodat dit voor het kostenplaatje per saldo geen voordeel oplevert. De kosten voor 2001 zijn geraamd op ƒ350.000,-

7.3 Relatie met minimalisatie perceptiekosten

Het nadeel is dat verwacht wordt dat de perceptiekosten in vergelijking met het uit te keren bedrag zeer hoog zullen zijn. De verwachte uitkering is ƒ 158.340,- en de verwachte structurele lasten voor 2001 is ƒ 350.000,-. In het streven naar minimalisatie van de perceptiekosten past deze invoering van een tegemoetkoming in de woonlasten voor onzelfstandige wooneenheden, niet.

7.4 Uitvoering

De tegemoetkoming kan niet worden gezien als een soort Zalmsnip. Deze geldt namelijk voor ieder huishouden. Door een eigen “snip” in te voeren die niet voor iedereen is bestemd ontstaat er rechtsongelijkheid. De tegemoetkoming kan ook niet worden gezien als kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Om in aanmerking te kunnen komen voor kwijtschelding moet namelijk sprake zijn van een aanslagbiljet.

Een mogelijkheid betreft de tegemoetkoming als een categoriale bijstandsverlening te zien. Dit levert geen rechtsongelijkheid op. De uitvoering ligt dan bij WIZ.

Juridische zaken heeft deze mogelijkheid aangegeven. Hierbij moeten wel duidelijke categorieën aangegeven worden, waarbij dan ook geen discriminatie plaatsvindt. Dus alleen kijken naar de hoogte van het inkomen en niet naar het soort inkomen (dus niet alleen studenten tegemoetkomen). Daarnaast moet er een relatie met bepaalde kosten bestaan, die aangetoond kunnen worden. Bij studenten betekent dit dat zij aantonen dat in het huurbedrag, gemeentelijke lasten zijn verwerkt door de verhuurder.

Het Ministerie zal deze tegemoetkoming niet wensen, omdat het de armoedeval ‘bevordert’, maar deze wordt op grond van gelijke behandeling en bij verdere goede motivatie waarschijnlijk meer geapprecieerd dan bijvoorbeeld de Millennium-uitkering (om het feestje te betalen!). Daarnaast is door WIZ ook aangegeven dat deze vorm niet wenselijk is.

Momenteel wordt door Juridische zaken uitgezocht of de uitvoering van de tegemoetkoming als een soort subsidieregeling kan worden uitgevoerd en zal een aparte verordening opgesteld moeten worden.

Voor de tegemoetkoming zal tevens nagegaan moeten worden waar deze het meest efficiënt uitgevoerd kan worden.

7.5 Consequenties

Het invoeren van een tegemoetkoming kweekt een goodwill bij degene die ervoor in aanmerking komen, voornamelijk studenten. Tevens wordt er een unieke situatie gecreëerd die mogelijkerwijs navolging ondervindt. Echter de uitvoering zorgt voor een grote kostenpost.

Het invoeren van de tegemoetkoming is alleen nuttig als het doel waarvoor deze in het leven wordt geroepen ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd. De kosten die hier dan tegenover staan worden dan ook als minder relevant ervaren. Wordt echter het doel niet of niet voldoende bereikt, dan is het de vraag of een dergelijke regeling wel moet worden ingevoerd. Er worden dan kosten gemaakt voor een in het leven geroepen regeling die niet goed functioneert.

7.6 Kanttekeningen

In de becijferingen zitten nogal wat aannamen. Het is niet uit te sluiten dat er meer of minder aanvragen binnen zullen komen. Bijvoorbeeld bij minder dan 40% niet-gebruik. Het is ook mogelijk dat het toewijzingspercentage hoger of lager uitvalt dan het gemiddelde van de kwijtschelding. Studenten worden niet als aparte categorie bijgehouden binnen de kwijtschelding, zodat percentages per categorie niet bekend zijn. Tenslotte is het mogelijk dat het bedrag van ƒ 65,- per student hoger of lager uitvalt. Daarom is het zinvol om na een jaar na invoering van de bijdrage deze aannamen te toetsen en zonodig bij te stellen.

· Bij het opstellen van de kosten is de inflatiecorrectie niet meegenomen.

· Er is geen rekening gehouden met de verwachte daling van de nieuwe OZB-tarieven (zie uitgangspunt 2, tariefdifferentiatie). Dit betekent dat de verwachte uitkering van

ƒ 158.340,- zal dalen en hierdoor een nog groter verschil kan ontstaan in relatie tot de verwachte structurele lasten, zoals die nu zijn opgesteld voor de jaren 2002 en 2003 en verder.

· Er is uitgegaan van een dalend aantal volledige toetsingen. Echter door de jaarlijkse instroom van nieuwe studenten, kan het betekenen dat het aantal hoger komt te liggen dan nu wordt aangenomen. Dit zal pas drie jaar na invoering duidelijk worden.

In 1995 is besloten dat de OZB gebruikersdeel voor onzelfstandige woonruimte kan worden opgelegd aan de eigenaar. De huurders zijn dan niet meer rechtstreeks belastingplichtig. Echter het bedrag van de OZB wordt wel doorberekend aan deze huurders. De bewoners van onzelfstandige woonruimte komen wel, individueel, in aanmerking voor de Zalmsnip. Ook kunnen zij kwijtschelding krijgen voor de afvalstoffenheffing. Uit de ervaringscijfers is gebleken dat hier niet optimaal gebruik van wordt gemaakt. Het streven moet dan ook zijn dat hier wel optimaal van gebruik gaat worden gemaakt. Dit kan worden gerealiseerd door de voorlichting nog meer te verbeteren.

7.7 Voorstellen

Als de wens bestaat deze doelgroepen middels een tegemoetkoming in de woonlasten tegemoet te komen, dan stellen wij voor akkoord te gaan met:

· Een aparte verordening voor deze tegemoetkoming op stellen

· De lasten van deze maatregel van ƒ 350.000,-. meenemen in de hoogte van de tarieven OZB (gebruik) van 2001.

Aan: Het college van B&W

Belastingplan Delft 2001