1 Inleiding

In november 2002 is onder de Delftse bevolking een lezersonderzoek uitgevoerd met betrekking tot de Stadskrant Delft. Aanleiding hiervoor was de in het collegeprogramma aangekondigde evaluatie van de stadskrant voor het najaar van 2002. De uitkomsten van dit onderzoek vormen de basis voor de in deze nota uitgewerkte voorstellen voor de verdere voortgang van de Stadskrant Delft.

2 Stadskrant in vogelvlucht

De stadskrant is in 1995 opgezet vanuit de behoefte aan een eigen, gemeentelijk communicatiemiddel dat via een redactioneel/journalistieke aanpak bij zou kunnen dragen aan de verbetering van de relatie tussen burgers en het bestuur. Voor de krant golden dezelfde doelen als voor de gemeentelijke voorlichting: informatie verstrekken, toelichten van beleid, inzichtelijk maken van het bestuurlijk proces en het bevorderen van betrokkenheid. De stadskrant richt zich in principe op alle inwoners van Delft en wordt wekelijks huis-aan-huis in Delft verspreid. Vanaf de start in 1995 tot medio 1999 heeft de krant een woonmarktbijlage gehad, met het actuele woningaanbod van de Delftse corporaties. Toen de corporaties in 1999 overgingen tot bundeling van het regionale woningaanbod in een aparte uitgave, verdween het Delftse woningaanbod uit de stadskrant.

Zowel in 1997 als in 2000 hebben evaluaties van de stadskrant door de raad plaatsgevonden, steeds met gebruikmaking van representatieve lezersonderzoeken. In beide evaluaties werd besloten de krant voort te zetten, evenals de samenwerking met de toenmalige en huidige contractpartner. Bij de evaluatie in 2000 is uit ontevredenheid over de verspreiding besloten deze te wijzigen. Dat leidde tot een andere verspreider en een ander verspreidingsmoment.

De inhoud van de stadskrant heeft in de loop der jaren een flinke ontwikkeling doorgemaakt. De laatste jaren is een aantal maandelijks terugkerende themapagina’s deel uit gaan maken van de inhoud van de krant (zie bijlage). Ook vanuit de gemeentelijke organisatie is redactionele informatie in diverse bijlagen, bijzondere pagina’s en artikelenreeksen terecht gekomen. In 2002 kende de stadskrant enkele opmerkelijke edities. Zo kwam de krant op 26 mei 2002 eenmalig uit in zeven edities, met voor iedere wijk een eigen voorpagina en op de wijk toegespitste middenpagina’s. In oktober werd een speciale editie uitgebracht in het kader van de koninklijke bijzetting van ZKH Prins Claus. In november was er een speciale marktbijlage met de gelijktijdig op internet verschenen enquête over de herinrichting van de Markt.

3 Het lezersonderzoek

3.1 Opzet onderzoek

In het najaar van 2002 is een lezersonderzoek gedaan onder een representatieve steekproef van de Delftse bevolking van 12 jaar en ouder. Dit gebeurde via het DIP (Delft Internet Panel). Om te de representativiteit te waarborgen is ook gebruik gemaakt van een telefonische enquête met een controlegroep.

3.2 Belangrijkste resultaten

3.2.1 Bereik en waardering

Het bereik van de Stadskrant Delft is aanzienlijk gestegen ten opzichte van de vorige meting. Maar liefst 58% van de Delftse bevolking leest de stadskrant iedere week. In 2000 was dat 39%. Het aantal mensen dat de krant (vrijwel) nooit leest is afgenomen

Hoe vaak leest u de Stadskrant Delft?

	2002	2000 Na vertrek Woonmarktkrant	1998	1996
Elke week	58%	39%	54%	37%
Enkele keren per maand	12%	7%	14%	12%
Een enkele keer	17%	17%	13%	22%
(bijna) nooit	13%	37%	19%	29%

De daling in het bereik van de stadskrant na het vertrek van de Woonmarktkrant in 2000 is in 2002 meer dan goedgemaakt.

Als waarderingscijfer krijgt de stadskrant een ruime voldoende: 6,9, een score vergelijkbaar met eerdere jaren. Leesbaarheid en betrouwbaarheid en ook actualiteit scoren iets boven het gemiddelde. Daarmee wordt de trend van de afgelopen jaren voortgezet. De opmaak van de krant scoort een 6,5. Een minderheid vindt dat de krant vaker in kleur zou moeten verschijnen: 25%.

Opmerkelijk resultaat uit het onderzoek is ook dat de stadskrant het goed doet in vergelijking met de andere Delftse papieren media. Het bereik van de Stadskrant Delft is als enige gegroeid in twee jaar tijd. De Delftse Post heeft met zijn twee edities een wekelijks bereik van 63%. Twee jaar geleden was dat 78%. Delft op Zondag wordt wekelijks door 52% van de Delftenaren gelezen. Dat was in 2000 65%. Dagblad de Delftsche Courant wordt (bijna) dagelijks gelezen door 17%, maar dat was 26% in 2000.

3.2.2 Bezorging

In 2000 is naar aanleiding van de vorige evaluatie besloten de verspreiding van de Stadskrant Delft te verplaatsen naar het weekend. Belangrijkste reden om de verspreiding te veranderen was onvrede met de toenmalige bezorging. Uit de het toegenomen bereik (zie vorige paragraaf) van de stadskrant blijkt dat deze wijziging goed heeft uitgepakt. Contractueel is een bezorgdichtheid van 90% afgesproken. Van de ondervraagden zegt 80% de krant altijd te ontvangen, 6% dat hij bijna altijd wordt bezorgd en 2% dat de krant vaak niet komt. Negen procent antwoordt: ‘weet niet’. Vier procent zegt de krant nooit te ontvangen. Dit percentage komt overigens overeen met het percentage nee/nee-stickers in Delft. Bij 86% wordt goed bezorgd. Met een 9% onzekerheid (de ‘weet niet’ antwoorders) kan gezegd worden dat de gewenste bezorgdichtheid voldoende benaderd wordt.

3.2.3 Speciale bijlagen

Regelmatig bevat de Stadskrant extra katernen, zoals de Binnenstadskrant of de verkiezingsspecial. Deze worden redelijk gelezen. Ongeveer de helft van de inwoners leest deze specials. Uitzondering was de speciale bijlage over koninklijke bijzetting. Deze is door 82% van de inwoners gelezen. Niet minder dan 90% vond de verschijning ervan prettig en 85% vond de informatie nuttig.

3.2.4 Themapagina’s

De maandelijkse themapagina’s kennen een kleiner bereik. DelftPlus voor ouderen wordt altijd door 17% gelezen. Exit voor jongeren wordt ieder gelezen door 12%. Blij Je Te Zien! over vrijwilligers in de thuiszorg bereikt wekelijks 15%. Dat deze pagina’s lagere percentages scoren dan de rest van de krant, komt doordat ze gericht zijn op specifieke doelgroepen. Ze worden allen beoordeeld met een ruime voldoende. Onder de doelgroepen zelf liggen de percentages uiteraard hoger. Zo wordt Exit door 48% van de 12-18 jarigen altijd gelezen en door 34% soms. Deze groep geeft de pagina een 7,4. Blij Je Te Zien! en DelftPlus worden met name door ongeveer de helft van met name de oudere lezers gelezen. Ook deze pagina’s scoren een ruime voldoende.

3.2.5 Digitalisering

Moet de stadskrant ook op internet te lezen zijn? De helft (46%) van de inwoners vindt van wel, de andere helft (47%) vindt dit niet nodig. Aan een e-mailservice van de gemeenteberichten (verplichte publicaties) heeft eenderde behoefte, terwijl eenderde zegt er misschien behoefte aan te hebben. Eenderde heeft hieraan geen behoefte. De percentages geven aan dat de behoefte aan digitalisering van de informatie groot genoeg is om hiermee verder te gaan. De verplichte publicaties uit de stadskrant zijn al wekelijks op de gemeentesite te vinden.

3.2.6 Leesredenen

De meerderheid van de lezers leest de Stadskrant om op de hoogte te blijven van wat er in Delft allemaal gebeurt (89%). 83% wil op de hoogte blijven van de plannen van de gemeente en 71% leest de krant voor informatie over de eigen wijk. Ook zegt 51% de krant te lezen om op de hoogte te blijven van de Delftse politiek. De redenen waarom Delftenaren de stadskrant lezen, sluiten dus goed aan op de doelstellingen van de krant. Ook is gevraagd over welke onderwerpen men meer zou willen lezen. Het hoogst scoort: plannen van de gemeente, gevolgd door ‘onderwerpen over mijn wijk’.

3.2.7 Politiek

Een groot deel van de lezers (61%) wil meer lezen over de Delftse gemeenteraad. De meeste interesse (79%) gaat uit naar standpunten van de fracties in de gemeenteraad. Driekwart wil meer lezen over gemeentelijke standpunten. Ook achtergronden bij discussies in de raad scoort hoog: 72%. Opmerkelijk is dat persoonlijke informatie over raadsleden laag scoort: 14% wil hierover meer lezen.

3.3 Conclusies

De Stadskrant Delft wordt goed gelezen en ruim voldoende gewaardeerd. Er is sprake van een flinke groei in het bereik (een toename van 19% ten opzichte van twee jaar geleden). De Stadskrant Delft is dan ook een belangrijk middel bij het verwezenlijken van de gemeentelijke communicatiedoelen, zoals verwoord in de nota ‘Openheid en Openbaarheid’. Gesteld kan worden dat de formule -en de verdere uitbouw daarvan in de afgelopen twee jaar- zich heeft bewezen en dat de stadskrant ook om de gewenste redenen wordt gelezen. De resultaten geven dan ook geen aanleiding tot een ingrijpende wijziging van de opzet en formule van de krant.

Er blijkt flinke behoefte aan informatie over de eigen wijk. In samenwerking met Wijkzaken wordt bezien op welke wijze hieraan meer aandacht besteed kan worden.

De behoefte aan het lezen van de Stadskrant op internet is groot genoeg om te beginnen met het plaatsen van een deel van de krant de gemeentesite. Digitalisering van gemeentelijke informatie past ook bij het gemeentelijk streven om de digitale dienstverlening te verhogen, zoals verwoord in de nota Digitale Dienstverlening. Voorlopig wordt gestart met het plaatsen van het hoofdartikel van de stadskrant op een te creëren plek binnen de gemeentesite. Uitgezocht wordt of het starten van een e-mailservice voor de gemeenteberichten mogelijk is, wat de kosten zijn en wanneer deze eventueel te realiseren is. Deze berichten worden ook wekelijks op de gemeentesite geplaatst.

Uit de resultaten spreekt een duidelijke behoefte aan meer informatie over standpunten in de gemeenteraad. De lezers zijn vooral geïnteresseerd in politieke standpunten en gemeentelijke plannen. Dit pleit voor een toename van de informatie over discussies in de raad en daarmee samenhangende plannenmakerij voor de stad. Hiervoor wordt ruimte gemaakt binnen de huidige redactionele pagina’s, zonder al te grote veranderingen aan te brengen in de huidige formule. Gedacht kan worden aan een aantrekkelijk opgemaakte brede kolom waarin iedere raadsfractie kernachtig een standpunt formuleert over een belangrijk onderwerp dat op de agenda van gemeenteraad staat. Te publiceren rond een commissie- of raadsvergadering. Een dergelijke opsomming is dan niet bedoeld als discussiepodium, maar als middel ter inhoudelijke verduidelijking en toelichting van standpunten over relevante onderwerpen en valt onder het redactiestatuut van de Stadskrant Delft. De redactionele eindverantwoordelijkheid berust bij de redactie van de stadskrant, die gehouden is aan een getrouwe en accurate weergave van standpunten en de teksten. Tussen redactie en raadsfracties worden afspraken gemaakt over hoe informatie wordt uitgewisseld.

4 Contract

De stadskrant wordt sinds de start zeer naar tevredenheid gemaakt in samenwerking met Klats Publiciteit, die zorgt voor opmaak, druk en verspreiding. Dit laatste onderdeel wordt sinds 2000 overigens uitbesteed bij Rodi Media. Klats is verantwoordelijk voor de exploitatie van de krant, de gemeente verplicht zich tot jaarlijkse afname van een bepaald aantal pagina’s. Een en ander is bij contract vastgelegd.

Met Klats is sinds 1995 tweemaal een driejarig contract overeengekomen. Sinds 14 juni 2001 geldt een tweejarig contract, met een opzegtermijn van een jaar. Het huidige contract geldt tot 14 juni 2003, maar is in 2002 stilzwijgend met twee jaar verlengd. Na het verstrijken van het huidige contract gaat een nieuwe contractperiode in die geldt tot 14 juni 2005. De opzegtermijn van het nieuwe contract verstrijkt dus op 13 juni 2004. Op dit moment is geen reden om wijziging aan te brengen in de keuze van de samenwerkingspartner of in de samenwerkingsvoorwaarden. Voorgesteld wordt het contract stilzwijgend te verlengen tot 14 juni 2007.

5 Redactionele ontwikkelingen

5.1 Binding met gemeentelijke organisatie

De stadskrant wordt wekelijks gemaakt door een gemeentelijke redactie die deel uitmaakt van het Mediabureau binnen het vakteam Communicatie. Na de Neonreorganisatie is de binding met de communicatie-adviseurs in het vakteam sterk verbeterd en is sprake van wenselijke structurele inzet van de krant ten behoeve van de gemeentelijke communicatie.

5.2 Statuut en instelling redactieraad

De wekelijkse inhoud van de krant krijgt gestalte op basis van de bladformule en het redactiestatuut onder leiding van de hoofdredacteur. Het redactiestatuut dateert uit 1995 en is inmiddels verouderd. Naast verouderde terminologie (want van toepassing op de oude gemeentelijke organisatie), is een meer fundamentele aanpassing gewenst. Deze behelst de instelling van een redactieraad als toetsend orgaan. In de redactieraad zijn college, raad en ambtelijke organisatie vertegenwoordigd. De invoering van een dergelijk orgaan is met name wenselijk in verband met de invoering van het dualisme. Hierin hebben raad en college nadrukkelijker een eigen rol in het bestuurlijke proces. Belangen kunnen duidelijker tegenover elkaar staan. De voorgestelde toename in berichtgeving in de Stadskrant over standpunten en discussies binnen het duale gemeentebestuur vereist een zorgvuldige redactionele koers en een duidelijke afbakening van de redactionele verantwoordelijkheid. Hoofdtaak voor de redactieraad is om te toetsen of het gevoerde redactionele beleid overeenkomt met de in de statuten en redactieformule weergegeven uitgangspunten, werkwijze en doelstellingen. Hiertoe zal tweemaandelijks overleg plaatsvinden tussen redactieraad en hoofdredacteur. De redactieraad rapporteert jaarlijks aan college en raad. Daarnaast kan de redactieraad bij een eventueel geschil tussen redactie en bestuur (college of raadsfractie) omtrent een publicatie een voor de redactie bindende uitspraak doen. Vooruitlopend op deze evaluatie is reeds rond de zomer een voorlopige redactieraad gevormd. Hierin hebben zitting: de portefeuillehouder Communicatie, een raadslid van de grootste oppositiepartij en de gemeentesecretaris. Voorgesteld wordt deze samenstelling definitief vast te stellen. In de nabije toekomst kan de redactieraad mogelijk worden uitgebreid met vertegenwoordigers uit de bevolking en/of maatschappelijke organisaties.

Voorstel beslispunten:

Akkoord gaan met:

- handhaven huidige opzet

- installatie redactieraad

- aanpassing statuten als gevolg van installatie redactieraad, te actualiseren terminologie en berichtgeving over standpunten raadsfracties

- stilzwijgende verlenging contract met Klats tot 14 juni 2007.

Tevens akkoord gaan met verdere ontwikkeling:

- digitalisering: start met plaatsen van hoofdartikel op gemeentesite en stapsgewijze uitbreiding

- onderzoeken opzet e-mailservice gemeenteberichten

- structurele aandacht binnen de redactionele pagina’s voor standpunten van raadsfracties

- met Wijkzaken meer structurele aandacht voor wijkinformatie in de stadskrant ontwikkelen.

Bijlagen

- Onderzoeksrapport

- Aangepaste redactieformule (met markeringen)

- Aangepaste redactiestatuten (met markeringen)

- Overzicht themapagina’s