Nota

Datum

1224-10-2000-10-1999

Ons Kenmerk

00/026030-

Opsteller

Werkteam i.o.-

Bijlagen

6 deelnota’s

Onderwerp

Een samenhangende aanpak van werkloosheid, armoede en

sociaal isolement in Delft

november 2000

Inhoudsopgave

1 Inleiding 1

2 Discussienota’s Activering en Armoedebestrijding 2

2.1 Inleiding 2

2.2 Uitgangspunten beleid 2

2.3 Instroom, doorstroom en uitstroom 3

2.4 Educatie 3

2.5 Inkomensondersteunende maatregelen 3

2.6 Incentive als activeringsprikkel 4

2.7 Versterken netwerken tegen sociaal isolement 4

2.8 Aandacht voor alleenstaande ouders 4

2.9 Met werkgevers aan het werk 5

2.10 Informatiebeheer: weten is meten 5

3 Het interactieve traject 6

3.1 Projectorganisatie 6

3.2 Organisatie discussietraject 6

3.3 Highlights 7

4 Visie en aanpak Samen aan de Slag 10

4.1 Draagvlak 10

4.2 Visie 10

4.3 Prioriteiten 11

4.4 Relatie EZH-projecten 12

4.5 Actuele kerngegevens 13

5 Zes speerpuntprojecten 14

5.1 Incentivebeleid 14

5.1.1 Inleiding 14

5.1.2 Doelstelling 14

5.1.3 Huidige incentivebeleid 14

5.1.4 Ontwikkelingen 15

5.1.5 De bonus Sociale Activering 15

5.1.6 Koopkrachtgarantie 16

5.1.7 Vergroting bereik vrijlatingsregeling 16

5.1.8 Beslispunten 17

5.2 Delfts Uitkeringen en Informatie Team (DUIT). 17

5.2.1 Inleiding 17

5.2.2 Doelstelling 18

5.2.3 Werkwijze 18

5.2.4 Doelgroep 18

5.2.5 Organisatie 19

5.2.6 Financiën 19

5.2.7 Beslispunten 20

5.3 Arbeidsmarktprojecten 20

5.3.1 Inleiding 20

5.3.2 Gezamenlijke aanpak 20

5.3.3 Pilot Maatzorg 21

5.3.4 Pilot bedrijven Schieoevers 22

5.3.5 Pilot Kringloopbedrijf 23

5.3.6 Beslispunten 24

5.4 Tegengaan sociaal isolement 25

5.4.1 Inleiding 25

5.4.2 Doelstelling en doelgroep 25

5.4.3 Projectopzet 25

5.4.4 Fasering 26

5.4.5 Financiën 26

5.4.6 Beslispunten 27

5.5 Aanpak eenoudergezinnen 27

5.5.1 Inleiding 27

5.5.2 Wettelijke kaders 28

5.5.3 Gemeentelijke uitgangspunten 28

5.5.4 Huidige werkwijze WIZ 28

5.5.5 Instrumenten ten behoeve van eenouderbeleid 29

5.5.6 Plan van aanpak 29

5.5.7 Financiën 30

5.5.8 Beslispunten 31

5.6 Informatievoorziening en sociale database 31

5.6.1 Inleiding 31

5.6.2 Pilot Sociale Database 32

5.6.3 Informatievoorziening overige projecten 32

5.6.4 Projectaanpak en activiteiten 32

5.6.5 Organisatie 33

5.6.6 Financiën 33

5.6.7 Beslispunten 33

6 Overige acties, stand van zaken 34

6.1 Inleiding 34

6.2 Informatieverzameling, monitoring en effectmeting 34

6.2.1 Bestandsanalyseteam. 34

6.2.2 Klantvolgsysteem 34

6.3 Organisatie 34

6.3.1 Fonds Werk en Inkomen 34

6.3.2 Heldere organisatie 35

6.3.3 Sluitende aanpak 35

6.3.4 Doorstroom klanten 36

6.3.5 Instroombeperking 36

6.3.6 Afstemming bedrijfscontacten 36

6.3.7 Platform werkgevers 37

6.3.8 Onderwijs Techno Centrum OTC 37

6.4 Inkomensondersteuning 37

6.4.1 Noodzakelijke gebruiksgoederen en leenbijstand computers 37

6.4.2 Duurzaam computeren 38

6.4.3 Schuldhulpverlening 38

6.4.4 Automatische kwijtschelding 39

6.5 Participatie 39

6.5.1 Delftse kortingpas 39

6.5.2 Kinderopvang 39

6.5.3 Stichting Agneta 39

6.5.4 Uitzendorganisaties 40

6.5.5 Taal- en werkstages 40

6.5.6 Nota resultaatverbetering educatie 40

6.5.7 Doorlopende leerlijnen 41

6.5.8 Fase-4-aanpak 41

6.5.9 Hoger opgeleiden en studenten 41

6.5.10 Sociale activering op wijkniveau 42

7 Verdere aanpak 43

8 Beslispunten 44

8.1 Incentivebeleid 44

8.2 DUIT 44

8.3 Arbeidsmarktprojecten 44

8.4 Tegengaan sociaal Isolement 45

8.5 Aanpak 1-oudergezinnen 45

8.6 Sociale database 45

Lijst met gebruikte afkortingen 46

Bijlage: Betrokken organisaties en gesprekspartners 48

Samenvatting 1

1 Inleiding 3

2 Informatie, monitoring en rapportage 5

2.1 Inleiding 5

2.2 Beheer van bestandsgegevens 5

2.3 Sociale database 6

2.4 Concrete acties 6

3 Economie en werk 7

3.1 Inleiding 7

3.2 Ontwikkelingen en kansen 7

3.3 Zicht op het bestand 9

3.4 Kenmerken van de arbeidsmarkt 10

3.5 Conclusies 11

3.6 Concrete acties 11

4 Organisatie van instroom, doorstroom en uitstroom 13

4.1 Inleiding 13

4.2 Sluitende aanpak 13

4.3 Stimulering van de arbeidsparticipatie 14

4.4 Instroombeperking 15

4.5 Verhoging rendement trajecten 15

4.6 Heldere organisatie 15

4.7 Maximaal benutten van gesubsidieerde arbeid 16

4.8 Concrete acties 16

5. Zorg en activering 17

5.1 Inleiding 17

5.2 Uitgangspunten 17

5.3 Kinderopvang en eenoudergezinnen 18

5.4 Prioriteiten 18

5.5 Concrete acties 18

6 Educatie 19

6.1 Inleiding 19

6.2 Aanpassing inhoud en aanpak 19

6.3 Integrale aanpak 19

6.4 Concrete acties 20

7 Experimenten en projecten 21

7.1 Inleiding 21

7.2 Aansluiting wijkgericht werken 21

7.3 Subsidie en fondsenwerving 21

7.4 Enkele concrete projecten 21

8 Verdere aanpak en communicatie 23

8.1 Inleiding 23

8.2 Ontwikkeltraject 23

8.3 Sturing en uitvoering 23

8.3 Platform 24

Bijlage: Gemeentelijk activerend instrumentarium 25

1. Bemiddeling en begeleiding 25

2. Gesubsidieerde arbeid 25

3. Instroom -Doorstroombanen (I/D banen) 25

4. Educatie 26

5. Projecten 26

Samenvatting

Het college heeft in zijn programma voor de periode 1998 – 2002 uitgesproken zich in te zetten om het bestand uitkeringsgerechtigden van de Dienst Maatschappelijke Zorg met 500 te verkleinen. Het wil dat bereiken door instroombeperkende maatregelen te treffen, de interne organisatie en beleidsontwikkeling op elkaar af te stemmen, de werkgelegenheid te vergroten door 5.000 nieuwe banen te creëren en samenwerking te zoeken of uit te breiden met partners op de markt als bedrijven, instellingen, intermediaire organisaties als uitzendbureaus en arbeidsvoorziening, en buurt- en wijkorganisaties. Voor mensen, die noodgedwongen op een uitkering aangewezen blijven, bijvoorbeeld door (tijdelijke) belemmeringen van persoonlijke aard of in de gezinssituatie gelegen, wil de gemeente de maatschappelijke betrokkenheid op een andere manier vormgeven, bijvoorbeeld door wijkgericht werken, vrijwilligerswerk en een toegesneden educatieaanbod om ook hen uitzicht op een betaalde baan te kunnen blijven bieden. Met de in deze nota Samen aan de slag vastgelegde beleidsvisie zoekt het college draagvlak binnen de brede lokale gemeenschap voor een sluitende, interactieve en integrale aanpak van de activering van niet-werkenden.

Geholpen door de gunstige economische ontwikkelingen hebben de laatste jaren veel mensen met een uitkering een baan gevonden. Hierdoor is de groep mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, fase 4, relatief sterk gegroeid en maakt nu het grootste deel uit van het bestand DMZ-uitkeringsgerechtigden. Het college zet dan ook in op de ontwikkeling van nieuwe instrumenten, zowel beheersmatig als op de uitstroom gericht. Voorbeelden hiervan zijn een klantvolgsysteem, een sociale database, een nieuw incentivebeleid gericht op verhoging van de arbeidsparticipatie en diverse projecten en experimenten op wijkniveau.

Ook de rol en verantwoordelijkheid van werkgevers en andere partners op de arbeidsmarkt bij het bieden van kansen op het gebied van werk en maatschappelijke betrokkenheid is belangrijk om de collegedoelstellingen te realiseren. Met hen wil de gemeente een permanente en interactieve relatie opbouwen om de vinger aan de pols te houden van de Delftse samenleving en arbeidsmarkt. Dit kan goed vormgegeven worden in een platform ‘werk en activering’ en in allerlei projecten met kansrijke speerpuntsectoren als techniek en bouw, zorg en onderwijs, Delft Kennisstad en toerisme en detailhandel. Enkele van de beleidsvoornemens van de gemeente zijn om het educatieve aanbod beter af te stemmen op behoeften van het bedrijfsleven en werkgevers onder bepaalde voorwaarden te faciliteren bij de doorstroom van laaggeschoolde ex-uitkeringsgerechtigden. Deze visie op de rol van werkgevers vereist een nieuwe, frisse en zakelijke benadering van werkgevers.

Uit de in deze nota vastgelegde integrale visie op activering rolt logischerwijs voort, dat een zorgvuldige afstemming met de beleidsontwikkeling op het gebied van zorg, integratie en armoede noodzakelijk is. Qua dienstverlening aan klanten zin betekent dit dat de werkprocessen op het gebied van activering, die nu nog verdeeld zijn over diverse gemeentelijke organisaties, gestroomlijnd moeten worden in een nieuw te vormen sector. Ook de ontwikkelingen rond het Centrum voor Werk & Inkomen hebben hun invloed op de richting, uitvoering en organisatie van activering.

Het spreekt voor zich dat voor dit ambitieuze plan een breed draagvlak in Delft nodig is. De nota gaat dan ook een ontwikkeltraject in waarin, na bespreking door het college en de raadscommissie, veel ruimte is voor inspraak van allerlei partners op de markt. Niet alleen om het beleid van de gemeente te scherpen, maar vooral ook om te bouwen aan een gezamenlijke verantwoordelijkheid om zoveel mogelijk mensen met een uitkering op een zinvolle, betaalde of onbetaalde manier, bij onze Delftse samenleving te betrekken.

1 Inleiding

De nota Samen aan de Slag is het resultaat van een traject van beleidsontwikkeling waarbij veel organisaties en personen binnen en buiten de gemeentelijke organisatie zijn betrokken geweest – en nog steeds zijn. Het doel van dit traject is om nog in het jaar 2000 te kunnen starten met een gericht en gedragen programma rond de bestrijding van werkloosheid, armoede en sociaal isolement. Dit programma zorgt er uiteindelijk voor dat langdurig werkzoekenden en andere specifieke, soms heel kwetsbare doelgroepen zo goed mogelijk in staat gesteld worden om deel te nemen aan de arbeidsmarkt en/of de samenleving. Maar op weg daar naartoe is nog een aantal hobbels te nemen.

Want wat is het probleem? Geholpen door de gunstige economische ontwikkeling hebben veel mensen met een uitkering werk gevonden. De groep langdurig werkzoekenden, de zogenaamde fase 4 cliënten, maakt nu het grootste deel uit van het klantenbestand van de sector WIZ. Een deel van hen verkeert in meer of mindere mate in een sociaal isolement. De gemeente wil en moet haar beleid en middelen meer toespitsen om deze groepen maatschappelijk en economisch in te schakelen. Van meet af aan was het duidelijk dat voor een succesvolle aanpak samenwerking met en de expertise van instellingen en bedrijven in de stad onontbeerlijk was. Hiertoe zijn twee discussienota’s geschreven over de thema’s activering en armoedebestrijding. In het eerste halve jaar van 2000 zijn deze praatstukken, met de weergave van de gemeentelijke visie, het voorgestelde beleid en de geplande acties en projecten, breed in de stad besproken met relevante partners. Aan de gesprekken namen vertegenwoordigers deel van vele organisaties, instellingen, bedrijven, belangengroepen en lokale politieke partijen. Doel van deze, bewust kleinschalige en soms informele gesprekken was een zo groot mogelijk draagvlak te creëren voor het in deze eindnota voorgestelde integrale beleid. Dit draagvlak vormt in ons beeld een belangrijke voorwaarde voor de uitvoering van dit integrale beleid en de speerpuntprojecten. Met deze nota hopen wij een flinke push te geven aan een hechtere en doelgerichtere samenwerking.

Op deze plaats is een gemeend woord van waardering op zijn plaats voor al die mensen die al pratend en meedenkend een bijdrage hebben geleverd aan een integrale benadering en uitvoering van dit beleid op het terrein van activering, armoedebestrijding en tegengaan van sociaal isolement. We hebben positieve kritiek ontmoet en vooral enthousiaste steun voor onze aanpak. Het heeft ons gesterkt in de uitgezette koers. Veel van de gespreksresultaten zijn met name in de projecten verwerkt. Dank aan allen.

Na een korte weergave van beide discussienota’s (hoofdstuk 2), wordt het interactieve traject beschreven (hoofdstuk 3). Van daaruit wordt globaal aangegeven hoe dit traject de beleidsvisie heeft beïnvloed (hoofdstuk 4) en is verwerkt in de projecten (hoofdstuk 5). Dan wordt een overzicht gegeven van verder in de tijd geplande acties en activiteiten (hoofdstuk 6). De nota sluit af met een hoofdstuk over de verdere aanpak (hoofdstuk 7) en een overzicht van alle in de nota opgenomen beslispunten (hoofdstuk 8).

Deze nota geeft handen en voeten aan enkele ambitieuze doelstellingen uit het Collegeprogramma op het gebied van werkgelegenheid en activering:

1)verlaging van het aantal uitkeringsgerechtigden met 500 personen

1)vergroten van de werkgelegenheid met 5000 banen

1)versterken van de maatschappelijke betrokkenheid van burgers en het voorkomen van maatschappelijke uitsluiting

De drie belangrijkste pijlers waarop het Delftse activeringsbeleid rust zijn:

1)Een sluitende aanpak. De gemeente maakt met iedere werkloze uitkeringsgerechtigde afspraken richting werk of het voorkomen van maatschappelijke uitsluiting. Delft beschikt hiertoe over een breed arsenaal aan arbeidsmarktinstrumenten.

1)Een interactieve aanpak. Het bevorderen van de uitstroom door samen te werken met bedrijven en instellingen in de stad en met hen zakelijke afspraken met een sociale inslag te maken, o.a. vormgegeven in een nieuwe manier van accountmanagement.

1)Een integrale aanpak. Door doelstellingen en uitvoering van Activering, Uitkeringen, BIND, Volwasseneneducatie en Economische Zaken zorgvuldig en in overleg op elkaar af te stemmen kan de doelmatigheid en doeltreffendheid van het activeringsbeleid aanmerkelijk worden verhoogd

Om een scherp beeld te krijgen en te houden van ontwikkelingen op de Delftse arbeidsmarkt en het eigen functioneren van de gemeente in deze is permanente samenwerking en discussie met derden onontbeerlijk. De in deze nota vastgelegde beleidsvisie zal dan ook breed in de Delftse samenleving besproken worden. Het is onze overtuiging dat met deze integrale en interactieve benadering de realisatie van bovenstaande drie collegedoelstellingen binnen handbereik komt.

Landelijk is er discussie over de vormgeving van een nieuwe structuur voor de uitvoeringsorganisaties op het terrein van werk en inkomen (SUWI-nota). Uitgangspunten hierbij zijn: een groter accent op activering, het creëren van één loket voor de klant met een meer samenhangende dienstverlening en een grotere beleidsmatige en financiële verantwoordelijkheid voor uitkeringsinstanties. Ook daarop zal de gemeente Delft, samen met andere betrokken organisaties, een antwoord gaan geven.

In het nieuwe toekomstige fonds voor werk en inkomen zal de gemeente meer financiële mogelijkheden krijgen om een activerend beleid vorm te geven. Dit wordt gekoppeld aan een groter financieel aandeel van de gemeente in de bijstands-uitgaven. Daarbij verandert ook de rol van de gemeente en andere traditionele partijen. Voorzieningen en diensten verzelfstandigen en worden steeds meer prestatiegericht gefinancierd. Met de decentralisatie van bevoegdheden verandert ook de positie van de gemeente op het gebied van werk en activering naar die van een regisseur van lokaal beleid.

Met enkele hoofdkenmerken van de Delftse arbeidsmarkt als vertrekpunt gaat dit stuk achtereenvolgens in op de sluitende aanpak, economie en werkgelegenheid, organisatie van de in-, door-en uitstroom van werklozen, zorg en activering, edu-catie, experimenten en projecten. De nota sluit af met een voorstel voor brede, maatschappelijke inspraak op deze beleidsvisie. In de bijlagen is een overzicht opgenomen van het gemeentelijk activerend instrumentarium

2 Informatie, monitoring en rapportageDiscussienota’s Activering en Armoedebestrijding

2.1 Inleiding

De totstandkoming van deze nota startte met twee separate discussienota’s rond de thema’s activering, armoedebestrijding en tegengaan van sociaal isolement. Alledrie zijn dit onderwerpen die ook landelijk veel politieke en maatschappelijke aandacht krijgen.

In dit hoofdstuk beperken we ons tot de visie en hoofdlijnen uit de discussienota’s, als het ware een momentopname van het najaar 1999. Kort na het verschijnen van deze discussienota’s is besloten parallel aan het discussietraject zes prioriteiten te stellen en deze uit te werken in projecten. Projecten en beleidsdiscussie konden elkaar op deze manier beïnvloeden en voeden. Verder in deze eindnota, in de hoofdstukken 4 en 5 geven we weer hoe en waar deze visie en hoofdlijnen al dan niet zijn aangescherpt.

2.2 Uitgangspunten beleid

De discussienota’s Een activerend armoedeprogramma en Samen aan de Slag, beleidsvisie op een sluitende activeringsaanpak hebben in zijn algemeenheid dezelfde uitgangspunten:

1. openen van een nieuw maatschappelijk perspectief; het bieden van meer zicht op maatschappelijke mogelijkheden aan specifieke groepen burgers voor nu en in de toekomst;

2. sluitende aanpak; de gemeente maakt met iedere werkloze uitkeringsgerechtigde afspraken richting werk of het voorkomen van maatschappelijke uitsluiting.

3. activerende werking; door samenhangende maatregelen op zowel activering als armoedebestrijding moeten belemmeringen om aan het werk te gaan of anderszins maatschappelijk actief te worden, worden weggenomen. Daarbij stimuleert de gemeente mensen zoveel mogelijk om zelf actie te ondernemen en hun situatie te verbeteren.

4. samenwerking en integrale benadering; verschillende organisaties in de stad houden zich met dezelfde doelgroep bezig. Bundeling van de expertise in een integraal aanpak vergroot de effectiviteit en doelmatigheid.

5. wijkgerichte aanpak; de wijk is de juiste maat waar vereenzaming en sociaal isolement aan de orde is. Zowel bij de activering van mensen richting werk of andere maatschappelijke functie, als bij de aanpak van armoede kijkt de gemeente steeds of het beleid op stedelijk of op wijkniveau uitgevoerd moet worden.

6. specifiek gericht beleid; geld moet terechtkomen waar het het hardste nodig is. Beleid moet toegesneden worden op verschillende te onderscheiden doelgroepen in de stad – en daarmee beter herkenbaar. Voor bepaalde groepen betekent dit dat het beleid vooral op activering gericht moet zijn; voor andere ligt het zwaartepunt bij inkomens- of andere ondersteuning.

2.3 Instroom, doorstroom en uitstroom

Eén van de hoofddoelstellingen van het College is een drastische verkleining van het bestand uitkeringsgerechtigden, in het bijzonder van het aantal mensen met een uitkering van de DMZ en in meer algemene zin van alle uitkeringsgerechtigden. Daarbij ligt het accent op mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Prioriteiten zijn: een sluitende aanpak, verhoging van het rendement van trajecten, een heldere organisatie en het maximaal benutten van de mogelijkheden van gesubsidieerde arbeid. In de organisatie van al deze in-, door- en uitstroombevorderende maatregelen speelt de gemeente weliswaar een centrale, sturende rol, maar is zij voor de realisatie van uitstroom mede afhankelijk van belangrijke partners als arbeidsvoorziening, uitzendorganisaties en UVI’s..

Duidelijk is dat met de grotere beleidsmatige en financiële verantwoordelijkheid van de gemeente, de regiefunctie op het terrein van activering versterkt zal worden. Dit betekent dat de eigen operationele verantwoordelijkheid van uitstroominstrumenten relevant blijft voor functies met een sterk ‘ontwikkelkarakter’ of voor functies die maximale samenhang met de gemeentelijke kernfuncties vereisen.

2.4 Educatie

Het college wil iedereen de kans geven zich zo ruim mogelijk te ontplooien en actief deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer door middel van betaald of onbetaald werk of andere zinvolle, maatschappelijke activiteiten. Eén van de voorwaarden is dat de regionale en lokale arbeidsvoorziening, het onderwijs en gerichte scholing ervoor zorgen dat vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar aansluiten. Educatie speelt hierin een essentiële rol, zowel binnen sociale-, als arbeidsmarktactivering.

Educatie is een doelgericht instrument binnen de trajectbenadering. Daarnaast heeft het de wettelijke taak zorg te dragen voor een startkwalificatie van werkzoekenden. Inhoud geven aan de gemeentelijke verantwoordelijkheid om jongeren tot 23 jaar een startkwalificatie te laten behalen, vraagt een gericht beleid. Nu het Rijk de RMC-functie versterkt en daarmee de registratie van onderwijsuitval van jongeren tot 23 jaar in beeld komt, kan het aanbod naar deze jongeren voor scholing en werk actiever ter hand genomen worden. Educatie speelt hierin een centrale rol. Samenwerking met de RMC-coördinator en instellingen die hun activiteiten richten op jongeren in relatie tot werk, scholing of activering moet hierin gestalte krijgen.

2.5 Inkomensondersteunende maatregelen

Een laag inkomen heeft gevolgen voor de leefsituatie van huishoudens en vormt een hinderpaal voor de deelname aan het maatschappelijk verkeer. Zeker wanneer een huishouding langdurig op een laag inkomen is aangewezen zijn de eindjes moeilijk aaneen te knopen. Het gevolg hiervan kan zijn dat men afziet van de aanschaf van bepaalde zaken, juist ook zaken die in de samenleving als zeer gebruikelijk of zelfs als moeilijk te missen worden ervaren. Het gevolg kan ook zijn dat men afziet van het lidmaatschap van een vereniging of in het algemeen een afbouw van sociale contacten. Noodgedwongen kan men minder meedraaien in de samenleving, wat het perspectief op een succesvolle rentree verder belemmert. Een rentree die vaak mede wordt bemoeilijkt door het ontstaan van schulden. Oplossingen worden onder andere gezocht in een aantal inkomensondersteunende maatregelen in aanvulling op het bestaande beleid rond Bijzondere bijstand en armoede, waarvan een belangrijke, het Delfts Uitkeringen Informatie Team (DUIT), in één van de projecten is uitgewerkt.

2.6 Incentive als activeringsprikkel

Het Rijk geeft gemeenten de ruimte om naast het staande beleid nieuw beleid te ontwikkelen om werkzoekenden te activeren. Een nieuw activeringsinstrument kan de zogenaamde incentive vormen. Incentives zijn financiële prikkels om (weer) deel te nemen aan de arbeidsmarkt of om uit een sociaal isolement te komen.

2.7 Versterken netwerken tegen sociaal isolement

Er is sprake van sociaal isolement in Delft. Het zicht hierop is niet scherp genoeg om adequaat ondersteuning te bieden. Er ontbreekt een goede, geïntegreerde aanpak; de aandacht en middelen zijn versnipperd over diverse gemeentelijke en niet-gemeentelijke instellingen; bestaande activiteiten en producten zijn niet goed op elkaar afgestemd. Veel aandacht gaat uit naar het versterken van netwerken in stad en wijk op het terrein van gemeentelijke en maatschappelijke dienstverlening en het ouderenwerk. Ook het project DUIT uit de armoedenota kan in dit project een signalerende en voorlichtende rol vervullen.

2.8 Aandacht voor alleenstaande ouders

Een doelgroep die het bijzonder moeilijk heeft om de stap vanuit een uitkering naar betaald werk te zetten vormen de eenouder-gezinnen met jonge kinderen. Veel alleenstaande ouders, die lange tijd niet hebben gewerkt – bijvoorbeeld door de opvoeding van jonge kinderen – blijken nauwelijks nog kans te maken op de arbeidsmarkt. Zij blijven afhankelijk van een uitkering. In aansluiting op de bestaande wettelijke kaders dient uitgegaan te worden van een participatieplicht voor minimaal 24 uur per week voor ouders met kinderen in de leeftijd vanaf 5 jaar en ouder. Onder deze plicht worden naast het verwerven van betaalde arbeid tevens activiteiten in het kader van scholing, sociale activering, vrijwilligerswerk etc. verstaan.

Ook alleenstaande ouders met kinderen jonger dan 5 jaar wil het college meer stimuleren om zich in te spannen om in een eigen inkomen te voorzien en om hen perspectief op de arbeidsmarkt te laten behouden. Het motiveren om tijdig en actief aan hun herintreding te werken staat centraal. Hiertoe is inzicht in deze groep mensen, hun beleving, educatieve mogelijkheden en kinderopvangfaciliteiten noodzakelijk.

2.9 Met werkgevers aan het werk

In de huidige economische situatie kunnen veel mensen aan de slag. Het aantal werkzoekenden in de gemeente Delft daalt dan ook gestaag. De economische groei biedt nieuwe kansen voor de ontwikkeling van werkgelegenheid in Delft. De toenemende krapte op de arbeidsmarkt en de toenemende afstand tussen de vraag en het aanbod op de markt leiden echter tot twee zorgpunten:

Mensen die nu aan het werk komen, moeten die arbeid ook blijvend kunnen verrichten en kunnen meegroeien op de arbeidsmarkt en niet als eerste weer op straat staan als het economisch minder gaat. Daarnaast wordt de groep werkzoekenden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt binnen het bestand van de gemeentelijke sociale dienst relatief steeds groter omdat de arbeidsmarkt eerst de mensen opneemt, die het makkelijkst aan de slag kunnen.

Nieuwe perspectieven kunnen worden gecreëerd door vanuit de knelpunten en de kansen binnen de Delftse economie en arbeidsmarkt te zoeken naar nieuwe wegen. Samenwerking met werkgevers is hiervoor onontbeerlijk.

2.10 Informatiebeheer: weten is meten

De gemeente heeft veel instrumenten, maatregelen en subsidies beschikbaar om uitkeringsgerechtigden naar een betaalde baan te leiden en mensen meer maatschappelijk perspectief te bieden. Het succes van de inzet van de beschikbare middelen kan worden bevorderd door de samenhang en aansluiting te verbeteren. Hiertoe is ook een goed inzicht in de effecten en kosten van de diverse instrumenten nodig. Teneinde een beter inzicht te krijgen in de effecten van instrumenten en de doelgroepen wordt een sociale database opgezet.

Daarnaast is het voor een effectieve inzet van instrumenten van belang een scherp beeld te hebben van individuele klanten, inclusief de interactie met de inzet van instrumenten. Daartoe wordt binnen het vakteam Activering en Inburgering een klantvolgsysteem ontwikkeld, genaamd Imwin.

De opbouw van beide systemen krijgt een hoge prioriteit. De pilot sociale database is verder uitgewerkt in een van de projecten in hoofdstuk 5.

De gemeente wil zo veel mogelijk uitkeringsgerechtigden toeleiden naar betaalde arbeid of op een zinvolle manier maatschappelijk isolement voorkomen. Hiertoe heeft de gemeente veel instrumenten, maatregelen en subsidies beschikbaar. De voorgestelde aanpak staat of valt met een scherp beeld van individuele klanten en een optimale interactie en koppeling tussen de betrokken beleidsterreinen. Deze situatie is in Delft nog niet bereikt, reden waarom hierop de komende periode een nadrukkelijk accent zal liggen.

Het succes van de inzet van de beschikbare middelen kan worden bevorderd door de samenhang en aansluiting te verbeteren. Hiertoe is ook een goed inzicht in de effecten en kosten van de diverse instrumenten nodig. Ook de doelstellingen moeten aansluiten. Activiteiten en randvoorwaarden die gerealiseerd moeten worden om dit te bereiken op de gebieden werk, scholing en activering zijn de volgende:

Monitoring en effectmeting. Belangrijk om inzicht te krijgen in het rendement is een goede monitoring en effectmeting. Doelstellingen van beleid moeten geoperationaliseerd worden in taakstellingen en doelstellingen bij uitvoerende onderdelen. Deze dienen vervolgens via monitoring en effectmeting te worden bewaakt om inzicht te krijgen in de prestaties van de uitvoerende organisaties.

Doelgroepmonitor. Het aanbieden van instrumenten begint bij een scherp beeld van de (behoeften) van de doelgroep, zowel in kwaliteit (afstand tot de arbeidsmarkt) als kwantiteit.

Beheer van bestandsgegevens

Om de activeringsdoelstellingen van het college zo goed mogelijk te kunnen realiseren is een goede registratie en monitoring van belang. Hiertoe is aan de ene kant een koppeling van het bemiddelingssysteem van arbeidsvoorziening en de uitkeringssystemen van de DMZ en de UVI’s noodzakelijk en aan de andere kant een klantregistratiesysteem, dat de voortgang van het proces van uitkering naar werk bewaakt.

Centraal Volg- en Communicatiesysteem (CVCS). Het CVCS vormt als het ware een schil rond bestaande bemiddelings- en uitkeringssystemen en maakt het onder andere mogelijk dat hiertussen informatie kan worden uitgewisseld. Rond de vormgeving van Centra voor werk en inkomen bestaan in het land al pilots over de invoering het CVCS. Op die wijze hoeft de klant niet meer elke keer zijn verhaal te vertellen en kunnen organisaties in de back-office beter met elkaar samenwerken. De implementatie van CVCS wordt verwacht in de jaren 2000/ 2001.

Klantvolgsysteem. Met een adequaat klantvolgsysteem kan op klantniveau de voortgang van alle trajecten worden gemonitord en kunnen verschillende deeltrajecten beter met elkaar in verband worden gebracht: opleidingstraject (ROC), inburgeringstraject (BIND), werkervaringsaspecten (Arbvo) en bedrijfscontacten. Een dergelijk professioneel systeem is doorslaggevend om afnemende bedrijven en instellingen optimaal te kunnen bedienen en de uitvoerder van een deeltraject te kunnen aanspreken op zijn bijdrage aan de resultaten van het gehele traject.

Inzet van beide systemen geeft inzicht in het totale bestand niet-werkenden, ook in dat van mensen met een WW-uitkering en met een WAO-uitkering, en aan de vraagzijde inzicht in het aantal en de soort vacatures. Gemeenschappelijk beheer van bestandsgegevens komt de slagvaardigheid ten goede. Er is dan altijd een actuele koppeling tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt te maken.

Sociale database

Essentieel voor het welslagen van de integrale aanpak en de verdere ontwikkeling van lokaal sociaal beleid is de koppeling van beleidsinformatie op verschillende deelterreinen in een sociale database. Als het ware een stevige dwarsverbinding tussen de betrokken beleidsterreinen om het beleid armoede, activering, integratie en zorg integraal te kunnen ontwikkelen en uitvoeren. Te denken valt hierbij bijvoorbeeld aan het verbinden van statusinformatie van nieuwkomers, vrijstelling van gemeentelijke belastingen, burgerzaken en dergelijke.

Concrete acties

Er is onvoldoende inzicht in het totale bestand van niet werkenden en inactieven in Delft. Dit onscherpe beeld wordt mede veroorzaakt door het ontbreken van koppelingen tussen diverse beleidsterreinen. Eind 1999, begin 2000 zullen door een werkgroep concrete voorstellen ten behoeve van een te ontwikkelen lokaal sociaal beleid worden geformuleerd om deze situatie te verbeteren.

Een pilot starten voor de implementatie van een klantvolgsysteem en het Centraal Volg- en Communicatiesysteem (CVCS), in te plannen voor begin-, respectievelijk eind 2000. Op korte termijn formuleert een werkgroep hiervoor een programma van eisen.

3 Economie en werkHet interactieve traject

2.1 Inleiding

2.1

2.1 In de huidige economische situatie kunnen veel mensen aan de slag. Het aantal werkzoekenden in de gemeente Delft daalt dan ook gestaag. De economische groei biedt nieuwe kansen voor de ontwikkeling van werkgelegenheid in Delft. De toe-nemende krapte op de arbeidsmarkt en de toenemende afstand tussen de vraag en het aanbod op deze markt leiden echter tot twee zorgpunten:

2.1

2.1 Bestendiging van arbeid. Mensen die nu aan werk komen, moeten die arbeid ook blijvend kunnen verrichten en kunnen meegroeien op de arbeidsmarkt en niet als eerste weer op straat staan als het economisch minder gaat.

2.1 Toenemende kwalitatieve discrepantie. De arbeidsmarkt neemt eerst de mensen op die het makkelijkst aan de slag kunnen. Hierdoor wordt de doelgroep met een grote afstand tot de arbeidsmarkt landelijk en in Delft relatief steeds groter.

2.1

2.1 Nieuwe perspectieven op opname van werkzoekenden in het arbeidsproces kunnen gecreëerd worden door vanuit de knelpunten en de kansen binnen de Delftse economie en arbeidsmarkt te zoeken naar nieuwe wegen. Hierin hebben de gemeente en de sectoren een gezamenlijke verantwoordelijkheid:

2.1 De gemeente verschaft de werkzoekende de vereiste startkwalificatie, organiseert de toeleiding naar werk en biedt werknemer en werkgever nazorg en ondersteuning op de werkplek.

2.1 De werkgever is met name verantwoordelijk voor een goede introductie en begeleiding op de werkplek, een vakinhoudelijke/vaktechnische opleiding en een goede inbedding van de werkplek binnen de organisatie.

2.1 Gezamenlijk hebben gemeente en werkgever de verantwoordelijkheid naar de doorstroomperspectieven en de ontwikkeling en opleiding van de nieuwe werknemer waarbij het primaat bij de werkgever ligt en de gemeente een faciliterende rol kan spelen.

2.1

2.1 In deze zoektocht naar nieuwe kansen voor werkzoekenden en een groei van het aantal nieuwe banen zal met werkgevers ook het gesprek aangegaan worden over functie-differentiatie binnen bedrijven en instellingen. Een voorbeeld hiervan is de zorgsector die zelf zoekt naar een andere verdeling van taken over functies om kansen voor werkzoekenden te creëren.

2.1

2.1

2.1 Ontwikkelingen en kansen

2.1

2.1 In 1998 en 1999 verschenen enkele rapporten[i] [ii] over onder andere economische karakteristieken, vacatures, laaggekwalificeerde werkgelegenheid en de ontwikkelingsmogelijkheden van Delft en omstreken. Enkele bevindingen uit deze rapporten zijn van belang voor deze beleidsvisie:

2.1

2.1 Economische groei en kansen. Sinds 1993 nam het aantal arbeidsplaatsen bij Delftse bedrijven en instellingen een aantal jaren niet meer toe. In de regio wel, met name in gemeenten waar voldoende bedrijfsruimte beschikbaar was. In de regio Haaglanden bleef de economische groei achter bij de nationale trend, net als in de gehele zuidvleugel van de Randstad. In 1998 echter groeide de werkgelegenheid in Delft met 3% (Haaglanden 3,5%). Deze groei zit voornamelijk in de kennisintensieve sectoren waar veel hoogopgeleiden werken.

De autonome economische ontwikkeling zal in de periode 1998 - 2010 leiden tot een toename van 4.500 arbeidsplaatsen in de gemeente Delft. 70% hiervan betreft banen voor hoogopgeleiden. Deze ontwikkeling levert naar verwachting werkgelegenheid op voor 2.000 Delftenaren, de overige arbeidsplaatsen zullen ingenomen worden door mensen van buiten Delft. Het aantal werkzame Delftenaren zal sterker dan deze 2.000 toenemen. Veel Delftenaren zullen dan ook werk vinden in de omgeving. De kansen op werk voor Delftenaren zijn dus ook afhankelijk van een voorspoedige economische ontwikkeling in de regio.

De ‘spin-off’ van hooggekwalificeerde arbeid op de creatie van laaggeschoolde arbeid ligt in Delft lager dan in de regio. Toch zullen ook laaggeschoolden profiteren van de groei van kennisintensieve activiteiten, als gevolg van de groei van de ondersteunende activiteiten.

2.1

2.1 Bedrijvigheid. Kennisintensieve bedrijvigheid is in Delft met 20.000 arbeidsplaatsen (46% van het totaal aantal banen) sterk vertegenwoordigd. Het aantal arbeidsplaatsen in toerisme en recreatie is beperkt. De potenties op het terrein van stedelijk toerisme vertalen zich vooralsnog in geringe mate in werkgelegenheid.

2.1

2.1 Arbeidsmarkt. Indicatoren als werkloosheid, arbeidsparticipatie en pendelsaldo wezen in de jaren negentig op een relatief ongunstige arbeidsmarktontwikkeling in Delft. Hoewel de ontwikkeling van het aantal arbeidsplaatsen in Delft stagneerde, ontwikkelde de werkloosheid in Delft zich nauwelijks ongunstiger dan in andere gemeenten in Haaglanden. In de eerste helft van 1999 daalde het totaal aantal werklozen in de gemeente Delft met 8%.

De beroepsbevolking van Delft bestaat uit relatief veel hoogopgeleiden. De beschikbare banen sluiten daarop goed aan. De hoge werkloosheid onder laagopgeleiden wordt vooral veroorzaakt door te weinig banen op eigen niveau.

Het RISBO-rapport concludeert dat het effect van eenmalige acties gericht op het creëren van extra arbeidsplaatsen op den duur weg zal ebben. Beter is het investeren in betere kwalificaties. Werk op korte termijn kan ten koste gaan van werk op lange termijn.

2.1

2.1

2.1

2.1

2.1 Zicht op het bestand

2.1

2.1 De laatste jaren is veel aandacht uitgegaan naar de bemiddeling en begeleiding van personen met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt. Het resultaat hiervan is dat een groot deel van de mensen die in staat zijn om te werken ook daadwer-kelijk naar werk zijn bemiddeld, geholpen door de gunstige economische ontwik-keling.

2.1 Mede als gevolg hiervan bestaat het bestand werkzoekenden met een uitkering van de DMZ steeds meer uit personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en die slechts met zeer veel inspanningen naar werk zijn toe te leiden. Voor een verhoudingsgewijs grote groep zal werk zelfs onbereikbaar blijven. Deze groep dreigt in een maatschappelijk isolement te geraken wanneer hen geen gericht activeringsaanbod wordt gedaan.

2.1 De aansluiting tussen arbeidsmarkt en doelgroep is steeds sterker een kwalitatief probleem. De gunstige economische situatie zorgt er mede voor dat in de komende periode de versterking van de kwalificaties van werkzoekende uitkerings-gerechtigden een belangrijk speerpunt zal zijn. In veel gevallen biedt creatie van werkgelegenheid alleen geen oplossing. Onderstaande tabel geeft de stand van zaken per 1 juli 1999 weer.

2.1

2.1 Tabel 1. Stand van zaken 1 juli 1999 Gemeente Delft[iii]:

2.1

2.1 Aantal ingeschreven werkzoekenden bij RBA: 4.619

2.1 Waarvan werkloos werkzoekend 3.877 = (100%)

2.1 Waarvan naar doelgroep:

2.1 - langer dan 1 jaar zonder werk 2.104 (54%)

2.1 - behorend tot etn/cult minderheidsgroep 1.548 (40%)

2.1 - jonger dan 23 jaar 325 ( 8%)

2.1 - man 2.075 (54%)

2.1 - vrouw 1.792 (46%)

2.1 Naar opleidingsniveau:

2.1 - £ LBO 2.534

2.1 - MBO 687

2.1 - ³ HBO 656

2.1 Aantal ingeschr. niet-uitkeringsgerechtigden en overigen 811

2.1

2.1 Bestand DMZ-uitkeringsgerechtigden (nAbw/IOAW/IOAZ)[iv] 3.099

2.1 Waarvan ingeschreven bij het arbeidsbureau 2.141

2.1 Waarvan:

2.1 - ingedeeld in fase 1 201 ( 9%)

2.1 - ingedeeld in fase 2 en 3 653 (30%)

2.1 - ingedeeld in fase 4 1.230 (57%)

2.1 - onbekend 57 ( 3%)

2.1 DMZ-uitkeringsgerechtigden, niet ingeschreven arbeidsbureau 958

2.1

2.1 Bestand UVI-uitkeringsgerechtigden3 1.200

2.1 Aantal arbeidsongeschikten[v] (AAW/WAO/WAZ/WAjong) 3.947

2.1

2.1 Totale beroepsbevolking[vi] 43.015

2.1 Waarvan werkend in Delft6 39.336

2.1 Aantal vestigingen bedrijven en instellingen[vii] 3.198

3.1 Projectorganisatie

Voor een adequate sturing en begeleiding van het interactieve traject, soms ook wel discussietraject of stadsdebat genoemd, is een projectorganisatie opgericht. Deze bestond uit zes deelprojectleiders (voor ieder deelproject één), gecoördineerd door een regiegroep waarin de vakwethouder zitting had. De regiegroep is in de periode januari tot juli 2000 wekelijks bijeengekomen en er vonden enkele voortgangsbijeenkomsten plaats met de deelprojectleiders. In de voorbereidingsperiode is een bestand van te benaderen personen en organisaties aangelegd, een uitnodigingsbrief opgesteld en is een speciale folder voor onze gesprekspartners gemaakt ter voorbereiding op de gesprekken. De interne communicatie verliep op projectniveau via de projectleiders naar hun gesprekspartners. In het voorjaar verscheen in het interne blad Nu & Dan een artikel en presenteerde Samen aan de Slag zich op de wijkmarkt in Voorhof.

De belangrijkste taken van de regiegroep zijn geweest:

- Schrijven van de discussienota’s

- coördinatie van het totale project Samen aan de Slag

- aansturing, begeleiding en onderlinge afstemming van de deelprojecten

- afstemming van de deelprojecten op het brede discussietraject

- afstemming van Samen aan de slag op andere gemeentebrede projecten

- organisatie van het stadsdebat

- schrijven van de eindnota

- publiciteit

De projectleiders zijn op basis van hun expertise aangezocht binnen de diensten Welzijn, Onderwijs en Maatschappelijke Zorg. De regiegroep bestond uit de vakwethouder, het adjuncthoofd WIZ, het hoofd communicatie, een externe communicatiemedewerker, de overallprojectleider van de zes deelprojecten en de projectcoördinator Integratie.

3.2 Organisatie discussietraject

Het discussietraject had ten doel de uitgezette koers in de stad te toetsen en waar nodig aan te scherpen. Dit traject verliep langs twee hoofdsporen:

a) op het niveau van deelprojecten;
Binnen dit kader initieerde de betreffende deelprojectleider gesprekken met voor het deelproject relevante gesprekspartners met als doel het concept van het deelproject, dat bij aanvang is geschreven, te bespreken, informatie te verzamelen, te verdiepen en indien nodig aan te passen. Dit op een zodanige wijze dat het plan uitvoerbaar is en op draagvlak kon rekenen. Ook landelijk beleid en ervaringen van andere gemeenten zijn hierin meegenomen. Het eindproduct is een deelprojectplan waarvan een samenvatting in deze nota is opgenomen. Het volledige plan is als bijlage aan deze nota toegevoegd.

b) op beleidsniveau;
Vanuit de regiegroep zijn de beide discussienota’s al of niet in samenhang in een gespreksronde gebracht met organisaties in de stad. In soms informele setting werden gesprekspartners in kleine groepjes in staat gesteld hun mening en ideeën rechtstreeks aan de vakwethouder over te brengen en vice versa. Deze bijeenkomsten stelden de wethouder en de regiegroep in staat de in de nota’s vastgelegde visie te toetsen en waar nodig aan te scherpen.

De gesprekspartners (instellingen, organisaties, belangengroepen, overkoepelende organisaties en werkgeversvertegenwoordigers) zijn benaderd om vanuit hun eigen expertise en invalshoek hun visie op het gemeentelijk beleid op het terrein van de bestrijding van armoede, werkloosheid en sociaal isolement te geven en op die manier een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling ervan. Onder andere is gesproken met vertegenwoordigers van allochtonenorganisaties, kerken, organisaties op het terrein van de sociale zekerheid, werkgevers, ouderenorganisaties, arbeidsvoorziening en studenten. Een volledige lijst is in de bijlagen opgenomen. Afhankelijk van het onderwerp zijn medewerkers van de gemeente uitgenodigd aan de gesprekken deel te nemen. Ook enkele raadsleden hebben gebruik gemaakt van de uitnodiging een of enkele bijeenkomsten bij te wonen.

3.3 Highlights

Het is ondoenlijk binnen het bestek van deze eindnota gedetailleerd verslag te doen van iedere bijeenkomst. De discussienota’s zijn in hun volle breedte besproken. Hierbij ging het vaak over de samenhang tussen werkloosheid, armoede en sociaal isolement of werd dieper ingegaan op onderdelen van een van de nota’s, afhankelijk van de gesprekspartners die op dat moment aan tafel zaten.

De resultaten van de Samen aan de Slag-besprekingen komen in dit hoofdstuk in grote lijnen aan de orde. De directe invloed van onze gesprekspartners is met name merkbaar geweest in de deelprojecten (zie bijlagen). Op het gevaar af een en ander buiten de context van het gesprek te plaatsen, volstaan we op deze plaats met een aantal impressies en constateringen, gerangschikt naar thema: de highlights. Dit betekent niet automatisch dat iedere opmerking in het beleid is uitgewerkt.

Activering

- Ook (naschoolse) kinderopvang door een erkende instantie of door familie en buren zou gesubsidieerd moeten worden of fiscaal aftrekbaar moeten zijn. Gepleit wordt voor een vergoedingenregeling voor zelfgeregelde kinderopvang, ofwel het Kind Gebonden Budget.

- Als je gaat werken wordt de huursubsidie minder. De gemeente zou moeten werken aan een soort inkomensgarantie. Daarbij is een armoedeval niet helemaal te voorkomen, maar de gemeente kan het wel een beetje verzachten.

- Interne vacatures binnen de gemeente zouden ook verspreid moeten worden naar WIW-werknemers, die immers in dienst zijn van de gemeente. Zij zouden Delft Direct moeten kunnen ontvangen en als interne sollicitant behandeld moeten worden. Overigens vergt dit wel afstemming met collega-gemeenten.

- Het inzetten van vrijwilligers biedt perspectief voor meer samenhang in de wijk. Helaas zijn in het verleden veel club- en buurthuizen naar de knoppen geholpen.

- De sluitende aanpak stoelt ook op wat betrokkene zelf wil; dat is een belangrijk uitgangspunt.

- Kan de TU samen met de gemeente een aanpak ontwikkelen, gericht op studenten die al dan niet tijdelijk uitvallen tijdens de studie vanwege persoonlijke problemen waardoor zij geen recht meer hebben op studiefinanciering?

- ‘Activering’ en ‘niet-actief’ zijn normatieve termen. Waar ligt de grens met betutteling?

Allochtonen en nieuwkomers

- Het blijkt belangrijk bepaalde groepen nieuwkomers specifiek voor te lichten over budgetbeheer en verzekeringen.

- Zorg voor een flexibel aanbod van inburgeringstrajecten. Nieuwkomers op elk opleidingsniveau moeten zo snel mogelijk hun eigen startkwalificatie kunnen behalen. Het heeft geen zin iedereen standaard 18 maanden door een taaltraining heen te halen, zeker niet als betrokkene analfabeet is in zijn eigen taal. Maatwerk is dus geboden.

- Het is dringend wenselijk meer begeleiding te geven aan allochtonen die hier komen wonen, bijvoorbeeld ook huismeesters en woonmaatschappelijk werk inschakelen.

- De goede voorzieningen in Delft hebben een aanzuigende werking in de regio.

- Allochtonen blijken vaak ondernemingsgezinder dan autochtonen. Zij zullen, vaak als noodscenario, eerder een eigen bedrijfje starten. Hiertoe moet deze groep beter aan informatie en begeleiding kunnen komen; de afstand is vaak nog te groot.

- Maak bij de aanpak van vluchtelingen meer gebruik van sleutelfiguren. Deze kunnen vanuit de klant gezien ook voorlichting over bijvoorbeeld opvoeding en medicijnen geven aan instellingen.

- Houd bij het inrichten van een overlegstructuur c.q. klantenpanel ermee rekening dat hieraan ook mensen deelnemen die overdag niet beschikbaar zijn wegens werk.

Armoedebestrijding

- Het armoedebeleid verschuift: in plaats van meer voorzieningen, wordt er nu aan gewerkt dat mensen meer gebruik van de bestaande voorzieningen maken.

- De term ‘activerend armoedebeleid’ suggereert dat iedereen die arm is naar werk geactiveerd moet worden. Dit hoeft helemaal niet en kan soms ook helemaal niet. Activering kan geen kwestie van dwang zijn.

Sociaal Isolement

- Het ontbreekt aan een centraal punt waar dienstverleners en buurtbewoners kunnen melden dat iemand sociaal geïsoleerd is of dreigt te geraken. Vele organisaties pikken nu signalen op.

- Diverse organisaties bieden diverse producten aan, doch deze zijn niet of weinig geïntegreerd, dan wel men elkaars bestaan niet. Hierdoor bestaan hiaten waardoor mensen onnodig in de problemen komen of blijven.

- Het is wenselijk om vanuit gemeenschappelijke verantwoordelijkheid meldpunten op wijkniveau tot stand te brengen. Deze zijn een middel tot signalering, registratie en het nemen van initiatieven voor uit te voeren producten ter voorkoming en bestrijding van sociaal isolement.

- Kenmerken van sociaal isolement zijn onder meer stille armoede, schaamte en slecht voor zichzelf zorgen. Deze factoren gecombineerd met uitzichtloosheid hierin verbetering te kunnen brengen maakt dat mensen in een sociaal isolement dreigen te geraken.

- Sociaal isolement kan onder meer voorkomen bij mensen met een problematische rouwverwerking, alleenstaande moeders die ziek worden, ernstig vereenzaamde mensen met waanbeelden, na een verhuizing, vanwege de zorg voor een gezinslid, mensen met een mobiliteitsbeperking. Er is weinig zicht op deze problematiek onder ouderen.

Werkloosheidsbestrijding

- Meer samenwerking tussen gemeente en arbeidsvoorziening genereren, bijvoorbeeld een fullservicepakket voor werkgevers aanbieden, samenwerking accountmanagers, gezamenlijke registratie, vroegtijdige aanpak voor werknemers in de ziektewet.

- Gezien het geringe aantal bemiddelbaren moet de werving van deelnemers van verschillende arbeidsmarktprojecten gecombineerd en gecoördineerd worden.

- Bij aanbesteding van gemeentelijke opdrachten aan lokale bedrijven letten op ‘social return’: het inschakelen van werkzoekenden.

- Werkgevers en gemeente zouden hun werkgelegenheidsinitiatieven kunnen bundelen, bijvoorbeeld het project Matchmakers en het Maatzorgproject.

Trajectbemiddeling en begeleiding van werkzoekenden

- Fase 4 cliënten kunnen niet over een kam geschoren worden. Het gaat om een zeer diverse groep van mensen met hun eigen specifieke achtergrond. Hiertoe zou deze groep in enkele subcategorieën kunnen worden onderverdeeld.

- Vaak komt de klant pas in de problemen nadat jarenlange begeleiding wordt losgelaten. Ook na plaatsing op een baan moet er een vorm van begeleiding zijn waar de klant op kan terugvallen.

- Er is een hechtere samenwerking mogelijk met GGZ. Deze wil graag meedenken over de diagnose van de fase 4 groep en beschikt ook over instrumenten en methodieken.

Werkgelegenheidsbeleid

- De gemeente moet een goede strategie hebben voor haar arbeidsmarktprojecten en speerpunten in het werkgelegenheidsbeleid bepalen.

- Er is behoefte aan een onafhankelijk diagnoseteam als spil tussen alle instellingen die contacten hebben met dezelfde cliënten. Er moet meer integraal gewerkt worden om ‘shoppen’ door klanten te voorkomen.

Schuldhulpverlening

- In de discussienota’s wordt een aanpak rond schuldhulpverlening gemist.

4 Organisatie van instroom, doorstroom en uitstroomVisie en aanpak Samen aan de Slag

4.1 InleidingDraagvlak

Vanuit de integrale visie van het college zijn beide discussienota’s besproken met vertegenwoordigers van vele organisaties in de stad. De bereidheid van onze gesprekspartners om mee te denken en te praten was groot en heeft veel informatie, tips en ideeën opgeleverd. Onze conclusie is, dat de geschetste problematiek en de voorgestelde aanpak herkenbaar zijn. De gesprekken bevestigden dat de gemeente op de juiste koers zit en dat er draagvlak voor de uitvoering van het voorgestelde beleid bestaat. Wel wordt op basis van de uitkomsten van de gesprekken het beleid hier en daar verduidelijkt en aangescherpt. Dit geldt met name voor de deelprojecten, die parallel aan het stadsdebat zijn uitgewerkt.

4.2 Visie

Dankzij de huidige economische situatie is de collegedoelstelling het ABW- bestand uitkeringsgerechtigden met 500 personen te verlagen voor een belangrijk deel gerealiseerd. De laatste jaren werd vanuit de gemeente ook veel aandacht geschonken aan de begeleiding en bemiddeling van personen met een (relatief kort) overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt.

Keerzijde van deze medaille is dat het huidige bestand steeds meer bestaat uit personen met een grote tot zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt, de fase 4- groep, die slechts met veel inspanningen naar werk zijn toe te leiden.

Dezelfde lijn is te vinden in het bestand WW-uitkeringsgerechtigden. Hoewel ook hierin een afname is te zien, lijkt een harde kern over te blijven. Naast deze ‘verharding’ van dit bestand, zijn er ook nog grote aantallen WAO- uitkeringsgerechtigden en ouderen met alleen een AOW-uitkering. Recente cijfers komen dan, alles bij elkaar opgeteld, op een aantal van ruim 8.000 huishoudens, die worden gerekend tot de minima in Delft. Dit vinden wij, ondanks de huidige economische conjunctuur, gewoon te hoog.

De gemeente wil zich actief inspannen, deze groep in beeld te krijgen en ons beleid te richten op de sleutels werk, inkomensondersteuning en maatschappelijke participatie. De gemeente zal een extra slag slaan om Delftenaren, die lijdend voorwerp zijn van werkloosheid, armoede en sociaal isolement, te kunnen bereiken en informeren.

De gemeente werkt zelf aan coherent beleid op de terreinen activering, armoedebestrijding, zorg en integratie en probeert slagvaardiger en doeltreffender te opereren. Deze integrale benadering houdt ook in dat samenwerking met en tussen alle verschillende organisaties noodzakelijk is en gestimuleerd wordt om alle burgers een (nieuw) maatschappelijk perspectief te bieden. Een pro-actieve benadering van de gemeente is zeker gewenst richting mensen, die een steun in de rug nodig hebben in de richting van werk, maar ook voor mensen, die vereenzamen en sociaal geïsoleerd zijn geraakt.

Eén ding is hierin essentieel en dat is het bieden van maatwerk, want wij willen recht doen aan de diversiteit van de verschillende personen en doelgroepen in het totale bestand.

Bij de uitwerking van ons beleid komen wij een aantal knelpunten tegen.

Voor een verhoudingsgewijs grote groep zal werk op afzienbare termijn onbereikbaar blijven als gevolg van specifieke, persoonlijke problematiek. Een deel van deze groep loopt het risico in een sociaal isolement te geraken wanneer hen geen gericht en pro-actief activeringsaanbod wordt gedaan. Bovendien zullen zij niet of in veel mindere mate profiteren van de huidige economische hoogtijdagen.

Als mensen toch de stap weer kunnen zetten naar een betaalde baan, lopen zij echter vaak recht in de armoedeval. De armoedeval ontstaat wanneer men geen recht meer heeft op inkomensafhankelijke regelingen, bijvoorbeeld huursubsidie en kwijtschelding van gemeentelijke belastingen, als gevolg van een hoger bruto-inkomen. Hierdoor komt het vaak voor dat het netto-inkomen met een baan lager is dan wanneer men nog een uitkering genoot. Het behoeft verder geen betoog dat dit verschijnsel werkzoekenden niet motiveert aan de slag te gaan.

De aansluiting tussen de arbeidsmarkt en deze doelgroep is steeds sterker een kwalitatief probleem. De gunstige economische situatie zorgt er mede voor dat in de komende jaren de versterking van de kwalificaties van werkzoekende uitkeringsgerechtigden een belangrijk speerpunt zal zijn. In veel gevallen biedt sec creatie van werkgelegenheid geen oplossing.

Heel veel instellingen en organisaties in Delft zetten zich ieder vanuit hun optiek in om voor iedere burger een gewaardeerde plaats in onze samenleving bereikbaar te maken. Iedere organisatie heeft zijn eigen ‘stiel’, ervaring en expertise. Sommige van deze organisaties werken op stedelijk, andere weer op wijkniveau. Wie ziet door het woud van voorzieningen nog het best passende?

Vanuit onze visie op de problematiek en de knelpunten die we momenteel ervaren, is deze nota tot stand gekomen, te beginnen met het formuleren van een aantal prioriteiten die in projecten zijn uitgewerkt en ook in deze nota aan de orde komen.

4.3 Prioriteiten

De beide discussienota’s Samen aan de Slag, beleidsvisie op een sluitende activeringsaanpak en Een activerend armoedeprogramma staan vol ambities om het voorgestelde integrale beleid uit te voeren en de visie van het college in de praktijk zichtbaar te maken. De regiegroep heeft ervoor gekozen niet alleen te praten, maar ook te doen om geen kostbare tijd verloren te laten gaan. Daartoe zijn zes prioriteiten bepaald en parallel aan het discussietraject samen met partners in de stad uitgewerkt in concrete projectvoorstellen die als bijlage aan deze nota zijn toegevoegd. Een samenvatting van de projectplannen is weergegeven in hoofdstuk 5. De overige acties en activiteiten uit beide discussienota’s, en waar mogelijk de actuele stand van zaken daaromtrent, komen kort terug in hoofdstuk 6.

In navolging van de hierboven geschetste visie en problematiek volgt hier een overzicht van de gestelde prioriteiten.

- Incentivebeleid en bestrijding armoedeval
Bevorderen van de motivatie van werkzoekenden tijdens trajectbegeleiding en het voorkomen van een grote teruggang in koopkracht als gevolg van het accepteren van werk door middel van het verstrekken van financiële bonussen.

- Delfts Uitkeringen en Informatie Team (DUIT)
Het beter toegankelijk maken van de reeds aanwezige, inkomensondersteunende voorzieningen en maatschappelijke mogelijkheden voor mensen met een minimuminkomen en ouderen, onder andere door een pro-actieve en persoonlijke benadering.

- Arbeidsmarktprojecten
Samen met werkgevers drie verschillende pilots opzetten en uitvoeren om werkzoekenden aan werk te helpen en vacatures te vervullen.

- Tegengaan sociaal isolement
Het realiseren van een fijnmazig netwerk op wijkniveau (efficiëntere samenwerking met bestaande partners) om individuele gevallen van sociaal isolement te kunnen signaleren en te kunnen helpen.

- Aanpak eenouder-gezinnen
Het ontwikkelen van een aanpak om alleenstaande ouders met opgroeiende kinderen perspectief op de arbeidsmarkt te geven of te laten houden en om hen (tijdig) te stimuleren actief aan hun (her)intreding te werken.

- Informatievoorziening en sociale database
Het realiseren van een beleidsondersteunend instrument dat adequaat en actueel zicht geeft op klanten van de sociale dienst (klantvolgsysteem) en een permanent up-to-date gegevensbestand voor de ontwikkeling van beleid.

4.4 Relatie EZH-projecten

Op weg naar deze eindnota ging het erom met elkaar de in twee discussienota’s vastgelegde beleidsvisie en projectvoorstellen op het terrein van activering en armoedebestrijding in hun onderlinge samenhang te bespreken en verder uit te werken. Het streven was dit op een zodanige manier te doen, dat na acceptatie van deze eindnota door het college en de raadscommissie direct begonnen kan worden met de uitvoering van een aantal concrete projecten. Binnen sommige van deze projecten kon een verbinding gelegd worden met projecten die in het kader van de EZH-campagne door het college zijn goedgekeurd. Met name ligt er direct verband tussen het EZH-project ‘Tegengaan armoede’ en het deelproject ‘Incentiveleid/bestrijding armoede’; het EZH-project ‘Ouderen: informatie en zorg’ en het deelproject ‘DUIT’en het EZH-project ‘Tegengaan sociaal isolement’ en het deelproject ‘Tegengaan sociaal isolement’. Met de deelprojecten uit Samen aan de slag wordt voor een deel invulling gegeven aan de genoemde EZH-projecten.

4.5 Actuele kerngegevens

Tabel 1. Werkzoekenden en uitkeringsgerechtigden in Delft per 31 maart 2000.

Eén van de hoofddoelstellingen van het College is een drastische verkleining van het bestand uitkeringsgerechtigden, in het bijzonder van het aantal mensen met een uitkering van de DMZ en in meer algemene zin van alle uitkeringsgerechtigden. Daarbij ligt het accent op mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Prioriteiten zijn: een sluitende aanpak, verhoging van het rendement van trajecten, een heldere organisatie en het maximaal benutten van de mogelijkheden van gesubsidieerde arbeid. In de organisatie van al deze in-, door- en uitstroombevorderende maatregelen speelt de gemeente weliswaar een centrale, sturende rol, maar is zij voor de realisatie van uitstroom mede afhankelijk van belangrijke partners als arbeidsvoorziening, uitzendorganisaties en UVI’s..

Duidelijk is dat met de grotere beleidsmatige en financiele verantwoordelijkheid van de gemeente, de regiefunctie op het terrein van activering versterkt zal worden. Dit betekent dat de eigen operationele verantwoordelijkheid van uitstroominstrumenten relevant blijft voor functies met een sterk ‘ontwikkelkarakter’ of voor functies die maximale samenhang met de gemeentelijke kernfuncties vereisen.

4.2Sluitende aanpak

Onder een sluitende aanpak verstaan we, dat de gemeente met alle klanten met een nAbw-uitkering afspraken maakt over te nemen stappen richting arbeidsmarkt in de vorm van een trajectplan (arbeidsmarktactivering) of in de richting van een meer op zorg gerichte, individuele aanpak ter voorkoming van maatschappelijke uitsluiting (sociale activering). Voor een relatief steeds groter wordende doelgroep is betaald werk (op korte termijn) niet bereikbaar. Dit geldt bijvoorbeeld voor mensen met ernstige, in de persoon gelegen problematiek. In deze individuele gevallen kan een afspraak ook zijn dat voor langere of kortere termijn geen stappen hoeven te worden gezet om uit de uitkeringssituatie te komen. Ervaringen hiermee zijn opgedaan met het Project Uitstroomverbetering (zie ook paragraaf 5.2) Belangrijk is dat deze doelgroepen wel in beeld zijn en blijven en niet ‘losgelaten’ worden. Er zijn dus klanten met en zonder trajectplan. Voor deze laatste groep geldt uiteraard een nadrukkelijke relatie met de nota armoedebeleid.

4.3Stimulering van de arbeidsparticipatie

Werk vinden is in een aantal gevallen een succes waar het een en ander op af te dingen valt. Zorgtaken dienen een plaats te vinden in de verdeling tussen werk en huishouden. Kinderopvang is, met name voor alleenstaande ouders, veelal een belangrijke voorwaarde om daadwerkelijk tot de arbeidsmarkt te kunnen toetreden. Naast de extra kosten voor kinderopvang (zie ook paragraaf 5.3) kan het wegvallen van individuele subsidies en kwijtscheldingen leiden tot een teruggang in het besteedbaar inkomen en daardoor het aanvaarden van werk tegengaan. Deze zgn. armoedeval is een punt van zorg waar binnen de gemeentelijke beleidsvrijheid ruimte gezocht dient te worden. Het in kaart brengen van de gevolgen van de armoedeval in Delft is van belang om hierop accuraat in te kunnen spelen.

Een mogelijkheid om de armoedeval te bestrijden is een gericht, nog te ontwikkelen incentivebeleid dat deelname aan arbeid stimuleert. Door werkzoekenden financieel te stimuleren bij een voorspoedige voortgang van een trajectplan en/of bij het met succes (= baan) afsluiten daarvan kan de uitstroom versneld worden. Een dergelijk incentive wordt boven op de uitkering verstrekt. (Te denken valt hierbij bijvoorbeeld aan een bedrag van maximaal 4 x ƒ 300,- per kwartaal, in zijn geheel uit te keren wanneer een werkzoekende binnen 1 jaar een baan aanvaardt). Ook verdere experimenten in het kader van persoongebonden budgetten kunnen hierin worden ondergebracht.

4.3Instroombeperking

In het huidige CWI Delft wordt de instroombeperking van DMZ-klanten al concreet vormgegeven. Dit geschiedt door een aktieve gemeentelijke inbreng bij de werkbalie op het CWI, waar fase-1-klanten eerst met vacatures worden geconfronteerd, alvorens zij een uitkeringsaanvraag kunnen indienen (zoektijd van 5 dagen). In de tweede plaats worden er extra gesprekken georganiseerd met DMZ-klanten, die 3 maanden een uitkering hebben. Deze gesprekken hebben een activerend en controlerend karakter.

4.5Verhoging rendement trajecten

Er kan een efficiencyslag gemaakt worden door het rendement van individuele trajecten te verhogen. Mogelijkheden zijn:

1)De voortgang van trajecten stimuleren met een extra financiële premie, gekoppeld aan een trajectovereenkomst tussen klant en bemiddelings-organisatie, passend binnen een nieuw incentivebeleid

1)Bedrijven eerder inschakelen in trajecten, bijvoorbeeld met taal- of werkstages.

1)Het rendement van taalonderwijs en educatie verhogen (zie ook paragraaf 6.4)

1)Maximaal benutten van gesubsidieerde arbeid en het bevorderen van doorstroom (zie ook paragraaf 4.7)

4.5Heldere organisatie

Een eenduidige regie over het individuele traject van een klant vereist een heldere organisatie met zo weinig mogelijk overdrachtsmomenten met het risico van ruis en vertraging. Dit kan alleen bereikt worden door de huidige werkprocessen rond activering van de sectoren Uitkeringen en Activering en Volwasseneneducatie en BIND te integreren binnen de nieuwe sector Werk & Inkomen. Hierdoor ontstaat voor de klant één aanspreekpunt. De kern van de administratieve organisatie wordt gevormd door het klantvolgsysteem en monitoring van trajecten.

Aan het bestuur van Stichting Werkplan zijn bevoegdheden gemandateerd op het terrein van het werkgeversschap van de WIW-detacheringsorganisatie. De uitvoeringsorganisatie daarvan vormt een onderdeel van de nieuwe sector Werk & Inkomen. De positie van het bestuur van de stichting wordt nader bezien, in samenhang met het op te richten platform ‘werk en activering’. Nadere voorstellen daaromtrent volgen.

Een andere prioriteit is een verdere uitbouw van het Centrum voor Werk & Inkomen (CWI). Aandachtspunten hierbij zijn: afstemming van de dienstverlening tussen het CWI en de gemeente, beperking van de instroom in de uitkeringssituatie, een eenduidige fasering, vergroten van het vacatureaanbod en de oprichting van één acquisitiebureau.

De efficiency van de organisatie, zowel qua werkproces als kosten, zal pas optimaal kunnen zijn als de samenhangende werkprocessen ook fysiek onder één dak gehuisvest zijn in de vorm van een bedrijfsverzamelgebouw. Dit concept wordt op korte termijn uitgewerkt, inclusief voorstellen over de managementstructuur daarvan.

4.5Maximaal benutten van gesubsidieerde arbeid

Om de uitstroom uit de uitkering te versterken zijn de mogelijkheden voor gesubsidieerde arbeid belangrijke instrumenten. Het gaat hier om de Instroom/Doorstroom-banen (I/D-banen), de WIW-detacheringen, de Wet Rea, WIW-loonkostensubsidies, de Werkervaringsplaatsen en de WSW. Een belangrijk kenmerk van deze instrumenten is dat mensen direct vanuit de uitkering instromen in een dienstbetrekking. Wel geldt een maximaal volume, gebaseerd op de financieringsruimte. Om blijvend gebruik te kunnen maken van deze instrumenten biedt een gericht uitstroombeleid mogelijkheden voor instroom in reguliere, niet-gesubsidieerde arbeid en voor nieuwe klanten, die (tijdelijk) op gesubsidieerd werk zijn aangewezen.

Met gesubsidieerde arbeid moet een zo effectief, kwalitatief en breed mogelijk aanbod gerealiseerd worden, gebaseerd op de doelgroepen en hun afstand tot de arbeidsmarkt. Het effect kan worden verhoogd door diverse instrumenten te combineren. Te denken valt aan scholingsvormen met WIW-werk of stages en trajectbegeleiding in combinatie met werkervaring.

Afnemende bedrijven en instellingen zouden kunnen worden ‘beloond’ door hen met voorrang I/D-banen toe te kennen wanneer zij gerichte inspanningen op doorstroom-, opleidings- en beloningsmogelijkheden plegen. Met deze ‘preferente’ afnemers kunnen separate afspraken worden gemaakt.

Primaire doelstelling van de WIW is klanten te laten doorstromen naar regulier, niet gesubsidieerde banen. Het dienstverband met de WIW-organisatie is daarom in beginsel van tijdelijke aard. De WIW-organisatie is dan ook ingebed in de bredere activerings/uitstroomorganisatie. Voor werkzoekenden die geïndiceerd zijn voor de WSW, wordt beschermd werk georganiseerd door Combiwerk. Die beschermde werkomgeving kan ook worden benut voor WIW-werknemers, teneinde tijdelijk werkervaring op te doen. Daarbij ligt het accent op de verdere ontwikkeling van de klant, en uiteindelijk op uitstroom. Op individueel niveau worden daarover concrete afspraken in een trajectplan vastgelegd.

4.8Concrete acties

1)In relatie met het te ontwikkelen armoedebeleid en bestrijding van de armoedeval op korte termijn formuleren van een nieuw incentivebeleid.

1)In het kader van de sluitende aanpak zal een scherpere koppeling gemaakt worden tussen de geconstateerde behoefte van de klant aan kinderopvang en het momenteel aanwezig aanbod. Eventuele lacunes worden in overleg met de dienst WOC ingevuld.

1)Eind 1999 een inventarisatie afgerond hebben naar de mogelijkheden van afstemming tussen de dienstverlening van het CWI en de gemeente binnen een bedrijfsverzamelgebouw.

1)De huidige ervaringen op het vlak van trajectbemiddeling voor fase 2- en 3 klanten en die van het voormalige Project Uitstroomverbetering t.a.v. fase-4 klanten organisatorisch combineren in een nieuw samenwerkingsverband tussen gemeente en arbeidsvoorziening, genaamd Intraject Delft, waarvan BIND onderdeel zal uitmaken.

	absoluut	%
Aantal ingeschreven werkzoekenden bij RBA: Waarvan werkloos werkzoekend Waarvan naar doelgroep: - langer dan 1 jaar zonder werk - behorend tot etn/cult minderheidsgroep - jonger dan 23 jaar - man - vrouw Naar opleidingsniveau: - £ LBO - MBO - ³ HBO	4.239 3.610 2.021 1.432 266 1.904 1.706 2.395 656 559	100 56,0 39,7 7,4 52,7 47,3 66,3 18,2 15,5
Bestand WIZ-uitkeringsgerechtigden (nAbw/IOAW/IOAZ) - ingedeeld in fase 1 - ingedeeld in fase 2 en 3 - ingedeeld in fase 4 - onbekend	3.093 145 714 2.072 162	100 4,7 23,1 67,0 5,2
Bestand UVI-uitkeringsgerechtigden[1] Aantal arbeidsongeschikten (AAW/WAO/WAZ/Wajong)[2]	1.200 3.947

5 Zorg en activeringZes speerpuntprojecten

5.1 Incentivebeleid

5.1.1 Inleiding

Het aanvaarden van een betaalde baan tegen een minimumloon kan gevolgen hebben voor inkomensafhankelijke regelingen, de zogenaamde armoedeval. Dit verschijnsel doet zich voor wanneer een (langdurig) werkzoekende een baan accepteert met een inkomen dat op of iets boven het minimumloon ligt. Door het nieuwe inkomen verliest betrokkene zijn recht op diverse inkomensondersteunende maatregelen zoals bijvoorbeeld huursubsidie en kwijtschelding gemeentelijke belastingen. De armoedeval zorgt er voor dat het onaantrekkelijk kan worden een betaalde baan te accepteren. De hoogte van de armoedeval wordt door diverse factoren veroorzaakt zoals, gezinssituatie, salarisniveau, aantal te werken uren en de huur van de woning. Alleenstaanden hebben in het algemeen minder last van de armoedeval dan echtparen en alleenstaanden met kinderen boven de 12 jaar. Het blijkt dat pas bij een inkomen rond de 130% van het minimumloon aan de armoedeval ontkomen kan worden. Een bonus zou deze val (tijdelijk) kunnen compenseren, de zogenaamde koopkrachtgarantie.

Uit onderzoek is gebleken dat het toekennen van een bonus niet bepalend is om wel of niet betaalde arbeid te aanvaarden of deel te nemen aan een traject activering. Een bonus wordt echter wel als een zeer welkom extraatje gezien en heeft in die zin dus een stimulerende werking. De bonus wordt gewaardeerd als een tegemoetkoming in de te maken kosten (kleding, reiskosten).

De gemeente Delft onderzoekt de mogelijkheden om de komende jaren een actief incentivebeleid te gaan voeren. Het incentivebeleid vormt een onderdeel van het activerend armoedebeleid. ‘Een incentive is een beloning (bonus) waarmee men iemand de prikkel geeft om extra zijn best te doen’.

5.1.2 Doelstelling

Het doel van de bonus is:

- Bieden van inkomensondersteuning aan mensen die gebruikmaken van sociale activeringsinstrumenten.

- Compenseren van de daling van het besteedbaar inkomen bij het aanvaarden van werk (koopkrachtgarantie).

- Stimuleren van het aanvaarden van betaald werk, dan wel het actief deelnemen aan de samenleving (sociale activering).

5.1.3 Huidige incentivebeleid

Het huidige incentivebeleid van de gemeente Delft kent een drietal peilers.

- Ten eerste kent de gemeente de wettelijke vrijlatingregeling. Deze regeling staat voor bepaalde doelgroepen toe dat inkomsten uit (parttime) werk niet volledig worden verrekend met de uitkering (tot max. ƒ 310, - per maand).

- Ten tweede is er, als gevolg van de invoering van de wettelijke vrijlatingsregeling, nog een kleine groep die gebruikt maakt van een gemeentelijke overgangsregeling m.b.t. de incentivepremie (max. ƒ 198,- per maand).

- Ten derde is er in het verleden geëxperimenteerd met een Persoons Gebonden Budget (ƒ 1000,- eenmalig).

5.1.4 Ontwikkelingen

Bij de verdere uitwerking van een bonusvoorstel blijkt dat het verstrekken van een bonus in trajecten naar werk in bijna alle gevallen belast is in het kader van de inkomstenbelasting/loonbelasting. De bonus dient door de gemeente gebruteerd te worden, waardoor het bruto belastbaar jaarinkomen van betrokkene wordt verhoogd. Voor de werkzoekende kan dit als gevolg hebben dat de huursubsidie afneemt en de kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen kan komen te vervallen (de hierboven beschreven armoedeval). Anderzijds levert dit voor de gemeente een kostenniveau van 150% op. Een netto bonus van ƒ 100,- aan een werkzoekende kost de gemeente dus ƒ 150,-.

Bij de herziening van het belastingstelsel 2001 wordt nadrukkelijk gekeken naar mogelijke oplossingen om de armoedeval te compenseren. Hierbij wordt met name gedacht aan het ophogen van de arbeidskorting, waarbij het verschil tussen nettoloon en uitkering wordt vergroot. Het Kabinet wil in een meerjarenaanpak dit probleem aanpakken en voorkomen dat werkzoekenden er in koopkracht op achteruit gaan. Inmiddels ligt er een voorstel van minister Vermeend om uitkeringsgerechtigden die uitstromen naar regulier werk, een premie van

ƒ 4.000,- te geven, die in een periode van 2 jaar zal worden uitgekeerd. Deze uitstroompremie is dus niet van toepassing voor uitstroom naar gesubsidieerd werk. Aansluitend op deze ontwikkelingen en tot het moment dat er structurele oplossingen voor de armoedeval zijn ontwikkeld, onderzoekt Delft alvast de mogelijkheden voor een verdere uitbouw van het huidige gemeentelijke incentivebeleid. Hierbij is alleen gezocht naar varianten waarbij het verschijnsel van de armoedeval niet optreedt. Daarom wordt voor het jaar 2000 het volgende pakket aan maatregelen voorgesteld:

1 Er wordt een bonus verstrekt aan deelnemers die een traject volgen in het kader van Sociale Activering (geen traject naar werk, dus niet belast).

2 Er wordt een koopkrachtgarantie ingesteld voor instromers WIW (waaronder de deelnemers van arbeidsmarktprojecten) en I/D.

3 Het bereik van de huidige vrijlatingsregeling wordt vergroot.

5.1.5 De bonus Sociale Activering

Een steeds groter wordend aantal cliënten is aangewezen op trajecten in het kader van sociale activering (fase-4 cliënten). Op dit moment zijn er circa 60 cliënten in traject bij sociale activering. Via de bonus krijgen mensen de kans om extra kosten die gemaakt moeten worden, zoals kleding, kapper of fiets zonder problemen te kunnen betalen. Het toekennen van een bonus bij sociale activering past tevens in de voortzetting van het experiment ex artikel 144 van de nABW. Delft heeft tot 1 januari 2002 toestemming gekregen om te experimenteren met het toekennen van premies aan langdurig werklozen.

Op twee manieren kunnen deelnemers beloond worden voor het volgen van een sociaal activeringstraject, namelijk bij aanvang of bij afronding van (onderdelen van) het traject. Hierbij wordt de lijn voorgesteld een combinatie te maken waarbij zowel bij aanvang als bij het afronden van grote onderdelen van een traject een bonus wordt verstrekt. De cliënt kan maximaal ƒ 1000,- aan bonus ontvangen. Uitgaande van een bereik van 10% onder de doelgroep fase-4 aangevuld met de huidige groep deelnemers aan sociale activeringstrajecten, worden de totale kosten geraamd op ƒ 225.000,-. De dekking hiervan wordt gevonden in de EZH gelden en het werkfonds WIW.

5.1.6 Koopkrachtgarantie

Voorgesteld wordt middels een pilot een start te maken met het herstellen van de koopkracht. De pilot zal zich richten op de deelnemers van de drie instroomprojecten (Maatzorg, Kringloopbedrijf en Schie-oevers) en de instromers in de WIW en I/D-banen.

De pilot richt zich op compensatie van de armoedevaleffecten rond de maandelijks/jaarlijks terugkerende kosten (huur en gemeentelijke belastingen). Middels een draagkrachtberekening zal worden vastgesteld of betrokkene in aanmerking komt voor de koopkrachtgarantie en voor hoeveel.

Voorgesteld wordt om:

- Een tegemoetkoming te verstrekken in kosten afvalstoffenheffing en OZB-belasting in het eerste jaar nadat betrokkene is gestart met betaald werk.

- Een tegemoetkoming te verstrekken bij het (gedeeltelijk) wegvallen van huursubsidie in het eerste jaar nadat betrokkene is gestart met betaald werk.

Belangrijk punt is dat de compensatie gefinancierd wordt vanuit de Bijzondere Bijstand. Hierdoor stijgt het bruto belastbaar inkomen van betrokkene niet. Nadrukkelijk zal gestreefd worden om de beide elementen op één moment te berekenen en betaalbaar te stellen.

De doelgroep in deze pilot zal bestaan uit circa 85 personen. Bij een tegemoetkoming van ƒ 1200,- per cliënt bedragen de totale kosten ƒ 102.000,- op jaarbasis. De dekking hiervan wordt gevonden in de EZH-gelden en het werkfonds WIW.

Onderzocht wordt of handhaven van de koopkrachtgarantie door middel van het verstrekken van een eenmalige premie, te vergelijken met het eerder genoemde voorstel van minister Vermeend, niet dezelfde effecten sorteert en administratief eenvoudiger is uit te voeren.

5.1.7 Vergroting bereik vrijlatingsregeling

Om het accepteren van een parttime baan te stimuleren als opstap naar een fulltime baan kan een bonus worden ingezet. Klanten welke zijn vrijgesteld van sollicitatieplicht vallen onder de vrijlatingsregeling, waardoor maandelijks vanuit parttime werk maximaal ƒ 310,- extra aan inkomsten verkregen kan worden. Het gaat hier wel om inkomsten uit arbeid en hierdoor zou een armoedeval kunnen ontstaan, echter de maximale vrijlating is in de meeste gevallen voldoende om de armoedeval te compenseren.

Het is mogelijk om op basis van sociale beperkingen ook andere klanten onder de doelgroep van de vrijlatingregeling te laten vallen. Voorgesteld wordt derhalve, na individuele toetsing, als extra doelgroep de groep eenoudergezinnen met kinderen van 5 tot 12 aan te merken. De mogelijke kosten die hiermee gemoeid gaan zitten verdisconteerd in de declaratie van de Bijstandsverstrekking.

5.1.8 Beslispunten

1 akkoord met instellen koopkrachtgarantie voor een beperkte doelgroep.

2 akkoord met verstrekken van een incentive voor deelnemers aan trajecten activering.

3 akkoord met vergroting bereik vrijlatingsregeling en het effect hiervan meenemen in de nota actualisatie normtijden 2001.

4 akkoord met volgende dekking kosten ad. ƒ.402.000,-:

- ƒ.190.000,- Budget nieuw incentivebeleid.

- ƒ.112.500,- EZH project nummer 9 ‘Tegengaan armoede en verkleinen instroom WAO’ (= het volledige bedrag t.b.v. dit project, ingaande 2001). Een en ander onder voorbehoud van goedkeuring van het EZH-verdeelvoorstel.

- ƒ. 99.500,- Scholings- en activeringsbudget WIW.

5 akkoord met het instellen van een werkgroep t.b.v. de implementatie.

Inleiding

5.2 Delfts Uitkeringen en Informatie Team (DUIT).

5.2.1 Inleiding

In Nederland moet een grote groep mensen zien rond te komen van een inkomen op of rond het minimum. Deze groep is onder te verdelen in ouderen, uitkeringsgerechtigden en mensen met een minimum inkomen uit arbeid. Er zijn zowel landelijk als gemeentelijk diverse regelingen tot stand gekomen om het inkomen van deze groep aan te vullen (zoals bijzondere bijstand, de witgoed- en kortingsregelingen, kwijtschelding van gemeentelijke belastingen etc.). Van deze regelingen wordt niet altijd optimaal gebruik gemaakt.

De groep met een inkomen van minder dan 110% van de bijstandsnorm is in Delft volgens berekeningen van het COELO ongeveer 8.000 huishoudens, ca. 15.000 personen. Als we daarbij ook het aantal in Delft woonachtige studenten meerekenen, komt dit aantal op ruim 22.000 personen. Van de 8.000 minimahuishoudens betreft het 2.050 65+ huishoudens.

Deze groep heeft tevens zeer vaak te maken met schuldenproblematiek. Als de landelijke cijfers omgerekend worden naar Delft, dan zou dit betekenen dat circa 3.700 huishoudens kampen met schulden, waarvan 75% behoort tot de groep met een minimum inkomen. Er is een rekenmodel ontwikkeld op basis waarvan mag worden aangenomen dat van de totale groep huishoudens met een minimum inkomen slechts circa 25% gebruikmaakt van de kwijtscheldingsregeling en 12% van de kortingsregeling.

Bevordering van het gebruik van de bovenstaande voorzieningen vergroot het inkomen en kan tevens het ontstaan (en het vergroten) van schulden voorkomen. Deze preventieve werking zou tevens het beroep op de schuldhulpverlening kunnen verminderen.

Er blijkt behoefte te bestaan aan een actieve benadering door de gemeente op het gebied van de inkomensondersteunende voorzieningen. Dit voorstel voorziet derhalve in de opzet van het Delfts Uitkeringen en Informatie Team (DUIT), welke als taak heeft het gebruik van voorzieningen te bevorderen door het geven van informatie.

5.2.2 Doelstelling

DUIT heeft als doelstelling:

- Het zoveel mogelijk signaleren van niet-gebruik van sociale voorzieningen bij de doelgroep;

- De doelgroep zoveel mogelijk informeren over de voor hen van toepassing zijnde voorzieningen;

- Tenminste 50% van de geïnformeerden aanvragen te laten indienen.

5.2.3 Werkwijze

De informatie met betrekking tot de financiële voorzieningen richt zich op de terreinen Werk, Inkomen en Zorg (uitkeringen, bijzondere bijstand, kwijtschelding, huursubsidie, et cetera). Daarnaast kan DUIT ook voorlichting geven over de armoedeval. Het berekenen van de armoedeval vindt plaats met het door de gemeente Delft ontwikkelde computerprogramma: ‘de DUIT Calculator’.

De informatie wordt door DUIT op verschillende manieren gegeven:

- Huisbezoeken
Bij een huisbezoek kan informatie worden gegeven, kunnen verwijzingen plaats vinden en kunnen gezamenlijk aanvraagformulieren worden ingevuld.

- Spreekuur
Op diverse locaties in de wijk houden de DUIT-medewerkers spreekuur. Tijdens dit spreekuur kunnen mensen informatie krijgen over regelingen en aanvraagformulieren afhalen, welke (indien nodig) ter plekke worden ingevuld.

- Voorlichting aan groepen
Op verzoek kan een DUIT-medewerker een algemene voorlichting over sociale voorzieningen verzorgen bij diverse organisaties.

Er is een aantal belangrijke randvoorwaarden:

- DUIT heeft duidelijk een adviserende en ondersteunende taak en neemt dus geen verantwoordelijkheid over van de organisaties die regelingen uitvoeren. Belangrijk is dat de DUIT-medewerkers een onafhankelijke positie innemen.

- Het verstrekken van informatie vindt altijd op verzoek plaats.

- DUIT zal gebruik maken van contactpersonen in gevallen waarbij betrokkene niet voldoende de Nederlandse taal beheerst.

- Medewerkers van DUIT kunnen met zaken worden geconfronteerd waar zij geen rol in kunnen spelen. DUIT zal dan voor zover mogelijk verwijzen naar andere organisaties of zelf andere organisaties benaderen.

- Het succes van DUIT wordt mede bepaald door een goed communicatietraject. DUIT moet een begrip worden in Delft.

5.2.4 Doelgroep

Voor het eerste jaar zal als doelgroep worden voorgesteld de groep met een minimum inkomen uit arbeid of de nABW. Hier wordt verwacht de grootste leemte te kunnen vullen aangezien er voor de doelgroep ouderen reeds een aantal activiteiten zijn opgezet (Informatieve Huisbezoeken Ouderen, Informatiepunt Ouderen, etc). Afstemming van activiteiten op dit vlak verdient aandacht.

5.2.5 Organisatie

Het betreft hier een nieuw instrument. Daarom vindt er een aanname plaats over het aantal keren dat er een beroep op DUIT zal worden gedaan (zowel qua voorlichting, spreekuur en huisbezoek).

In het eerste jaar zal in ieder geval gestreefd worden naar maximaal 500 huisbezoeken.

Om dit te bereiken zal DUIT zal in eerste instantie dienen te bestaan uit:

- 2 Consulenten (24 uur);

- I/D medewerker voor administratieve ondersteuning en het aannemen van de telefoon.

- Coördinatie(8 uur)

Gezien de werkwijze van DUIT is het niet noodzakelijk om een geheel eigen locatie te hebben. Daarom wordt voorgesteld DUIT in te bedden binnen een bestaande structuur (huisvesting, aansturing en coördinatie). Hiermee kunnen tevens kosten worden bespaard. Gedacht wordt DUIT onder te brengen bij de nog op te richten informatiebalie over werk, inkomen en zorg, waarbij sprake is van een publiek/private samenwerking tussen Stichting Ouderen Delft en de gemeente Delft.

Belangrijk is het effect van DUIT te meten aan de hand van de volgende punten:

- de (mogelijke) toename van aanvragen voor Bijzondere Bijstand, Kortingsregeling etc.

- de (mogelijke) toename aanvragen voor sociale voorzieningen.

- de bereikte doelgroep en de mogelijkheid tot uitbereiding daarvan.

5.2.6 Financiën

De totale kosten voor het eerste jaar worden geraamd op ƒ 225.000,- (consulenten, communicatie, huisvesting).Dekking vindt plaats uit EZH gelden, de I/D regeling en overheveling Bijzondere Bijstand. Ter informatie is na deze paragraaf de ontwikkeling van de uitgaven Bijzondere Bijstand per 31 juli 2000 weergegeven.

Het te verwachten grotere beroep op de Bijzondere Bijstand wordt ingeschat op een extra percentage aanvragen tussen de 5 en 10 % (250-500 extra aanvragen). Hetgeen zal leiden tot verhoogde uitgaven Bijzondere Bijstand van ƒ 100.000,-.

Tabel. Ontwikkeling uitgaven bijzondere bijstand in 2000

Bedragen x ƒ 1.000,-	uitgaven t/m 2^e kwartaal				2000			realisatie
	realisatie	budget	+/-	1999	prognose	begroot	+/-	1999
Verstrekkingen: Bijzondere Bijstand Millenniumuitkering Armoedebeleid Collectieve ziektekosten Bijzondere posten Uitvoeringskosten SHVL^1 Kosten Soc. med. adviezen	1.548 6 192 34 7	2.075 0 500 90 67	527 -6 308 56 60	1.694 0 483 0 15	3.500 0 800 180 134 280 25	4.150 0 1.000 180 134 0 0	650 0 200 0 0 -280 -25	3.672 279 815 44 58
Totale uitgaven	1.786	2.732	946	2.192	4.919	5.464	545	4.868
Inkomsten:
Terugvordering & verhaal	639	500	139	572	1.100	1.000	100	1.173

¹ SHVL = Schuldhulpverlening

Bron: Rapportage 2^e kwartaal 2000 t.b.v. de commissie Werk, Zorg & Onderwijs d.d. 29-8-2000

5.2.7 Beslispunten

1 akkoord met projectplan Duit.

2 akkoord met het vaststellen van de doelgroep voor het eerste jaar, zijnde de groep mensen met een minimum inkomen uit arbeid of nABW.

3 akkoord met toedeling van een I/D baan ten behoeve van dit project en deze op te nemen in het verdeelvoorstel I/D 2001.

4 akkoord met volgende dekking kosten ad. ƒ.225.000,-.

- ƒ.100.000,- EZH project ‘Ouderen, informatie en zorg’. Onder voorbehoud van goedkeuring EZH-verdeelvoorstel.

- ƒ.125.000,- overheveling Bijzondere Bijstand.

5 akkoord met reservering extra ƒ.100.000,- uitgaven budget Bijzondere Bijstand en het effect hiervan mee nemen in nota actualisatie budget Bijzondere Bijstand.

5.3 Arbeidsmarktprojecten

5.3.1 Inleiding

Startpunt voor een intensievere samenwerking met het bedrijfsleven is een commissie extern geweest waarin tezamen met marktpartijen gepraat is over een gezamenlijke aanpak van de langdurige werkloosheid. Als gevolg van deze vergadering zijn er bij een aantal deelnemende bedrijven bezoeken afgelegd. Gespreksonderwerp: in een tijd van economische groei zien we een beeld dat er aan de ene kant een grote openstaande vraag naar personeel is, terwijl er aan de andere kant een fors aantal werkzoekenden binnen de gemeente is. De vraag ligt voor of, en hoe in dit kader een aantal instroomprojecten vorm gegeven kan worden.

5.3.2 Gezamenlijke aanpak

Uit de gespreksronde met werkgevers zijn een aantal belangrijke conclusies getrokken. Er moet veel meer rechtstreeks contact met werkgevers zijn. Werkgevers hebben brede vragen naar de gemeente hetgeen een goede afstemming op de verschillende terreinen binnen de gemeente vergt. De belangrijkste conclusie echter was dat als overheid en bedrijfsleven een aanpak voorstaan ter bestrijding van de werkloosheid en de oplossing van het vacatureprobleem, dat zal moeten gebeuren met inzet van beide kanten. Alleen in gezamenlijkheid zijn sluitende oplossingen te vinden.

Op basis van deze laatste conclusie zijn een drietal pilots ontwikkeld. Elk met een andere invalshoek, maar allen met de bovengenoemde gezamenlijkheid als basis. De pilots zullen worden gemonitord en geëvalueerd om te bezien of de opzet structureel en breder kan worden ingebed.

1 De eerste invalshoek betreft een aanpak waarbij het grote aantal openstaande vacatures aangepast wordt aan de mogelijkheden en wensen van het aanbod. Dit project zal in samenwerking met Maatzorg worden opgezet. In de Thuiszorg bestaat een grote vraag naar personeel. De als gevolg hiervan ontstane wachtlijstproblematiek beïnvloed tevens de kwaliteit van de zorg in de stad.

2 De tweede invalshoek is een aanpak die zich richt op een benadering van de arbeidsmarkt vanuit de aanbodkant. Gemotiveerde werkzoekenden worden voorgesteld aan werkgevers, waarbij (indien nodig) een instroomtraject op maat wordt gemaakt. Dit project zal verder worden ontwikkeld met een aantal bedrijven van het bedrijventerrein Schieoevers.

3 De derde invalshoek betreft een aanpak waarbij beter gebruik wordt gemaakt van de leer- werkmogelijkheden die een bedrijf kan bieden aan personen die nog niet in staat zijn reguliere arbeid te verrichten. Deze pilot wordt tezamen met het Kringloopbedrijf opgezet. De pilot zal zich richten op het faciliteren en professionaliseren van de hiervoor benodigde begeleidingscapaciteit.

Er zijn twee belangrijke randvoorwaarden vastgelegd voor een succesvolle uitvoering van de pilots.

1 Voor de uitwerking van de pilots zal aparte formatie worden vrijgemaakt.

2 De pilots zullen voorrang genieten bij de toedeling van gemeentelijke instrumenten zoals WIW detacheringsbanen, ID-banen, scholingsgelden, etc.

5.3.3 Pilot Maatzorg

5.3.3.1 Doelstelling

Met de pilot Maatzorg wordt beoogd om de belemmerende factoren binnen de aangeboden functies weg te nemen en de functie aan te passen aan potentiële kandidaten. De pilot zal zich richten op de instroom van 20 kandidaten in de functie van thuishulp A.

5.3.3.2 Projectplan

Belangrijk struikelblok bij de toeleiding is de aard van de werkzaamheden en het feit dat het dienstverband bij Maatzorg altijd 24 uur bedraagt en in bijna alle gevallen niet voldoende is om ‘uit de uitkering te komen’. Daarom is het belangrijk dat de functies dusdanig worden ingericht dat er per direct of op korte termijn zicht is op uitkeringsonafhankelijk inkomen. Het volgende projectplan is derhalve voorgesteld (en gepresenteerd in de raadscommissie WZO van 14 maart 2000).

1 De deelnemers worden in dienst genomen door de WIW organisatie en krijgen een voorbereidingsperiode (scholingsprogramma van 9 weken o.a. basisvaardigheden zorg).

2 Na deze periode worden de deelnemers in dienst genomen door Maatzorg. Het aantal uren is echter dusdanig “opgehoogd” dat het daarbijbehorende salaris circa ƒ.300,- boven het normbedrag van de bijstand ligt.

3 De eerste 24 uur worden op basis van de gebruikelijke functiebeschrijving ingevuld. De overige benodigde uren worden ‘op maat’ ingevuld (bijv. vrijwilligerswerktaken, scholingsactiviteiten, etc).

4 De extra benodigde uren worden gefinancierd vanuit WIW loonkostensubsidie, de kortingsregelingen op de werkgeverslasten.

De gemeente Delft verzorgt de werving en selectie van kandidaten. Kandidaten die via andere kanalen worden geworven worden eerst naar de gemeente toegeleid. Zodoende kan optimaal gebruik worden gemaakt van gemeentelijk- en arbeidsvoorzieningsinstrumentarium. Het totale project wordt gemonitord vanuit gemeente en Maatzorg.

De scholingskosten van het project zijn verdisconteerd in het educatieplan 2000. Voor de financiering van de extra loonkosten wordt gebruik gemaakt van de WIW loonkostensubsidie en diverse regelingen voor vermindering afdracht werkgeverspremies.

5.3.3.3 Stand van zaken

In maart 2000 is gestart met de werving van kandidaten, via de Stadskrant en een wervingsbrief bij het inkomstenformulier. Deze manier van werven bleek door de doelgroep zeer gewaardeerd te worden en zou mogelijk in de toekomst vaker gebruikt kunnen worden. Er zijn door Maatzorg samen met de gemeente 57 gesprekken gevoerd met geïnteresseerden die hadden gereageerd. De achtergrond van de geïnteresseerden was zeer divers (bijvoorbeeld leeftijd varieerde van 18 tot 62 jaar). Ondanks dat alle 57 geïnteresseerden zeer enthousiast waren bleek niet iedereen geschikt voor de functie van thuishelpende. Voor deze mensen werden direct de mogelijkheden voor een ander traject naar werk onderzocht. Daarnaast kregen een aantal geïnteresseerden rechtstreeks een dienstverband bij Maatzorg. Uiteindelijk waren 15 kandidaten geschikt voor het project. Niet iedereen kon al direct beginnen, zodat besloten is in mei met tien kandidaten te starten en na de zomer een tweede project te starten. Begin mei is de ondersteunende cursus bij de Leerwerkbank van start gegaan in combinatie met een werkervaringsplaats. Indien mogelijk werden deze werkervaringsplaatsen vormgegeven via een WIW detachering waardoor betrokkenen direct al een salaris konden ontvangen. Per 1 augustus zijn de kandidaten regulier door Maatzorg in dienst genomen. Aan het eind van het jaar wordt op basis van evaluatie besloten een tweede wervingsronde te starten.

5.3.4 Pilot bedrijven Schieoevers

5.3.4.1 Doelstelling

In de interactie met werkgevers komt veelal naar voren dat er op de vraag van werkgevers naar geschikt personeel geen adequaat antwoord van bemiddelende instanties kan worden gegeven. Dit is veelal gelegen in het feit dat het vacatureniveau zich niet op een zelfde manier ontwikkelt als het werkzoekenden bestand. Een match op papier is dan moeilijk te maken. Vanuit deze gedachte wordt een project ontwikkeld waarbij werkgevers en werkzoekenden ‘fysiek’ met elkaar in contact worden gebracht.

Uitgangspunt hierbij zijn de werkzoekenden. Zij worden geselecteerd op motivatie en voorgesteld aan werkgevers met een personeelsvraag. Na de match van een goede gemotiveerde kracht wordt een individueel traject van functietraining ingezet. Op deze manier wil de gemeente Delft 15 werklozen aan werkgevers voorstellen, waarna bezien dient te worden of een dergelijke aanpak breder ingezet kan worden.

5.3.4.2 Projectplan

Om de werving en selectie te stroomlijnen zal de pilot afgebakend worden binnen de technische sector, dan wel op technische functies in andere branches. De vraag in de technische sector is groot. Het aanbod en de ‘aanwas’ van nieuw technisch personeel is laag. Landelijk wordt deze problematiek als een groot economisch probleem ervaren. Ook bedrijven in Delft kampen met dit probleem. De gemeente Delft zet ook in op verdere ondersteuning van de technische sector door middel van deelname aan het Onderwijs Techno Centrum (OTC) Haaglanden (zie verder in deze nota).

Het project zal starten met het selecteren van een aantal werkzoekenden op motivatie en een beroepswens in de techniek, waarbij met name gekeken zal worden naar de doelgroep nieuw- en oudkomers met technische vaardigheden vanuit het land van herkomst. Separaat worden in samenwerking met het MKB (‘project Matchmakers’) bedrijven gezocht, gevestigd op bedrijventerrein Schieoevers, die op zoek zijn naar technisch personeel en bereid zijn hierin te investeren.

Belangrijkste onderdeel van de pilot is het ‘matchings-proces’. Vacatureaanbiedende bedrijven zullen hun bedrijf presenteren in een rechtstreeks contact met een aantal gemotiveerde werkzoekenden. Verwacht mag worden dat in veel gevallen een (functiegerichte) opleiding noodzakelijk zal zijn. Dit individuele scholingstraject zal in samenwerking met het desbetreffende bedrijf worden opgezet. Nadrukkelijk onderdeel van dit plan zijn leer/werkonderdelen, stages, etc, waarmee een goede kennismaking met het vacatureaanbiedende bedrijf kan worden bewerkstelligd. Tijdens het scholingstraject worden de kandidaten in dienst genomen door de WIW organisatie en uitgeleend aan het bedrijf. Na afloop van dit traject worden de kandidaten overgenomen door het desbetreffende bedrijf, waarbij de WIW-loonkostensubsidie ingezet wordt.

De gemeente Delft verzorgt in het project de werving en selectie van kandidaten, ondersteunt met scholing en faciliteert de voorlichting naar zowel kandidaten als werkgevers. De ‘matchmaker’ van het MKB geeft voorlichting aan kandidaten en bedrijven, slaat de brug naar werkgevers en adviseert bij het opstellen van bemiddelings- c.q. scholingsplannen

De organisatiekosten die voortvloeien uit dit project worden ten laste gebracht van het gemeentelijke deel WIW loonkostensubsidie, welke wordt ingezet bij plaatsing van de kandidaat. Een aantal kosten die voortvloeien uit de voorgestelde scholing zullen, indien daarin opgenomen, ten laste komen van het educatieplan.

Het definitieve projectplan ‘pilot bedrijven Schieoevers’ zal in de commissie WZO gepresenteerd worden. Start van het project wordt beoogd begin 2001.

5.3.5 Pilot Kringloopbedrijf

5.3.5.1 Doelstelling

Bij bedrijven bestaan veel mogelijkheden om personen die nog niet in staat zijn zich reguliere arbeid te verwerven ervaring te laten opdoen door middel van stages, leer- werktrajecten, gesubsidieerde arbeid, etc. Met het Kringloopbedrijf werkt de gemeente al enige tijd samen waarbij moeilijk bemiddelbare doelgroepen binnen het Kringloopbedrijf worden opgevangen en er een traject wordt uitgezet waarin deelnemers vaardigheden aanleren en een stukje werkervaring opdoen. Het Kringloopbedrijf biedt tevens vele mogelijkheden voor instroom van laag gekwalificeerde werkzoekenden op gesubsidieerde arbeidsplaatsen. Naast de leerwerkplaatsen verzorgt het Kringloopbedrijf het Witgoed project, waarin werklozen worden opgeleid tot witgoedmonteur. Met het aantrekken van economie wordt er een steeds zwaarder beroep gedaan op de begeleidingscapaciteit binnen het Kringloopbedrijf. Tijd dus om deze faciliteit nader te bezien. Doelstelling voor de pilot met het kringloopbedrijf is dan ook het faciliteren en professionaliseren van de geboden begeleidings- en opleidingsmogelijkheden.

5.3.5.2 Projectplan

In de huidige werkwijze financiert de gemeente Delft het Witgoedproject en worden de begeleidingsplaatsen kosteloos ingezet. Voorgesteld wordt om vanaf 2001 deze producten tegen een tarief per plaats aan te bieden, waarna de gemeente Delft een x-aantal van deze plaatsen inkoopt. Hierdoor kunnen de plaatsen ook verkocht worden aan andere toeleveranciers, waardoor er minder leegloop ontstaat en kan van de opbrengst professionele begeleidingscapaciteit worden ingekocht. Het projectplan zal zich derhalve toespitsen op een tweetal producten: scholingsplaatsen witgoedproject en begeleidingsplaatsen. Hierbij zal de benodigde inzet in een uurtarief worden aangeboden.

Het Kringloopbedrijf zal medio september het aanbod nader uitwerken. Vanaf 2001 zal de gemeente op basis van het aanbod een aantal plaatsen volgens de nieuwe werkwijze inkopen, welke verdisconteerd zullen zitten in het educatieplan. Het jaar 2000 zal als een overgangsjaar gelden.

5.3.5.3 Overgangsjaar 2000

Om de opgebouwde begeleidingsexpertise in het overgangsjaar 2000 te behouden wordt voorgesteld een eenmalig bedrag te reserveren ten behoeve van begeleidingsondersteuning. Tevens zal de gemeente garant staan voor het Witgoedproject en een eenmalige investeringsimpuls aan het project verstrekken.

De kosten daarvan bedragen ƒ 270.000,- worden ten laste gebracht van het resterende budget WIW-derde geldstroom 1999 en het Educatieplan 2000.

5.3.6 Beslispunten

1 akkoord met het vrijmaken van formatie t.b.v. van de arbeidsmarktprojecten. De kosten hiervan ad. ƒ.50.000,- zijn verdisconteerd in het reguliere P-budget, productgroep werk.

2 akkoord met prioritering van het gemeentelijk instrumentarium ten behoeve van de arbeidsmarktprojecten.

3 akkoord met voorstel overgangsjaar 2000 t.b.v. het kringloopproject.

4 akkoord met volgende dekking kosten ad. ƒ.140.000,- voor het overgangsjaar Kringloop:
- ƒ.80.000,- investeringsimpuls witgoedproject uit resterend budget WIW 99 (balanspost).

- ƒ.60.000,- begeleidingsinvestering uit resterend budget WIW 99 (balanspost).

5 akkoord met garantstelling witgoedopleiding 2000 en de kosten hiervan zijnde maximaal ƒ.70.000,- dekken uit resterend budget WIW 99 (balanspost).

6 akkoord met inzet Matchmaker MKB Haaglanden en de kosten hiervan ad ƒ.50.000,- dekken uit resterend budget WIW 99 (balanspost).

5.4 Tegengaan sociaal isolement

5.4.1 Inleiding

De omvang van sociaal isolement is niet exact bekend. Delftse instellingen uit het veld geven aan dat vereenzaming en soms ook vervuiling in Delft een algemeen erkend probleem is. Als gevolg van een laag inkomen zien mensen vaak af van het lidmaatschap van een vereniging of vindt afbouw van sociale contacten in het algemeen plaats. De groep sociaal geïsoleerden zal naar verwachting nog toenemen. Extreem sociaal isolement komt voor bij een vrij kleine groep die relatief veel ouderen, allochtonen en alleenstaande ouders omvat. De problemen bij deze groep zijn bij uitstek complex en van individuele aard. Uit onderzoek mag worden aangenomen dat van de totale groep van personen in een achterstandsituatie er 15% in een sociaal- en 2% in een extreem sociaal isolement verkeren.

Het ontbreekt momenteel aan een centraal punt, waar dienstverleners en buurtbewoners kunnen melden dat er iemand sociaal geïsoleerd is of dreigt te raken. De betreffende signaleerder weet er vaak geen raad mee, maar geeft wel aan dat er iets moet gebeuren. Een wijkgerichte aanpak en een meer actieve signalering van sociaal isolement staan hierbij voorop.

Om een basisstructuur voor de bestrijding van sociaal isolement in Delft te realiseren wordt voorgesteld een zogenaamd “sociaal driehoeksoverleg” in het leven te roepen, wat signaleert, registreert, initieert en projecten opzet. In aanvang zullen drie wijksteunpunten worden opgezet met, na evaluatie, een mogelijke uitbreiding naar zeven wijksteunpunten.

5.4.2 Doelstelling en doelgroep

Het doel van het project ‘Tegengaan sociaal isolement’ is mensen in staat te stellen (weer) volwaardig deel te nemen aan de maatschappij. Als nevendoel beoogt het project zicht te krijgen op de potentiële doelgroep en begrippen rondom sociaal isolement nader te definiëren

De doelgroep bestaat uit burgers die om financiële of sociale redenen niet zelfstandig tot deelname aan maatschappelijke activiteiten in staat zijn. Binnen deze groep zijn er bepaalde “risicogroepen” te benoemen: ouderen met slechts AOW, gehandicapten en chronisch zieken, alleenstaande ouders en oudere en vrouwelijke allochtonen. Deze groepen hebben vaak te maken met een laag inkomen en weinig middelen om iets aan die situatie te veranderen, zodat zij een grote kans hebben om langdurig in een armoedesituatie te verkeren.

5.4.3 Projectopzet

Het project Tegengaan Sociaal Isolement richt zich in eerste instantie op de ontwikkeling en opzet van een ‘steunpunt sociaal isolement’ per wijk, dat ingebed is in het maatschappelijk netwerk waarvan de kern telkens wordt gevormd door de Stichting Maatzorg, Stichting Ouderen Delft en Stichting Welzijn Delft, ook wel het sociaal driehoeksoverleg genoemd.

Voorgesteld wordt deze structuur als volgt vorm te geven:

- Het wijksteunpunt vangt de signalen op, doet de huisbezoeken (met vrijwilligers/contactpersonen uit zelforganisaties), organiseert en ondersteunt vrijwilligers en tracht aan mensen een aanbod te doen waardoor hun isolement doorbroken wordt. Hiervoor wordt samen gewerkt en aansluiting gezocht bij bestaande projecten en initiatieven.

- De drie partners van het sociaal driehoeksoverleg vormen het kernnetwerk. Aan dit netwerk kunnen indien nodig andere functies worden toegevoegd (corporaties, zelforganisaties, kerken, wijkagent enz.) en/of wordt aansluiting gezocht bij reeds functionerende netwerken in de wijk. De opdracht van het kernnetwerk is het signaleren van personen richting een wijksteunpunt en het toegankelijk maken van het activiteiten- en zorgaanbod.

De activiteiten van het steunpunt worden uitgevoerd en gecoördineerd door een wijkconsulent, ondersteund door een administratief medewerker.

De consulent van het steunpunt brengt op wijkniveau zonodig het kernnetwerk bij elkaar voor informatie-uitwisseling en voor afstemming van producten en beleid.

Voorgesteld wordt de werkgeversrol voor het personeel van de wijksteunpunten, de registratie van gegevens en de telefonische bereikbaarheid te laten verzorgen door de Stichting Ouderenwerk Delft. Daarnaast wordt uiteraard een begeleidingscommissie ingesteld ten behoeve van de inhoudelijke aansturing. Deze is minimaal samengesteld uit vertegenwoordigers van het sociaal driehoeksoverleg.

5.4.4 Fasering

Gestart zal worden met een drietal pilot wijken, waarna de opzet verbreed kan worden naar 7 wijken. Naar het oordeel van de beoogde participanten van het sociaal driehoeksoverleg komen als pilotwijken in aanmerking; Tanthof, Voorhof en de Buitenhof.

Het project start in 2001. In dat jaar worden de drie wijksteunpunten opgezet. Het jaar wordt verder gebruikt voor het ontwikkelen van een methodische aanpak. In het tweede jaar zal de aanpak worden verbreed naar 5 wijken en het jaar daarna naar 7 wijken en de formatie als gevolg hiervan worden uitgebreid van 1,5 naar 3,5 consulenten. In deze formatie zit een structurele component (ambulant wijkwerk, I/D-baan). De overige kosten worden gefinancierd uit EZH-middelen. Deze middelen zijn toereikend voor een aanpak voor een periode van 8 jaar. Om te voorkomen dat er na deze periode mogelijk stagnering op gaat treden in de aanpak van sociaal isolement wordt voorgesteld 4 jaar na de start van het project opnieuw te besluiten over de voortgang en de inzet van middelen.

5.4.5 Financiën

De kosten van het inrichten van de meldpunten en van de uitvoering van aanvullende vervolgactiviteiten worden in het eerste jaar geraamd op circa

ƒ 225.000,- (consulenten, ondersteuning vrijwilligers en huisvestingskosten). De volgende jaren worden deze kosten geraamd oplopend van ƒ 275.000,- tot
ƒ 414.000,- (vierde jaar).

Voor de financiële dekking zijn drie bronnen beschikbaar:

- EZH-project Sociaal isolement en ondersteuning vrijwilligers (3,5 miljoen gulden, conform EZH-verdeelvoorstel);

- Uren ambulant buurt- en wijkwerk (participatie, leefbaarheid en sociaal isolement)

- I/D regeling (ten behoeve van de administratieve ondersteuning).

Voor de besteding van de EZH-middelen wordt voorgesteld het kapitaal (en niet de rente) in te zetten. Gecombineerd met middelen buurt- en wijkwerk resulteert dit in een aanpak voor een mogelijke periode van 8 jaar.

5.4.6 Beslispunten

1 akkoord met projectopzet Tegengaan Sociaal Isolement.

2 akkoord met de keuze om de wijken Tanthof, Voorhof en Buitenhof aan te wijzen als pilotwijken voor het eerste jaar.

3 akkoord met het toedelen van een I/D baan t.b.v. dit project en deze op te nemen in het verdeelvoorstel I/D 2001.

4 akkoord met de inzet van het EZH kapitaal project ‘bestrijding sociaal isolement en ondersteuning vrijwilligers’.

5 akkoord met de dekking van de totale kosten ad. ƒ.3.044.186,- + f. 400.000,- (onvoorzien) uit EZH project ‘bestrijding sociaal isolement en ondersteuning vrijwilligers’. Voorgesteld wordt in beginsel akkoord te gaan met de financieringsopzet, zoals beschreven in het projectvoorstel, met dien verstande dat in het jaar 2004 een (extra) evaluatiemoment wordt ingebouwd ten behoeve van de definitieve besluitvorming voor de jaren 2005 tot en met 2008, waarbij ook het meerjarig perspectief daarna in ogenschouw wordt genomen.

6 akkoord met inzet uren ambulant buurt- en wijkwerk overeenkomstig de notitie.

7 akkoord met het instellen van een werkgroep t.b.v. de implementatie.

5.5 Aanpak eenoudergezinnen

5.5.1 Inleiding

Het aantal eenoudergezinnen in Delft met een nABW uitkering bedraagt momenteel 787 mensen, waarvan 96% vrouw (april 2000). De groep eenoudergezinnen beslaat ± 25 % van het totaal aantal uitkeringsgerechtigden met een nABW en zijn hoofdzakelijk ingedeeld in fase-4. Gezien dit omvangrijke percentage wordt de eenoudergroep als speciale doelgroep naar voren gebracht. Tevens vraagt de op handen zijnde wetswijziging, waarbij een gedeeltelijke participatieplicht wordt voorgesteld voor eenouders met kinderen jonger dan 5 jaar, een visie en aanpak.

De ervaring leert dat ouders die jarenlang thuis hebben gezeten, bijvoorbeeld om hun kinderen op te kunnen voeden, nauwelijks nog kans maken op de arbeidsmarkt wanneer zij zich daar weer melden. Zonder passende inspanning van de gemeente wordt de afstand tot de arbeidsmarkt alsmaar groter. Het risico bestaat derhalve dat alleenstaande ouders langdurig bijstandsafhankelijk blijven. Hierdoor zal de problematiek van de armoede onder alleenstaande ouders aldoor sterker worden. Bij een aanpak voor deze groep zijn voldoende kinderopvang, passend werk, voorkomen van de armoedeval, verstrekken van incentives en scholing kernbegrippen.

In deze pilot wordt voorgesteld om tot een verdere nuancering en uitwerking te komen van het bestaande gemeentelijke beleid voor eenouders met een nABW uitkering.

5.5.2 Wettelijke kaders

De nABW deelt de eenoudergroep onder in gezinnen met kinderen tot 5 jaar en gezinnen met kinderen van 5 jaar en ouder. De eerste categorie heeft momenteel geen sollicitatieplicht terwijl voor de tweede categorie een volledige sollicitatieplicht geldt.

Er is echter een wetswijziging in voorbereiding welke een gedeeltelijke participatieplicht (24 uur per week) aan ouders met kinderen jonger dan 5 jaar zal opleggen. Deze participatieplicht richt zich niet alleen op betaalde arbeid, maar kan ook bestaan uit het volgen van scholing, vrijwilligerswerk, sociale activering, etc. Hiermee wordt een geleidelijke overgang naar de volledige arbeidsplicht beoogd.

Voor de groep eenouders met kinderen ouder dan 5 jaar heeft de tweede kamer een motie aangenomen waarin wordt voorgesteld deze ouders in plaats van de volledige een partiële arbeidsplicht (20 uur) op te leggen. In tegenstelling tot deze motie houdt de minister echter nog vast aan de volledige arbeidsplicht.

5.5.3 Gemeentelijke uitgangspunten

Het huidige gemeentelijke uitgangspunt is dat alleenstaande ouders met kinderen in de leeftijd van 5 tot 12 jaar, ingedeeld in fase 2/3 een keuzevrijheid hebben tussen de verzorging van de kinderen en het zich beschikbaar stellen voor de arbeidsmarkt. Het Rijksvrijstellingenbeleid geeft echter aan dat alleen de wens van de alleenstaande ouder om de zorgtaak voor kinderen als hoofdtaak te zien geen reden is voor ontheffing. De ontheffing vindt pas plaats op basis van duidelijke feiten en argumenten. Maatwerk is in deze dus van belang. Categoriale ontheffing van de arbeidsverplichting is dan ook in strijd met de nABW.

Ten behoeve van een verdere nuancering van het bestaande beleid worden de volgende uitgangspunten gehanteerd:

- Alle alleenstaande ouders (zowel met kinderen onder en boven de 5) in de bijstand worden zoveel mogelijk gestimuleerd en in staat gesteld de zorg voor hun kinderen te combineren met (bij)scholing, stages en (vrijwilligers)werk.

- Er dient uitgegaan te worden van de mogelijkheden van de eenouders in plaats van de onmogelijkheden. Een ‘automatische’ indeling van deze groep in fase-4 wordt daarbij zo veel mogelijk vermeden.

- In aansluiting op de bestaande wettelijke kaders dient uitgegaan te worden van een participatieplicht voor minimaal 24 uur per week voor ouders met kinderen in de leeftijd vanaf 5 jaar en ouder. Onder deze plicht worden naast het verwerven van betaalde arbeid tevens activiteiten in het kader van scholing, sociale activering, vrijwilligerswerk etc. verstaan.

5.5.4 Huidige werkwijze WIZ

Wanneer een alleenstaande ouder zich meldt voor een uitkering vindt een check plaats of in aanvang het accent moet liggen op activering en werk of dat het inkomenstraject voorrang geniet.

Als er belemmeringen zijn wordt de klant rechtstreeks ingedeeld in fase-4. Indien er geen belemmeringen zijn, wordt de klant doorverwezen naar het CWI. Hier wordt de afstand tot de arbeidsmarkt bepaald. Er zijn dan 3 mogelijkheden:

1 De klant wordt in staat geacht zelf actief te solliciteren (fase 1).

2 De klant behoeft actieve begeleiding/bemiddeling en wordt uitgenodigd voor een kwalificerende intake, waarin een trajectplan wordt vastgesteld (fase 2 of 3).

3 De klant heeft toch dusdanige belemmeringen, waardoor er geen begeleidings- of bemiddelingstraject richting werk aan de orde is (fase 4).

Vervolgens vinden om de 3 maanden (fase 1), 12 maanden (fase 2/3) of 18 maanden (fase 4) heronderzoeken plaats, waarin zowel de rechtmatigheid als ook de doelmatigheid aan de orde komen. Voor klanten die zich in fase 4 bevinden is een speciale aandachtsfunctionaris aangesteld, welke in 1999 ongeveer 120 eenouders heeft gesproken en daarvan 50 klanten in traject heeft.

5.5.5 Instrumenten ten behoeve van eenouderbeleid

De gemeente Delft beschikt over een uitgebreid activeringsinstrumentarium, zowel op het gebied van werkgelegenheid als educatie. Deze instrumenten staan ter beschikking voor de gehele groep uitkeringsgerechtigden, waarbij per individu bekeken wordt welk instrument op welk moment binnen een traject het beste past.

Tevens zijn er een aantal specifieke instrumenten voor de eenoudergroep:

- Op het gebied van scholing is er de zeer laagdrempelige cursus Creatief aan de slag en de Cursus Vrouwen uit de Bijstand.

- Uiteraard is kinderopvang een belangrijk onderwerp in relatie tot arbeidsparticipatie voor de groep alleenstaande ouders. Vanuit het Ministerie van SoZaWe is er voor Delft in 2000 een bedrag van ca. ƒ 900.000,- beschikbaar voor kinderopvang eenoudergezinnen. Momenteel maken 51 eenouders hiervan gebruik. Tevens maken 15 mensen gebruik van de mogelijkheid om kinderopvang te financieren vanuit de bijzondere bijstand.

- Voor ouders met kinderen jonger dan 5 jaar bestaat tevens de vrijlatingsregeling. Zij mogen tot max. een bedrag van ƒ 310,- per maand van hun inkomen uit arbeid behouden naast hun bijstandsuitkering. In een aantal gevallen wordt de groep eenouders met kinderen van 5 tot 12 jaar om redenen van medische of sociale aard in aanmerking voor deze regeling gebracht. Het incentivebeleid wil het bereik onder deze groep vergroten.

Naast deze huidige instrumenten zijn er nog een aantal (gemeentelijke) ontwikkelingen gaande die een relatie hebben met het eenouderbeleid.

- Het project ‘duurzaam computeren’ is in voorbereiding (zie 6.4.2).

- Het Vensterschoolprogramma Delft heeft activiteiten in het programma die eenouders stimuleren scholing te volgen als eerste stap richting activering.

- Het Delft Uitkeringen Informatie Team (zie 5.2) kan helpen bij het beter gebruik maken van financiële voorzieningen.

- Binnen het oudkomersbeleid is aandacht voor de groep eenoudergezinnen.

Er is een beleidsgroep ingesteld welke zich bezig houdt met de ontwikkeling van aanvullende instrumenten voor de doelgroep fase 4. Met name op het terrein van medische en maatschappelijke zorg is er nog weinig ontwikkeld. Speciale aandacht is er voor de kinderopvang. Tot nu toe kunnen alle kinderen van eenouders geplaatst worden, maar bij een actief eenouderbeleid dreigt een tekort aan beschikbare opvang.

5.5.6 Plan van aanpak

A. Plan van aanpak fase 2/3.

Voor de eenoudergezinnen fase 2 of 3 wordt het volgende voorgesteld:

Nieuwe klanten die gefaseerd worden in fase 2 of 3, worden aangemeld voor een traject richting werk. Met het reïntegratiebedrijf van Arbeidsvoorziening (Kliq) zullen hieromtrent contractafspraken in het kader van de inkoop worden gemaakt.

Huidige klanten die al gefaseerd zijn in fase 2 of 3, maar nog geen traject hebben, zullen eveneens aangemeld worden voor een traject

Om werk en de zorg voor kinderen te kunnen combineren wordt voor deze groep de arbeidsplicht verlaagd tot 24 uur per week. Deze plicht blijft ook intact wanneer de klant deelneemt aan een trajectplan. Wel kunnen de klanten ontheffing krijgen indien ze bezig zijn met activiteiten die dit legitimeren. Denk hierbij aan het volgen van een opleidingstraject in het kader van dit plan.

B. Plan van aanpak fase 4.

Klanten die op dit moment worden ingedeeld in fase 4 ontvangen na 1½ jaar een uitnodiging voor een heronderzoek. Verondersteld mag worden dat dit voor een actieve aanpak te weinig is.

Daarom wordt voor de eenoudergezinnen fase 4 het volgende voorgesteld:

In de huidige aanpak worden klanten veelal op grond van het eenouder zijn ingedeeld in fase-4. Om nu te voorkomen dat klanten onnodig voor een lange periode in fase 4 worden ingedeeld en geen begeleiding krijgen, wordt iedere nieuwe alleenstaande ouder met kinderen ouder dan 5 jaar voorgedragen voor een kwalificerende intake, waarbij het eenouder zijn niet wordt meegewogen.

Voor de totale eenoudergroep ingedeeld in fase-4, dus ook voor de groep waarvan de kinderen jonger dan 5 jaar zijn, wordt de frequentie van de klantcontacten verhoogd.

Deze extra gesprekken zijn een belangrijke toevoeging binnen de huidige werkwijze. Na maximaal een half jaar een uitkering ontvangen te hebben ontvangt de eenouder een uitnodiging voor een gesprek met als doel een handreiking te bieden tot het zetten van een stap richting een activerings- danwel zorgtraject. Wil iemand deze stap zetten dan vindt verdere begeleiding plaats door de aandachtsfunctionaris van het vakteam activering en inburgering. Belangrijk bij de organisatie van deze gesprekken is dat het gesprek geen controlerend karakter heeft en positief en uitnodigend is.

C. Onderzoek Kind Gebonden Budget.

Het onderzoeken van de mogelijkheid ouders een eigen, kindgebonden budget te geven, waarmee zij zelf de gewenste faciliteit kunnen inkopen.

5.5.7 Financiën

Op basis van het plan van aanpak zullen 500 extra klantcontactgesprekken worden gevoerd. De kosten voor de uitvoering hiervan worden geraamd op ƒ125.000,-. Deze kosten worden in beginsel ten laste gebracht van het budget extra Rijksmiddelen sluitende aanpak fase 4.

5.5.8 Beslispunten

1 akkoord met het, binnen het maatwerkprincipe, hanteren van een participatieplicht voor ouders met kinderen in de leeftijd van 5 jaar en ouder van minimaal 24 uur per week. Onder deze participatieplicht worden naast het verwerven van betaalde arbeid tevens activiteiten in het kader van scholing, sociale activering, vrijwilligerswerk, etc. verstaan.

2 akkoord met faseren van alle alleenstaande ouders zonder het criterium 1-ouder daarin mee te nemen.

3 akkoord met plan van aanpak.

4 akkoord met de dekking van de kosten ad. ƒ.125.000,- in beginsel uit het extra Rijksbudget sluitende aanpak fase 4, dan wel ten laste van vrijgevallen gemeentelijke middelen als gevolg van het onderbrengen van een tweetal gemeentelijke budgetten onder het regime van het scholings- en activeringsbudget WIW.

5 akkoord met het instellen van een werkgroep t.b.v. de implementatie.

5.6 Informatievoorziening en sociale database

5.6.1 Inleiding

Het project Informatievoorziening en sociale database heeft vooral een ondersteunend karakter. Het heeft tot doel de informatievoorziening rond het programma Samen aan de Slag te organiseren. De organisatie van de informatievoorziening geschiedt in twee trajecten die min of meer parallel moeten worden uitgewerkt:

1 Er is behoefte aan een databestand – hierna te noemen sociale database - met betrekking tot de doelgroep van Samen aan de Slag. Met behulp van de sociale database moet het mogelijk zijn om een maatschappelijk profiel op te stellen van de doelgroep of delen daarvan. Ook moeten in deze database gegevens kunnen worden opgeslagen over producten en diensten die de gemeente Delft aan deze personen levert. Deze gegevens zullen worden onttrokken aan gemeentelijke administratiesystemen. Vervolgens moet het databestand kunnen worden benaderd met ICT-instrumenten waarmee rapportages kunnen worden geproduceerd

2 Een goede informatievoorziening stelt echter ook eisen aan de projecten die in het kader van deze nota worden opgestart. Naarmate deze projecten verder worden uitgewerkt zullen ze veelal uitmonden in activiteiten die met de doelgroep worden ontplooid c.q. in producten en diensten die aan de doelgroep worden aangeboden. Dit vergt aanpassing van de huidige informatiesystemen. In de realisatiefase zal vervolgens nieuwe informatie worden opgeslagen in de gemeentelijke administratiesystemen en worden toegevoegd aan de sociale database. Hiermee kunnen vervolgens rapportages worden opgesteld waarmee doelstellingen en beleidseffecten kunnen worden geëvalueerd en gemeten.

In het vervolg van dit projectplan worden de trajecten afzonderlijk uitgewerkt in twee deelprojecten:

1 Het deelproject Pilot Sociale Database. Hierin worden methoden en technologieën ontwikkeld waarmee een sociale database kan worden ingericht en onderhouden.

2 Het deelproject Informatievoorziening Overige Projecten. Dit project ondersteunt de overige projecten van Samen aan de Slag bij het bepalen van informatie behoeften, het verzamelen van informatie en het ontwikkelen van sturingsinstrumenten.

5.6.2 Pilot Sociale Database

Binnen dit pilotproject wordt een kennisinfrastructuur ontwikkeld ten behoeve van bestuurders en beleidsmedewerkers op het terrein van Samen aan de Slag. Hierbij wordt gebruik gemaakt van modellen die binnen KIS zijn ontwikkeld. In het project worden informatieprofielen gedefinieerd, waarbij in eerste instantie de pilot zich zal beperken tot de populatie Abw-cliënten, zoals die is vastgelegd in SDMS.

Als de informatieprofielen zijn gedefinieerd moet de informatie vervolgens nog toegankelijk worden. Hierbij moet gebruik worden gemaakt van informatietechnologieën die onderling met elkaar verbonden zijn en op hun beurt in de gemeentelijke organisatie kunnen worden ingevoerd. Zo ontstaat een informatiearchitectuur waarin informatie gestructureerd aangeboden wordt. Uiteraard worden hierbij niet alle bouwstenen van deze architectuur in dit project ontwikkeld. Vele bestaan al of worden in ander KIS-projecten ontwikkeld.

5.6.3 Informatievoorziening overige projecten

Een goede informatiehuishouding stelt ook eisen aan de projecten die binnen Samen aan de Slag zijn of worden gestart. De informatiebehoefte voltrekt zich hier in fasen:

1 Startfase. In deze fase zal elk project behoefte hebben aan informatie waarmee de omvang en samenstelling van de eigen doelgroep in kaart kan worden gebracht. Hiermee kan richting worden gegeven aan de projecten.

2 Implementatiefase. In deze fase worden operationele doelen geformuleerd. Het gaat hierbij om de aantallen waarin de producten of diensten worden aangeboden, kwaliteitseisen, aanpassingen in werkprocessen, etc.

3 Realisatiefase. In deze fase worden producten en diensten geleverd waarvan informatie wordt vastgelegd en vervolgens wordt ‘opgehaald’ t.b.v. de sociale database. Deze informatie kan worden benut voor rapportages, evaluatie van doelstellingen en de meting van beleidseffecten.

5.6.4 Projectaanpak en activiteiten

Het project ‘Pilot Sociale Database’ wordt in twee trajecten (inhoudelijk en technisch) afgelopen welke uiteindelijk samenkomen in één concreet eindproduct.

In het inhoudelijke traject wordt de benodigde informatie geïnventariseerd en worden definities en kwaliteitscontrole vastgelegd. Afronding vindt plaats in juni 2000.

In het technische traject worden functionele eisen geïnventariseerd, vindt pakketselectie plaats en worden standaarden voor installatie, inrichting en beheer bepaald. Tevens wordt de technische infrastructuur gerealiseerd. Afronding vindt plaats in juni 2000.

In het gezamenlijke traject wordt de definitielaag ingericht, worden overzichten gebouwd en ter beschikking gesteld en wordt het aantal gebruikers uitgebreid. Uiteindelijk vindt overdracht aan beheer plaats. Afronding vindt plaats in december 2000.

De fasering van het deelproject ‘Informatievoorziening overige projecten’ dient nauw aan te sluiten op die van de projecten Samen aan de Slag. De activiteiten dienen ook in de andere projecten te worden ingevoegd. Er wordt onderscheid gemaakt in een startfase, een implementatiefase en een realisatiefase.

In de startfase wordt de informatiebehoefte voor de ‘nulmeting’ vastgesteld, wordt informatie verzameld en rapportages en overzichten samengesteld. Afronding april 2000.

In de implementatiefase worden operationele doelstellingen geformuleerd en vastgelegd in prestatie-indicatoren en kengetallen en worden informatieprofielen en productbegrotingen opgesteld. Afronding 2e halfjaar 2000.

In de realisatiefase vindt kwaliteitscontrole plaats en worden rapportages opgesteld. Afronding 2001.

5.6.5 Organisatie

Voor beide deelprojecten is een projectstructuur opgezet, waarbij de pilot Sociale Database deel uit maakt van het gemeentebrede project Kennis Infrastructuur (KIS).

5.6.6 Financiën

Voor de pilot ‘Sociale Database’ wordt zoveel mogelijk getracht om de benodigde capaciteit uit de lijnorganisatie in te zetten en zo weinig mogelijk extern in te huren. Voorts zijn een aantal kosten reeds betaald uit het gemeentelijke Eagle en ‘MIS’ budget van de WIZ. Er is een totaalbudget beschikbaar gesteld van ƒ 200.000,-.

Voor het deelproject ‘Informatievoorziening Overige Projecten’ zijn vooralsnog geen extra kosten voorzien.

5.6.7 Beslispunten

Dit project is reeds in besluitvorming geweest.Voor een relatief steeds groter aantal mensen is de afstand tot de arbeidsmarkt eenvoudig te groot. De belemmeringen kunnen zeer divers en uiteenlopend zijn: van zware lichamelijke of psychische problematiek tot langdurige werkloosheid gekoppeld aan leeftijd of taalachterstanden. Deze mensen zijn langdurig aangewezen op een uitkering om in het levensonderhoud te voorzien. De gemeentelijke zorgplicht voor deze mensen gaat verder dan het verstrekken van een uitkering. Langdurig uit het arbeidsproces zijn, kan isolement tot gevolg hebben, zeker wanneer dit gepaard gaat met aanvullende belemmeringen in het persoonlijk functioneren. Activering van deze doelgroepen is primair gericht op deelname aan maatschappelijke activiteiten en zorg en niet – of pas in tweede instantie – op het vinden van werk (sociale activering). Het actief betrekken van mensen in deze situatie bij de samenleving is dan ook een belangrijke doelstelling van het college.

Uitgangspunten

Beleid ontwikkelen op sociale activering gaat ook om het vinden van nieuwe initiatieven en wegen die aansluiten op de behoeften van de doelgroep. Hiermee is inmiddels ervaring opgedaan met het experiment sociale activering en de activiteiten die zijn ondergebracht in het voormalige Project Uitstroomverbetering (PUV). Binnen dit project is ervaring opgedaan met activering van:

alleenstaande ouders met kinderen tot 5 jaar

alleenstaande ouders met kinderen tussen de 5 en 12 jaar

uitkeringsgerechtigden van 57,5 jaar en ouder

allochtonen met onvoldoende taalbeheersing (onder CITO 3 niveau)

Onder de vlag van het toenmalige PUV is een nog steeds lopend experiment experiment gestart waarbij een koppeling wordt gelegd tussen het motiveren van (ongemotiveerde) klanten en de verstrekking van bijzondere bijstand. Op basis van de eerste ervaringen met deze groepen zullen begin 2000 concrete taakstellingen worden geformuleerd. De komende periode zal gerichte aandacht uitgaan naar de activering van de fase 4 doelgroep binnen de uitkeringsgerechtigden in de gemeente Delft.

De ontwikkeling van nieuw instrumentarium gaat gepaard met nadrukkelijker aandacht voor de combinatie van activerings- en zorgtrajecten. Voor uitkerings-gerechtigden die niet of slechts zeer beperkt in staat zijn deel te nemen aan activeringstrajecten is vaak sprake van een (tijdelijke) zorgvraag. In dat kader is relevant dat bepaalde voorzieningen op het terrein van zorg kunnen worden ingekocht.

Hoewel steeds meer inspanningen op de doelgroep voor zorg en activering zijn gericht is het beschikbaar budget in relatie tot de omvang van de doelgroep beperkt. Het optimaal gebruik maken van reeds bestaande voorzieningen is dan ook een belangrijk uitgangspunt. Het gaat hierbij zowel om de aansluiting met bestaande zorg- en welzijnsvoorzieningen als voorzieningen op het gebied van volwasseneneducatie.

Kinderopvang en eenoudergezinnen

Het toewerken naar een sluitende aanpak en daarbinnen komen tot het opstellen én realiseren van trajectplannen maakt dat aan bepaalde randvoorwaarden moet worden voldaan. Kinderopvang is zo’n belangrijke randvoorwaarde. Om eenouder-gezinnen uit de uitkeringssituatie te krijgen, bijvoorbeeld voor het volgen van een cursus of stage in het kader van een trajectplan, moet er niet alleen voldoende kinderopvang zijn, maar het moet ook kwalitatief goed, op maat, flexibel en snel inzetbaar zijn. Dit is een van de bevindingen geweest van het Project Uitstroom-verbetering (PUV), dat zich o.a. richtte op de activering van alleenstaande ouders.

Binnen de doelgroep eenoudergezinnen maakt de gemeente Delft onderscheid tussen gezinnen met kinderen tot 5 jaar en gezinnen met kinderen tot 12 jaar. Van de eenoudergezinnen met kinderen tot 5 jaar geldt dat zij geen formele sollicitatie-plicht hebben. Beide groepen wil de de gemeente stimuleren door het creëren van de juiste randvoorwaarden, klantbenadering op maat, inzet van instrumenten en laagdrempelige cursussen.

Prioriteiten

Zorg en activering kent de volgende speerpunten van beleid:

Kwalitatief hoogwaardig en aansluitend instrumentarium. De nadruk op dit punt ligt op de korte termijn vooral op het ontwikkelen van methodiek en instrumenten. De activerende benadering is relatief nieuw en het is soms niet duidelijk welke instrumenten de beoogde effecten hebben.

Een functioneel netwerk van instellingen. Veel aandacht moet uitgaan naar het versterken van netwerken in stad en wijk. De instellingen die zich richten op de doelgroepen van zorg en activering dienen actief te worden benaderd. Doelen hiervan zijn het starten van samenwerking en het uitwisselen van elkaars ervaringen en expertise. De coördinatie kan plaatsvinden vanuit een op te richten centraal punt sociale activering. Hierbij valt te denken aan netwerken op het terrein van gemeentelijke dienstverlening, Maatzorg en het ouderenwerk.

Concrete acties

Begin 2000 formuleren van taakstellingen voor de specifieke fase 4-doelgroepen van het voormalige Project Uitstroomverbetering, inclusief het ontwikkelen van methodieken om het effect van nieuwe instrumenten te meten.

Het nader uitwerken van een genuanceerd activeringsaanbod voor eenoudergezinnen, gericht op verhoging van de arbeidsparticipatie.

In samenwerking met buurt- en wijkorganisaties formuleren van nadere voorstellen voor de aanpak van sociale activering op wijkniveau.

6 EducatieOverige acties, stand van zaken

6.1 Inleiding

Op basis van de twee discussienota’s zijn, zoals hiervoor beschreven, zes speerpuntprojecten bepaald en uitgewerkt. Beide discussienota’s bevatten echter nog veel meer acties en activiteiten die op wat langere termijn gepland zijn. Deze acties en activiteiten, met waar mogelijk een beschrijving van de situatie medio 2000, zijn in dit hoofdstuk gerangschikt onder de kopjes ‘Informatieverzameling, monitoring en effectmeting’, ‘Organisatie’, Inkomensondersteuning’ en ‘Participatie’.

6.2 Informatieverzameling, monitoring en effectmeting

6.2.1 Bestandsanalyseteam.

Al langer bestond in Delft behoefte aan een beter inzicht in de kenmerken en achtergronden van het zogenaamde fase 4 bestand van WIZ.. Binnen het team Activering en Inburgering is daarom in juni het zogenaamde ‘bestands-analyseteam’ (BAT) van start gegaan. Dit team voert gesprekken met 550 klanten om een beter beeld te krijgen van het gehele bestand, maar om ook de (on)mogelijkheden rond ‘participatie’ in beeld te brengen. Dit is een eerste stap in die richting. Naast de individuele gesprekken ontwikkelt het BAT instrumenten om deze cliënten ook daadwerkelijk te helpen. Het streven is erop gericht deze groep direct in ‘traject’ nemen. In juni 2001 is dit project afgerond.

6.2.2 Klantvolgsysteem

In het kader van de vormgeving van Centra voor Werk en Inkomen (CWI) wordt er landelijk hard gewerkt aan het uitwisselen van klantgegevens tussen de uitkeringsinstanties (ABW en WW) en Arbeidsvoorziening. In den lande gaat het om de ontwikkeling van het zogenaamde Cliënt Volg en Communicatie Stelsel (CVCS). Dit is een gekoppeld systeem dat voorkomt dat klanten meerdere keren hetzelfde verhaal moeten doen en stelt organisaties in staat hun dienstverlening beter in te richten. Landelijk wordt er geëxperimenteerd in diverse pilots. Gezien de beperkte uitbouwmogelijkheden van het CWI in Delft op dit moment, is deze ontwikkeling in Delft nog niet aan de orde.

Wel schaft WIZ een klantvolgsysteem op het terrein van activering en inburgering aan, dat in het najaar van 2000 wordt geïmplementeerd. Hierdoor is het mogelijk betere managementinformatie te krijgen over de trajecten rond de klant en de inzet van instrumenten. De maatregelen in de nota van integratiebeleid zullen ook via dit systeem worden gevolgd.

6.3 Organisatie

6.3.1 Fonds Werk en Inkomen

De gemeenten krijgen vanaf 1 januari 2001 de beschikking over een Fonds Werk en Inkomen. Hierin worden de middelen voor de bijstandsuitkeringen en de voor de inschakeling van werkzoekenden gebundeld. Belangrijkste onderdelen hierin zijn dat het gemeentelijk aandeel in de uitkeringslasten wordt verhoogd van 10 naar 25 procent en dat het geld dat de gemeenten overhouden in het uitkeringsdeel kan worden ingezet ten behoeve van activering van werkzoekenden Hiermee neemt de beleidsvrijheid van de gemeente in de toedeling van budgetten toe.

Vanaf augustus 2000 is een werkgroep in het leven geroepen ten behoeve van de implementatie van dit fonds.

6.3.2 Heldere organisatie

In de gemeentelijke reorganisatie is de relatie tussen inkomensverstrekking en activering versterkt door deze onder te brengen in één sector. Er is in het voorjaar een studiedag georganiseerd teneinde de samenhang hiertussen te versterken. Hieruit wordt een plan van aanpak voorbereid om concrete stappen te zetten.

Daarnaast wordt op het terrein van activering gestreefd naar een helder onderscheid tussen opdrachtgeven en opdrachtnemen. In dit verband stelt de gemeente als opdrachtgever nieuwe contracten op met opdrachtnemers als bijvoorbeeld de WIW-organisatie en Combiwerk. Met deze meer zakelijke aanpak kan beter worden gestuurd en afgerekend op resultaten. Het vakteam werkplan zal in dat kader nadrukkelijker onder de paraplu van Stichting Werkplan gaan opereren. Hiermee verdwijnt de rechtstreekse aansturing van de gemeente voor de concrete uitvoering.

De uitbouw van het CWI baart de gemeente Delft zorgen. Als gevolg van de landelijke discussies over de nieuwe organisatiestructuur in de sociale zekerheid, staat de CWI-uitbouw in deze regio op een laag pitje. Met name Arbeidsvoorziening wil de landelijke reorganisaties afwachten. Het is dan ook niet gelukt nu reeds stappen te zetten in de richting van de omvorming van de lokatie Hooikade tot een bedrijfsverzamelgebouw voor Werk en Inkomen. Juist in de fysieke koppeling tussen nu nog gescheiden organisaties ontstaan kansen voor een geïntegreerde dienstverlening aan de klant.

6.3.3 Sluitende aanpak

Tot nu toe waren Rijkssubsidies op het terrein van activering vooral bedoeld voor de doelgroep langdurig werkzoekenden voor wie via een (niet te lange) trajectaanpak weer uitstroomkansen konden ontstaan, de zogenaamde fase 2 en 3 groep. Het nadeel van deze regelingen was de voorwaarde minstens een jaar werkloos te zijn eer men van deze regelingen gebruik kon maken.

In 2000 is het voor het eerst mogelijk om ook de nieuwe werkzoekenden direct een aanbod te doen. Daarmee wil het Rijk een sluitende aanpak realiseren. Deze aanpak was reeds bekend voor de doelgroep jongeren, maar wordt nu ook voor cliënten ouder dan 21 jaar georganiseerd. Daartoe heeft de gemeente ruim

ƒ 720.000,- toegezegd gekregen. De gemeente heeft hiervoor reeds extra trajecten ingekocht bij het RBA ter waarde van ƒ 300.000,-. Voor de invulling van het restbudget volgen nadere voorstellen.

Belangrijk streven is, samen met partners, in zowel kwalitatieve als kwantitatieve zin, een sluitende aanpak voor Nieuwkomers te realiseren. Een eerste bijeenkomst heeft in dit kader inmiddels plaatsgevonden. Er is een aantal overdrachtsmomenten geformuleerd welke in kleine werkgroepen verder besproken zullen worden. In het kader van de beschikbare gelden voor oudkomers is het aantal uren trajectbegeleiders aanzienlijk uitgebreid. Tegelijkertijd is ingezet op een meer professionele manier van werken (met onder meer een gerichte methodische aanpak) waardoor tevens vastgesteld is welke caseload per consulent gehanteerd wordt. Dit aantal reduceert het effect van het wegwerken van wachtlijsten. Daarom zullen er aanvullende (inkoop) afspraken gemaakt worden om een sluitende aanpak voor nieuwkomers te realiseren.

6.3.4 Doorstroom klanten

In de discussienota over activering, Samen aan de Slag, wordt voorgesteld met werkgevers in gesprek te gaan over doorstroommogelijkheden voor werknemers aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Het meest concreet is dat zichtbaar bij mensen, die nu via gesubsidieerd werk aan de slag zijn of gaan. Rond de gemeentelijke subsidie-instrumenten is nu reeds een uit- of doorstroomtaakstelling verbonden. Deze ziet er als volgt uit:

Tabel 2. Taakstelling en realisatie uitstroom subsidie-instrumenten, 1999.

Instrument	Realisatie 1999	Taakstelling (positieve uitstroom uit regeling)
WIW-dienstbetrekkingen	48	50
WIW-loonkostensubsidies	62	50
Melkert 1/Instroombanen	8	10

In 1999 zijn 6 WIW werknemers en 2 werknemers uit de ID-regeling regulier in dienst van de gemeente gekomen.

In 2000 is in het kader van stimulering van uitstroom uit de ID-regeling (Instroom/Doorstroom) een extra instrument beschikbaar gekomen voor ID-werknemers die langer dan 2 jaar in dienst zijn. Zij kunnen bij uitstroom een eenmalige premie ontvangen van ƒ 4.000,- netto. Dit nieuwe instrument zal uiteraard ruim bekend worden gemaakt onder de huidige ID-werknemers.

6.3.5 Instroombeperking

Bij de inrichting van het CWI Delft is de inzet van de gemeente geweest om in het CWI de instroom in de uitkering actief te beperken. Dit kreeg op twee manieren vorm. In de eerste plaats moesten fase 1 klanten, gedurende een wachtperiode, eerst actief op zoek naar een baan alvorens zij een uitkering konden aanvragen. In de tweede plaats kregen fase 1 klanten die na 3 maanden nog steeds een uitkering ontvingen een extra heronderzoek met het doel de uitstroom te bevorderen. Dit beleid wordt gecontinueerd, naast de andere maatregelen die zijn beschreven in het kader van de sluitende aanpak.

6.3.6 Afstemming bedrijfscontacten

Het Servicecentrum Bedrijven beoogt een centrum te zijn waar bedrijven terechtkunnen voor alle informatie en ondersteuning die met de bedrijfsvoering te maken heeft. Via het Servicecentrum ontstaat een ruime (markt)kennis van en over bedrijven. Op basis van deze kennis en ervaringen kunnen beleids- en/of procedureaanpassingen plaats vinden.

6.3.7 Platform werkgevers

De huidige structuur van het Regionaal Bestuur Arbeidsvoorziening (RBA) wordt opgeheven als gevolg van de intrekking van de arbeidsvoorzieningswet. Ten behoeve van afstemming van partijen, onderzoek en trendvolging van de (regionale) arbeidsmarkt worden in vervolg op de RBA structuur platforms opgericht die onder gemeentelijke verantwoordelijkheid gaan opereren, de zogenaamde Regionale Arbeidsmarkt Platforms (RAP).

Er wordt regionaal hard gewerkt om een dergelijk RAP Haaglanden vorm te geven. Het RBA verdwijnt per 2002, maar de splitsing van Arbeidsvoorziening in een privaat en een publiek deel wordt reeds per oktober 2000 vormgegeven. Voorgesteld wordt het RAP Haaglanden per 1 januari 2001 te starten en dat jaar als een overgangsjaar te gebruiken. Het voorstel is voorts om het RAP Haaglanden uit 16 deelnemers te laten bestaan: vier gemeentebestuurders (waaronder Delft), vier werkgeversvertegenwoordigers, vier werknemersvertegenwoordigers en vier ‘smaakmakers’. Taken die het RAP heeft zijn onder andere afstemming van het regionale arbeidsmarkt- en scholingsbeleid, onderzoek arbeidsmarktontwikkelingen en sectorbeleid.

De gemeente Den Haag heeft ƒ 300.000,- ter beschikking gesteld ten behoeve van de ontwikkeling van het RAP. De voorstellen van de ambtelijke werkgroep worden eind september voor akkoord aan het bestuur voorgelegd.

6.3.8 Onderwijs Techno Centrum OTC

Nog dit jaar is het OTC Haaglanden operationeel. Het projectteam is druk bezig met de voorbereidingen. Het centrum is (voorlopig) ondergebracht bij de Technische Hogeschool Rijswijk. Verspreid over het land ontstaan 15 OTC’s. Het Rijk heeft in eerste instantie een startsubsidie van 40 miljoen gulden voor alle centra ter beschikking gesteld.

Het OTC Haaglanden gaat de instroom versterken van leerlingen in het technisch onderwijs en in het verlengde daarvan de instroom van geschoolde krachten in het bedrijfsleven waarbij het OTC fungeert als makelaar en schakelaar tussen alle betrokken partijen: bedrijven, onderwijs, overheid en leerlingen.

6.4 Inkomensondersteuning

6.4.1 Noodzakelijke gebruiksgoederen en leenbijstand computers

In het kader van armoedebeleid zijn aanbevelingen gedaan om televisies en stofzuigers aan te merken als noodzakelijke, niet-uitstelbare goederen. Bij de laatste wijziging in het handboek (juli 2000) zijn stofzuigers reeds aangemerkt als niet-uitstelbare goederen. Hierdoor is bijstandsverlening voor deze huishoudelijke apparaten mogelijk voor alle belanghebbenden.

In hoeverre televisies aangemerkt moeten worden als niet-uitstelbare goederen moet nog nader worden beoordeeld. Bijstand wordt verleend voor noodzakelijke goederen, waarbij er nogal wat argumenten, zowel pro als contra bestaan om een televisie als een noodzakelijk gebruiksgoed aan te merken. Gekoppeld aan de nota Evaluatie Bijzondere bijstand zal hierover een aparte nota verschijnen.

Bijstandsverlening in de aanschaf van een computer vindt tot op heden uitsluitend plaats als een computer op het huisadres een noodzaak is om een scholing of opleiding af te ronden. Deze scholing of opleiding moet dan wel als noodzakelijk worden beoordeeld in het kader van de arbeidsinschakeling. Hierbij kunnen ook sociale overwegingen een rol spelen.

Op veel plaatsen binnen de gemeente kunnen belanghebbenden (kosteloos) gebruik maken van computers. Te denken valt hierbij aan verschillende kopieerwinkels, de TU-bibliotheek, onderwijsinstellingen en dergelijke. Niet in alle gevallen werd het thuis beschikken over een computer als noodzakelijk beoordeeld.

Van verschillende kanten wordt betoogd dat er een tweedeling binnen de maatschappij dreigt doordat niet alle burgers binnen het informaticatijdperk voldoende kennis en ervaring kunnen opdoen met computers. Dit is een argument om door de gemeente meer geld beschikbaar te stellen voor computers, waarbij met name gedacht kan worden aan gezinnen met kinderen. Het voornemen bestaat om computers op te nemen in de categorie noodzakelijke, niet uitstelbare goederen. Hierover wordt een aparte notitie geschreven.

6.4.2 Duurzaam computeren

In het verleden zijn er al ideeën geweest om in Delft door bedrijven afgeschreven computers te repareren, op te waarderen en te hergebruiken. Als dit niet meer aan de orde is kunnen computers ontmanteld worden en op een milieuvriendelijke wijze teruggebracht worden in de grondstoffenkringloop. Behalve uit oogpunt van werkgelegenheid is Duurzaam Computeren voor bepaalde groepen ook een mogelijkheid om op een goedkope manier aan een computer te komen.

Op dit moment wordt dit project verder uitgewerkt. In het verleden waren ook scholen geïnteresseerd in tweedehands computers. Nu echter is er voor hen een alternatief om gebruik te maken van volledig nieuwe computers.

De huidige doelstellingen zijn: het opleiden en laten opdoen van werkervaring van langdurig werkzoekenden waarna mogelijk doorstroming plaatsvindt naar de reguliere arbeidsmarkt, en het beschikbaar stellen van computers aan mensen met een minimum inkomen. Vooralsnog wordt er gedacht aan de doelgroep eenoudergezinnen. Juist deze doelgroep (en hun kinderen) dreigt door een digitale tweedeling in een achterstandspositie te raken.

6.4.3 Schuldhulpverlening

In een afzonderlijke nota, die in september in de commissie is behandeld, wordt ingegaan op de schuldhulpverlening in Delft. Deze nota doet concrete voorstellen om:

- De wachtlijst weg te werken;

- Een structurele uitbreiding van de formatie om de grotere doelgroep een aanbod te kunnen doen;

- Het inkopen van dienstverlening bij het CAV in Rijswijk op het terrein van budgetbeheer en de Gemeentelijke Kredietbank in Den Haag, daar waar zij ook voor Delftse burgers een aanbod doen.

Met deze stevige financiële impuls willen wij de dienstverlening op dit terrein zowel in kwalitatieve als in kwantitatieve zin verstevigen.

6.4.4 Automatische kwijtschelding

In overleg tussen WIZ en het vakteam Belastingen is een voorstel ontwikkeld om voor de groepen AOW-ers en fase 4-klanten van WIZ tot automatische kwijtschelding over te gaan. In 1999 is voor een bedrag van ƒ 1.200.000,- kwijtgescholden. Automatische kwijtschelding betekent een verhoging van

ƒ 1.900.000,-, totaal dus ƒ 3.100.000,-.

Inmiddels is een koppeling tussen het bestand van WIZ en het bestand van de afdeling belasting tot stand gekomen. In het najaar zal verder gewerkt worden aan de voorbereiding van de automatische kwijtschelding voor klanten van WIZ in 2001.

6.5 Participatie

6.5.1 Delftse kortingpas

6.5.2

Om de participatie van Delftse burgers te vergroten bestaat als sinds enige jaren een kortingsregeling. Het bereik hiervan is onvoldoende. Om de participatie te vergroten wordt daarom gewerkt aan het invoeren van de Delft Actief Pas. Hiermee kan iedere Delftse burger korting krijgen op allerlei culturele, recreatieve, educatieve en sportieve activiteiten in Delft, Rotterdam en omstreken. Dit betekent een vergroting van de mogelijkheden om gebruik te maken van allerlei activiteiten tegen aanzienlijke kortingen. Dit voorstel is inmiddels door de gemeenteraad geakkordeerd.

6.5.2 Kinderopvang

Om tot een sluitende aanpak te komen voor zowel fase 4 cliënten, waaronder een-oudergezinnen, als voor nieuwkomers is kinderopvang een belangrijke randvoorwaarde.

Vanuit het project Samen aan de slag is een inventarisatie gedaan over de huidige regelingen in de kinderopvang. Flexibele kinderopvang is als pilot van start gegaan. Binnenkort vindt hierover een tussentijdse evaluatie plaats. De regeling kinderopvang en buitenschoolse opvang alleenstaande ouders is ten opzichte van 1999 in budget toegenomen. Wel is halverwege 2000 geconstateerd dat deze regeling ‘vol’ zit. Een actief eenouderbeleid, naast de sluitende aanpak voor de diverse doelgroepen, heeft consequenties voor het beleid binnen de kinderopvang. Voorgesteld wordt een werkgroep kinderopvang samen te stellen vanuit verschillende gemeentelijke geledingen (WIZ en leefbaarheid).

6.5.3 Stichting Agneta

Met de Stichting Agneta is een toeleidings- en begeleidingstraject ontwikkeld voor vrouwen die vanuit de bijstand een eigen bedrijf willen starten. Het traject ten behoeve van de start van het eigen bedrijf is hierbij opgeknipt in verschillende fases. Per fase wordt expertise en deskundigheid van aanbieders ingezet. Uitgangspunt hierbij is de inzet van Stichting Agneta vooral aan de ‘voorkant’ te laten plaats vinden (werving, opvang, motivatie, begeleiding) in nauwe samenwerking met de afdeling Activering en Inburgering van de gemeente. Daarna nemen specialisten de opzet van het bedrijf ter hand voor diegene die verder willen. Als gevolg van een (onvoorziene) bestuurlijke verandering binnen de stichting is het projectvoorstel vooralsnog even in de wachtkamer gezet.

6.5.4 Uitzendorganisaties

Het project met uitzendorganisatie Tempo Team heeft vooralsnog te kampen gehad met te weinig instroom voor een goede evaluatie van de pilot. In dit project komen WIZ-klanten in dienst bij het uitzendbureau en worden van daaruit gedetacheerd op uitzendbanen. Hiermee wordt voorkomen dat de klant niet steeds terug hoeft te vallen op de gemeente voor een (aanvullende) uitkering. Ook de intensieve zoektocht naar samenwerkingsmogelijkheden met andere uitzendorganisaties verloopt moeizaam. De mogelijkheden en doelstellingen van uitzendorganisaties en de gemeentelijke uitgangspunten en doelgroepen sluiten in de praktijk nauwelijks op elkaar aan. Toch is de gemeente met diverse uitzendorganisaties in gesprek in pogingen de kloof te dichten.

6.5.5 Taal- en werkstages

6.5.5

6.5.5Inleiding

De taalstage is bedoeld om naast de kennis in de schoolbanken ook taalvaardigheid bij een organisatie te verwerven. Daarnaast kan de betrokken persoon laten zien wat hij/zij in huis heeft en is er sprake van contacten met Nederlanders. De gemeente doet sinds 1999 ervaring op met allochtone deelnemers (nieuwkomers en oudkomers) die een taalstage lopen.

Ontwikkelingen op het terrein van Educatie én de komst van de Wet op de Inburgering Oudkomers zorgen ervoor dat:

- Er meer taalstages ingezet gaan worden.

- Deze nadrukkelijker worden opgenomen in trajectplannen en leerroutes.

- Er een nadrukkelijker verband zal worden gelegd tussen de inzet van instrumenten (zoals taalstage, werkstage, Nederlands op de werkvloer) en de doelen die we er mee willen bereiken.

Belangrijk in deze context is het gegeven dat steeds meer allochtonen de komende jaren binnen bedrijven diverse vormen van stages kunnen doorlopen, welke gerichter ingezet gaan worden om bepaalde, individuele doelen.

6.5.6 Nota resultaatverbetering educatie

Sluitende aanpak fase 4 en sluitende aanpak nieuwkomers in relatie tot de ontwikkelingen van doorlopende leerlijnen moet uiteindelijk leiden tot resultaatverbetering. In het beleidsplan WIZ, waar het educatieplan 2001 in opgenomen wordt, is resultaatverbetering een belangrijk aandachtspunt.

Resultaatverbetering is het gevolg van onder andere betere monitoring, zowel op managementniveau als op klantniveau, integratie van verschillende educatieve instrumenten (sluitende leerlijnen), organiseren van sluitende kinderopvang, creëren van arbeidsmarktperspectief en integratie (taal- werkstages).

- Bij monitoring op managementniveau gaat het er vooral om per opleidingssoort te kunnen beschikken over gegevens betreffende kosten, deelname, slagingspercentages en samenstelling van de groepen. Aan de hand hiervan kan de doelmatigheid van de ingezette middelen gevolgd worden en kan bekeken worden in hoeverre aan een opleiding behoefte is, of dat de inhoud aanpassing behoeft.

- op individueel klantniveau gaat het er om per klant te kunnen nagaan wat de opleidingshistorie is, of de klant op dit moment een opleiding volgt, gebruik maakt van kinderopvang et cetera. Door middel van Imwin, het klantvolgsysteem van activering en inburgering.

6.5.7 Doorlopende leerlijnen

TaalPlus Educatie, een onderdeel van de Mondriaan OnderwijsGroep, ontwikkelt in samenwerking met de gemeente een innovatieproject Educatie. De Kwalificatiestructuur Educatie op de verschillende niveaus (1,2,3 en 4) is modulair van opzet waardoor individuele in,- door,- en uitstroom flexibeler wordt. Eindtermen zijn geformuleerd zodat het voor een deelnemer duidelijk is waar de opleiding begint en waar deze eindigt. Afhankelijk van de situatie en de vraag van de deelnemer/toeleider volgt de deelnemer een traject met als doel sociale, educatieve of professionele redzaamheid.

Voor cursisten die een startkwalificatie willen halen, maar daar niet via het voortgezet onderwijs toe gekomen zijn, is het project doorstroom Educatie-Beroepsonderwijs in voorbereiding. Voor anderstalige cursisten met een hoge vooropleiding is het project Schakel naar werk geïntegreerd in de modulaire opbouw van de educatie.

Voordelen van deze innovatie zijn: meer flexibiliteit binnen het aanbod, vaststelling van de eindtermen, sluitend aanbod, afstemming van trajecten, integratie met praktijkonderwijs, zowel vanuit het Praktijkleercentrum (voorheen de Leerwerkbank) als vanuit het beroepsonderwijs, bundeling van gelden.

6.5.8 Fase-4-aanpak

In de afgelopen jaren heeft de gemeente een aanvang gemaakt met activeringsactiviteiten ten behoeve van fase 4 klanten. In 1996 is het experiment Sociale Activering gestart en in 1998 het project Uitstroomverbetering, ook wel het PUV-project genoemd. Dit project richtte zich – naar aanleiding van administratief klantenonderzoek – op een aantal doelgroepen: eenoudergezinnen, zorg, allochtonen met beperkte taalbeheersing en ouderen.

Besloten is om een verdere professionalisering in te zetten door onder andere de introductie van een klantvolgsysteem, een gerichte methodische aanpak, het duidelijk inventariseren, analyseren en verbeteren van het al ingezette, en nog in te zetten instrumentarium en het inzichtelijk maken van een te realiseren taakstelling. Eind 2000 worden de resultaten hiervan in een aparte notitie inzichtelijk gemaakt.

6.5.9 Hoger opgeleiden en studenten

In de discussies rond samen aan de slag is specifieke aandacht gevraagd voor jongeren en studenten. Uit de gegevens van Arbeidsvoorziening blijkt dat in Delft op 1 maart 2000 7,4% van de ingeschreven werkzoekenden jonger dan 23 jaar was. Daarnaast is in het discussietraject gebleken dat studenten die tijdelijk uitschrijven onvoldoende afstemming ondervinden in de dienstverlening van universiteit en de sociale dienst en blijken studenten die nog niet afgestudeerd zijn, maar wel hun recht op studiefinanciering hebben opgebruikt nogal eens in een moeilijke financiële situatie te belanden.

Om een sluitende aanpak, zowel ten aanzien van bereik van de doelgroep als ten aanzien van het instrumentarium, te realiseren wordt nu een Casemanagement Team voor 16 tot 23 jarigen ingericht. In dat team worden casemanagers bijeen gebracht met een onderwijs-, een jongerenwerk- en een werk- & inkomen-achtergrond. Dit team heeft de opdracht voor de doelgroep goed gecoördineerde trajecten uit te zetten, de jongeren daarin te ondersteunen en volgen opdat het beoogde resultaat wordt bereikt.

Waar het gaat om de inkomenspositie van de doelgroep is besloten studenten de mogelijkheid te bieden de Delft Actief Pas aan te schaffen en wordt op dit ogenblik gewerkt aan een regeling voor de compensatie van OZB-lasten voor bewoners van onzelfstandige wooneenheden.

Om het gebrek aan afstemming bij tijdelijke uitschrijving op te vangen wordt voorgesteld in de sector WIZ een contactpersoon aan te wijzen, die de categorie van tijdelijk uitgeschreven en op dat moment uitkeringsgerechtigde studenten als klant krijgt en met de TU de gang van zaken en de inzet van gemeentelijke en universitaire instrumenten afstemt.

In die gevallen waarin geen voorliggende voorzieningen (universitaire fondsen, onderhoudsplichtige ouders) aanwezig zijn en toch bijzondere kosten opduiken kunnen studenten aanspraak maken op de bijzondere bijstand. Voorstel is die organisaties die studenten op dit terrein ondersteunen en adviseren bekend te maken en bekend te houden met de mogelijkheden van de bijzondere bijstand.

6.5.10 Sociale activering op wijkniveau

In het komende seizoen zal sociale activering op wijkniveau een belangrijk item zijn. Koppelingen zullen gelegd moeten worden met belangrijke projecten zoals het project Tegengaan sociaal isolement. Het gaat hier primair niet om het in leven roepen van een extra project, maar om aansluiting te vinden met bestaande instrumenten, initiatieven en dergelijke.

7 Verdere aanpak

Hoe nu verder? Er is door veel mensen binnen en buiten het gemeentelijk apparaat veel werk verzet om tot deze nota te komen. Toch is er nog steeds heel veel te doen. De aanpak van het project Samen aan de slag is een vruchtbare. We ondervonden veel waardevolle respons. Dit is voor ons reden om de integrale en interactieve manier van werken door te zetten, zij het niet meer onder de vlag van een speciaal project.

Diverse projecten en voorgenomen acties en activiteiten ontberen een concrete planning en taakstelling. Dit is deels noodzaak, omdat niet alle gegevens op dit moment bekend zijn en de implementatie vaak samenhangt met andere ontwikkelingen binnen en buiten de gemeente. Maar ook is het een bewuste keuze, omdat we de interactiviteit ook binnen de gemeente willen doorzetten: graag geven we de commissie in de verdere besluitvorming nog invloed op de prioriteitstelling en daarmee de planning.

Het project Samen aan de Slag, waarin we beleid op het terrein van activering, armoedebestrijding en het tegengaan van sociaal isolement bij elkaar hebben gebracht vanuit een integrale visie, heeft zijn werk gedaan. Het is nu zaak de deelactiviteiten op te nemen in de werkplannen van de betrokken sectoren en de uitvoering ervan in de lijnorganisatie weg te zetten en in de op te stellen Gemeenteagenda 2001, inclusief de vernieuwing met betrekking tot de vormgeving van het lokaal sociaal beleid. De projectorganisatie is dan ook opgeheven.

8 Beslispunten

8.1 Incentivebeleid

Zie paragraaf 5.1 op pagina 14.

1 akkoord met instellen koopkrachtgarantie voor een beperkte doelgroep.

2 akkoord met verstrekken van een incentive voor deelnemers aan trajecten activering.

3 akkoord met vergroting bereik vrijlatingsregeling en het effect hiervan meenemen in de nota actualisatie normtijden 2001.

4 akkoord met volgende dekking kosten ad. ƒ.402.000,-:

- ƒ.190.000,- Budget nieuw incentivebeleid.

- ƒ.112.500,- EZH project nummer 9: ‘Tegengaan armoede en verkleinen instroom WAO’ (= het volledige bedrag t.b.v. dit project, ingaande 2001). Een en ander onder voorbehoud van goedkeuring van het EZH verdeelvoorstel.

- ƒ. 99.500,- Scholings- en activeringsbudget WIW.

5 akkoord met het instellen van een werkgroep ten behoeve van de implementatie.

8.2 DUIT

Zie paragraaf 5.2 op pagina 17.

1 akkoord met projectplan Duit.

2 akkoord met het vaststellen van de doelgroep voor het eerste jaar, zijnde de groep mensen met een minimum inkomen uit arbeid of nABW.

3 akkoord met toedeling van een I/D baan ten behoeve van dit project en deze op te nemen in het verdeelvoorstel I/D 2001.

4 akkoord met volgende dekking kosten ad. ƒ.225.000,-.

- ƒ.100.000,- EZH project ‘Ouderen, informatie en zorg’. Een en ander onder voorbehoud van goedkeuring van het EZH verdeelvoorstel.

- ƒ.125.000,- overheveling Bijzondere Bijstand.

5 akkoord met reservering extra ƒ.100.000,- uitgaven budget Bijzondere Bijstand en het effect hiervan mee nemen in nota actualisatie budget Bijzondere Bijstand.

8.3 Arbeidsmarktprojecten

Zie paragraaf 5.3 op pagina 20.

1 akkoord met het vrijmaken van formatie t.b.v. van de arbeidsmarktprojecten. De kosten hiervan ad. ƒ.50.000,- zijn verdisconteerd in het reguliere P-budget, productgroep werk.

2 akkoord met prioritering van het gemeentelijk instrumentarium ten behoeve van de arbeidsmarktprojecten.

3 akkoord met voorstel overgangsjaar 2000 t.b.v. het kringloopproject.

4 akkoord met volgende dekking kosten ad. ƒ.140.000,- voor het overgangsjaar Kringloop:

- ƒ.80.000,- investeringsimpuls witgoedproject uit resterend budget WIW 99 (balanspost).

- ƒ.60.000,- begeleidingsinvestering uit resterend budget WIW 99 (balanspost).

5 akkoord met garantstelling witgoedopleiding 2000 en de kosten hiervan zijnde maximaal ƒ.70.000,- dekken uit resterend budget WIW 99 (balanspost).

6 akkoord met inzet Matchmaker MKB Haaglanden en de kosten hiervan ad. ƒ.50.000,- dekken uit resterend budget WIW 99 (balanspost).

8.4 Tegengaan sociaal Isolement

Zie paragraaf 5.4 op pagina 25.

1 akkoord met projectopzet tegengaan sociaal isolement.

2 akkoord met de keuze om de wijken Tanthof, Voorhof en Buitenhof aan te wijzen als pilotwijken voor het eerste jaar.

3 akkoord met het toedelen van een I/D baan t.b.v. dit project en deze op te nemen in het verdeelvoorstel I/D 2001.

4 akkoord met de inzet van het EZH kapitaal project ‘bestrijding sociaal isolement en ondersteuning vrijwilligers’.

5 akkoord met de dekking van de totale kosten tot 2008 ad ƒ.3.044.186,- + f. 400.000,- (onvoorzien) uit EZH project ‘bestrijding sociaal isolement en ondersteuning vrijwilligers’. Voorgesteld wordt in beginsel akkoord te gaan met de financieringsopzet, zoals beschreven in het projectvoorstel, met dien verstande dat in het jaar 2004 een (extra) evaluatiemoment wordt ingebouwd ten behoeve van de definitieve besluitvorming voor de jaren 2005 tot en met 2008, waarbij ook het meerjarig perspectief daarna in ogenschouw wordt genomen.

6 akkoord met inzet uren ambulant buurt- en wijkwerk overeenkomstig de notitie.

7 akkoord met inzet uren SOD overeenkomstig de notitie.

8 akkoord met het instellen van een werkgroep t.b.v. de implementatie.

8.5 Aanpak 1-oudergezinnen

Zie paragraaf 5.5 op pagina 27.

1 akkoord met het, binnen het maatwerkprincipe, hanteren van een participatieplicht voor ouders met kinderen in de leeftijd van 5 jaar en ouder van minimaal 24 uur per week. Onder deze participatieplicht worden naast het verwerven van betaalde arbeid tevens activiteiten in het kader van scholing, sociale activering, vrijwilligerswerk, etc, verstaan.

2 akkoord met faseren van alle alleenstaande ouders zonder het criterium 1-ouder daarin mee te nemen.

3 akkoord met plan van aanpak.

4 akkoord met de dekking van de kosten ad. ƒ.125.000,- in beginsel uit het extra Rijks budget sluitende aanpak fase 4, dan wel ten laste van vrijgevallen gemeentelijke middelen als gevolg van het onderbrengen van een tweetal gemeentelijke budgetten onder het regime van het scholings- en activeringsbudget WIW.

5 akkoord met het instellen van een werkgroep t.b.v. de implementatie.

8.6 Sociale database

Zie paragraaf 5.6 op pagina 31. Is reeds in besluitvorming geweest.

Lijst met gebruikte afkortingen

AAW – Algemene Arbeidsongeschiktheidswet

Abw – Algemene bijstandswet

AOW – Algemene Ouderdomswet

BAT - Bestandsanalyseteam

CAV – Centrale Administratie voor Verpleging en Verzorging

CVCS – Cliënt Volg en Communicatie Stelsel

CWI – Centrum voor Werk en Inkomen

DMZ – Dienst Maatschappelijke Zorg

DUIT – Delfts Uitekeringen Informatie team

EZH – Energiebedrijf Zuid-Holland

GGZ – Geestelijke Gezondheidszorg Delflanden

HBO – Hoger Bereosponderwijs

I/D – Instroom/doorstroom (banen)

ICT – Informatie en Communicatie Technologie

IOAW – Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers

IOAZ – Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen

JOS ’98 – Jongeren Op Straat

KIS – Kennis Infrastructuur

LBO – Lager Beroepsonderwijs

MBO – Middelbaar Beroepsonderwijs

MKB – Midden en Klein Bedrijf, organisatie voor

NABW – Nieuwe Algemene bijstandswet

OTC – Onderwijs Techno Centrum

OZB – Onroerend Zaak belasting

PUV – Project Uitstroom Verbetering

RAP – Regionaal Arbeidsmarkt Platform

RBA – Regionaal Bestuur Arbeidsvoorziening

RMC – Regionaal Meldpunt

SDMS – Sociale Dienst Management Systeem

SoZaWe – Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Ministerie van

TU – Technische Universiteit

UVI – Uitvoeringsinstelling (voorheen bedrijfsvereniging)

VOC – Vrouwen Organisatie en Coördinatie

Wajong – Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten

WAO – Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering

WAZ – Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen

WIW – Wet Inschakeling Werkzoekenden

WIZ – Werk, Inkomen en Zorg, sector

WW - Werkloosheidswet

WZO – Werk, Zorg en Onderwijs, commissie

Het college wil iedereen de kans geven zich zo ruim mogelijk te ontplooien en actief deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer door middel van betaald of onbetaald werk of andere zinvolle, maatschappelijke activiteiten. Eén van de voorwaarden is dat de regionale en lokale arbeidsvoorziening, het onderwijs en gerichte scholing ervoor zorgen dat vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar aansluiten. Educatie speelt hierin een essentiële rol, zowel binnen sociale-, als arbeidsmarktactivering.

Educatie is een doelgericht instrument binnen de trajectbenadering. Daarnaast heeft het de wettelijke taak zorg te dragen voor een startkwalificatie van werk-zoekenden. Inhoud geven aan de gemeentelijke verantwoordelijkheid om jongeren tot 23 jaar een startkwalificatie te laten behalen, vraagt een gericht beleid. Samenwerking met de RMC[viii]-coördinator en instellingen die hun activiteiten richten op jongeren in relatie tot werk, scholing of activering moet hierin gestalte krijgen.

8.6Aanpassing inhoud en aanpak

De doelgroep voor educatie verschuift. Tot voor kort waren de beroepsgerichte activiteiten vooral gericht op de vraag vanuit de fase 2 en 3 groep. Educatie vervulde hierin een rol die sterk gericht was op integratie op de arbeidsmarkt. Momenteel bestaat een groot deel van het klantenbestand van Activering en arbeidsvoorziening uit fase 4 klanten. Dit brengt niet alleen een inhoudelijke verandering in het educatieve aanbod met zich mee, maar ook een andere aanpak. De verwachting is namelijk dat deze groep niet of nauwelijks uit zichzelf deelneemt aan bestaande scholingstrajecten. Een intensieve voorbereidingsfase is hierbij noodzakelijk. Ook de scholingsinstellingen dienen aan te sluiten op deze veranderingen.

Om binnen de gemeente en arbeidsvoorziening kandidaten in korte tijd op het juiste traject te plaatsen is integraal werken een essentiële voorwaarde. Educatiegelden kunnen door deze werkwijze dan ook zo goed en efficiënt mogelijk worden ingezet.

8.6Integrale aanpak

Een educatieplan maakt onderdeel uit van een educatie-, werk- en activeringsplan waarin de gezamenlijke uitgangspunten zijn geformuleerd. Door met collega’s op de diverse werkterreinen (werk, uitkering, activering, onderwijs en economische zaken) intensief samen te werken, kunnen signalen snel worden opgepakt en vertaald in actie. Een educatieplan moet mede gebaseerd zijn op de wensen van interne klanten, maar ook van de markt, van werkgevers.

Verwacht wordt dat een sterkere koppeling tussen het gelijktijdig opdoen van werkervaring en het volgen van scholing goede perspectieven biedt om de resultaten in de aansluiting met de arbeidsmarkt te verbeteren. Het vormgeven van het educatieaanbod en de organisatie van werkervaringsprojecten en instrumenten vergt een nauwgezet overleg.

8.6Concrete acties

0)Optimaal afstemmen van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. De educatieve mogelijkheden optimaal benutten door deze af te stemmen met de clusters reguliere werkgelegenheid, gesubsidieerde werkgelegenheid en zorg en activering. In concreto kan hierbij gedacht worden aan een snellere koppeling tussen educatieve trajecten en instroom in het bedrijfsleven, onder andere door het inzetten van taal- en werkstages.

0)Maximaliseren van het educatieve resultaat. Een projectplan ‘resultaatverbetering educatie’ schrijven, gekoppeld aan een nieuw te vormen incentivebeleid en instroombevorderende afspraken met sectoren (zie ook paragraaf 3.5). Dit met name te bereiken door het op elkaar afstemmen van activerings-, zorg- en educatietrajecten voor fase 4 groepen en het stroomlijnen van financiële middelen. Hier gaat het om de WIW, gelden van arbeidsvoorziening, rijksoverheidsgelden en subsidiegelden als ESF of scholingsgelden gereserveerd vanuit branches binnen CAO’s. De stroomlijning heeft o.a. tot doel dat er zowel projectmatige, als individuele scholing binnen een onderwijsinfrastructuur kan worden aangeboden.

0)Educatief aanbod startkwalificatie en doorlopende leerlijnen. Het scholingsaanbod zo formuleren dat er sprake is van doorlopende leerlijnen. Dit kan bereikt worden door in het educatieplan de activeringsinstrumenten goed af te stemmen op beroepsoriënterende programma's gevolgd door schakelende programma's naar werk en/of een kwalificerende opleiding (startkwalificatie). Dit betekent dat alle programma’s in de toekomst modulair aangeboden moeten kunnen worden, waardoor de individuele burger een totaal sluitend traject aangeboden kan worden. Scholingsinstellingen stimuleren een passend aanbod hierop te ontwikkelen.

8Experimenten en projecten

8.6Inleiding

Dit hoofdstuk beschrijft in het kort enkele concrete experimenten en projecten, die minder duidelijk waren onder te brengen in het voorgaande. Onderbrenging in een programmatische aanpak is echter wenselijk omdat het zo mooi de samenhang en vernieuwing illustreert. In projecten kan eerder geformuleerd, maar algemeen werkgelegenheidsbeleid concreet gemaakt worden.

8.6Aansluiting wijkgericht werken

Nieuwe initiatieven op het grensgebied van werkgelegenheid en (nieuwe) diensten in de stad kunnen, wanneer dit op het terrein van de gemeente ligt, goed worden vormgegeven in een experiment of project, al dan niet in samenwerking met andere organisaties of organisatieonderdelen. Hierbij valt te denken aan de bevordering van kleinschalige werkgelegenheid ten behoeve van de detailhandel en startende allochtone ondernemers. Aansluiting bij wijkgericht werken is hierbij een belangrijk aandachtspunt, doch bestemmingsplannen dienen deze initiatieven beter mogelijk te maken. Projectmatig werken en experimenteren op wijkniveau is een prima manier om de vraag van de burger centraal te stellen. Het is daarom van belang deze wijze van werken nader uit te werken. Diverse sociale activeringsprojecten sluiten goed aan bij wijkgericht werken waar het gaat om het bestrijden van maatschappelijk isolement.

8.6Subsidie en fondsenwerving

Zowel landelijk als Europees staan het versterken van de arbeidsparticipatie en terugdringen van de werkloosheid hoog op de agenda. Voor initiatieven op deze onderwerpen, zeker wanneer hierin innovatieve elementen herkenbaar zijn, zijn diverse subsidiemaatregelen beschikbaar. Het benutten van deze maatregelen kan het lokale activeringsbeleid versterken. Dit geldt ook voor het sterker aanspreken van partners in het kader van CAO’s waarin vaak afspraken zijn opgenomen omtrent scholing en inschakeling van langdurig werklozen. Een laatste element dat van belang kan zijn is het zoeken naar sponsoring van initiatieven door het bedrijfsleven. Steeds meer geven bedrijven inhoud aan hun maatschappelijke verantwoordelijkheid door actieve deelname aan of sponsoring van maatschappelijk relevante initiatieven. Een actieve public relations maakt onderdeel uit van het betrekken van burgers en bedrijfsleven bij de activiteiten van de gemeente Delft op dit terrein.

8.6Enkele concrete projecten

0)Herstart Groen Computeren Delft. De gemeente Delft (WOC/Kennisstad) onderzoekt de mogelijkheden om in 2000 opnieuw te starten met ‘Groen Computeren Delft’. Overbodige computers bij bedrijven en organisaties worden opgeknapt en daarna – via bijvoorbeeld een leasecontract – ingebracht bij basis- en middelbare scholen. Maar (mogelijk) ook worden ingezet in het kader van (sociale) activering, armoedebestrijding, educatie en werkgelegenheid (opzetten helpdesk, bezet door werklozen voor werklozen), opleiden werklozen tot hardwaredeskundigen.

0)Bedrijvenproject. Onder deze werktitel wil de gemeente Delft met tien Delftse bedijven een pilot-project starten rond de vraag “Hoe laten wij vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar aansluiten?” In dit kader verwijzen wij de lezer ook terug naar paragraaf 3.6, punt 1).

Project met Stichting Agneta. (Door)starters dienen extra aandacht te krijgen gezien hun dynamische karakter, hun sterke lokale binding en groeipotentieel. De gemeente Delft heeft hierin vooral een faciliterende rol. Met de stichting Agneta wordt een toeleidings- en begeleidingstraject ontwikkeld voor vrouwen die vanuit de bijstand een eigen bedrijf willen starten, waarbij voor de verschillende fases van het traject overige deskundige partijen betrokken zullen worden.

Instroomproject allochtonen in de dienstverlening. Een instroom-experiment om allochtonen te laten instromen bij dienstverlenende organisaties als de gemeente, het arbeidsbureau en andere organisaties in de collectieve sector.

4)Experimenten met uitzendorganisaties. Op initiatief van uitzendorganisatie Tempo Team is in overleg met de gemeente een experiment ontwikkeld, waarbij DMZ-klanten in dienst komen bij het uitzendbureau en van daaruit worden gedetacheerd op uitzendbanen. Op die wijze krijgt de klant een breder perspectief op werk (meerdere werkzaamheden) en hoeven ze niet steeds weer terug naar de DMZ om tijdelijk weer een (aanvullende) uitkering aan te vragen. De eventuele leegloopkosten als gevolg van onvoldoende werk of ziekte wordt gefinancierd uit de WIW-loonkostensubsidie. Dit wordt een eerste pilot, die mogelijk ook breder kan worden ingezet, samen met andere partners.

7Verdere aanpak en communicatie

4.3

7.0Inleiding

In de aanloop naar deze nota heeft ook de Commissie Extern een bijdrage geleverd. In vervolg hierop en op gesprekken met werkgevers tijdens bedrijfsbezoeken is het nu tijd de uitkomsten en beleidsvisie in een inspraaktraject te brengen. Het College van B&W zoekt dan ook actief toenadering tot partijen in de stad die betrokken zijn bij of de gevolgen ondervinden van het gemeentelijk activeringsbeleid. In gesprek met elkaar kunnen nieuwe inzichten worden verworven of bestaande worden bijgesteld. Het uiteindelijke doel is te komen tot een breed draagvlak in de Delftse samenleving voor het beleid op het gebied van Werk, Scholing en Activering. Lokale samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid, werknemersorganisaties en andere partijen in het veld is van groot belang voor het welslagen van deze initiatieven. Door uitwisseling van kennis, afstemmen van beleid(-svoornemens) en een actieve inbreng in de beleidsvoorbereiding krijgt de inhoud meer kracht. Deze inspraakronde en de inbedding van een gezamenlijk gedragen, geïntegreerde aanpak binnen en buiten de gemeentelijke organisatie moet adequaat georganiseerd worden.

7.1Ontwikkeltraject

De in deze nota vastgelegde beleidsvisie op een sluitende activeringsaanpak, hoe integraal van opzet ook, kan niet los gezien worden van ontwikkelingen op andere beleidsterreinen, bijvoorbeeld armoede. Het is dus van belang parallel lopende ontwikkelingen met elkaar in verband te brengen, zowel binnen het college en de commissie als met betrekking tot de planning van inspraaktrajecten en de bespreking met derden. De route op weg daar naartoe kan er als volgt uitzien:

0)Discussie door het college van Burgemeester en wethouders

0)Discussie door de commissie

0)Externe presentatie

0)Inspraaktraject met derden

Bij een inspraaktraject kan gedacht worden aan een of meerdere afzonderlijke bijeenkomsten met diverse vertegenwoordigers van gemeente, werkgevers, belangengroepen en samenwerkingspartners.

Deze nota wil een ferme slinger aan het vliegwiel geven, dat door een zich permanent ontwikkelend actieprogramma in beweging wordt gehouden.

7.1Sturing en uitvoering

In dit stuk zijn veel nieuwe, maar ook lopende zaken in een gemeenschappelijk kader ondergebracht. In het inspraaktraject zullen nieuwe inzichten in hoofdlijnen naar voren komen, vastgelegd in een nieuwe, richtinggevende nota. Dat neemt niet weg dat gedurende dit traject lopende zaken gewaarborgd dienen te worden. Ook het vertalen van de beleidsuitgangspunten in concrete acties en prioriteiten verdient zorg en aandacht. Hiertoe wordt een stuurgroep geformeerd, bestaande uit de drie verantwoordelijke vakwethouders, en een ambtelijk werkteam onder leiding van een programmaleider dat zal werken met een concreet actieprogramma.

7.3Platform

De toetsing van het gemeentelijk beleid inzake werk, economie, scholing en activering kan vormkrijgen in een platform ‘werk en activering’ waarin diverse externen, al dan niet vanuit georganiseerd verband, betrokken zijn.

De inkleuring van dit voorstel gebeurt in samenhang met de oprichting van het zgn. regionale CWI-platform. In de nota van het Rijk over de nieuwe structuur voor de uitvoeringsorganisatie op het terrein van werk en inkomen, de SUWI-nota, wordt aan gemeenten gevraagd hierin het initiatief te nemen. Ook daarin ontstaan kansen om het gemeentelijk beleid met externen nader vorm te geven. Daarom wordt op korte termijn een voorstel voorbereid waarin het overleg met derden een plaats krijgt. Daarin zullen de positie van het bestuur van Stichting Werkplan en de ontwikkeling van het lokale/regionale platform aan de orde zijn.

Bijlage: Gemeentelijk activerend instrumentariumBetrokken organisaties en gesprekspartners

Arbeidsbureau

Budgetwinkel

Bureau Nieuwkomers

CDA

Centrum Werk en Inkomen

Contactraad van Kerken

Creatief aan de Slag (deelnemers cursus)

Diakonaal Centrum Delflanden

Diensten- en Werkwinkel

Economische Zaken Delft

Gereformeerde Kerken

GGZ Delflanden

Hervormde Kerken

Humanitas/In Contact

Instituut Sociaal Raadslieden

Interkerkelijk Sociaal Fonds

Interkerkelijk Stadsdiakonaat

JOS ’98

Kamer van Koophandel

Kinderopvanginstellingen

Kringloopwinkel

Komitee Vrouwen en de Bijstand

MKB Nederland Kring Delft

Ondernemersfederatie Delft

Ondernemingsraad Stichting Werkplan

Partij van de Arbeid

Regionaal Patiënten- en Consumenten PlatformS

Reïntegratiebedrijf

Samenwerkende Bonden van Ouderen

Samenwerkingsverband Sociale Zekerheid Delft

Socialistische Partij

Stadsbelangen

Stadspastoraat

Stichting Maatzorg

Stichting Ouderenwerk Delft

Stichting Vluchtelingenwerk Delft

Stichting Welzijn Delft

Stichting Werkplan

Stuurgroep Arme Kant van Delft

Trainings- en Adviescentrum

TU Studentenadviesbureau

Vedior

Vereniging van Delftenaren met een Functiebeperking

Vrouwenopbouwwerk

Vrouwen Organisatie en Coördinatie (VOC)

Werkgroep Migrantencommunicatie

WIZ/ Activering en Inburgering

WIZ/Bureau Nieuwe Klanten

---

[1] Bron: Stand van zaken arbeidsmarktinformatie regio Haaglanden, Arbeidsvoorziening Haaglanden, stand eind juni 1999

[2] Bron: Jaarboek Bestuursinformatie ’99, Gemeente Delft, stand 1 januari 1999

---

[i] TNO-rapport ‘De economie van Delft: op weg naar 2010’, mei 1999, nummer 99/NE/033 9 (versie 2), afdeling economie.

[ii] RISBO-rapport ‘Laaggekwalificeerde werkgelegenheid in Haaglanden, banen, vacatures en ontwikkelingsmogelijkheden’, RISBO Contractresearch BV / Erasmus Universiteit Groep, nov 1998, ISBN 90-72597-95-8

[iii] Bron: Stand van zaken arbeidsmarktinformatie regio Haaglanden, Arbeidsvoorziening Haaglanden, stand eind juni 1999

[iv] Bron: Marap DMZ per 30 juni 1999

[v] Bron: Jaarboek Bestuursinformatie ’99, Gemeente Delft, stand 1 januari 1999

[vi] Bron: Jaarboek Bestuursinformatie ’99, Gemeente Delft, stand 1996

6

[vii] Bron: Jaarboek Bestuursinformatie ’99, Gemeente Delft, stand per 1 oktober 1998

[viii] RMC = Regionaal Meld- en Coördinatiepunt ten beoeve van voortijdig schoolverlaten