ADVIES OVER RUIMTELIJKE ONTWIKKELING BOMENWIJK

Commissie Welstand en Monumenten

Beeldkwaliteitplan en Ontwikkelingsplan (deelplan 1) voor de Bomenwijk
In de vergadering zijn aanwezig Laurens Engelbrecht van RO en Arjan Hebly, architect van de gebouwen in deelplan 1 en opsteller BKP. Laurens en Arjan lichten e.e.a toe, met name waarom er gekozen is om voor de totaalaanpak van de hele wijk geen Ontwikkelingsvisie op te stellen. Dat komt onder andere door het feit dat er nog geen definitieve keuze is gemaakt over de exacte verhouding tussen renovatie en sloop/ vervangende nieuwbouw. Er is namelijk onderzoek gaande naar renovatie, aan de hand van een aantal proefblokken: eengezinswoningen en een blok portiekflats. Wel zijn de stedenbouwkundige intenties als onderlegger voor een mogelijke totaalaanpak neergelegd in het BKP.

De commissie neemt verder kennis van informatie over de cultuurhistorische waarde van deze wijk uit het bijna afgeronde wederopbouwonderzoek, en van de waardestelling hierover door het vakteam MBK, almede hun mening over de voorgestelde ingrepen.

Het Ontwikkelingsplan voor deelplan 1
In de bestaande situatie is er vanuit de Lindenlaan terugkijkend in de richting stad een mooie zichtbeëindiging door het bestaande verenigingsgebouwtje het ‘’Witte Huis’’. Deze afsluiting wordt nu in het OP opengebroken waardoor de ruimte van Lindenlaan en plein onbestemd ‘’wegloopt’’. De commissie vraagt naar de mivatie hiervoor. Antwoord: dit komt om te beginnen voort uit het onder te brengen programma, wat wel tot een andere bouwmassa moet leiden. Bovendien ontstond er door blinde vlekken op het pleintje overlast. Het moet anders worden ingericht. Met deze openheid wordt wel de stedelijkheid van het voorheen intieme, dorpsachtige pleintje vergroot.

Met het voorgestelde plaatsing en de omvang van het bouwvolume heeft de commissie grote moeite. De hoogte van de toren vormt een erg groot contrast met de bestaande wijk. Het meest problematisch is de ‘’footprint’’ van het gebouw: de supermarkt en het dek ervoor nemen een groot oppervlak in beslag van de oorspronkelijke groene rand met de waterpartij. De openheid en het groene karakter die de wijkentree juist hier bezit worden fors aangetast.

De commissie is van mening dat de grote kwaliteit van de bomenwijk vooral is gelegen in de samenhang van de stedenbouwkundige structuur (zowel verkaveling als groenaanleg) en de architectuur (plaatsing, massa en vorm). De toren/ supermarkt doorbreekt deze samenhang op het belangrijkste punt, de wijkentree.

De commissie adviseert, mede gelet op de cultuurhistorische waarden van de wijk, negatief over plaatsing en volume van de combinatie toren/ supermarkt zoals nu voorgesteld. Zij verzoekt dringend toch naar een alternatief te zoeken, bijvoorbeeld de supermarkt op een andere locatie dichtbij. Verder verzoekt zij om het plein ook in een veranderde vorm toch een bepaalde beslotenheid te geven.

Haakblok: de commissie vindt het vreemd dat het haakblok een geheel andere behandeling krijgt als de overige nieuwe bebouwing. Bij alle bestaande en nieuwe bebouwing zijn de hoeken open en worden de afzonderlijke blokken daar afgesneden door kopgevels. Bij de eerste nieuwe blokinvulling wordt geheel afwijkend daarvan de hoek al dichtgezet. Daarnaast wordt gesuggereerd dat de daken van alle nieuwe toevoegingen afgeschuind kunnen worden conform de hoofdvorm van de bestaande bebouwing, maar bij het haakblok moet het dak zondermeer plat zijn.

De architect legt uit dat het de bedoeling is dat het blok de vorm krijgt van twee haaks op elkaar staande stroken met als schakel een transparant trappenhuis. Omdat dit een bouwkundig volume is moet het geheel bestemmingsplantechnisch wel als een haak worden aangegeven in het OP (uitleg RO). De commissie merkt op dat het OP niet kan afdwingen dat de interne ontsluiting hier gaat komen en dat het concept daadwerkelijk wordt uitgevoerd. De weg is in principe vrij om er naderhand hoekwoningen te projecteren.  

De commissie adviseert daarom het los houden van beide gebouwvleugels, met het trappenhuis als scharnier, als bindend voorschrift op te nemen bij de criteria in het beeldkwaliteitplan.

Het BKP, stedenbouwkundige uitgangspunten

Mede gelet op de cultuurhistorische waarden van de wijk (als aangeduid in de waardestelling door MBK) kan de commissie zich over het algemeen vinden in de aanpak voor wat betreft volgende onderdelen:

• het zoveel als mogelijk handhaven van de bestaande verkaveling;
• het bij de nieuwbouw eveneens toepassen van rooilijnverschuivingen, afwisselingen van bloklengtes en variatie hoog-laag;
• de renovatie van de eengezinswoningen;
• het handhaven van de bestaande waardevolle beplanting.

Over de aanpak in het algemeen adviseert de commissie positief

Over twee onderdelen heeft de commissie nog wel opmerkingen, t.w. het haakblok uit deelplan 1 (reeds besproken) en de nieuwe noordrand van de wijk. De strekking hiervan is dat de commissie voor beiden graag ziet dat wordt vastgehouden aan de structurele karakteristieken van de bestaande halfopen verkaveling.

Noordrand: de commissie kan zich vinden in verschuiving van de wijkbeeindiging. Dit is nu eenmaal een vereiste vanwege de nieuwe watergang. Anders dan bij de toren/ supermarkt hoeft dit niet strijdig te zijn met het bestaande beeld van de openheid en de groene omgording van de wijk. Bij de verkaveling zet de commissie echter vraagtekens. De bestaande beeindiging vertoont de voor de wijk karakteristieke afwisseling van kop- en langsgevels. De nieuwe verkaveling van aaneengesloten, niet verspringende rijen roept het beeld op van een lange ononderbroken gevelwand, die nu juist niet karakteristiek is voor de wijk.

De commissie adviseert RO en de architect te zoeken naar een oplossing die meer overeenkomt met de bestaande kleine schaal en variatie in verkaveling.

Het BKP, de architectuur op zich
De commissie kan zich vinden in het uitgangspunt dat de nieuwe toevoegingen qua beeld moeten aansluiten
op de bestaande woningen. Deze zijn de bouwkundige drager van deze bijzondere wederopbouwwijk.
De nieuwe blokken moeten terughoudend vormgegeven worden, resulterend in een rustig beeld dat past bij de te handhaven blokken. De nieuwe architectuur dient daarom ook onderling sterk samenhangend te zijn, als een nieuwe ‘’familie’’ die als één geheel de bestaande portiekflats vervangt. Voorkomen moet worden dat de wijk visueel fragmentariseert doordat in iedere straat weer een andere soort architectuur staat.

De commissie adviseert positief over de criteria in het beeldkwaliteitplan.