Op 27 oktober 2005 heeft het college besloten tot
een proef gedurende een half jaar met handhaving fietsparkeren op een aantal
specifieke locaties in de binnenstad. Daarnaast diende het aantal
fietsparkeerplaatsen in de gehele binnenstad te worden uitgebreid. Na de proef
zou een evaluatie van het beleid volgen.
Handhaving dient ter regulering van het
fietsparkeren. Om het beschikbare aantal klemmen zo optimaal mogelijk te kunnen
gebruiken en oneigenlijk gebruik tegen te gaan, dienen weesfietsen en wrakken
periodiek te worden verwijderd. Dat gebeurt momenteel ook in de hele stad en
daar blijven we mee doorgaan. Fietsen die geparkeerd staan in een goede
fietsparkeervoorziening met aanbindmogelijkheid hebben bovendien een
aanzienlijk kleinere kans om gestolen te worden.
Daarbij is het van groot
belang dat er voldoende fietsklemmen van goede kwaliteit zijn. In de binnenstad
was dit niet het geval. In april 2005 is in de binnenstad een grootschalige
inventarisatie gehouden naar de fietsparkeervoorzieningen. Resultaat hiervan is
een uitbreidings- en vervangingsplan, dat vanaf oktober 2005 tot en met januari
2006 is uitgevoerd. In totaal zijn in de binnenstad in dit plan 1150
fietsparkeerplaatsen gerealiseerd (waarvan 750 nieuw en 400 oude die zijn vervangen).
In Delft wordt op 4 locaties gehandhaafd op
fietsparkeren. Dat zijn;
-
Centraal Station Delft;
-
de Markt;
-
de Oude Langendijk (brugleuning);
-
het Bastiaanplein;
Voorafgaand aan de handhaving op de 3 locaties in
de binnenstad is het aantal fietsparkeerplaatsen in de gehele binnenstad fors
uitgebreid. De uitbreiding heeft plaatsgevonden op plaatsen waar uit de
inventarisatie van april 2005 een tekort gebleken was.
Ten behoeve van deze evaluatie zijn in de gehele
binnenstad in april 2006 opnieuw fietsparkeertellingen gehouden. Dit wordt deze
vergeleken met de telling uit april 2005.
2.1 Kernwinkelgebied (incl.
handhavingsgebieden Markt, Oude Langendijk, Bastiaanplein)
2.1.1 Fietsparkeertelling
In het kader van de evaluatie hebben in het
kernwinkelgebied fietsparkeertellingen plaatsgevonden op donderdag 20 april 2006,
tussen 14.00-16.00 uur, zaterdagmiddag 22 april tussen 14.00 en 16.00 en zaterdagavond tussen 22.00-24.00. Deze
tellingen zijn afgezet tegen de telllingen die een jaar geleden zijn gehouden,
bij de inventarisatie van het fietsparkeren in de binnenstad.
In
totaal zijn er 1.930 onbewaakte fietsparkeerplaatsen in het kernwinkel-gebied
geteld. Er zijn op donderdagmiddag in totaal 2.046 fietsen geteld (tegen 1.331
in 2005), op zaterdagmiddag 2.965 (1.479 in 2005) en op zaterdagavond 1623
(1.267 in 2005). Afhankelijk van dag en tijdstip is de toename van het aantal fietsen 28% tot 100%
ten opzichte van vorig jaar.
In
2005 werd in het kernwinkelgebied een bezettingsgraad[1]
van 45% geregistreerd op het drukste telmoment, de zaterdagmiddag. In 2006
wordt in hetzelfde gebied een bezettingsgraad van 91% geregistreerd.
Er
kan dus gezegd worden dat sinds de invoering van het handhaven er veel beter
gebruik wordt gemaakt van de aangeboden fietsparkeer-voorzieningen. Dat is
deels te verklaren door de spectaculaire groei van het aantal fietsen in de
stad. Men maakt voor een bezoek aan de binnenstad blijkbaar meer en meer
gebruik van de fiets.
Tijdens
de teldagen viel in deze gebieden op dat net naast het handhavingsgebied op de
Markt veel fietsen buiten de rekken geparkeerd stonden. Op de donderdagmiddag
werd gebruik gemaakt van de ruimte naast de kerk aan de zijde van het Blauwe
Hart en op zaterdagavond van de ruimte ter hoogte van de geldautomaat van de
ABN Amro.
In
het bijzonder kan vermeld worden dat de markten grote invloed hebben op het
aantal buiten de rekken geparkeerde fietsen. Voor de donderdagmarkt geldt dat
kramen het zicht op de plekken ontnemen of de parkeervoorzieningen zelfs blokkeren. Daarnaast
is het door de kramen onmogelijk om een tweede rij te vormen of in het
verlengde van de rij te parkeren. Ook de bloemenmarkt op donderdagmiddag en de
antiek- en curiosamarkt op zaterdagmiddag waarbij kramen langs de grachten
staan, blokkeren fietsparkeersystemen.
In
het kernwinkelgebied is een groot aantal fietsparkeerplaatsen overbezet. In de
bijlage zijn alle fietsparkeerplaatsen met een bezetting van meer dan 80%
genoemd.
Na een 6-tal weken waarschuwen is in februari 2006
daadwerkelijk gestart met de fietshandhaving op drie locaties in de binnenstad
(als aanvulling op het Stationsplein). Op deze drie locaties wordt gehandhaafd
op basis van de APV (in tegenstelling tot stationsplein, hier is het RVV[2]).
Er is hier wekelijks op verschillende momenten
gehandhaafd (12 uur per week). In totaal zijn 102 fietsen verwijderd (4 op de
Oude Langendijk, 3 op de Markt, 95 op het Bastiaanplein) en zijn tussen de 1100
en 1200 mensen geattendeerd op het feit dat zij hun fiets verkeerd hadden
geparkeerd.
Op de Oude Langendijk en de Markt is het handhaven
op het niveau gekomen van onderhouden. Er is hier nalevingsgedrag bereikt en
waarschuwen is afdoende om de locaties vrij te houden van fietsen. Er hoeven
geen fietsen daadwerkelijk meer te worden verwijderd.
Op het Bastiaanplein is het beoogde naleefgedrag
niet bereikt. Het rommelige karakter van het plein vanwege de bouwactiviteiten,
de geringe pakkans en de toestroom van fietsers zijn hier debet aan. Van de
foutief geparkeerde fietsen wordt ruim 90% binnen het uur (de duur van de
begunstigingstermijn) weer verwijderd. Ook is er vanuit de overtreders weinig
begrip voor de handhaving.
In
de gebieden waar het handhavingsbeleid geldt, worden fietsen geordend in het
parkeersysteem geplaatst. Zodra er geen parkeerplaatsen meer vrij zijn, worden
fietsen in de lijn van het systeem geplaatst of een tweede rij gevormd. De
bezettingsgraad van fietsenklemmen rond Zuidpoort is spectaculair gestegen (van
15% naar 89%). Dit is mede te danken aan de handhaving op het Bastiaanplein.
Het gebrek aan begrip voor de handhaving op het
Bastiaanplein is te verklaren, doordat er met name op drukke dagen nog steeds
een tekort aan klemmen is. Vanaf de oplevering van Zuidpoort hebben
uitbreidingen plaatsgevonden van het aantal klemmen, echter onvoldoende om te
voldoen aan de steeds maar groeiende vraag.
Een deel van de geplande
fietsparkeerplaatsen in Zuidpoort rond het Cultuurplein is
nog niet opgeleverd. Er komen hier klemmen in de openbare ruimte en een
bewaakte fietsenstalling met 200 plaatsen (23 februari 2007). De nieuwe
winkels, voorzieningen en met name de mediatheek zullen op hun beurt echter een
nieuwe vraag naar fietsparkeervoorzieningen teweeg brengen. Voor het
Bastiaanplein zal dit naar verwachting nauwelijks verlichting brengen.
Overigens zal in deze bewaakte stalling het eerste uur stallen gratis
zijn.
Een uitbreiding van het aantal klemmen op het
Bastiaanplein is daarom noodzakelijk. Er zal daarom op zoek gegaan moeten
worden naar uitbreidingsmogelijkheden, waarbij de bruikbaarheid van het plein
voor evenementen gegarandeerd moet blijven.
2.2 Overig
binnenstad
In het overige deel van de binnenstad is vorig jaar
een telling gehouden. Op locaties waar een groot tekort bleek is het aantal
fietsparkeervoorzieningen uitgebreid. Verder is een groot aantal oude klemmen
vervangen door nietjes. In totaal zijn er in de binnenstad 1150
fietsparkeerplaatsen gerealiseerd, waarvan 750 nieuw en 400 oude fietsparkeerplaatsen
die vervangen zijn. In de overige gedeelten van de binnenstad dienen de oude
klemmen nog vervangen te worden door fietsparkeervoorzieningen van betere
kwaliteit.
3. Draagvlakpeiling
handhaving fietsparkeren
In het kader van de evaluatie van de proef met
handhaving fietsparkeren op 3 locaties in de binnenstad is het draagvlak voor
het handhavingsbeleid onder bezoekers van de binnenstad gemeten. Dit is gedaan
door middel van straatenquêtes en een enquête onder het Delfts Internet Panel
(DIP). Deze enquêtes zijn in november 2006 gehouden.
De hoofdonderzoeksvraag was hoe de handhaving op
fietsparkeren beleefd wordt. Verder is meegenomen of men op de hoogte is van
het fietsparkeerbeleid? Via welk communicatiemiddel men hierover is
geïnformeerd? En van hoeveel personen de fiets wel eens is verwijderd?
De conclusie op de hoofdonderzoeksvraag is dat een
meerderheid zich op dit moment niet kan vinden in het handhavingsbeleid.
Ongeveer een kwart van de DIP-leden vindt het beleid terecht, terwijl bijna de
helft het beleid onterecht vindt, omdat het te streng of onduidelijk is of
omdat er te weinig fietsenrekken zijn. Van de straatenquêtes vindt slechts 17%
het terecht, terwijl 65% zich om de eerdergenoemde redenen niet kan vinden in
het beleid
Wat verder uit het onderzoek naar voren komt,
ongeacht of men voor- of tegenstander van het beleid is, is de wens tot meer
fietsparkeer-gelegenheid. Op het Bastiaanplein is die roep het grootst, maar
ook op de andere locaties vindt de meerderheid dat er onvoldoende
fietsparkeergelegenheid is.
De volledige resultaten van het onderzoek zijn
bijgevoegd.
De gevolgen van deze nota zijn op
18 januari besproken met de ondernemersvereniging Binnenstad Delft. De
ondernemers rond het Bastiaansplein kunnen instemmen met het voorstel. De
overige ondernemers hebben aangekondigd nog een brief over het onderwerp te
zullen sturen. Daarnaast zal begin februari de mening worden gepeild van de
leden van de nieuwe klankbordgroep Binnenstad.
4. Conclusie
en aanbeveling
4.1 Algemeen
In het voorjaar van 2005
is een inventarisatie uitgevoerd naar het aantal fietsparkeerplekken en de
bezetting ervan. Naar aanleiding hiervan is het aantal fietsparkeerplekken
uitgebreid. In de binnenstad zijn er 750 extra fietsparkeerplaatsen gerealiseerd
(en 400 oude zijn vervangen).
Het aantal geparkeerde
fietsen is in alle gebieden spectaculair gegroeid. Dit zal mede te danken zijn
aan de uitbreiding van het aantal fietsparkeer-voorzieningen. Een effect van
handhaving lijkt te zijn dat de beschikbare klemmen beter worden gebruikt. Dat
is te zien aan de bezettinggraden die een aanzienlijke groei laten zien. Wel
staan er op bepaalde locaties ook nog veel fietsen buiten de rekken.
Uit de enquêtes kwam,
ongeacht of men voor- of tegenstander van het beleid was, duidelijk de wens tot
meer fietsklemmen naar voren. Voorgesteld wordt om op zoek te gaan naar uitbreiding van het
aantal klemmen in de hele binnenstad en met name het Bastiaanplein.
Gezien de uitslag van de
enquête blijkt dat er maatschappelijk onvoldoende draagvlak is voor het
handhavingsbeleid op de Markt en het Bastiaanplein.
Voorgesteld wordt daarom
om te stoppen met fietsverwijdering op deze twee locaties. Natuurlijk blijft
een goede bereikbaarheid van winkels en woningen van groot belang. Daarom
zullen fietsers verzocht worden hun fiets zodanig te parkeren dat deze geen
hinder of overlast veroorzaakt en hierbij zicht- en looproutes vrijblijven.
Op het Bastiaanplein
zullen aanpassingen gedaan worden aan de inrichting, waarmee het de gebruiker
duidelijk wordt gemaakt, waar men afgezien van de klemmen het beste kan
parkeren op het Bastiaanplein. Indien men elders op het plein parkeert, wordt
men daarop gewezen en verzocht de fiets op een juiste manier te stallen. De
fiets zal echter niet worden verwijderd.
Mocht blijken dat deze
aanpak onvoldoende effect heeft en de toegankelijkheid van winkels en woningen
komt toch in het geding, dan kan ertoe overgegaan worden de A.P.V.[3]
toe te passen. Hierin staat dat fietsen die hinderlijk en of gevaarlijk
geparkeerd zijn direct verwijderd mogen worden. Het gaat dan om fietsen die de
toegang naar winkels en woningen blokkeren.
Voor de Oude Langendijk
bleek uit de draagvlakpeiling dat een gedeelte van de geïnterviewden,
genuanceerder dachten over handhaving op deze locatie. Het college wordt daarom
voorgesteld de handhaving hier te continueren.
4.2 Financiële consequenties
Voor het ophalen van een
verwijderde fiets is het tarief momenteel € 10,-. Bij vaststelling van de
nota handhaving fietsparkeren
binnenstad en stationsgebied is voorgesteld dat na de proef van een half jaar
bij continuering een kostendekkend tarief zou worden gehanteerd.
Het is echter niet
mogelijk daadwerkelijk een kostendekkend tarief te hanteren. Ten eerste kan het niet de bedoeling zijn dat de
totale kosten van de handhaving wordt afgewenteld op de mensen die hun fiets op
komen halen. Zij betalen dan immers ook voor verwijdering van alle niet
opgehaalde fietsen.
Het tarief zou ook
extreem hoog worden, waardoor het ophalen van fietsen zeer onaantrekkelijk
wordt gemaakt. Dat heeft weer een negatief effect op de kosten. Het bewaren van
meer fietsen, kost immers meer geld. Ook zou het kunnen leiden tot meer
fietsendiefstal. Een vergelijking met andere steden leert dat er over het
algemeen een tarief van € 10,- gehanteerd wordt. Hier willen we dan ook aan
vasthouden.
De kosten voor de
handhaving in alle gebieden (inclusief het stationgebied) bedragen € 24.106,--
(zie bijlage II) voor een half jaar. Voor het centrum is dat € 14.803 (hier
zijn de opbrengsten in verdisconteerd). De kosten voor de handhaving op het
station bedragen € 9.303,-- (hier zijn de opbrengsten in verdisconteerd) en
worden betaald vanuit Integrale Handhaving. Er
wordt geadviseerd alleen op de Oude Langendijk te handhaven. Hiervoor
dient
€ 4.000,-- op jaarbasis te worden gereserveerd.
Op het Bastiaanplein
dient budget te worden gereserveerd voor de inzet van mensen die 12 uur per
maand voorlichting geven over het fietsparkeren op het Bastiaanplein. Zij zullen
mensen die hun fiets buiten de daarvoor bedoelde plekken stallen hierop
aanspreken en verzoeken de fiets op een juiste manier te stallen. Hiervoor
dient een bedrag van € 5.000 te worden gereserveerd, inclusief het
communicatiemateriaal.
Voor uitbreiding van het
aantal klemmen dient ook een bedrag te worden gereserveerd. Uitgegaan wordt van
ongeveer 400 fietsparkeerplaatsen, deels tulips deels nietjes. Hiervoor is
eenmalig een bedrag van € 66.000,-- nodig.
4.3 Voorstel
Voorgesteld wordt;
A.
Niet met handhaving door te gaan op de Markt
en het Bastiaanplein;
B.
Op de Oude Langendijk het handhavingsbeleid
te continueren;
C.
Hiervoor jaarlijks € 4.000 ,te begroten te dekken uit de Reserve
Parkeren voor de Oude Langendijk;
D.
Voor het geven van voorlichting over fietsparkeren
op het Bastiaanplein jaarlijks €
5.000 te begroten inclusief
communicatiemateriaal te dekken uit Reserve Parkeren;
E.
400 extra fietsparkeervoorzieningen te
realiseren en hiervoor eenmalig €
66.000 te begroten, te dekken uit Reserve Parkeren;
E.
In het kernwinkelgebied
jaarlijks het gebruik van de fietsparkeervoorzieningen te monitoren;
F.
Akkoord te gaan met het regelen van de
financiële consequenties in de 1e ARB van 2007;