Cluster Centrale Staf,
Vakteam Strategie & Control
Uitgave Gemeente Delft, oktober 2003
Druk Combiwerk, Delft
Inhoud
1. Inleiding
2. Meerjarensaldo Productenraming 2004-2007
3. Toelichting correcties
4. De ‘nulde’ begrotingswijziging bij de
Programmabegroting 2004-2007
5. Toelichting op materiële verschillen in baten en
lasten per programma
De wijziging van de programmabegroting 2004-2007
1.
Inleiding
Op
2 oktober 2003 heeft de gemeenteraad de Programmabegroting 2004 – 2007
vastgesteld. De volgende stap in het begrotingsproces is de opstelling van de Productenraming
2004 – 2007. Zoals bekend is de Productenraming een nadere uitwerking van de
Programmabegroting ten behoeve van het college van B&W. Hierin worden
de begrote baten en lasten verder
uitgesplitst in producten per programma.
De Programmabegroting is
kaderstellend voor de Productenraming. In essentie betekent dit uiteraard dat
het begrotingssaldo van de Productenraming meerjarig niet mag afwijken van het
saldo van de Programmabegroting. In de praktijk is deze simpele gelijkheid niet
te realiseren, omdat aan beide begrotingen een zeer verschillend
voorbereidingsproces vooraf gaat.
De Programmabegroting is een begroting-op-hoofdlijnen,
waarbij de lopende meerjarenbegroting als uitgangspunt wordt genomen. Hierop
worden vervolgens mutaties aangebracht, in de vorm van voorgenomen besluiten
over loon- en prijscompensatie, nieuw beleid, mee- en tegenvallers etc.
De Productenraming wordt echter door de vakteams opgebouwd,
waarbij de begrotingsformatie wordt geaktualiseerd en de apparaatskosten
opnieuw worden verdeeld naar producten en investeringskredieten op basis van
aktuele verdeelsleutels. Vervolgens worden uiteraard ook de besluiten uit de
Programmabegroting en en overige (budgetneutrale) wijzigingen verwerkt. Deze
laatste betreffen o.a. de baten en lasten van zogenaamde gesloten circuits,
zoals de Reiniging en Riolering en de bouwgrondexploitaties
De uiteenlopende begrotingssystematiek tussen
Programmabegroting en Productenraming (en voorheen Zomernota en
Gemeentebegroting) geven in de praktijk tot verschillen aanleiding. Deze zijn
echter in de voorliggende begroting beperkt van omvang gebleven.
Omdat de Programmabegroting en de Productenraming
volgtijdelijk worden opgesteld, ontstaat bovendien de noodzaak om aan de
gemeenteraad een 1e wijziging van de Programmabegroting voor te
leggen. Dit wordt verder uiteengezet in paragraaf 4 van deze notitie.
Voor het begrotingsproces 2005 zullen de mogelijkheden
worden onderzocht om de voorbereiding van Programmabegroting en Productenraming
gelijk te schakelen, zodat eventuele verschillen en wijzigingen in de
doorbelasting van apparaatskosten gelijktijdig met de Programmabegroting in
besluitvorming kunnen worden gebracht.
2.
Meerjarensaldo
Productenraming 2004 – 2007
Alle mutaties in de Productenraming inclusief de genomen
besluiten in het kader van de Programmabegroting zijn verwerkt. Hierbij passen
nog twee aantekeningen:
a.
Als
onderdeel van het verbetertraject van het financieel beheer binnen de Reiniging
zullen er verschillende deelexploitaties opgezet worden, een
begrotingswijziging op dit onderdeel is in voorbereiding, en wordt voor 1
januari 2004 aan het gemeentebestuur voorgelegd.
b.
In
verband met de stelselwijziging verbonden aan invoering van de Wet Werk en
Bijstand moeten de rijksbijdragen nog definitief –door het rijk- aangegeven
worden. De begrotingsramingen op de desbetreffende producten dragen daardoor
een voorlopig karakter.
De aansluiting tussen het saldo van de Programmabegroting
en de Productenraming is samengevat in onderstaande tabel:
|
bedragen x € 1.000 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
1. |
saldo Productenraming |
13 |
147 |
-110 |
275 |
2. |
saldo Programmabegroting |
0 |
-71 |
-163 |
292 |
3. |
verschil |
13 |
218 |
53 |
-17 |
|
|
|
|
|
|
|
correcties reeds verwerkt: |
|
|
|
|
4. |
- afroming salarisbudget t.b.v. koffievoorziening |
0 |
0 |
0 |
0 |
5. |
- afroming salarisbudget t.b.v. overwerk Brandweer |
0 |
0 |
0 |
0 |
6. |
- verhoging budget vergoeding raadsleden |
-29 |
-29 |
-29 |
-29 |
7. |
- correctie: huisvesting Gemeentearchief |
-22 |
-22 |
-22 |
-22 |
8. |
totaal reeds verwerkte correcties |
-51 |
-51 |
-51 |
-51 |
Toelichting op de tabel.
Zoals blijkt is in de Productenraming sprake van een (gering)
positief verschil met de Programmabegroting. Dit is temeer het geval omdat in
het saldo van de Productenraming (regel 1) reeds enkele correcties zijn
verwerkt, die nader worden toegelicht in paragraaf 3.
Daarbij is het saldo van de Productenraming 2004 –2007 ook
nog lager uitgevallen doordat in deze raming minder apparaatskosten zijn
doorbelast naar investeringskredieten dan in de ‘oude’ gemeentebegroting 2003 –
2006. De oorzaken hiervan moeten nog nader worden onderzocht. Als uit dit
onderzoek blijkt dat alsnog meer uren – en daarmee meer apparaatskosten – naar
investeringen moeten/kunnen worden doorbelast, wordt het saldo van de
Productenraming 2004 – 2007 navenant hoger.
Dat er niettemin een klein positief verschil is ontstaan
tussen Productenraming en Programmabegroting is hoofdzakelijk toe te schrijven
aan de raming van loon- en prijscompensatie. De loon- en prijscompensatie die
in de Productenraming op alle budgetten is verwerkt, blijkt lager uit te vallen
dan het bedrag waarmee in de Programmabegroting was rekening gehouden.
Het saldo zoals vermeld op
regel 1 wordt uiteraard nu ook het nieuwe saldo van de
Programmabegroting. De amendementen van de gemeenteraad op de
Programmabegroting zijn nog niet in dit saldo verwerkt maar worden meegenomen
in een volgende begrotingswijziging.
In de voorbereiding van de Productenraming is een viertal
posten aan het licht gekomen die aanleiding geven tot een correctie op de
programmabegroting. In twee gevallen is deze correctie budgetneutraal. In de
andere gevallen betreft het een ‘autonome’ correctie op de vergoeding aan de
raadsleden en de meerjarige verwerking van een besluit dat abusievelijk alleen
in 2003 was verwerkt.
Deze posten worden hierna beschreven.
Afroming salarisbudget t.b.v. koffie- en theevoorziening.
In
de loop van 2003 is het besluit gevallen dat de kerstpakketten worden
afgeschaft in ruil voor afschaffing van de eigen koffiebijdrage. Voor de personeelskosten
van de vakteams heeft dat als consequentie dat de kosten van de kerspakketten
niet meer uit de eigen personeelsbudgetten hoeven te worden betaald. Daar staat
tegenover dat de vakteams nu wel een bijdrage gaan betalen aan het vakteam Huisvesting,
Services, Middelen (HSM) voor de koffie- en theevoorziening.
Deze
kosten worden gedekt uit een afroming van de salarisbudgetten voor in totaal €
56.000. Dit bedrag wordt als budget voor koffie- en theevoorziening toegevoegd
aan HSM. Per saldo is het effect min of meer nul: de koffiebijdrage van de
vakteams aan HSM staat tegenover de verlaging van hun kosten door afschaffing
van de kerstpakketten.
Bedragen
x € 1.000
koffievoorziening |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
programma |
Afroming
salarisbudgetten vakteams |
-56 |
-56 |
-56 |
-56 |
Alle |
Koffie-
en theebudget HSM |
56 |
56 |
56 |
56 |
Alle |
saldo |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Afroming
salarisbudget t.b.v. overwerk Brandweer.
Na
NEON is in de salarisnorm een component voor overwerk opgenomen, terwijl de
kosten niet gelijkmatig over de vakteams zijn verdeeld. Met name de brandweer
kreeg te weinig. Daarom is het salarisbudget van alle vakteams met 0,27 %
verlaagd en is het bedrag toegevoegd aan het salarisbudget van de brandweer met
ingang van de begroting 2002.
Bij
de opstelling van de salarisnormen voor de begroting 2004 is deze afroming
echter over het hoofd gezien. Deze omissie is alsnog gecorrigeerd door op de
salariskosten van de vakteams een bedrag van in totaal € 184.000 in mindering
te brengen en dit als overwerkbudget op te voeren bij de Brandweer. Het zij
nogmaals opgemerkt dat dit een voortzetting betreft van de bestaande
gedragslijn.
Bedragen
x € 1.000
Overwerk Brandweer |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
Programma |
Afroming
salarisbudgetten vakteams |
-184 |
-184 |
-184 |
-184 |
Alle |
Budget
overwerk bij de Brandweer |
184 |
184 |
184 |
184 |
Veiligheid |
Saldo |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Vergoeding Raadsleden.
Bij de Zomernota 2003 is
een claim ingediend voor de vergoeding van de raadsleden als uitvloeisel van de
invoering van het duale stelsel. Daarbij is toen uitgegaan van 37 raadsleden
maal een vergoeding van € 16.210. De werkelijke vergoeding is echter € 16.995.
Dit levert een verschil op van € 29.045.
Het verschil is
geconstateerd na opstelling van de Programmabegroting.
Bedragen
x € 1.000
Vergoeding Raadsleden |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
Programma |
Verhoging
budget vergoeding Raadsleden |
-29 |
-29 |
-29 |
-29 |
Bestuur & Organisatie |
Saldo |
-29 |
-29 |
-29 |
-29 |
|
Huisvesting
Gemeentearchief.
In de categorie ‘reeds
genomen besluiten’ is in de Zomernota 2003 – 2006 ook een besluit opgenomen
inzake de huisvesting van het Gemeentearchief. Het betrof o.a. de inrichting
van tijdelijke voorzieningen in de Torenhove.
De structurele kosten van
dit voorstel, ad € 22.000, waren echter
met ingang van 2004 nog niet in de Programmabegroting verwerkt.
Bedragen x €
1.000
Huisvesting Gemeentearchief |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
Programma |
Structurele
kosten reeds genomen besluit Zomernota 2003 - 2006 |
-22 |
-22 |
-22 |
-22 |
Cultuur |
Saldo |
-22 |
-22 |
-22 |
-22 |
|
4.
De wijziging van de Programmabegroting
2004 – 2007.
De
opstelling van de Productenraming 2004 – 2007 leidt noodzakelijkerwijs tot een
wijziging van de onlangs vastgestelde Programmabegroting. Dit kent drie
hoofdoorzaken:
I.
De
verwerking van de correcties die hierboven zijn beschreven. In de tabel is
steeds aangegeven op welk(e) Programma(s) de verwerking betrekking heeft
(hebben);
II.
De
fundamenteel andere opbouw van de Productenraming ten opzichte van de
Programmabegroting. In de Productenraming worden alle apparaatskosten en overheadkosten
via verschillende verdeelsleutels opnieuw ‘toegerekend’ aan de producten, en
daarmee ook aan de programma’s. Dit leidt tot een verschuiving in de
aangerekende apparaatskosten en overhead tussen programma’s;
III.
De
verwerking van andere – budgetneutrale – wijzigingen in de Productenraming. Een
prominent voorbeeld zijn de baten en lasten van de Reiniging en de Riolering.
In de Programmabegroting waren de tarieven van deze producten nog niet
aangepast, evenmin als de loon- en prijscompensatie van de kosten van deze
producten. Dit heeft vooral invloed op de programma’s Duurzaamheid (voor de
Riolering) en Wijkaanpak en Wonen (voor de Reiniging). (Waar dergelijke
wijzigingen een belangrijke invloed hebben gehad op de hoogte van baten en
lasten per programma wordt dat hieronder nader toegelicht.)
De complexiteit van de technische mutaties behorende bij II
in de Productenraming - en de omvang ervan – maken het onmogelijk om per
programma een volledige opstelling te geven van de wijzigingen in baten en
lasten per programma.
Hieronder treft u wel een overzicht aan van de mutaties per
programma – en de algemene dekkingsmiddelen – die tijdens de opstelling van
de productenraming hebben
plaatsgevonden. De belangrijkste wijzigingen – zoals met name genoemd onder punt
III – worden vervolgens per programma
van een toelichting voorzien.
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
|
|
|
|
|
saldo Programmabegroting |
0 |
-71 |
-163 |
292 |
|
|
|
|
|
mutaties per programma: |
|
|
|
|
Dienstverlening |
-329 |
-492 |
-529 |
-513 |
Werk, Inkomen en Zorg |
-1.164 |
-1.198 |
-1.246 |
-1.239 |
integratie |
151 |
191 |
221 |
222 |
Jeugd en Onderwijs |
-155 |
-144 |
-141 |
-130 |
Wijkaanpak en Wonen |
-97 |
-45 |
-93 |
96 |
Welzijn |
-128 |
-85 |
-90 |
-24 |
Binnenstad |
52 |
52 |
52 |
52 |
Duurzaamheid |
8 |
-79 |
-84 |
23 |
Kennisstad & Economie |
-215 |
-216 |
-228 |
-227 |
Cultuur |
24 |
73 |
117 |
197 |
Veiligheid |
2 |
30 |
-16 |
-21 |
Stedelijke Projecten |
4 |
4 |
4 |
4 |
Bestuur & Organisatie |
374 |
842 |
978 |
956 |
Algemene Dekkingsmiddelen |
1.486 |
1.286 |
1.109 |
590 |
|
|
|
|
|
totaal mutaties |
13 |
218 |
53 |
-17 |
|
|
|
|
|
saldo
Productenraming |
13 |
147 |
-110 |
275 |
5.
Toelichting op materiële
verschillen in baten en lasten per programma
Programma Dienstverlening.
Verschil programmabegroting
versus productenraming 2004 – 2007 bedragen x € 1.000.
|
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
Dienstverlening |
Baten |
129 |
129 |
129 |
129 |
Dienstverlening |
Lasten |
-458 |
-621 |
-658 |
-642 |
Dienstverlening |
Onttrekking |
0 |
0 |
0 |
0 |
Dienstverlening |
Storting |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
|
-329 |
-492 |
-529 |
-513 |
De hogere baten en lasten
hebben hier vooral betrekking op het product Burgerzaken. In het kader
van de nota Handen en Voeten 2 zijn structurele meeropbrengsten in de begroting
verwerkt. Hiertegenover staan hogere personele lasten, doordat bovenformatief
personeel nu in de begroting is verwerkt. Mede als gevolg hiervan zijn ook meer
overheadkosten aan dit programma toegerekend.
Programma Werk, Inkomen en
Zorg.
Verschil programmabegroting
versus productenraming 2004 – 2007 bedragen x € 1.000.
|
|
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2 |
Werk, Inkomen en Zorg |
Baten |
6.637 |
6.690 |
6.764 |
6.764 |
2 |
Werk, Inkomen en Zorg |
Lasten |
-7.801 |
-7.888 |
-8.010 |
-8.003 |
2 |
Werk, Inkomen en Zorg |
Onttrekking |
0 |
0 |
0 |
0 |
2 |
Werk, Inkomen en Zorg |
Storting |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
|
|
-1.164 |
-1.198 |
-1.246 |
-1.239 |
De verhoging van de baten
en lasten op dit programma is voor het overgrote deel het gevolg van de
veranderde systematiek van het Fonds Werk & Inkomen. Het gemeentelijk
aandeel in de kosten wordt verhoogd van 25 naar 40 % en dit is in de cijfers
verwerkt van de producten Algemene bijstand, Ioaw en Ioaz.
Na het vaststellen van de
programmabegroting is bovendien een aantal mutaties op het programma Werk,
Inkomen en Zorg doorgevoerd waardoor het saldo tussen lasten en baten is
gewijzigd. Deze mutaties houden o.a. verband met de uitname van Stichting
Werkplan en correcties in het kader van het BTW-compensatiefonds. Daarnaast is
sprake van een hogere doorbelasting van apparaatskosten en overhead aan dit programma.
Programma Wijkaanpak en
Wonen
Verschil programmabegroting
versus productenraming 2004 – 2007 bedragen x € 1.000.
|
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
5 Wijkaanpak en Wonen |
Baten |
693 |
803 |
1.277 |
1.277 |
5 Wijkaanpak en Wonen |
Lasten |
-724 |
-794 |
-1.316 |
-1.056 |
5 Wijkaanpak en Wonen |
Onttrekking |
0 |
0 |
0 |
0 |
5 Wijkaanpak en Wonen |
Storting |
-66 |
-55 |
-55 |
-125 |
|
|
-97 |
-45 |
-93 |
96 |
Binnen dit programma
bevinden zich de producten rond afvalverwerking en –verwijdering. Ten tijde van
de opstelling van de Programmabegroting waren de inkomsten uit afvalstoffenheffing
en reinigingsrechten nog niet aangepast aan de tarieven 2004. Dit geldt ook
voor loon- en prijscompensatie – en de overige mutaties – op de baten en lasten
van deze producten. Het exploitatiesaldo
wordt gestort in de reserve Afvalverwerking.
Ook van de baten en lasten
van de producten Stedelijke Vernieuwing en Stads- en Dorpsvernieuwing heeft een
aktualisatie plaatsgevonden van de baten en lasten in het kader van MRSV en
MRISV.
Programma Duurzaamheid.
Verschil programmabegroting
versus productenraming 2004 – 2007 bedragen x € 1.000.
|
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
8 Duurzaamheid |
Baten |
-3.186 |
106 |
4.831 |
2.077 |
8 Duurzaamheid |
Lasten |
2.911 |
-457 |
-5.577 |
-2.583 |
8 Duurzaamheid |
Onttrekking |
231 |
220 |
609 |
476 |
8 Duurzaamheid |
Storting |
52 |
52 |
52 |
52 |
|
|
8 |
-79 |
-84 |
23 |
De baten en lasten van het
onderhoud van riolen en gemalen zijn in het kader van de Productenraming
geaktualiseerd. Daarbij zijn ook de inkomsten uit de rioolrechten aangepast aan
de tarieven 2004. Het exploitatiesaldo wordt verrekend met de reserve
Riolering.
In het kader van de
productenraming zijn de baten en lasten van bouwgrondexploitaties geactualiseerd.
Dit leidt met name tot een daling van baten en lasten in 2004 en 2005. Deze
baten en lasten zijn overigens in de begroting budgetneutraal, omdat zij worden
afgerekend met aparte voorzieningen.
Programma Stedelijke
projecten.
Verschil programmabegroting
versus productenraming 2004 – 2007 bedragen x € 1.000.
|
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
12 Stedelijke Projecten |
Baten |
21.549 |
28.731 |
26.373 |
27.173 |
12 Stedelijke Projecten |
Lasten |
-21.545 |
-28.727 |
-26.369 |
-27.170 |
12 Stedelijke Projecten |
Onttrekking |
0 |
0 |
0 |
0 |
12 Stedelijke Projecten |
Storting |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
|
4 |
4 |
4 |
4 |
De verhoging van de baten
en lasten betreft hier de grondexploitatie op de (her)ontwikkeling van de Harnaschpolder.
De verloopt voor de totale begroting budgetneutraal, omdat deze
grondexploitatie – zoals gebruikelijk – wordt ‘verrekend’ met een aparte
voorziening.
Programma Bestuur &
Organisatie.
Verschil programmabegroting
versus productenraming 2004 – 2007 bedragen x € 1.000.
|
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
13 Bestuur en Organisatie |
Baten |
-1.332 |
-1.091 |
-1.091 |
-1.091 |
13 Bestuur en Organisatie |
Lasten |
1.638 |
1.807 |
1.943 |
1.921 |
13 Bestuur en Organisatie |
Onttrekking |
0 |
0 |
0 |
0 |
13 Bestuur en Organisatie |
Storting |
69 |
126 |
126 |
126 |
|
|
374 |
842 |
978 |
956 |
Baten zijn hier verlaagd
doordat het product doorberekende beheerskosten in de productenraming
nagenoeg is geëlimineerd. Dit betrof bijdragen van de zogenaamde gesloten circuits
in de kosten van algemeen beheer in het kader van gemeentebrede taakstellingen
of besparingen.
De lasten zijn eveneens
verlaagd doordat stortingen in enkele voorzieningen zijn ondergebracht onder de
algemene dekkingsmiddelen.
Algemene dekkingsmiddelen.
Verschil programmabegroting
versus productenraming 2004 – 2007 bedragen x € 1.000.
|
|
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
14 |
Algemene Dekkingsmiddelen |
Baten |
-593 |
-1.724 |
-1.932 |
-1.974 |
14 |
Algemene Dekkingsmiddelen |
Lasten |
1.454 |
2.885 |
2.917 |
2.448 |
14 |
Algemene Dekkingsmiddelen |
Onttrekking |
500 |
0 |
0 |
0 |
14 |
Algemene Dekkingsmiddelen |
Storting |
125 |
125 |
125 |
117 |
|
|
|
1.486 |
1.286 |
1.109 |
590 |
In de algemene
dekkingsmiddelen zijn diverse stelposten opgenomen die bij opstelling van de
Productenraming zijn geëlimineerd. Het betreft stelposten voor kapitaallasten, nieuw
beleid, nominale ontwikkelingen e.d. Deze stelposten zijn ‘overgeboekt’ naar
concrete baten en lasten binnen de beleidsprogramma’s.
In het kader van de
productenraming is ook een deel van de apparaatskosten (en overhead) opnieuw
toegerekend aan de algemene dekkingsmiddelen. Het betreft dan met name de
zogenaamde perceptiekosten voor de lokale heffingen.
Tenslotte heeft ook een
correctie plaatsgevonden op een aantal reserves en voorzieningen in het kader
van het BTW-compensatiefonds.