Treasuryhandboek
Gemeente Delft
Vakteam TRM,
21 november 2005.
INHOUDSOPGAAF
1. Status / doelstelling treasuryhandboek
2. missie
en doelstelling treasuryfunctie
3. organisatie
en bevoegdheden van de treasuryfunctie
4. Planning-
en controlcyclus van de treasuryfunctie
5. Planning-
en controlinstrumenten nader toegelicht
6. uitgangspunten
risicobeheer
bijlage
b: verantwoordelijkheden
bijlage c: bevoegdheden: mmv-besluit, onderdeel
treasury en Autorisatie
Bijlage
e:
Limietenlijst beleggingen en derivaten
Bijlage
f: Financiële verordening artikel 13 Financieringsfunctie
1.
Status
/ doelstelling treasuryhandboek
Dit ‘boekwerk’ is het treasuryhandboek van de gemeente Delft. Het
treasuryhandboek is de leidraad voor
het functioneren van de treasury binnen de Gemeente Delft.
De doelstelling van het treasuryhandboek is het inzichtelijk maken en
vastleggen van de procedures, werkwijzen
en verantwoordelijkheden voor de belangrijkste handelingen die voortkomen
uit de uitvoering van de treasuryfunctie van de gemeente Delft.
Met de vaststelling door het GMT
heeft het handboek zijn officiële status verkregen. Daarmee is het
treasuryhandboek leidend en bindend
voor de uitvoering van de verschillende werkzaamheden van de gemeentelijke
treasury. Het handboek volgt echter de bepalingen van het treasurystatuut. Daar
waar onduidelijkheden zijn in de uitvoering van bepaalde werkzaamheden zoals
die zijn beschreven in dit handboek, zal het Treasuryberaad[1]
om advies worden gevraagd. Dit advies is bindend. Het advies zal worden
afgewacht, alvorens tot de uitvoering van deze werkzaamheden wordt overgegaan.
Het treasurystatuut beschrijft het formele
kader voor de treasury binnen de gemeente Delft. Dit formele kader valt
binnen de bepalingen van de Wet Financiering Decentrale Overheden (hierna: Wet
FiDO). Het treasurybeleid wordt vormgegeven door de plannen zoals de
treasuryparagraaf van de begroting, het treasuryjaarplan, en het treasury
kwartaalplan.
Het treasuryhandboek geeft richtlijnen,
regels en procedures voor de uitvoering van het beleid zoals dat is
vastgelegd in de bovengenoemde plannen. Het treasuryhandboek geeft een
overzicht van de planning- en
controlcyclus van de treasuryfunctie van de gemeente. De richtlijnen en
limieten van het treasuryhandboek zullen nooit ruimer kunnen zijn, dan hetgeen
in het treasurystatuut is bepaald.
Het treasurystatuut
heeft de vorm van een regeling van het college. Er is een nauwe relatie met de door de raad
vastgestelde Financiële verordening die voortvloeit uit artikel 212 van de
gemeentewet. In bijlage E treft u de weergave aan van artikel 13
“Financieringsfunctie” van deze verordening.
Relatie met overige regelgeving
Bij het opstellen van het treasuryhandboek is aansluiting gezocht bij
het treasurystatuut van de gemeente Delft. Het treasurystatuut valt binnen de
kaders die worden gesteld door de wet FiDO.
Met de wet FiDO wordt het geheel bedoeld van: de wet Financiering
Decentrale Overheden (staatsblad 2000, nr. 587), de bijbehorende besluiten
(staatsblad 2000, nr. 589 en nr. 588), de memorie van toelichting (tweede kamer
1999/2000, 26906, nr. 3) en de uitvoeringsregeling financiering decentrale
overheden (21 dec 2000/FM2000/0403-M) en de regeling uitzettingen en derivaten
decentrale overheden (21 dec 2000/FM 2000/0404-M).
Daarnaast is bij de opstelling van het handboek aansluiting gezocht bij
de beleidsdocumenten en circulaires die door Gedeputeerde Staten van de
provincie Zuid-Holland (toezichthouder) zijn gepubliceerd. In het bijzonder
zijn relevant:
-
de circulaire
‘Weerstandsvermogen, jaarrekening en financieringsparagraaf’ (20 december 2001)
en
-
‘Beleidskader voor het financieel toezicht op
gemeenten en gemeenschappelijke regelingen’ (27 feb. 2001).
Deze documenten zijn raadpleegbaar op www.pzh.nl.
2.
missie
en doelstelling treasuryfunctie
Algemene opdracht
voor de gemeente
De algemene opdracht voor de gemeente Delft is het zo optimaal mogelijk
uitvoeren van haar publieke taken.
Naast de door wet opgedragen taken, bepaalt de raad van de gemeente Delft welke
de publieke taken van de gemeente zijn. In algemene zin zal het financieel
beleid dienen bij te dragen aan, en ondersteuning te bieden aan het uitvoeren
van deze publieke taken. Meer specifiek: een zodanig financieel beleid en
beheer voeren dat het (financieel) zelfstandig voortbestaan van de gemeente
Delft, zowel op korte als op lange termijn, is gewaarborgd. Een specifiek en
specialistisch werkterrein binnen dit gemeentelijk financieel beleid is de
gemeentelijke treasury.
Werkgebied en doelstellingen van de treasury
De gemeentelijke treasury omvat beleid en uitvoering van de
gemeentelijke financiering, van gemeentegaranties en van deelnemingen. Het
formele kader waarbinnen de treasuryfunctie van de gemeente moet worden
uitgevoerd, is verankerd in het treasurystatuut van de gemeente Delft. De doelstellingen
van het treasurybeleid zijn:
I.
Het verkrijgen
en handhaven van toegang tot de vermogensmarkten (geld- en kapitaalmarkt) tegen
de scherpst mogelijke condities;
II.
Het beschermen
van de organisatie tegen ongewenste financiële risico’s, zoals renterisico,
inflatierisico, valutarisico, intern liquiditeitsrisico en kredietrisico,
koersrisico, en aanspraken op afgegeven gemeentegaranties;
III.
Het
minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het
beheren van de geldstromen en financiële posities;
IV.
Het realiseren
van een flexibel en controleerbaar liquiditeitsbeheer voor de gehele
organisatie;
V.
Het
optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de limieten en
richtlijnen van het treasurystatuut (vallend binnen wet FiDO), dan wel de
stringenter dan in het statuut vastgelegde limieten. Indien dat van toepassing
is, zijn deze limieten en richtlijnen opgenomen als bijlage bij dit handboek;
VI.
Het realiseren
van informatiestromen ter ondersteuning van zowel het algemeen beleid als het
treasurybeleid.
De houding van de gemeente Delft ten
aanzien van financieel risico is defensief en risicomijdend. De treasuryfunctie
van de gemeente Delft is naar haar aard ondergeschikt aan de uitvoering van de
publieke taak. Het risicobeleid zal erop gericht zijn toekomstige
(treasury)risico’s inzichtelijk te maken, te beheersen, te verminderen of te
verschuiven. De uitvoering van de treasurytaak mag in ieder geval niet leiden
tot een vergroting van de risico’s voor de gemeente Delft. Defensief en
risicomijdend opereren houdt in ieder geval in:
I.
Het beleid ten
aanzien van financieringen is erop gericht een spreiding van toekomstige
renterisico’s op korte en lange termijn te bevorderen opdat ook in de toekomst
geen overmatige blootstelling aan rentebewegingen optreedt;
II.
Daar waar
mogelijk en wenselijk zullen de eigen middelen worden aangewend voor de
financiering van de eigen activiteiten;
III.
Het beleid ten
aanzien van het uitzetten van gelden is zodanig dat alleen uitzettingen kunnen
worden gedaan van overschotten en gericht op de beheersing en vermindering van
daaraan verbonden risico’s;
IV.
Het gebruik
van rente-instrumenten is alleen toegestaan indien de renterisico’s zodanig
groot zijn, dat het verminderen of afdekken van financiële risico’s wenselijk
is. Het beleid dienaangaande dient prudent en transparant te zijn;
V.
De gemeente
Delft kan zelf strengere normen stellen aan het maximaal aanvaardbare niveau
van renterisico’s in de komende jaren. Zij zal daarbij rekening houden met de
renterisiconorm en de kasgeldlimiet, zoals bedoeld in de Wet FiDO.
VI.
Het beleid met
betrekking tot gemeentegaranties is zodanig, dat alleen garanties of leningen
worden verstrekt in het kader van het gemeentelijke publieke belang. Voorts
zijn de verstrekkingen onder meer afgestemd op het bestedingsdoel, de
terugverdiencapaciteit, de gemeentelijke belangen en juridische / bestuurlijke
structuur van de entiteit, en worden
alleen verstrekkingen gedaan als hypothecaire zekerheid kan worden gevestigd.
VII.
Risicodragend
beleggen in de vorm van aandeelhouderschap in private ondernemingen is geen
overheidstaak. De gemeente is terughoudend met aangaan van nieuwe deelnemingen.
Bestaande deelnemingen worden gelet op de huidige maatschappelijke
ontwikkelingen, indien mogelijk en gewenst, zoveel mogelijk afgestoten.
VIII.
Het oprichten
van gemeentelijke vennootschappen en public private partnerships voor
investeringsprojecten als verlengstuk van de lokale publieke taak is wel
toegestaan.
3.
organisatie
en bevoegdheden van de treasuryfunctie
Functies en organen
Het Treasuryberaad bestaat uit de volgende personen:
-
de wethouder
Financiën van de gemeente Delft,
-
het hoofd TRM,
-
de
Treasurymanager.
Het Treasuryberaad komt regelmatig bijeen, in ieder geval één keer per
kwartaal. Binnen de kaders van het goedgekeurde Treasuryjaarplan is vakteam TRM
bevoegd invulling te geven aan het haar opgedragen taken met betrekking tot de
treasury. De activiteiten worden uitgevoerd door de Treasurymanager, onder
verantwoordelijkheid van het hoofd TRM. De notulen van de vergadering worden
verzorgd door een aan het Treasuryberaad toegevoegde secretariële ondersteuning
vanuit het vakteam TRM. Het Treasuryberaad wordt voorgezeten door de wethouder
Financiën, die ook het Treasury-kwartaalmandaat zal vaststellen.
De bijeenkomsten worden voorbereid door:
-
De
Treasurymanager, die het Treasuryberaad overzichten verschaft van
marktsentiment, koersbewegingen, financieel- en overig relevant nieuws en
bijzondere gebeurtenissen van de afgelopen verslagperiode. De Treasurymanager
levert het beraad ook een gemotiveerde marktprognose en een mandaatvoorstel
voor de komende periode(n).
-
De
Treasurymanager, die het beraad overzichten aanlevert met betrekking tot
aflossingen, afgeloste en nieuwe leningen, kasgeld activiteiten en derivaten
transacties van de afgelopen periode. Ook verschaft hij het beraad een
overzicht van komende aflossingen en van wijzigingen in financieringsbehoeften
en/of de begroting ten opzichte van voorgaande bijeenkomsten. Minimaal drie
dagen vóór de bijeenkomst worden de overzichten uitgereikt.
Het Treasuryberaad bespreekt genoemde verslagen en bepaalt het beleid
voor de komende periode, die loopt tot de volgende bijeenkomst. De medewerker
TRM belast met treasury werkzaamheden verzorgt de notulen van de bijeenkomsten
en de verspreiding daarvan binnen één dag na de bijeenkomst.
Ingeval van snel en sterk wijzigende onvoorziene marktomstandigheden,
risico, mogelijkheden, inzichten dan wel financierings- of beleggingsbehoeften
worden de volgende stappen genomen:
Het Treasuryberaad wordt direct bijeen geroepen om het mandaat bij te
stellen. Indien dit door omstandigheden niet mogelijk is, is het één beraadslid
– de wethouder of hoofd TRM - toegestaan de Treasurymanager te laten afwijken
van het mandaat. Indien door omstandigheden geen beraadsleden bereikbaar zijn,
is het de Treasurymanager toegestaan af te wijken van het mandaat. In
voorkomende gevallen dient de Treasurymanager een afwijking direct schriftelijk
te bevestigen en motiveren aan het Treasuryberaad.
Hoofd vakteam
Treasury en risk management
Het hoofd van het vakteam Treasury en Risk Management (hierna TRM) is,
op basis van het treasurystatuut en het mandaats-, machtingings- en
volmachtsbesluit (hierna MMV-besluit, zie ook bijlage B) gemandateerd voor de
uitvoering van de treasuryfunctie. Alle transacties die worden uitgevoerd uit
hoofde van de treasuryfunctie, worden ter goedkeuring voorgelegd aan het hoofd
TRM.
Door middel van het Treasurystatuut en het MMV besluit is het hoofd TRM
door het College van burgemeester en wethouders direct gemandateerd tot het
uitvoeren van de treasury werkzaamheden. De uitvoering van de treasury
activiteiten wordt door hem doorgemandateerd aan de Treasurymanager.
De Treasurymanager is bevoegd de voorgestelde transacties van het – door
het Treasuryberaad - meest recent goedgekeurde Treasuryjaarplan met
bijbehorende bijgestelde planning uit te voeren en zal bij de uitvoering van de
treasuryfunctie dit laatste als kader zien voor de uitvoering van zijn
werkzaamheden.
Het hoofd TRM heeft als enige de formele bevoegdheid tot doen van
transacties. De Treasurymanager zal altijd vooraf zijn goedkeuring moeten
krijgen voor het afsluiten van de transacties. Een overzicht van de verdeling
van taken is als bijlage aan dit handboek worden toegevoegd. Het
Treasurystatuut, het Treasuryjaarplan met de meest recent vastgestelde planning
en het treasuryhandboek zijn de kaders voor de uitvoering van de treasurytaken.
Bij een voorziene overschrijding van limieten of richtlijnen van de
Treasuryjaarplan of het Treasurystatuut, zal vooraf toestemming worden gevraagd
aan het hoofd TRM. Indien bovenstaande zich voordoet, zal deze direct
rapporteren aan het Treasuryberaad, waarna toestemming zal worden gevraagd
middels een separaat besluit aan het College van burgemeester en wethouders.
Front office – administratie TRM
Het invoeren van de door TRM gedane transacties in het daarvoor
aanwezige leningenpakket cq. treasury managementsysteem wordt verzorgd door de
TRM- medewerker belast met de frontoffice treasury van het vakteam TRM.
Daarnaast verzorgt en beheert deze medewerker de transactiedossiers treasury
(korte leningen en lange leningen) van het vakteam TRM. In deze dossiers worden
de transactieformulieren (‘deal slips’) van de door TRM uitgevoerde transacties
opgenomen.
Back office – vakteam Financiën
Een medewerker van het vakteam Financiën, onderdeel Administratie, is
verantwoordelijk voor autorisatie van de door TRM in het leningpakket cq.
Treasury-managementsysteem ingevoerde transacties. De autorisatie geschiedt aan
de hand van de schriftelijke bevestigingen die de gemeente Delft van
tegenpartijen ontvangt.
Het betaalbaar stellen en betalen van rente- en aflossingsverplichtingen
die voortvloeien uit de portefeuille van opgenomen leningen, wordt verzorgd
door de medewerkers van het vakteam Financiën, onder de verantwoordelijkheid
van het hoofd van het vakteam Financiën. Daarnaast zullen deze medewerkers ook
de facturen voor de te ontvangen rente- en aflossingsverplichtingen die
voortkomen uit de portefeuille van uitgeleende gelden, verzorgen.
Ontvangen facturen die voortkomen uit de uitvoering van de
treasuryfunctie (bijvoorbeeld als gevolg van het gebruik van een intermediair),
worden beschouwd als facturen van TRM en zullen als zodanig meegenomen in de
daarvoor geldende procedure.
Het toewijzen van en de interne controle op de bevoegdheden die de
betreffende medewerkers hebben voor het gebruik van het leningenpakket cq.
Treasury-managementsysteem worden verzorgd door een medewerker van
Applicatiebeheer, een onderdeel van het vakteam Financiën.
Een overzicht van de verschillende bevoegdheden die de betreffende
medewerkers hebben, is als bijlage bij dit handboek opgenomen. De
Treasurymanager beschikt uitsluitend over analysebevoegdheden. Alleen de front
officemedewerker treasury van het vakteam TRM heeft invoerbevoegdheden. Ook de
medewerkers van het vakteam Financiën hebben geen invoerbevoegdheden.
Vervangingsregeling
In het geval dat een van de bovenstaande functionarissen afwezig is, zal
de volgende vervangingsregeling in werking treden.
|
Functie |
Verantwoordelijkheid |
Vervanging |
|
|
|
|
|
Vaststelling mandaat |
Treasuryberaad: wethouder financiën Bij overschrijding limieten of richtlijnen: collegebesluit |
College |
|
|
|
|
|
Autorisatie transacties |
Hoofd TRM Bij overschrijding limieten of richtlijnen: collegebesluit |
Wethouder Financiën |
|
|
|
|
|
Front Office – Uitvoering |
Treasurymanager |
Medewerker front
office TRM |
|
|
|
Hoofd TRM (indien
noodzakelijk) |
|
|
|
|
|
Front Office –
Administratie |
Medewerker front
office TRM |
Treasurymanager(indien noodzakelijk) |
|
|
|
|
|
Verantwoording
uitgevoerd financieringsbeleid |
Hoofd TRM |
Treasurymanager (indien noodzakelijk) |
|
|
|
|
4.
Planning-
en controlcyclus van de treasuryfunctie
Treasury jaarplan (TJP)
Op basis van het
inzicht in de meerjarige financieringsbehoefte stelt TRM voor elk jaar een
Treasuryjaarplan (TJP) op. Het
Treasuryjaarplan (TJP) is een plan van aanpak voor het komende jaar; het
heeft een middellang termijnperspectief. De inhoudelijke eisen die moeten
worden gesteld aan het Treasuryjaarplan, worden beschreven in paragraaf 5.2.
Aan het Treasuryjaarplan liggen de (meerjaren)Programmabegroting en de
liquiditeitsprognose ten grondslag. Het Treasuryjaarplan wordt ter advisering
aan geboden aan het Treasuryberaad. De wethouder Financiën, als voorzitter van
het Treasuryberaad, stelt het Treasuryjaarplan voorlopig vast. Het
Treasuryjaarplan wordt ter definitieve vaststelling aangeboden aan het college.
Treasurymandaat:
jaarlijks en per kwartaal
In het Treasuryjaarplan wordt een jaarmandaat voor transacties
geformuleerd. In de laatste week van een kwartaal stelt TRM het concept
Treasury-kwartaalmandaat op voor het komende kwartaal. Het concept
kwartaalmandaat geeft een overzicht van de transacties die TRM in de komende
drie maanden voornemens is uit te voeren, binnen de kaders van het jaarmandaat
zoals opgenomen en goedgekeurd in het Treasuryjaarplan. Het treasury
kwartaalmandaat is gebaseerd op het Treasuryjaarplan en de reeds opgestelde
kwartaalrapportages van dat jaar. Aan het concept kwartaalmandaat ligt een
recente liquiditeit/kasstroomprognose ten grondslag.
Het concept kwartaalmandaat wordt ter vaststelling aangeboden aan de
Treasuryberaad.
Het vastgestelde mandaat bepaalt het beleidskader waarbinnen TRM
zelfstandig kan opereren. Verhoging van het mandaat ten opzichte van het
jaarmandaat wordt separaat voor goedkeuring voorgelegd aan het College.
Aan het einde van ieder kwartaal stelt TRM op basis van het mandaat van
dat kwartaal een kwartaalrapportage op. De kwartaalrapportage bevat een analyse
van de binnen het mandaat uitgevoerde transacties en van de geplande, maar niet
uitgevoerde transacties en eventueel uitgevoerde transacties buiten het
mandaat. De rapportage over het afgelopen kwartaal is altijd het uitgangspunt
voor het kwartaalmandaat voor het komende kwartaal.
De kwartaalrapportage wordt ter goedkeuring aangeboden aan het
Treasuryberaad. Na bespreking wordt het concept eventueel aangepast. Na
goedkeuring door het beraad, stelt de wethouder Financiën de kwartaalrapportage
vast. Hierna wordt de rapportage gearchiveerd in het Treasury Dossier.
De treasuryparagraaf van de begroting
De treasuryparagraaf van de begroting geeft de beleidskaders voor het
later in het jaar op te stellen Treasuryjaarplan. De treasuryparagraaf wordt
opgesteld door TRM en wordt na bespreking in het Treasuryberaad worden
aangeboden aan het College.
De treasuryparagraaf van de jaarrekening
De treasuryparagraaf van de jaarrekening is in de praktijk een
samenvatting van de beleidsrelevante informatie van de 4e
kwartaalrapportage. Daarbij wordt aan de wettelijke rapportageverplichtingen
zoals genoemd in Wet FiDO voldaan. De treasuryparagraaf zal worden opgesteld
door TRM en na bespreking in het Treasuryberaad worden aangeboden als onderdeel
voor de jaarrekening. Middels goedkeuring van de jaarrekening verkrijgt het
hoofd TRM voor de uitgevoerde treasury werkzaamheden décharge.
5.
Planning-
en controlinstrumenten
nader toegelicht
Treasuryjaarplan
TRM stelt het treasury jaarplan op om inzicht te geven in de meest
relevante geldstromen op middellange en korte termijn. Daarnaast geeft zij
inzicht in de verschillende risico’s die gepaard gaan met de uitvoering van de
treasuryfunctie de eventuele handelingen die moeten worden verricht om deze
risico’s te beheersen. Het Treasuryjaarplan is de nadere uitwerking van de
treasuryparagraaf in de begroting. In het Treasuryjaarplan wordt ingegaan op
onderwerpen als:
-
de algemene
interne en externe ontwikkelingen die van invloed zijn op de treasuryfunctie op
de middellange termijn (ongeveer twee jaar);
-
een rentevisie
voor het komende jaar;
-
de
ontwikkeling van de leningenportefeuille (o/g) in het komende jaar waarbij alle
relevante risico’s (renteherzienings- en aflossingenmomenten) inzichtelijk
worden gemaakt;
-
de
ontwikkeling van de portefeuille van uitgezette leningen (u/g corporaties) en
de beleggingsportefeuille, waarbij alle relevante risico’s inzichtelijk worden
gemaakt;
-
de
ontwikkeling in de financierings- , beleggingsbehoefte en liquiditeitsbehoefte
voor het komende jaar, bij voorkeur op maandbasis;
-
voor het
komende jaar een overzicht per kwartaal van de voorziene korte schuldpositie,
afgezet tegen de kasgeldlimiet zoals bedoeld in de wet FiDO;
-
een overzicht
voor het komende jaar van de (voorziene) rente-exposure ten opzichte van de
renterisiconorm zoals bedoeld in wet FiDO;
-
een overzicht
voor het komende jaar van de (voorziene) rente-exposure ten opzichte van de ‘eigen’
norm ;
-
het
risicobeleid: de wijze waarop in het komende jaar risico’s zoals renterisico en
inflatierisico worden beheerd en beheerst, inclusief de eventuele inzet van
derivaten;
-
het
financierings- en beleggingsbeleid: de wijze waarop de gemeente het komende
jaar haar vermogensbehoefte beoogt te financieren en, indien van toepassing, de
wijze waarop eventuele liquiditeitsoverschotten worden uitgezet;
-
het
cash-managementbeleid: de wijze waarop invulling wordt gegeven aan het
kasstroombeheer in de komende twaalf maanden;
-
relevante
ontwikkelingen in de treasuryorganisatie in de komende twee jaar;
-
relevante
ontwikkelingen in de komende twee jaar in de informatievoorziening en
systeembeheer voor de treasuryfunctie.
Op basis hiervan worden de transacties voor de komende 1 tot 2 jaar
geformuleerd en onderbouwd, waarna in het jaarplan mandaat (jaarmandaat) wordt gevraagd voor de
uitvoering van de transacties.
Treasury-kwartaalmandaat
Het Treasury-kwartaalmandaat (concreet plan = mandaat) valt binnen de
lijnen van het Treasuryjaarplan en vormt, na vaststelling door Treasuryberaad,
het kader waarbinnen het TRM kan opereren. In het Treasury-kwartaalmandaat
wordt ingegaan op onderwerpen als:
-
een
geactualiseerde rentevisie voor het komende jaar (de rentevisie is gebaseerd op
afzonderlijke visies van gerenommeerde partijen op de financiële markt);
-
de
ontwikkeling van de financieringsbehoefte en/of beleggingsbehoefte op dagbasis
voor de komende drie maanden;
-
voor het
betreffende kwartaal de voorziene korte schuldpositie afgezet de kasgeldlimiet
zoals geformuleerd in wet FiDO;
-
op basis van
het bovenstaande de concrete acties die het treasury management beoogt uit te
voeren in de het komende kwartaal.
Doordat het kwartaal- en jaarmandaat een overlapping vormt met de kwartaalrapportage,
waarbij de realisatie en voortgang aan de orde komen, zullen deze producties
worden geïntegreerd met de kwartaalrapportages.
TRM gebruikt de kwartaalrapportage om achteraf inzicht te geven in de
uitgevoerde transacties en het gevoerde beleid afgezet tegen het verkregen
mandaat. Hierbij zullen de volgende onderwerpen aan de orde komen:
-
een
analyse/beschrijving van het verschil tussen de ontwikkeling van de
rente(curve) en de rentevisie zoals die vooraf werd geformuleerd;
-
een analyse
van het verschil tussen de ontwikkeling van de liquiditeiten in dat kwartaal en
de liquiditeitsprognose;
-
een analyse
van de uitgevoerde transacties en de afwijkingen ten opzichte van de
voorgenomen transacties (Welke voorgenomen transacties zijn gedaan? Welke niet?
Waarom niet?);
-
een analyse
van het verschil tussen de werkelijke risico’s en de geprognosticeerde
risico’s, waaronder de kasgeldlimiet en de renterisiconorm.
Naast de verantwoording over de voortgang van het afgegeven (jaar- en
kwartaal)mandaat, kan in de kwartaalrapportage het gevraagde mandaat voor de
komende periode worden opgenomen. Hierdoor wordt het treasury kwartaalmandaat
geïntegreerd in de kwartaalrapportage.
Treasuryparagraaf van de begroting
De treasuryparagraaf van de gemeentebegroting geeft op beknopte wijze
inzicht in de hoofdlijnen van de meerjarige financieringsbehoefte en het
Treasuryjaarplan. De treasuryparagraaf verschaft minimaal de informatie zoals
omschreven in wet FiDO. In de treasuryparagraaf komen de volgende onderwerpen
aan de orde:
-
de algemene
interne en externe ontwikkelingen die van invloed zijn op de treasuryfunctie;
-
de
ontwikkeling van de portefeuille opgenomen leningen in de komende jaren
-
de
ontwikkeling van de portefeuille van uitzettingen, inclusief de leningen aan
woningcorporaties, in de komende jaren;
-
de
ontwikkeling van de risicoportefeuille en de ontwikkeling van het totale
risicoprofiel (inclusief vermogensbehoefte) in de komende jaren;
-
de
risicoportefeuille afgezet tegen de renterisiconorm conform wet FiDO en de
eventueel te treffen maatregelen,
-
de
ontwikkeling van de vermogensbehoefte de komende jaren en voor het komende jaar
een iets meer gedetailleerde liquiditeitenprognose.
Treasuryparagraaf van de jaarrekening
De treasuryparagraaf van de jaarrekening wordt gebaseerd op het 4e
kwartaalsrapportage van TRM. De treasuryparagraaf zal daarbij ook de informatie
verschaffen zoals omschreven in wet FiDO. De volgende onderwerpen komen aan de
orde:
-
de algemene
interne en externe ontwikkelingen die van invloed zijn geweest op de
treasuryfunctie in het verslagjaar;
-
de
ontwikkeling van de portefeuille opgenomen leningen in het afgelopen jaar
-
de
ontwikkeling van de portefeuille van uitzettingen, inclusief de leningen aan
woningcorporaties, in het verslagjaar;
-
de
ontwikkeling van de risicoportefeuille en de ontwikkeling van het totale
risicoprofiel (inclusief vermogensbehoefte) in het verslagjaar;
-
de
risicoportefeuille afgezet tegen de renterisiconorm conform wet FiDO in het
verslagjaar, met een toelichting over de eventueel getroffen maatregelen;
-
de invulling
van de vermogensbehoefte in het verslagjaar.
-
een overzicht
van de korte schuldpositie afgezet kasgeldlimiet per kwartaal, zoals bedoeld in
Wet FiDO;
-
een overzicht
van de stand ten opzichte van de renterisiconorm, zoals bedoeld in Wet FiDO.
6.
uitgangspunten
risicobeheer
Met betrekking tot risicobeheer gelden de volgende
algemene uitgangspunten:
1.
De gemeente
mag alleen leningen of garanties op grond van de “publieke taak” verstrekken
2.
De gemeente kan
middelen uitzetten op grond van de treasuryfunctie indien deze uitzettingen een
prudent (i.e. ‘geschiedend met of getuigend van beleid’) karakter hebben en
niet zijn gericht op het genereren van inkomen. Het prudente karakter van deze
uitzettingen wordt gewaarborgd door middel van de richtlijnen en limieten van
het Treasurystatuut, danwel de limieten die stringenter zijn dan het
Treasurystatuut en die, als zij van toepassing zijn, als bijlage zijn opgenomen
bij dit handboek;
3.
Bij het
uitzetten van middelen mag men alleen gebruik maken van financiële instrumenten
die minimaal een hoofdsomgarantie kennen zoals bedoeld in de wet FiDO.
4.
Het gebruik
van derivaten is toegestaan; derivaten worden uitsluitend toegepast ter
beperking of afgrendeling van risico.
Met betrekking tot renterisicobeheer gelden
de navolgende uitgangspunten:
1.
De
kasgeldlimiet conform de wet FiDO wordt in principe niet overschreden. Mocht
een onvermijdelijke overschrijding worden voorzien, dan zal de Treasurymanager
dit rapporteren aan de provincie Zuid-Holland, vergezeld gaand met een
dispensatieverzoek. Het Treasuryberaad beoordeelt of een overschrijding moet
worden gekwalificeerd als ‘onvermijdelijk’;
2.
De
renterisiconorm conform de wet FiDO wordt in principe niet overschreden. Mocht
een onvermijdelijke overschrijding worden voorzien, dan zal de Treasurymanager
dit rapporteren aan de provincie Zuid-Holland vergezeld gaand met een
dispensatieverzoek. Het Treasuryberaad beoordeelt of een overschrijding moet
worden gekwalificeerd als ‘onvermijdelijk’;
3.
Nieuwe
leningen en/of uitzettingen worden afgestemd op de bestaande financiële positie
-aanwezige leningenportefeuille, een recente liquiditeitsplanning- en een
actuele rentevisie;
4.
De rentevisie
van de organisatie is in principe gebaseerd op de rentevisie van ten minste
drie gezaghebbende financiële instellingen en wordt minimaal opgesteld op de
volgende tijdstippen:
i)
jaarlijks ten
behoeve van het opstellen van de begroting,
ii)
per
kwartaalmandaat wordt deze rentevisie geactualiseerd,
iii)
op moment van
en ter voorbereiding op aan te trekken leningen en te verrichten uitzettingen.
risicobeheer op uitzettingen
Met betrekking tot risicobeheer op
uitzettingen gelden de navolgende uitgangspunten:
1.
TRM beperkt
het koersrisico op uitzettingen uit het oogpunt van treasury door de looptijd
van de uitzettingen af te stemmen met de liquiditeitsplanning. In principe
wordt een lening of een belegging niet op marktwaarde ‘gestuurd’ (duration),
maar moet de lening of belegging optimaal in het (rente)risicoprofiel passen.
De vervalkalender van de bestaande portefeuille(s) is hierbij leidend.
2.
Overtollige
middelen worden uitsluitend uitgezet bij:
a.
Financiële
instellingen (kredietinstellingen, beleggingsinstellingen,
effecteninstellingen, verzekeraars en pensioenfondsen onder Nederlands of
anderszins EER-toezicht ) met minimaal een A-rating van ten minste één
gezaghebbende rating agency (Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch IBCA);
b.
Instellingen
aan wiens papier door een bancaire toezichthouder in een EER-lidstaat de
solvabiliteitsvrije status is toegekend;
c.
Financiële
instellingen zonder rating met minimaal een met A-rating vergelijkbare
kredietwaardigheid. Deze gelijkwaardigheid zal door het treasury management
schriftelijk nauwkeurig worden onderbouwd, en ter goedkeuring worden aangeboden
aan het Treasuryberaad.
Ad 2.c In de onderbouwing van ‘met een A-rating vergelijkbaar’ besteedt
TRM aandacht aan de volgende factoren:
-
de huidige en
toekomstige financiële positie (solvabiliteit/vermogensstructuur en
liquiditeit) van de betreffende instelling;
-
de juridische
structuur en juridische context van de betreffende instelling;
-
de
kernactiviteiten van de instelling en de eventueel daaraan verbonden risico’s;
-
de kwaliteit
van de leidinggevende gremia.
Het geheel van de factoren dient een goed inzicht te geven in de
kredietwaardigheid van de instelling.
Wet FiDO kent geen maximale looptijd per rating-categorie (A of hoger).
Indien voor de gemeente Delft verder inperking van toepassing is, is als
bijlage bij dit handboek een vastgesteld overzicht opgenomen van de maximale
looptijd per rating-categorie.
Intern liquiditeitsrisicobeheer
Met betrekking tot het intern
liquiditeitsrisicobeheer gelden voor TRM de volgende uitgangspunten:
1.
De
treasury-activiteiten zijn gebaseerd op een korte termijn liquiditeitsplanning
(looptijd tot één jaar), alsmede een meerjarige liquiditeitsplanning met een
horizon van ten minste de eerste vijf opeenvolgende jaren;
2.
De
verschillende clusters (vakteams) zullen voor de (tussentijdse)rapportages een
kasstroomprognose opstellen indien de Treasurymanager hierom verzoekt.
Met betrekking tot valutarisicobeheer geldt
voor TRM het volgende uitgangspunt:
Valutarisico wordt in de gemeente Delft uitgesloten door uitsluitend
leningen te verstrekken, aan te gaan of te garanderen in de dan geldende
Nederlandse munteenheid;
Procesrisico
Ter voorkoming van (de schijn van) belangenverstrengeling bestaat er een
duidelijk onderscheid, en derhalve scheiding, tussen de diverse functies binnen
het functioneren van de treasury. Vier functioneringsniveaus zijn aangebracht
met betrekking tot de uitvoering van de treasuryfunctie:
1. Aangaan/Uitvoering transacties Treasurymanager
2. Administratie (vastlegging) medewerker
vakteam TRM
3. Autorisatie Hoofd
vakteam TRM
4. Betalingen vakteam
Financiën
Alvorens een transactie daadwerkelijk wordt afgesloten, is er afstemming
tussen de Treasurymanager en het hoofd TRM. Looptijd, hoofdsom en
leningvoorwaarden zullen worden besproken aan de hand van de ontvangen offertes
indien het gaat om een uitzetting/lening langer als een jaar. Hiermee is het vier-ogenprincipe
gewaarborgd. Het hoofd TRM ziet er op toe dat de voorgenomen transacties passen
binnen het kwartaalmandaat.
De Treasurymanager sluit onder meer, direct of via intermediairs,
transacties af met tegenpartijen. Hij legt deze transacties vast op een ‘deal
slip’, die naar de daartoe aangewezen medewerker van het vakteam TRM worden
verzonden. Deze coördineert de verdere administratieve afhandeling van de
transacties.
De Treasurymanager voert geen administratief autoriserende of
betaalfuncties uit en heeft derhalve geen enkele bemoeienis met, of toegang tot
administratieve-, boekhoudkundige- en betalingssystemen. Het is de Treasurymanager
niet toegestaan om transactiebevestigingen van tegenpartijen en intermediairs
te ontvangen en/of onder zich te houden.
De administratieve functie behelst onder meer de vastlegging van door de
Treasurymanager uitgevoerde transacties en wordt uitgevoerd door een medewerker
van het vakteam TRM. Daarnaast zal zij de deal slips, bevestigingen,
boekingstukken en onderliggende stukken archiveren in het transactiedossier
treasury. Uitvoerders van administratieve functies mogen geen treasury-
uitvoerende functies of betaalfuncties hebben.
Het vakteam Financiën is verantwoordelijk voor het betaalbaar stellen en
betalen van de rente en aflossingsverplichtingen die voortkomen uit de
transacties die worden afgesloten door het Treasury Management. Daarnaast heeft
zij de verantwoordelijkheid om de facturen van intermediairs als facturen van
het vakteam TRM in de daarvoor geldende procedure op te nemen (‘normale
procedure’ via budgethouder TRM). Vakteam Financiën is verantwoordelijk voor
het deugdelijk administreren van de betreffende stukken. Uitvoerders van de
betaalfunctie hebben geen treasury-uitvoerende of treasury-administratieve
functies.
7.
cash
management
De liquiditeitsprognose die door de gemeente Delft wordt gebruikt voor
het beheren van de te onderscheiden kasstromen, heeft ten minste een horizon
van twaalf maanden en wordt per dag weergegeven. De liquiditeitsprognose van de
gemeente Delft is een consolidatie van alle verwachtingen over bekende kasstromen
van de verschillende clusters/vakteams die over de hoofdrekening (blok) lopen.
De Treasurymanager zal direct de veranderingen in kasstroomprognose van
de verschillende afdelingen verwerken in de liquiditeitsprognose. De
Treasurymanager heeft altijd toegang tot de liquiditeitsprognose.
Aan de hand van de geactualiseerde liquiditeitsprognose en de
beschikbare marktgegevens, kan de Treasurymanager bepalen welke transacties er
op die dag wenselijk zijn. Alvorens over te gaan tot het uitvoeren van deze
transacties, zal de Treasurymanager controleren of de richtlijnen aangaande
instrumenten, risicolimieten en toegestane tegenpartijen niet worden
overschreden. Vervolgens informeert de Treasurymanager het hoofd vakteam TRM
over de voorgenomen transacties. Het hoofd vakteam TRM toetst of de
voorgestelde transactie binnen het afgegeven mandaat (laatste
Treasury-kwartaalmandaat) valt en keurt de voorgestelde transactie al dan niet
goed. Na goedkeuring zal de
Treasurymanager overgaan tot het daadwerkelijk afsluiten van de transactie, om
zo het vier-ogenprincipe gestalte te geven. Vervolgens neemt de
Treasurymanager de transactie op in de dagelijkse registratie van de
kasgeldlimiet.
Saldobeheer
Dagelijks voor 9.30 uur actualiseert de Treasurymanager de
liquiditeitsprognose aan de hand van de actuele debet- of creditstand van de
hoofdrekening (blok). Daarnaast worden de eventueel afgesloten transacties van
die dag verwerkt in de liquiditeitsprognose. Van niet-geconsolideerde
rekeningen wordt, indien nodig, het saldo gereguleerd. Indien de
geprognosticeerde debet- of creditstand van de hoofdrekening daartoe aanleiding
geeft, zal de Treasurymanager overgaan tot saldo regulatie middels een
call-transactie. Alvorens over te gaan tot het daadwerkelijk uitvoeren van deze
transacties, controleert de Treasurymanager of de richtlijnen aangaande de
risicolimieten niet worden overschreden. Indien de ruimte binnen de bestaande
kredietfaciliteiten de limiet overtreft, zal de Treasurymanager dit rapporteren
aan het hoofd TRM. Vervolgens zal de Treasurymanager de transactie opnemen in
de dagelijkse registratie van de kasgeldlimiet.
De electronic bankingfaciliteiten staan ter beschikking van een
medewerker van het vakteam Financiën, onderdeel Administratie (‘de kassier”).
Het functioneren van de software en hardware behorende bij tot electronic
banking, is een verantwoordelijkheid van het vakteam Financiën. Het vakteam TRM
heeft geen toegang tot de electronic banking software anders dan uitsluitend
een kijkfunctie.
Het beheer van de verschillende functionaliteiten/bevoegdheden –het
toewijzen en controle daarop- binnen de
electronic banking is de verantwoordelijkheid van Applicatiebeheer, een
onderdeel van het vakteam Financiën. AO/IC, onderdeel van het vakteam
Financiën, heeft een adviserende rol als het gaat om de bevoegdhedenstructuur.
Verantwoordelijkheid treasury versus financiële administratie
De procuratie bij het betaalbaar stellen van facturen is een verantwoordelijkheid
van het vakteam Financiën (‘waarborgen van de betaalfunctie’). Bij de wijze van
procuratie en het toezicht daarop, heeft AO/IC een adviserende rol.
Het vaststellen van de betaaltermijn geschiedt onder
verantwoordelijkheid van het vakteam hoofd Financiën. Treasury heeft tot taak
de (vermogens)kosten inzichtelijk te maken en het vakteam hoofd Financiën te
adviseren.
8.
Financieringszaken
Aan de hand van de kasgeldlimietrapportage, de liquiditeitsprognose, het
geactualiseerde Treasuryjaarplan en de beschikbare marktgegevens kan de
Treasurymanager bepalen of er transacties zullen moeten plaatsvinden om de
(middel)lange financieringsbehoefte van de gemeente Delft in te vullen met
externe financieringsmiddelen. Alvorens over te gaan tot het uitvoeren van deze
transacties, zal de Treasurymanager controleren of de verschillende richtlijnen
en limieten zoals beschreven in hoofdstuk 6 niet worden overtreden. Daarnaast
zal de Treasurymanager het hoofd TRM informeren over de af te sluiten transacties.
Het hoofd van het vakteam ziet erop toe dat de voorgenomen transacties passen
binnen het mandaat dat werd verkregen van het Treasuryberaad. Pas dan zal de
Treasurymanager overgaan tot het daadwerkelijk afsluiten van de transactie, om
zo het vier-ogen principe gestalte te geven. De toegestane instrumenten zijn
beschreven in hoofdstuk 9.
Beleggen van overtollige
middelen
Aan de hand van de kasgeldlimietrapportage, de liquiditeitsprognose, het
geactualiseerde Treasuryjaarplan en de beschikbare marktgegevens, kan de
Treasurymanager bepalen of er transacties zullen moeten plaatsvinden om de
(middel)lange liquiditeitsoverschot van de gemeente Delft bij externe
(financiële) partijen uit te zetten. Alvorens over te gaan tot het uitvoeren
van deze transacties, zal controleert de Treasurymanager of de verschillende
richtlijnen en limieten zoals beschreven in hoofdstuk 6. niet worden
overtreden. Daarnaast informeert de Treasurymanager het hoofd TRM over de af te
sluiten transacties. Het hoofd van het vakteam ziet erop toe dat de voorgenomen
transacties passen binnen het mandaat dat werd verkregen van het
Treasuryberaad. Pas dan zal de Treasurymanager overgaan tot het daadwerkelijk
afsluiten van de transactie, om zo het vier-ogen principe gestalte te geven. De
toegestane transactie-instrumenten zijn beschreven in hoofdstuk 9.
Het vaststellen van het beleid(skader) met betrekking tot het
verstrekken van garanties, borgtocht of leningen aan derden is (overeenkomstig
en binnen de bepalingen van de verordening “gemeentegarantie
op geldleningen”) een bevoegdheid die is voorbehouden aan het college. Wet FiDO stelt dat het verstrekken van garanties of leningen uitsluitend
is toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak. De gemeente
Delft bepaalt -gemotiveerd en transparant- in principe zelf wat onder de
publieke taak verstaan moet worden en hoe deze zal worden uitgeoefend. Hiervoor
is een afzonderlijk verordening van kracht. TRM vervult voor het college de
adviestaak voor al dan niet verstrekken van gemeentegarantie. Het
garantiebeleid maakt ook onderdeel uit van het MMV-besluit treasury, zodat de
‘normale hiërarchie’ van toepassing is.
TRM neemt de
geldstromen die voortkomen uit de garanties of leningen mee in haar
liquiditeitsprognose en in meerjarige financierings- en beleggingsoverzichten.
Deelnemingen (ikv
publieke taak)
Het vaststellen van het beleid(skader) met betrekking tot het aangaan van deelneming is een bevoegdheid die is voorbehouden aan de raad van de
gemeente Delft. Het afstoten of aangaan van deelnemingen is een
bevoegdheid van het college, waarbij wel de raad geraadpleegd moet worden om de
gevoelens van de raad dienaangaande te vernemen.
De gemeente Delft moet
motiveren welk publiek belang gediend is en waarom ze dit belang wil behartigen
door middel van een deelneming. Een dergelijk besluit is onderworpen aan het
toezicht door de provincie.
Het behoort tot de
natuurlijke adviesrol van TRM om de Raad en het College te adviseren over
aangaan of afstoten van deelnemingen. Vakteam TRM beheert ook goeddeels de
gemeentelijke deelnemingen (nutssector, BNG). Voor een aantal specifieke
deelnemingen (m.n. Parking, CombiServices BV, AVR) ligt het beheer/beleid op
dit moment bij het betrokken vakteam.
Er zal in 2006 nog een
afzonderlijk beleidskader voor de gemeentelijke deelnemingen (verbonden
partijen) opgesteld worden.
Het beschermen van het ‘weerstandsvermogen’ van de gemeente –en daardoor
het waarborgen van de continuïteit- is een essentieel motief van het financiële
beleid van de gemeente. In feite komt in het begrip ‘weerstandsvermogen’ alles
samen: treasurymanagement, verzekeringsmanagement en begroting. Vakteam TRM
speelt samen met vakteam Strategie & Control (tezamen onder
verantwoordelijkheid van de gemeentecontroller) een cruciale rol bij de
afstemming van deze deelgebieden. De wethouder Financiën draagt de integrale
bestuurlijke verantwoordelijkheid.
9.
transactie-instrumenten
Het is de treasury op geen enkele wijze toegestaan financiering aan te
trekken voor speculatieve doeleinden dan wel ter financiering van entiteiten,
van welke aard ook, tenzij dit expliciet is opgedragen door de raad van de
gemeente Delft. Het is de treasury op geen enkele wijze toegestaan
derivatentransacties af te sluiten, anders dan ter afdekking van (rente)risico.
Er dient te allen tijde mandaat aanwezig te zijn voor het aangedaan van
financiële transacties.
Ten behoeve van het risicobeheer
In algemene zin zijn er geen speciale instrumenten die uitsluitend
worden gebruikt ten behoeve van het risicobeheer. Er is echter één
uitzondering: voor het verminderen van renterisico is het gebruik van derivaten
toegestaan. Indien TRM wil overgaan tot het gebruik van derivaten, zal zij
daarvoor vooraf - per transactie - goedkeuring moet krijgen van het
Treasuryberaad. TRM moet daarvoor het doel, de kosten en het beoogde gevolg
inzichtelijk maken voor het Treasuryberaad. Na goedkeuring van het
Treasuryberaad is TRM bevoegd de transactie tegen de meest gunstige voorwaarden
af te sluiten.
Voor de overige risico’s kunnen wel limieten gelden voor het gebruik van
bepaalde instrumenten. Deze limieten zijn besproken in hoofdstuk 6.
Ten behoeve van cash management
Ten behoeve van de uitoefening van het cash management functie mogen het
volgende type instrumenten worden gebruikt:
-
saldoregulatie
op de bankrekeningen bij de huisbankiers,
-
call
transacties, call-fixe-transacties, kasgeld- en depot-transacties,
-
openbare-kapitaalmarktprogramma’s
zoals Commercial Papers,
-
(staats)-obligaties,
-
beleggingsproducten
met een hoofdsomgarantie, zoals is bedoeld in Wet FiDO.
Ten behoeve van financieringszaken
Ten behoeve van de uitvoering van de financieringsfunctie mogen het
volgende type instrumenten worden gebruikt:
-
depot-transacties,
-
openbare-kapitaalmarktprogramma’s
zoals (E)MTN’s;
-
(staats)-obligaties,
-
‘onderhandse’
leningen,
-
andere
beleggingsproducten met een hoofdsomgarantie zoals is bedoeld in wet FiDO.
Elk type instrument dat niet hierboven is beschreven wordt beschouwd als
een nieuw instrument. Indien TRM gebruik wenst te maken van nieuwe
instrumenten, dient zij, na inventarisatie van de juridische implicaties,
schriftelijk een gemotiveerd verzoek in bij het Treasuryberaad in te dienen. In
dit verzoek wordt het volgende door de Treasurymanager beschreven:
-
een duidelijke
uitleg van de toepassing,
-
de beoogde
voordelen en eventuele risico bij gebruik van het beoogde instrument,
-
de
administratieve implicaties,
-
de juridische
implicaties.
Na akkoord door het Treasuryberaad wordt het instrument opgenomen in dit
handboek en is het Treasury Management bevoegd het bedoelde instrument te
gebruiken met inachtneming van de limieten zoals in Hoofdstuk 6 beschreven.
10.
Investor
relations
TRM heeft de opdracht te allen tijde middelen op de geld- en kapitaalmarkt
te kunnen aantrekken voor de gemeente Delft en daartoe de toegang tot de
financiële markten te kunnen waarborgen. TRM draagt zorg voor goede contacten
met voldoende partijen op de geld- en kapitaalmarkt. De belangrijke partijen
zijn: de huisbankier(s), andere financiële instellingen, decentrale overheden
en financieel intermediairs. De marktpartijen dienen op de hoogte te worden
gehouden van de ontwikkelingen binnen de gemeente Delft, zodat de gemeente
Delft als een bekende en betrouwbare partij wordt geaccepteerd in de
financiële markten waarin zij wil opereren.
Een goed contact met de huisbanken heeft de hoogste prioriteit. Naast de
dagelijkse betaalstromen, zullen de banken ook moeten voorzien in een degelijke
informatievoorziening over de marktomstandigheden en tarieven. TRM zal
regelmatig het totale dienstenpakket (en de daarbij behorende condities) van de
huisbanken beoordelen. Indien zij van mening is, dat het dienstenpakket niet
meer marktconform is, wordt het Treasuryberaad hiervan op de hoogte gebracht.
Het Treasuryberaad bepaalt vervolgens wat het vervolgtraject is.
Het is TRM toegestaan relaties aan te gaan met financiële instellingen
anders dan de huisbanken. Het onderhouden van deze relaties is voor de gemeente
Delft van belang omdat zij op deze wijze haar toegang tot de financiële markten
optimaliseert. TRM is bevoegd om direct transacties aan te gaan met deze
relaties mits de instelling voldoet aan de onder de in het Treasurystatuut
genoemde bepalingen en voorwaarden. Het Treasuryberaad wordt op voorhand
geïnformeerd over de voorgenomen acties. Na goedkeuring van het Treasuryberaad
zal deze nieuwe relatie worden toegevoegd aan de lijst ‘Bestaande relaties op
de geld- en kapitaalmarkt’. Deze lijst zal als bijlage aan dit handboek worden
toegevoegd.
TRM zal nauwe contacten onderhouden met andere (de)centrale overheden,
om zo goed mogelijk op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen binnen haar
vakgebied. Het is TRM toegestaan deze relaties te onderhouden en uit te bouwen.
Tevens is TRM bevoegd om direct transacties aan te gaan met deze relaties, mits
deze relaties voldoen aan de bepalingen en voorwaarden zoals die zijn opgenomen
in het Treasurystatuut. Het Treasuryberaad wordt op voorhand geïnformeerd over
de voorgenomen transacties. Na goedkeuring van het Treasuryberaad zal deze
nieuwe relatie worden toegevoegd aan de lijst ‘Bestaande relaties op de geld-
en kapitaalmarkt’. Deze lijst zal als bijlage aan dit handboek worden toegevoegd.
Het is het Treasury Management toegestaan, gebruik te maken van de
bemiddeling van een (beperkt) aantal financieel intermediairs op de geld- en
kapitaalmarkt. Intermediairs kunnen een belangrijke schakel zijn in het
aanleveren van onafhankelijke informatie uit de geld- en kapitaalmarkt. Het is
TRM toegestaan deze relaties te onderhouden en uit te bouwen.
De intermediair dient geregistreerd te staan bij de Autoriteit
Financiële Markten (AFM) en daarvan een vergunning als makelaar te hebben
ontvangen. De gemeente Delft dient in het bezit te zijn van een kopie van deze
vergunning. Afspraken over eventuele commissiebetalingen dienen schriftelijk te
zijn vastgelegd en vastgesteld door het Treasuryberaad. Een lijst van
intermediairs waarmee het toegestaan is om zaken te doen, is als bijlage
opgenomen bij dit handboek.
Indien TRM van mening is, dat een nieuwe partij geaccepteerd mag worden
als tegenpartij voor het aangaan van treasury transacties, dan zal zij hiervan
het Treasuryberaad achteraf schriftelijk van op de hoogte stellen.
Tegenpartijen zullen te allen tijde moeten voldoen aan de richtlijnen en
limieten die in Hoofdstuk 6. zijn opgenomen. Na goedkeuring van het
Treasuryberaad zal deze nieuwe relatie worden toegevoegd aan de lijst
‘Bestaande relaties op de geld- en kapitaalmarkt’. Deze lijst zal als bijlage
aan dit handboek worden toegevoegd.
11.
uitvoering en
controle
Voor nader te bepalen vakteams (m.n. grondzaken) is
het van belang, dat zij hun voortschrijdende cashflow prognoses voor de komende
drie jaar, met toelichting bij de Treasurymanager indienen.
De Treasurymanager analyseert de prognoses
op juistheid, volledigheid en actualiteit.
Naast deze gestandaardiseerde informatievoorziening dienen ook
omvangrijke ad-hoc betalingen of ontvangsten direct telefonisch aan de
Treasurymanager doorgegeven, en hierna per e-mail bevestigd te worden.
De Treasurymanager verzamelt en controleert de aangeleverde cashflow
prognoses, en consolideert deze in één totaal overzicht.
Investerings- of
desinvesterings beslissingen worden, zodra zij bekend zijn, telefonisch aan het
Treasury Management kenbaar gemaakt, gevolgd door een bevestiging per e-mail.
De Treasurymanager
Alle transacties die de Treasurymanager uitvoert, legt hij vast op een
deal ticket. Dit ticket wordt direct naar de medewerker TRM gezonden die
verantwoordelijk is voor het transactiedossier.
Voor transacties via een intermediair uitgevoerd, ontvangt de
Treasurymanager over het algemeen een faxbevestiging van deze intermediair. De
fax wordt door hem gebruikt om transactiedetails te controleren. Na controle
wordt deze fax direct naar de medewerker TRM gezonden die verantwoordelijk is
voor het transactiedossier.
Indien de Treasurymanager officiële bevestigingen ontvangt, stuurt hij
deze direct door naar de medewerker TRM die verantwoordelijk is voor het
transactiedossier. Deze medewerker zal de afzender op de onjuiste adressering
attenderen.
De medewerker TRM zorgt er voor dat het dealticket juist gecodeerd wordt
en vervolgens:
-
De transactie
administreert, boekt en archiveert,
-
Bevestigingen
voor niet bancaire tegenpartijen produceren en verstuurt,
-
Een kopie van
het dealticket verstuurt aan Financiën.
De medewerker van Financiën zal:
-
De
bijbehorende betalingen klaarzetten en pas dan uitvoeren na het volgen van de
gebruikelijke autorisatieprocedures.
Controles
Transactiecontrole
Dagelijks worden door de medewerkers van TRM de uitgevoerde transacties
gecontroleerd op de juistheid van:
-
Tegenpartij-
en intermediairbevestigingen;
-
Afgesproken
bedragen en tarieven.
Bij eventuele verschillen of afwijkingen zal het Hoofd vakteam TRM
direct worden geïnformeerd. Deze zal bepalen welke stappen er dienen te worden
genomen.
Bij uitzettingen anders dan bij de BNG of NWB vindt een controle plaats
door de Treasurymanager op het gebruik van:
- Kredietrisico limieten;
- Liquiditeitsrisico
limieten;
-
Renterisico
limieten.
Bij eventuele overschrijdingen zal het Hoofd vakteam TRM direct worden
geïnformeerd. Deze zal bepalen welke stappen er dienen te worden genomen.
Uitwerkingen van de verschillende limieten zullen als bijlage worden
toegevoegd aan dit Handboek.
Eenmaal per jaar (in december) zal het hoofd TRM toetsen of TRM de aan
haar opgedragen taken naar wens uitvoert. Onderzocht wordt:
-
Of de
Treasurymanager het mandaat van de afgelopen Treasuryberaad juist heeft
uitgevoerd.
-
Hoe de door de
Treasurymanager bedongen tarieven zich verhouden tot de mogelijkheden die zich
in markt hebben voorgedaan sinds het laatst gehouden Treasuryberaad aan de hand
van marktinformatie van intermediairs en/of adviesbureaus.
Het hoofd TRM zal de bevindingen rapporteren
aan het Treasuryberaad.
Maandelijks vindt een controle plaats op de nota zoals verzonden door
intermediairs. Deze controle is tweeledig:
-
Controle op de
juistheid van de nota;
-
.
De eerste controle wordt uitgevoerd door de medewerker TRM, de tweede
controle wordt uitgevoerd door het hoofd TRM aan de hand van gegevens die
worden aangeleverd door de medewerker TRM.
Interne
controle
De gemeente Delft zal alle maatregelen treffen die noodzakelijk zijn
voor het (doen) uitvoeren van een effectieve interne controle. De interne
controle valt onder de verantwoordelijkheid van het hoofd vakteam financiën.
Alleen met toestemming van het Hoofd vakteam TRM is het toegestaan van
het bovenstaande af te wijken. Het Hoofd vakteam TRM zal direct in kennis
worden gesteld van de eventueel afgesloten transacties.
De gemeente Delft treft alle maatregelen die noodzakelijk zijn voor het
(doen) uitvoeren van een effectieve externe controle. De externe accountant
heeft te allen tijde toegang tot de dossiers van het Treasuryberaad, het vakteam
TRM en het vakteam Financiën. Het Treasury Management zal haar werkzaamheden
slechts verrichten vanuit de fysieke locatie van de Treasury Afdeling van de
gemeente Delft. De Treasurymanager verricht zijn werkzaamheden gedurende
reguliere werkdagen tussen 08:00 en 18:00 uur
|
|
12.
rapportages
Het geheel aan rapportage verplichtingen rond de uitvoering van de
treasuryfunctie is benoemd in de hoofdstukken 4, 5 en 6 van dit
treasuryhandboek.
De
toezichthouder (Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland)
Conform de Wet FiDO zal voorts de volgende
informatie worden aangeboden aan de externe toezichthouder, zijnde Gedeputeerde
Staten van het Provincie Zuid-Holland:
1.
Jaarlijks
tezamen met het jaarverslag een opgave van:
I.
Het
begrotingstotaal bij aanvang van het voorgaande jaar;
II.
De
kasgeldlimiet bij aanvang van het voorgaande jaar;
III.
De gemiddelde
netto vlottende schuld in elk van de kalenderkwartalen van het voorgaande jaar;
IV.
De stand van
de vaste schuld bij aanvang van het voorgaande jaar;
V.
De
renterisiconorm bij aanvang van het voorgaande jaar;
VI.
Het
renterisico op de vaste schuld over het voorgaande jaar;
VII.
Het
kredietrisico van de beleggingsportefeuille van het voorgaande jaar.
2.
Aan het einde
van ieder kwartaal een opgave van de laatst berekende gemiddelde
netto-vlottende schuld en de kasgeldlimiet voor het desbetreffende
kalenderjaar.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
Conform de Wet FiDO zal voorts de volgende
informatie worden aangeboden aan Het Centraal Bureau voor de Statistiek:
Driemaandelijks een opgave van de stand van
het EMU-saldo op een door het Centraal Bureau voor de Statistiek te bepalen
wijze, zodat zij de informatie aan het Ministerie van Financiën kan
presenteren.
Bovenstaande informatie zal door het vakteam Financiën worden verzorgd
en waar nodig door de Treasurymanager worden verklaard.
Bijlage a: Treasurystatuut
Het treasuystatuut wordt momenteel geactualiseerd. Bestuurlijke
vaststelling naar verwachting in januari 2006. Invoegen na vaststelling
bijlage
b: verantwoordelijkheden
|
Functie |
Verantwoordelijkheden |
|
De Gemeenteraad |
·
Vaststelling
van kaders/richtlijnen voor de uitvoering van het treasurybeleid via de
financiële verordening. ·
Advisering
aan het college over het Treasurystatuut ·
Het goedkeuren
van de Begroting en de daarin opgenomen treasuryparagraaf voor het te voeren
treasurybeleid; ·
Vaststelling
van de jaarrekening, décharge voor het door het college uitgevoerde
treasurybeleid |
|
Het College van B&W |
·
Het
vaststellen van de treasuryparagraaf in de Programmabegroting en
Programmarekening; ·
Het
vaststellen van algemene richtlijnen en limieten in het Treasurystatuut; ·
Het
vaststellen van het Treasuryjaarplan; ·
Het houden
van toezicht op het treasurybeleid en de uitvoering hiervan; ·
Het
evalueren en als gevolg daarvan (eventueel) bijstellen van het
treasurybeleid; |
|
De portefeuillehouder Financiën |
·
Het
uitvoeren van het treasurybeleid (bestuurlijke verantwoordelijkheid). |
|
Het Treasuryberaad |
·
Op basis van
het Treasuryjaarplan en Treasurykwartaalplan ·
Het bewaken
van de kwaliteit van de treasuryprocessen. |
|
Hoofd TRM |
·
Concipiëren
van het gemeentelijk treasurybeleid ·
Het
opstellen van de treasuryparagraaf in de begroting ·
Het
uitvoeren van de aan hem gemandateerde treasuryactiviteiten ·
Het opzetten
van administratieve richtlijnen voor de treasuryactiviteiten; ·
Het
autoriseren van door de Treasurymanager voorgestelde transacties; ·
Het adviseren
van de sectoren over de financiële gevolgen van hun activiteiten en
projecten; ·
Het
rapporteren aan het College van B&W over de uitvoering van het
treasurybeleid; |
|
De sector-/vakteamhoofden |
·
Het
zorgdragen voor een goede kwaliteit van de informatie die hun sectoren
aanleveren aan het vakteam TRM over toekomstige uitgaven en ontvangsten; ·
Het
zorgdragen voor het tijdig aandragen van betrouwbare operationele informatie
over toekomstige geldstromen aan de cashmanager; ·
Het
fiatteren van betalingen en ontvangsten ten laste cq. ten gunste van de
budgetten waarvan zij in de begroting als budgethouder zijn aangewezen. |
|
Treasurymanager |
·
Het
uitvoeren van de activiteiten op het gebied van cashmanagement,
financieringszaken en risicobeheer; ·
(mede)
Ontwikkelen gemeentelijke beleid en bijbehorende instrumenten –in brede zin-
op het gebied van treasury management, en belast van met uitvoering daarvan; ·
Het
ondersteunen en adviseren van het hoofd vakteam TRM en de Portefeuillehouder;
·
Zorgdragen
voor de opzet en werking van de planning & controlcyclus van treasury en
de uitvoering daarvan. ·
Onderhandelen
met externe partijen over de condities van instumenten en
rekeningenstructuur. ·
Het
onderhouden van goede investor relations met (markt)partijen. |
|
Medewerker vakteam Financiën |
·
Het
overboeken van saldi tussen bankrekeningen; ·
Het
afhandelen van het contante en girale betalingsverkeer; ·
Het
aanleveren van tijdige, volledige en betrouwbare gegevens aan de
gemeentelijke administratie; ·
Het afleggen
van verantwoording aan het Hoofd vakteam Financiën over de uitvoering van de
aan hem / haar gemandateerde activiteiten; ·
Het tekenen
van betalingen die voortvloeien uit de treasurytransacties als eerste
tekenbevoegde. |
|
Interne Controle |
·
Het voeren
van de interne controle op de uitgevoerde treasurytransacties en het hierover
rapporteren aan hoofd TRM. ·
Het
controleren en adviseren over de naleving van het Treasurystatuut, handboek
en specifieke rapportages. |
|
Administratie van het vakteam TRM |
·
Het
ontvangen van de transactiebevestiging van derden en het controleren of deze
overeenkomsten met de transactie-informatie zoals verstrekt door het
treasurymanagement; ·
Het
bijhouden van het treasurydossier; ·
Het juist en
volledig administreren van de bezittingen, schulden, rechten, verplichtingen,
inkomsten, uitgaven, ontvangsten en betalingen in de verplichtingen en
financiële administratie; ·
Het
verzorgen van de notulen van de vergaderingen van het Treasuryberaad; |
|
Externe accountant |
·
Het binnen
zijn reguliere controletaak adviseren en controleren over de feitelijke
naleving van het Treasurystatuut en het treasuryhandboek. |
bijlage
c: bevoegdheden: mmv-besluit, onderdeel treasury en Autorisatie
|
|
Treasury
|
|
|
|
|
|
|
1 |
Liquiditeitssaldo beleggen c.q. financieren in rekening-courant en
hiertoe aangaan van rekening-courant-overeenkomsten met in Nederland
gevestigde bankinstellingen. |
b. en w. / burg. |
vm |
hoofd vakteam treasury en risk management |
De bevoegdheid onder 1 t/m 5 wordt uitgeoefend binnen het kader van
het bij of krachtens de financiële verordeningen ex art. 212, 213 en 213a
Gemeentewet bepaalde, alsmede binnen het kader van het Treasury jaarplan. |
- |
|
2 |
Uitzetten bedragen op deposito’s, onderhandse
geldleningen c.q. in schuldbewijzen in euro, voor zover deze impliciet een
hoofdsomgarantie inhouden; |
b. en w. / burg. |
vm |
hoofd vakteam treasury en risk management |
|
- |
|
3. |
Aantrekken geldleningen op de geld- en kapitaalmarkt. |
b. en w. / burg. |
vm |
hoofd vakteam TRM |
|
- |
|
4. |
Bedragen beleggen in obligaties c.q. in schuldbe-wijzen euro,
voorzover hierbij impliciet een hoofd-somgarantie van kracht is. |
b. en w. / burg. |
vm |
hoofd vakteam TRM |
|
- |
|
5. |
Met off-balance instrumenten de vaste rente op langlopende
geldleningen wijzigen in variabele rente en omgekeerd, of het renterisico af
te grendelen. |
b. en w. / burg. |
vm |
hoofd vakteam TRM |
|
- |
|
6. |
Verrichten van rechtshandelingen ter uitvoering van de onder 1 t/m 5
genoemde besluiten |
burg. |
vm |
hoofd vakteam TRM |
|
- |
|
|
Gemeentegaranties |
|
|
|
|
|
|
7. |
Het aangaan van achtervangovereenkomsten, SVN-financieringen;
overeenkomsten van borgtocht en het vestigen van hypotheekrecht in het kader
van garantieverlening. |
b. en w. / burg. |
vm |
hoofd vakteam TRM |
de bevoegdheid als hier genoemd wordt uitgeoefend
binnen het kader van het bij of krachtens de nota gemeentegaranties bepaalde. |
|
|
Autorisatie |
Bevoegd functionaris (eerste handtekening) |
Autorisatie door (tweede handtekening) |
||
Saldo-,
liquiditeiten- en geldstromenbeheer |
||||
|
1.
Het
uitzetten van geld via callgeld, deposito en spaarrekening |
treasurymanager |
Hoofd vakteam TRM |
||
|
2.
Het
aantrekken van geld via callgeld of kasgeld |
treasurymanager |
Hoofd vakteam TRM |
||
|
3.
Betalingsopdrachten
voorbereiden en versturen |
vakteam Financiën |
Hoofd vakteam Financiën |
||
|
Bankrelatiebeheer |
||||
|
4.
Bankrekeningen
openen/sluiten/wijzigen |
treasurymanager |
Hoofd vakteam TRM |
||
|
5.
Bankcondities
en tarieven afspreken |
treasurymanager |
Hoofd vakteam TRM |
||
|
Risicobeheer |
||||
|
6.
Het
afsluiten van derivatentransacties |
treasurymanager |
Hoofd vakteam TRM |
||
|
Financiering
en uitzetting |
||||
|
7.
Het
afsluiten van kredietfaciliteiten |
treasurymanager |
Hoofd vakteam TRM |
||
|
8.
Het
aantrekken van externe financiering, looptijd langer dan 1 jaar. |
treasurymanager |
Hoofd vakteam TRM |
||
|
9.
Het
uitzetten van middelen met een looptijd langer dan 1 jaar. |
treasurymanager |
Hoofd vakteam TRM |
||
|
10. Het beleggen in garantieproducten |
treasurymanager |
Hoofd vakteam TRM |
||
|
11. Het verstrekken van leningen aan derden
uit hoofde van de publieke taak |
Hoofd vakteam TRM |
College van B&W |
||
|
12. Het garanderen van gelden uit hoofd van de
publieke taak |
Hoofd vakteam TRM |
College van B&W |
||
Bijlage
d: Informatiestromen
|
Informatie |
Verstrekker |
Ontvanger |
|
|
1.
Broninformatie
Liquiditeitenplanning |
Ad
hoc / dagelijks |
Vakteam financiën, betrokken vakteams |
Treasurymanager |
|
2.
Financieringsbeleid
|
Jaarlijks |
Hoofd vakteam TRM |
College Gemeenteraad |
|
3.
Treasuryjaarplan |
Jaarlijks |
Treasurymanager |
College van B&W |
|
4.
Treasury
Kwartaalrapportage en kwartaalmandaat |
Kwartaal |
Treasurymanager |
Treasuryberaad |
|
5.
Verantwoording
treasuryactiviteiten in Financieringsparagraaf van jaarrekening |
Jaarlijks |
College via Hoofd vakteam TRM |
Gemeenteraad |
|
6.
Voortgang
onderdelen financieringsparagraaf via gemeentelijke beheersrapportage |
Halfjaarlijks |
Hoofd vakteam TRM |
GMT College Raad |
|
7.
Informatie
aan derden . Toezichthouder provincie . CBS |
Kwartaal |
. Treasurymanager . Vakteam Financiën |
Provincie CBS |
|
8.
Deelnemingsbesluiten |
binnen 14 dagen na besluit |
College van B&W |
Provincie |
Bijlage
e: Limietenlijst beleggingen en derivaten
Bijlage
f: Financiële verordening artikel 13 Financieringsfunctie
Artikel 13:
Financieringsfunctie
1.
Het college
biedt éénmaal per vier jaar een (geactualiseerd) Treasurystatuut aan.
2.
Het college draagt bij de uitoefening van de financieringsfunctie zorg
voor
a.
het aantrekken van voldoende financiële middelen en het uitzetten van
overtollige gelden om de programma’s binnen de door de raad vastgestelde kaders
van de programmabegroting uit te kunnen voeren;
b.
het beheersen van de risico’s verbonden aan de financieringsfunctie
zoals renterisico’s, koersrisico’s en kredietrisico’s;
c.
het zo veel mogelijk beperken van de kosten van de leningen en het
bereiken van een voldoende rendement op de uitzettingen;
d.
het beperken van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het
beheren van de geldstromen en financiële posities.
3.
Het college neemt bij de uitvoering van de financieringsfunctie de volgende
richtlijnen in acht:
a.
het uitzetten van overtollige geldmiddelen gebeurt uitsluitend bij
financiële instellingen met minimaal een A-rating afgegeven door tenminste één gezaghebbende rating agency, of bij
instellingen voor wiens waardepapieren een solvabiliteitsvrije status is
gegeven of bij financiële instellingen zonder rating met minimaal een met een
A-rating vergelijkbare kredietwaardigheid;
b.
overtollige geldmiddelen worden uitsluitend uitgezet tegen vastrentende
waarden, dan wel in producten waarbij de hoofdsom tenminste aan het eind van de
looptijd intact is.
c.
derivaten worden uitsluitend
gebruikt ter beperking van financiële risico’s;.
d.
voor het aantrekken van financieringen voor langer dan 1 jaar worden
tenminste 2 prijsopgaven bij verschillende financiële instellingen gevraagd;.
e.
overeenkomsten voor het aangaan van leningen, het uitzetten van middelen
of het verlenen van garanties luiden in euro;
f.
voor de kasgeldlimiet en de renterisiconorm gelden de wettelijke
waarden. Het college informeert de raad indien de kasgeldlimiet of de
renterisiconorm dreigen te worden overschreden.
3.
Verstrekken van leningen en garanties en het aangaan van financiële
participaties anders dan genoemd in het tweede lid worden uitsluitend gedaan
uit hoofde van de publieke taak. Bij het uitzetten van middelen, het
verstrekken van garanties en het aangaan van financiële participaties uit
hoofde van de publieke taak bedingt het college indien mogelijk zekerheden.
4.
Het college stelt regels op ter uitvoering van het gestelde onder het
eerste tot en met derde lid en legt deze regels alsmede de regels voor taken en
bevoegdheden, de verantwoordingsrelaties en de bijbehorende
informatievoorziening vast in een besluit Treasurystatuut. Het college zendt
het besluit Treasurystatuut ter kennisgeving aan de raad.
Toelichting
Artikel 13. Financieringsfunctie
De
financieringsfunctie (treasury) is een belangrijk onderdeel van het
middelenbeheer. Gezien de operationele kwetsbaarheid van deze functie bevat
artikel 212 het expliciete voorschrift dat de verordening een onderdeel over de
financieringsfunctie heeft. Het gaat om de kaders voor het uitvoeren van de
financieringsfunctie. De uitvoering van de financieringsfunctie komt aan de
orde in de financieringsparagraaf in de programmabegroting en de rekening zoals
die in het Besluit begroting en verantwoording is voorgeschreven. In aanvulling
hierop stelt het college een Treasurystatuut op dat protocollen bevat voor de
dagelijkse uitvoering. Het Treasurystatuut wordt eens in de vier jaar aan de raad
voorgelegd.
De kasgeldlimiet en de renterisiconorm zijn
wettelijk geregeld. Overschrijding is in beginsel niet toegestaan. Gedeputeerde
staten van de provincie moeten dan in hun hoedanigheid van toezichthouder
ingrijpen, maar kunnen onder bijzondere omstandigheden een tijdelijke
overschrijding tolereren. Bij overschrijding kan de gemeente worden
geconfronteerd met preventief toezicht op het sluiten van kortlopende
(kasgeldlimiet) of langlopende (renterisiconorm) leningen. De raad wordt daarom
wanneer overschrijding dreigt daarover door het college geïnformeerd.