Veelplegers, ook wel genoemd “draaideurcriminelen” zijn personen die veelvuldig strafbare feiten plegen, die volharden in hun crimineel gedrag en die daardoor stelselmatig met de politie in aanraking komen. Het aantal delicten gepleegd door veelplegers vormt een steeds groter en urgenter probleem. Het gaat hier met name om woninginbraak, fiets- en autodiefstallen, winkeldiefstallen en zakkenrollerij. Hoewel het om een beperkte groep criminelen gaat en doorgaans om relatief lichte delicten, geven die delicten door hun veelheid grote overlast voor burgers en bedrijven.

Een hoog percentage van de veelplegers is verslaafd en heeft daarnaast te maken diverse sociaal maatschappelijke problemen. Hier spelen verschillende belangen: Het belang van de burger, die in een veilige stad wil wonen en het belang van de verslaafde veelpleger met verschillende hulpvragen, die al dan niet onder dwang of drang uit z’n misère moet komen. Een doeltreffende aanpak van deze problematiek vergt een integraal beleid gericht op preventie, vervolging, zorg en maatschappelijk herstel. Aan al deze aspecten wordt aandacht besteed in deze nota.

Veelplegersaanpak Politie

Politie Delft is eind 2002 gestart met een speciale aanpak van veelplegers.

Onder veelplegers wordt in dit verband verstaan: personen die in het verleden meer dan 10 processen-verbaal op hun naam hebben staan. In Delft woonden per februari 2004 136 veelplegers. Hiervan zijn er 44 verslaafd. 22 Delftse veelplegers komen voor in de regionale top 500.

De aanpak richt zich op een top 10 van in Delft woonachtige veelplegers, die halfjaarlijks herzien wordt (wanneer er uit beeld verdwijnen, afvallen door intramurale zorg of detentie) vanuit de top 500 binnen Haaglanden. Voor iedere veelpleger wordt een plan van aanpak ontwikkeld door de betreffende probleemeigenaar (politiefunctionaris), waarin de activiteiten worden vastgelegd. De activiteiten zijn gericht op:

De activiteiten zijn gericht op:

- repressie: observeren, posten, controleren, langer in detentie;hierin wordt nauw samengewerkt met het Openbaar Ministerie

- in overleg met Verslavingsreclassering en Gemeente overleg voeren over zorg- en reïntegratiemogelijkheden

In 2003 heeft de aanpak van veelplegers geleid tot een daling van criminaliteit op een aantal gebieden. In de eerste helft van 2003 zaten veelplegers (volgens afspraak) na aanhouding regelmatig voor 10 dagen in detentie; in de tweede helft van 2003 leidde dit tot langduriger detentie door veroordelingen op de speciale veelplegerszittingen; in de tweede helft van 2003 zaten gemiddeld 5 á 6 personen van de veelplegers top 10 gedetineerd.

De daling van delicten, die veelal door veelplegers worden gepleegd, in de tweede helft van 2003 ten opzichte van de eerste helft van 2003 bedroeg:

- eenvoudige diefstal: 22%

- diefstal fiets: 45%

- winkeldiefstal: 25%

- bedrijfsinbraken: 2%

- diefstal vanuit de auto: 32%

Doorstromers

Politie Delft besteedt veel aandacht aan het onderbreken van de criminele carrières van de zogenaamde doorstromers (3-10 antecedenten). Doorstromers zijn minderjarige (12-17 jaar) delictplegers die het stadium van het incidenteel plegen van een overtreding of misdrijf voorbij zijn (beginners). Er kan echter bij doorstromers nog niet gesproken worden van doorgewinterde criminelen (veelplegers). Met de aanpak van doorstromers is de kans met andere woorden groot dat ze nog te binden zijn aan onderwijs, werk, gezin en positieve vormen van vrijetijdsinvulling en dat de criminele carrière die ze ingezet hebben, onderbroken kan worden.

Politie Delft heeft –gelijk aan de veelplegeraanpak- een top tien van doorstromers opgesteld die met voorrang worden aangepakt. Deze tien minderjarigen worden maandelijks besproken in het casuïstiek overleg tussen OM, Politie en Raad voor de Kinderbescherming. Doelstelling is om de minderjarigen te laten stoppen met hun criminele activiteiten en ze trajecten aan te bieden en die dit faciliteren. Hierbij spelen hulpverleningsinstellingen en gemeentelijke initiatieven een rol. Deze integrale aanpak kan tot nu toe als een succes worden beschouwd.

Daarnaast zijn er in het kader van het integraal jongerenbeleid ook andere trajecten uitgezet om te verkomen dat jongeren of jongerengroepen afglijden in criminaliteit. Een voorbeeld hiervan is het signaleringsoverleg en het daaraan verbonden interventie team.

Verslavingszorg

Het is moeilijk om verslaafde veelplegers vrijwillig in zorg te krijgen en te houden. Politie en Verslavingsreclassering geven aan dat een dwang- of drangtraject vaak de enige weg is die (in een aantal gevallen) tot succes kan leiden.

GGZ-Delfland en Parnassia werken vanaf februari 2004 samen in een bemoeizorgteam, het ACT team dat zich o.a. richt op cliënten met dubbelproblematiek (verslaving en psychiatrische problematiek). Bekend is dat veel verslaafden kampen met psychiatrische problematiek; van de mensen die behandeld worden vanwege hun alcoholverslaving heeft 65% tevens een psychiatrische ziekte. De zorgwekkende zorgmijders waar het hier om gaat mijden bij voorkeur de ambulante zorg of doen juist een onevenredig groot beroep op de zorg. Het team van specialisten benadert (potentiële) cliënten thuis, op straat of op andere vindplaatsen. Met Dienstencentrum over de Brug (een belangrijke vindplaats) zijn afspraken gemaakt over consultatie en zorg ter plekke. Verder kan vanuit allerlei instanties (o.a. politie) naar het team worden verwezen. Samenwerking met verwijzers wordt actief gezocht. Momenteel is slecht 1 persoon van de veelplegers top 10 in behandeling bij het ACT team. Tussen politie en het ACT team zijn nadere afspraken gemaakt over screening van de overige 9 personen.

Het ACT team is in de eerste plaats gericht op het bieden van zorg. Bijkomend voordeel is dat het in een aantal gevallen ook zorgt voor het terugdringen van overlast.

De verslavingsreclassering tracht veelplegers gedurende het strafproces en detentie te motiveren tot deelname aan zorgprogramma’s. De verslavingsreclassering start op korte termijn een eigen spreekuur in Delft zodat reclasseringsklanten niet naar Monster hoeven te reizen.

Daarnaast biedt Parnassia Delft een aantal zorgprogramma’s voor drugsverslaafden waaronder behandeling, outreachende zorg en methadonverstrekking. Methadonverstrekking draagt, naast de verbetering van lichamelijk en sociaal maatschappelijk functioneren, ook bij aan het terugdringen van criminaliteit door drugsverslaafden. Enkele veelplegers zijn in zorg bij Parnassia verslavingszorg. De kontakten met politie lopen via de verslavingsreclassering.

Delft komt vooralsnog niet in aanmerking voor het op medische gronden verstrekken van heroïne.

Dwang- en drangtrajecten:

Strafrechterlijke Opvang Verslaafden:

Vanuit de overheid is celcapaciteit vrijgemaakt voor het zgn. SOV-traject, waarbij verslaafde veelplegers langdurig in detentie gaan. Tijdens detentie vindt behandeling van de verslaving plaats. Na het penitentiair programma draagt de gemeente zorg voor het reïntegratietraject. De rechter legt SOV op. SOV vindt binnen 6 gemeenten in Nederland plaats. De enige mogelijkheid voor Delft om hier aan deel te nemen is, wanneer Den Haag bereid is hiervoor celcapaciteit af te staan. Vooralsnog is dat niet het geval en het is maar zeer de vraag of deze mogelijkheid er in de toekomst wel zal zijn. Delft heeft wel middels een brief aan de gemeente Den Haag haar belangstelling geuit voor eventuele deelname.

Aangemerkt dient te worden dat de berichten over het succes van deze aanpak tegenstrijdig zijn en dat er nog geen officiële onderzoeksresultaten bekend zijn.

Wet Inrichting Stelselmatige Daders:

Recent is de Wet Inrichting Stelselmatige Daders van kracht geworden. Deze wet biedt de mogelijkheid om veelplegers te veroordelen tot langdurige detentie. Hiertoe worden een groot aantal veelplegerscellen ter beschikking gesteld. Enkele Delftse veelplegers zitten reeds in detentie op de veelplegersafdeling van de Zoetermeer-gevangenis.

Gedurende detentie vindt echter geen behandeling plaats, zodat er een grote kans bestaat dat verslaafde veelplegers na detentie weer in hun oude gedrag vervallen.

De Remise:

Parnassia verslavingsreclassering heeft het drangprogramma De Remise ontwikkeld. Dit is een resocialisatieprogramma voor SOV cliënten na detentie, cliënten met voorwaardelijk SOV of veelplegers die niet voor SOV in aanmerking komen. Voor deze laatste groep geldt dat het een min of meer vrijwillig traject is. Het kan wel opgenomen worden binnen de voorwaarden bij detentie. Voorwaarde voor deelname is dat men “clean” is.

Gedetineerden in de veelplegerscellen zullen door de verslavingsreclassering gemotiveerd worden om na detentie eerst een behandelingsprogramma te ondergaan dat hierop gericht is. Daarna kan men starten met het Remise-traject. Dit traject ziet er als volgt uit:

- Fase 1: 6 maanden intensieve begeleiding binnen een strak regiem. Delftse cliënten dienen de eerste 3 maanden een bijstandsuitkering van de gemeente Delft te ontvangen voor kost en inwoning, aflossen van schulden en sparen. Na 3 maande kan verondersteld worden dat de cliënt het programma gaat afmaken en wordt de cliënt ingeschreven bij de gemeente Den Haag (kantoor Loosduinen). Daarnaast dient de gemeente Delft gedurende de 6 maanden € 80 per dag bij te dragen ten behoeve van het behandelingsprogramma. Alleen de dagen dat een cliënt aanwezig is worden in rekening gebracht.

- Fase 2: Na deze 6 maanden volgt het resocialisatietraject in Delft. Dit bestaat uit intensieve woon- en trajectbegeleiding (1 à 2 jaar, kosten € 5.200) begeleiding en budgetbegeleiding (2 à 3 jaar, kosten 2.800) en wordt uitgevoerd door de Verslavingsreclassering. De gemeente Delft dient te zorgen voor een woning + inrichting. Opname kosten, het afkickprogramma, trainingen, werkervaringstrajecten, werkbemiddeling, rapportages en afstemming met Justitie en Politie, enz. worden uit de bestaande productieafspraken met verschillende financiers betaald.

Het programma De Remise biedt voor Delftse veelplegers momenteel de enige mogelijkheid om, met enige verwachting van succes, weer maatschappelijk te reïntegreren. Binnen de Remise zijn 2 plaatsen voor Delft gereserveerd.

Kostendekking:

De mogelijkheden voor de gemeentelijke financiële bijdrage aan het remiseprogramma zijn momenteel zeer beperkt. Binnen het budget verslavingszorg is geen financiële ruimte te vinden. Delft heeft als kleine centrumgemeente slechts de beschikking over 0.97% van de doeluitkering MO/VB van VWS, terwijl de uitgaven voor verslavingszorg toenemen (bijv. een stijgend aantal methadongebruikers). Bovendien behoort Delft niet tot de G30 gemeenten met als gevolg dat zij niet beschikt over gelden in het kader van het grote-stedenbeleid. Binnen het kader van integraal veiligheidsbeleid is in de programmabegroting 2005 – 2008 € 25.000 voor 2005 vrijgemaakt t.b.v. het reïntegratietraject van veelplegers.

Uitgaande van 2 plaatsen in De Remise zijn de kosten als volgt:

- 2005: € 43.800 voor fase 1, uitgaande van 75% bezetting en € 4372 voor fase 2. Dit betekent een totaal van € 48.172. Dekking kan deels gevonden worden uit de € 25.000 uit de programmabegroting 2005. Voor het resterende bedrag dient aanvullende financiering te worden gevonden. Voorgesteld wordt hiervoor o.a. in overleg te gaan met het Zorgkantoor. Indien geen aanvullende dekking wordt gevonden, zal het ontbrekende bedrag ten laste van de post Onvoorzien worden gebracht.

- 2006 en verder: de intentie is om in 2006 het aantal plekken verder uit te breiden.

Woning:

Het beschikbaar krijgen van een woning t.b.v. fase 2 van het remisetraject dient nader te worden onderzocht. Er zijn verschillende mogelijkheden:

- Een woning beschikbaar krijgen binnen het bestand dat jaarlijks door de woningbouwverenigingen beschikbaar wordt gesteld voor speciale groepen. Voorwaarde is dat een instelling of de gemeente zich garant stelt voor de huur.

- Een woning bij de maatschappelijke opvang.

- Een woning die momenteel beschikbaar is van de gemeente (bijvoorbeeld een woning waarin voorheel asielzoekers verbleven).

Gemeente, Sociale dienst

De Gemeente kan vanuit de sociale dienst een bijdrage leveren op het gebied van het behoud van inkomen en woning gedurende detentie. Daarnaast heeft de sociale dienst een verantwoordelijkheid in het verwijzen naar zorg en het bieden van activeringsmogelijkheden voor bijstandscliënten met psychiatrische- en verslavingsproblematiek die zorgafhankelijk zijn. Besloten is om ten behoeve van de groep veelplegers hiertoe extra inspanningen te leveren. Hierbij richt de gemeente zich niet alleen op de veelplegers top 10 maar de gehele veelplegersgroep. Momenteel gaat het om een aantal van 30.

Inkomen:

Met klantmanagement heeft overleg plaatsgevonden over het behoud van inkomen en woning na detentie. De volgende afspraken zijn gemaakt:

- Er worden, bij toestemming van het MT Inkomen, 2 vaste klantmanagers benoemd die zich richten op de veelplegersgroep en de kontakten met hen onderhouden. Zij fungeren tevens als contactpersoon naar de instanties die zich met de veelplegers bezig houden, zoals politie en verslavingsreclassering.

- De contactpersonen maken kennis met de veelplegersproblematiek aan de hand van een rondleiding op de veelplegersafdeling van de Zoetermeer-gevangenis en een gesprek met de verslavingsreclassering aldaar. Vervolgens wordt bekeken waar eventuele verdere deskundigheidsbevordering uit dient te bestaan.

- Politie geeft ieder half jaar de namen van de actuele veelplegers top 10 en de rest van de veelplegers door aan de contactpersoon klantmanagement.

- De lijst van veelplegers wordt gescreend door de sociale dienst.

- Vervolgens vindt overleg plaats tussen de contactpersoon klantmanagement en politie t.b.v. gegevensuitwisseling en afstemming.

- Eens per half jaar vindt een casusbespreking plaats over de veelplegers. Deelnemers: Klantmanagement, politie, verslavingsreclassering, ACT team.

- Politie geeft aan de contactpersoon door waar de veelpleger gedetineerd wordt. Bij een korte detentie van 10 dagen wordt zonodig het maandelijkse informatieformulier t.b.v. de uitkering gestuurd aan de verslavingsreclassering ter plekke. Dit om te voorkomen dat de uitkering stopt vanwege het niet verstrekken van informatie (hetgeen veelvuldig gebeurt bij een aantal veelplegers).

- In de praktijk wordt meestal niet aan de sociale dienst doorgegeven wanneer een persoon weer vrij komt uit detentie. Hierover moeten betere afspraken worden gemaakt met de reclassering.

- De mogelijkheid bestaat dat een aanvraag voor een gedetineerde door een gemachtigde (meestal de reclasseringsambtenaar) wordt ingediend. Ook hierover moeten afspraken worden gemaakt.

- Beleid & projecten schrijft een voorstel voor het MTI, om het mogelijk te maken dat de uitkering na detentie automatisch weer wordt opgestart (herstelprocedure). Het betreft hier meestal een periode van 10 dagen detentie.

Wonen:

Voor personen met een bijstandsuitkering is het mogelijk om gedurende detentie (tot maximaal 1 jaar) de huur- en energiekosten te laten doorbetalen vanuit de bijzondere bijstand. Ook hierbij is het noodzakelijk dat een verzoek hiertoe bijtijds doorgegeven wordt aan de klantmanager (zie: inkomen). E.e.a. kan ook ambtshalve geregeld worden; dit wordt nog nader uitgezocht.

Veelplegers die voor een woning in aanmerking willen komen kunnen zich melden bij de woningbouwcorporaties voor een urgentieverklaring.

Bij dakloosheid kan men zich wenden tot de stichting Maatschappelijke Opvang voor kort- en langduriger verblijf. Bij Dienstencentrum over de Brug kan men een postadres krijgen (met toestemming van de gemeente).

Sociale activering:

Voor personen met een bijstandsuitkering fungeert de klantmanager als toeleider naar werk, sociale activering of zonodig zorg. Veel van de veelplegers behoren tot de categorie Zorgklanten fase 4, waarvoor nog geen trajecten zijn ontwikkeld. Momenteel vindt overleg plaats tussen klantmanagement, GGZ-Delfland en Parnassia over betere samenwerking, toeleiding en het mogelijk ontwikkelen van nieuwe trajecten. Mogelijk kunnen enkele veelplegers hiervan profiteren, zei het dat e.e.a. op vrijwillige basis plaats vindt.

Voor methadoncliënten wordt gedacht aan gespecialiseerde bemiddeling naar een vorm van vrijwilligerswerk of betaald werk.

Voorgesteld wordt:

- Akkoord te gaan met de inhoud van deze notitie.

- Door te gaan met het verder ontwikkelen van meersporenbeleid t.a.v. veelplegers.

- Gebruik te maken van het Remisetraject van Parnassia Verslavingsreclassering.

- € 25.000 vanuit de Programmabegroting 2005 in te zetten voor 2 plaatsen in het Remisetraject in 2005. Voor het ontbrekende bedrag dient externe-, dan wel aanvullende financiering te worden gevonden. Indien geen aanvullende dekking wordt gevonden, zal het ontbrekende bedrag ten laste van de post Onvoorzien worden gebracht.