Bijlage 1: werkgroep participatie

Werkhypothese

Actief betrokken zijn bij en actief zijn in de Delftse samenleving is een belangrijk uitgangspunt van het Delftse beleid. Aan dat beleid wordt vanuit verschillende invalshoeken gewerkt, bijvoorbeeld de wijkaanpak en het armoedebeleid. Voor een deel van de migranten is de stap om zich actief op te stellen extra groot. Veronderstelde oorzaken daarvoor zijn onder andere: onbekendheid met de mogelijkheden in de Delftse (Nederlandse) samenleving, een laag inkomen (vluchtelingenstatus/ uitkeringsafhankelijk), en de taalbarrière.

De afstand, die in een deel van de gevallen moet worden overbrugd, is groot. Om de afstand te overbruggen is een diversiteit van mogelijkheden en oplossingen nodig. Het gaat om twee sporen: het opheffen van achterstand (persoonlijk) en om het opheffen van achterstelling (instituties).

‘Zoekend’ beleid ontwikkelen, openheid en vraaggericht handelen lijkt een voorwaarde voor succes: hoe en wanneer voelen migranten zich uitgenodigd om mee te doen? Een andere voorwaarde is dat meer ingespeeld wordt op vraagpatronen in plaats van een ‘los’ aanbod, zodat aangesloten wordt bij wat mensen zelf willen en kunnen.

Visie

De mogelijkheden tot maatschappelijke participatie als onderdeel van het proces van integratie zijn niet optimaal. Het gaat daarbij voornamelijk om vanuit een veilige plek en vanuit de eigen identiteit tot meer interculturele ontmoeting te komen en vervolgens tot een gelijkwaardigere samenleving. De hiernavolgende punten zullen in acht genomen moeten worden om knelpunten voor maatschappelijke participatie op te heffen. Deze punten zijn in verschillende bijeenkomsten van het domein genoemd als aspecten die een rol spelen in het proces van maatschappelijke participatie. Aan een uitnodiging om hierover met leden van zelforganisaties en andere (ervarings)deskundigen te discussieren en verder invulling te geven, hebben de meeste zelforganisaties nog niet kunnen voldoen, vanwege praktische redenen (de korte termijn waarop de mensen uitgenodigd waren).

Wat gebeurt er nu?

· Inburgering volgens de Wet Inburgering Nieuwkomers: traject Bij bureau Nieuwkomers met individuele trajectbegeleiding, min. 600 uur taal/ maatschappij en doorverwijzing naar Stichting Vluchtelingenwerk Delft voor maatschappelijke participatie. Daar wordt in ieder geval een persoonlijke intake gehouden, juridische hulp verleend en wordt doorverwezen naar andere instellingen. Van cultuurgenoten worden ook groepen gevormd die samen activiteiten kunnen doen bijv. in de Koornmarkt, met begeleiding vanuit de SVD.

· Migranten zelforganisaties: contacten en activiteiten en natuurlijk hulp onder elkaar.

· Werkgroep communicatie migranten: overleg waarin alle groepen deelnemen en waar vragen en problemen worden besproken;

· Begeleiding AMA’s via gastgezinnenproject door SVD;

· Opbouwwerk migranten ondersteuning zelforganisaties door SWD;

· Vrouwenopbouwwerk (zie schema)

· Vrouwenbezoek project; (zie schema)

· Subsidie door gemeente: gesubsidieerd wordt in het kader van het welzijnswerk:
- de SWD voor de beroepskrachten;
- de SVD voor de activiteiten Koornmarkt voor nieuwe groepen;
- de migrantenorganisaties voor een aantal activiteiten

· Subsidie gemeente in het kader van de WIN
- de SVD voor de maatschappelijke begeleiding;

De Werkgroep Participatie bestond uit vertegenwoordigers van in schema genoemde organisaties of instanties. In het schema zijn de niveaus waarop gewerkt wordt aangegeven, de hoofdaktiviteiten alsmede de samenwerkingsverbanden.

Tabel. Uitvoerende maatschappelijke instanties op het gebied van Ondersteuning Integratie Vreemdelingen

Niveau	Omschrijving van de activiteiten en doelgroep	Initiatiefnemers en coördinaties
Individueel	Thuisbezoeken aan allochtone vrouwen om hen te betrekken bij sociale activiteiten en individuele aandacht.	Bezoekvrouwen, vrouwenopbouwwerk SWD
	AMA-gastgezinnen; opvang van minderjarige vluchtelingen-jongeren in Nederlandse gezinnen.	SVD- De Opbouw-SJD
	Wegwijs in Delft, maatschappelijke begeleiding, doorverwijzing van vluchtelingen	SVD voor vluchtelingen Zelforganisaties voor hun eigen groep
	Spel-aan-Huis; aandacht voor opvoeding in Nederlandse setting aan gezinnen van vluchtelingen en allochtone herkomst	S&O/SVD
	Opvang uitgeprocedeerden	Kerken, ISF, i.s.m. SVD
	Belangenbehartiging allochtone burgers	Respect, SRL, SVD
Groep/ Nationaliteit	Ondersteuning zelforganisatie (Turks, Marokkaans, Antillianen, Surinamers, Irakezen, Iraniërs, Somaliërs, Koerden, Afghanen)	SWD en SVD (Koornmarkt 48)en WOC
	Vrouwelijke Vluchtelingen gericht op ontspanning en inburgering	SVD
	Allochtone Vrouwen gericht op leren van vaardigheden (fietsen, zwemmen, computer) en ontspanning (aerobics)	Vrouwenopbouwwerk SWD
	Jongeren activiteiten	JOS-’98, SVD-BJC-Selam/SWD
	Voorzieningen eigen taal en cultuur voor een beperkt aantal culturen	SWD, Moskee, zelforganisaties
Wijk/Buurt	Wijkbeheer heeft geen specifieke activiteiten op dit gebied voor zover bekend bij de afgevaardigde in de vergadering. Treedt op bij problemen.
	Buurthuisbeheer ( SWD )op buurtniveau	SWD
	Voorlichting vanuit woningbouwverenigingen aan buurtbewoners	Stadsontwikkeling
Voorwaarden scheppend	Vrouwen hebben eigen ruimte nodig die gegarandeerd aan hun religieuze vereisten voldoet om mee te kunnen doen. Ruimten voor hun eigen bijeenkomsten verschillende groepen.	SWD-(beschikking over ruimten), VOC (platform van vrouwen-organisaties)
	Tolken/vertalen/bemiddelen	SVD en SWD
	Ondersteunen zelforganisaties, bijv. oplossen van conflicten/fricties, bestuurlijke en ambtelijke zaken,	SVD, SWD en WOC
	Beleidsbeinvloeding	2 raadsleden van allochtone herkomst en een enkel lid van politieke partij.
	Communicatie en overleg	Werkgroep communicatie begeleidt door SWD.
	Financiële middelen	WOC, DMZ en div. particuliere bronnen
	Draagvlakvergroting multiculturele samenleving	media, manifestaties, sport en cultuur op projectbasis door div. organisaties
	Antidiscriminatie-meldpunt	Bureau Respect

Organisatie van de eigen gemeenschap

· Voor de meeste allochtone inwoners van Delft is de eigen gemeenschap van belang voor het beleven van de eigen cultuur en het levend houden van de eigen taal, ook onder 2^e en volgende generaties. Ook geldt dat integratie makkelijker verloopt als de mensen een eigen en veilige plek hebben waarop ze terug kunnen vallen, waar ze steun kunnen vinden en die hen ook actief ondersteunt in het zoekproces naar een eigen identiteit in de Delftse samenleving.

· Niet alle gemeenschappen in Delft zijn goed en herkenbaar georganiseerd in zelforganisaties vanuit hun eigen land van herkomst. Uit sommige landen komen groepen die elkaar in eigen land als natuurlijke vijanden beschouwen. Van hen kan niet verwacht worden dat men in Delft samen in een organisatie zit die een veilige plek biedt. Daarnaast bestaan er groepen uit hetzelfde land maar georganiseerd rondom een ander gezamenlijk thema zoals beleving van de religie, etniciteit, gender, sport of cultuur. Ook zijn er groepen, bijvoorbeeld Koerden, die geen ‘eigen land’, geen eigen nationale staat hebben. Hun woongebied is verspreid over meerdere landen. Zij vormen dus een volk zonder land. Door die spreiding over meerdere landen zijn er binnen dat ene volk vervolgens ook weer verschillende groepen, gekoppeld aan hun geografische afkomst.

· Het huidige gemeentelijk beleid gaat in beginsel uit van het erkennen en ondersteunen van één organisatie per land. Als er meerdere groepen uit dat land actief willen zijn bij het vormgeven van sociaal-culturele activiteiten dan moeten die groepen onderling tot afstemming en overeenstemming komen. Het gezamenlijke eindresultaat wordt dan aan de gemeente ter ondersteuning voorgelegd. De gemeente blijft zo slechts één organisatie per land ondersteunen. Deze werkwijze lijkt vooral te zijn ingegeven door de gemeentelijke wens naar een praktisch beheersbare situatie.

· Een meer op de burgers gericht uitgangspunt lijkt dat de gemeente er is voor alle Delftenaren, dus ook voor alle allochtonen, en dat dus de gemeente in beginsel aan alle allochtonen de mogelijkheden van veiligheid binnen de eigen groep en sociale en culturele uitings- en belevingsmogelijkheden moet aanbieden.Dit uitgangspunt formuleert dus ‘een recht op zoiets als een zelforganisatie’ voor alle allochtonen. En dat recht is inclusief huisvesting, personele ondersteuning, activiteitenmogelijkheden e.d. voor alle allochtonen groepen. Het is bij die keuze zeker ook wel mogelijk het landenprincipe dat nu geldt als startpunt te kiezen (dus toepassen daar waar het kan). Maar -wegens het grotere goed van het geformuleerde recht van iedere allochtoon- moet geaccepteerd worden dat soms van dat landenbeginsel moet worden afgeweken. Het komt dan gewoon aan op het vinden van zelforganisatie-oplossingen op maat voor individuele situaties.

· Als het uitgangspunt is dat zelforganisaties een rol spelen bij effectieve integratie van hun leden in de Nederlandse/Delftse samenleving, zouden zij –in samenwerking met de daarvoor ingehuurde instanties als SVD en SWD- in staat gesteld moeten worden om voorlichting en educatie aan te bieden om zo hun nieuwkomers goed en snel voor te bereiden voor het leven in Delft.

· Vrouwen in de meeste gemeenschappen zijn geen aktief lid van de zelforganisaties en missen daardoor invloed op de programmamering van de aktiviteiten van de zelforganisaties. Zij zouden meer ondersteuning moeten krijgen gericht op eigenwaarde en zelfvertrouwen krijgen om op een gelijkwaardige manier als hun mannen bij te kunnen dragen aan hun organisaties. De bezoekvrouwen komen aan huis en zijn de eerste stap in het doorbreken van een maatschappelijk isolement. Dan volgen de activiteiten in besloten kring. Langzamerhand zullen voor een deel van de vrouwen ook de laagdrempelige en later de reguliere instanties toegankelijk worden. Voor gewenning aan maatschappelijke participatie bestaat natuurlijk al de verplichting voor inburgering, de taalllessen en de conversatielessen. Maar door verschillende omstandigheden, bijvoorbeeld zwangerschap of ziekte, kunnen vrouwen zich daar toch makkelijk aan onttrekken. Voor de groep vrouwen die het moeilijkst te bereiken is, vormt een ‘vrouwenontmoetingsruimte’ een ingang. Een veilige plek om vanuit de eigen identiteit anderen te ontmoeten.

· Kennismakingsactiviteiten als koffie-/thee-ochtenden en naai- en breilessen, zijn een ingang naar multi-culturele conversatielessen Nederlands met vrouwen uit verschillende culturen en voor gezamenlijk uitstapjes om kennis te maken met instanties. Van daaruit kan de stap gemaakt worden naar bijvoorbeeld zelforganisaties en cursussen of activiteiten die elders georganiseerd worden.

· Eind 1999 is een multicultureel vrouwennetwerk opgericht. De bedoeling van de groep is vier keer per jaar een (grotere of kleinere) activiteit te organiseren waarin Delftse vrouwenorganisaties samenwerken. Het multicultureel netwerk kan een rol spelen bij het organiseren van ontmoeting tussen culturen.

Interculturele ontmoeting

· Een groot obstakel voor integratie is het gebrek aan ontmoetingsmogelijkheden met Nederlandse groepen of gemeenschappen. De verenigingen voor teamsporten zijn goede ingangen maar worden van allochtone en autochtone kant te weinig gebruikt als kans voor ontmoeting . Te weinig onderling vertrouwen? Geeft men de voorkeur aan ontspanning in eigen kring? Betere kansen voor het totstandbrengen van die ontmoeting is misschien door gelijkgerichte groepen met elkaar in kontakt te brengen en te stimuleren tot gezamenlijke activiteiten/projecten, onder eigen verantwoordelijkheid voor het verwerven van middelen daartoe. Moskee aan kerken, bijv. Het gaat meer om de drempels te slechten voor die ontmoeting, zonder te forceren.

· Om deel te kunnen nemen aan activiteiten buiten eigen kring is een minimale taalbeheersing in het nederlands nodig. Maar die taalbeheersing wordt ook beter door de interculturele ontmoeting. Begrip voor het in eerste instantie gebrekkige taalbeheersing en voor de andere gewoontes is misschien wel wat harder nodig vanuit de autochtone kant. Voorlichting?

· Er zal rekening houdend met de wijze waarop de allochtone groepen georganiseerd zijn, ook een herindeling moeten komen van de beschikbare en nieuwe ruimten. Welzijnsorganisaties zouden meer kansen kunnen creeeren voor (gezamenlijk) gebruik van ontmoetingsruimten. Samenstellingen van besturen van bv. buurthuizen ook qua samenstelling: diversiteit in acht nemen.

· Aandacht voor de multiculturele samenstelling van de bevolking en de achtergronden van hun vertrek/vlucht uit eigen land, middels lokale media, theater, plastische kunst, musea, landelijke of lokale feest en-of herdenkingsdagen, sportevenementen met als doel meer begrip voor elkaar’s cultuur.

· Actief aanbod van mogelijkheden om via vrijwilligerswerk op individuele basis meer contact met elkaar’s kennis en cultuur te hebben, middels de Vrijwilligerscentrale, zonder daarbij uit het oog te verliezen dat juist veel mensen uit allochtone groepen heel veel vrijwillig werk doen binnen hun eigen gemeenschap, als vanzelfsprekend onderdeel van de zorg voor elkaar.

· Op diverse gebieden binnen cultuur wordt er via het Actieplan Cultuurbereik actie ondernomen voor een verrijking van het culturele leven in Delft door het zichtbaar maken van de aanwezige diversiteit. Bij manifestaties, projecten en tentoonstellingen wordt onder andere geïnvesteerd in kunstenaars met een allochtone achtergrond. Kunstenaars van diverse nationaliteiten nemen hun culturele bagage mee. Zij worden naast onder meer individuele gebruikers, subsidiegevers en kunstproducenten gevraagd mee te werken aan de kwaliteitsbeoordeling van die manifestaties.Daarnaast is er een wereldmuziekproject, het X-change festival, opgezet met 10 middelgrote gemeenten uit Zuid-Holland. Het resultaat hiervan zal een ‘muzikaal gesprek’ zijn tussen jongeren van diverse nationaliteiten door structurele lespakketten voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs, spontane jamsessies, een jaarlijks X-change uitwisselingsfestival.Ook in het kader van het project Zuid-Hollandse Stadsgeschiedenis en Jongeren en cultuur gaan nieuwe activiteiten plaatsvinden, waarin culturele diversiteit een groot aandeel heeft.

Politiek

De allochtone Delftenaren hebben onvoldoende mogelijkheden om de lokale politiek te beïnvloeden en van advies te voorzien vanuit hun perspectief. Hiervoor zou een werkbare oplossing moeten komen gedragen door zoveel mogelijk zelforganisaties. Niet alleen deelname van deskundigen in bestaande werk-en-projectgroepen, ook een duidelijke status van de Werkgroep Migrantencommunicatie. Ook actiever werven voor raadsleden van allochtone herkomst. Stageperioden binnen (besturen van) politieke partijen zouden over en weer meer informatie kunnen geven over waar mogelijkheden liggen voor effectiever beleid voor de migrantengroepen en vluchtelingen in Delft.