Inleiding
Bij de behandeling van het LVVP (luchtkwaliteit) is in de raadsvergadering van 30-6-2005 het College opgedragen in het kader van de verbetering van de luchtkwaliteit om de toepassingsmogelijkheden/uitbreidingsmogelijkheden van de groene golf in Delft te onderzoeken.
Deze notitie beschrijft het bestaande verkeersregelsysteem in Delft, de toepassing van groene golven in het algemeen en de toepassingsmogelijkheden van groene golven in de gemeente Delft vanuit het oogpunt van bevordering van de luchtkwaliteit.

Verkeersregelsysteem in Delft

Het verkeersregelsysteem in Delft bestaat uit 56 verkeersregelinstallaties,

waarvan 40 kruispuntregelaars, 7 geregelde voetgangersoversteekplaatsen en 9 tramwaarschuwingslichten. Deze verkeersregelinstallaties zijn t.b.v. het beheer en onderhoud aangesloten op de verkeersregelcentrale bij het vakteam Mobiliteit in het gebouw van de dienst Wijk- en Stadszaken aan de Barbarasteeg.

Alle verkeersregelinstallaties in Delft zijn zogenaamde voertuigafhankelijke regelingen, die reageren op het actuele verkeersaanbod. De aanwezigheid van verkeer wordt gemeten met behulp van detectiemiddelen.

detectiemiddelen

detectielussen: auto’s en (brom)fietsers

drukknoppen: voetgangers en (brom)fietsers
radardetectie: voetgangers en fietsers

infrarooddetectie: auto’s, (brom)fietsers en voetgangers

selectieve detectie: openbaar vervoer en hulpdiensten

Het openbaar vervoer en de hulpdiensten die met selectieve detectie zijn uitgerust krijgen prioriteit in de verkeersregelingen, zodat deze verkeerssoorten met zo min mogelijk vertraging een geregeld kruispunt kunnen passeren.

Om de wachttijden voor het langzame verkeer te beperken wordt getracht de cyclustijd (tijd tussen twee opeenvolgende groenrealisaties) klein te houden.
Groene golven voor gemotoriseerd verkeer

Wanneer twee opeenvolgende verkeerslichten zodanig op elkaar zijn afgestemd dat de (meeste) voertuigen die bij het eerste verkeerslicht vertrekken bij het tweede verkeerslicht zonder noemenswaardige wachttijd door kunnen rijden, is er sprake van een groene golf.

Groene golven kunnen betrekking hebben op zowel gemotoriseerd als op langzaam verkeer.

Bij de toepassing van groene golven voor gemotoriseerd verkeer kunnen twee situaties worden onderscheiden (bron: Handboek verkeerslichtenregelingen)

De eerste situatie betreft de kruispunten die op relatief korte afstand (minder dan ongeveer 150 meter) van elkaar liggen. Automobilisten die bij het eerste verkeerslicht wegrijden, verwachten niet dat zij op zeer korte afstand weer met een rood licht worden geconfronteerd. Gebeurt dat toch, dan is de kans op kop/staartbotsingen niet denkbeeldig. Daarnaast is de opstelruimte tussen twee dicht bij elkaar gelegen kruispunten vaak onvoldoende groot om zich veel verkeer te laten opstellen. Hierdoor kan bij het ontbreken van een groene golf gebeuren dat het stroomopwaarts gelegen kruispunt geblokkeerd raakt door de wachtrij die voor het stroomafwaartse kruispunt voor rood licht staat te wachten.

In Delft zijn in deze situaties groene golven voor gemotoriseerd verkeer gerealiseerd.

koppelingen (groene golven) voor gemotoriseerd verkeer (zie bijlage 2)
- Vrijenbanselaan tussen Brasserskade en Insulindeweg
- Michiel de Ruyterweg tussen Mijnbouwstraat en Julianalaan
- Wateringsevest tussen Nieuwe Plantage en Noordeinde
- Zuidwal tussen Engelsestraat, Westvest en Oude Delft
- Zuidwal tussen Achterom, Torenstraat en Michiel de Ruyterweg
- Provincialeweg tussen Ruys de Beerenbrouckstraat en Alexander
Flemminglaan (toegang Gist Brocades)
- Buitenhofdreef tussen Glenn Millerstraat, Griegstraat en Martinus
Nijhofflaan

Op een aantal van deze trajecten zijn tevens koppelingen (groene golven) voor fietsers gerealiseerd.

koppelingen (groene golven) voor fietsers (zie bijlage 3)
- Vrijenbanselaan tussen Brasserskade en Insulindeweg
- Michiel de Ruyterweg tussen Mijnbouwstraat en Julianalaan
- Wateringsevest tussen Nieuwe Plantage en Noordeinde

De tweede situatie betreft regelingen tussen kruispunten die op relatief grote afstand van elkaar liggen. In deze situaties is een groene golf om verkeerskundige redenen meestal niet noodzakelijk. De toepassing van een groene golf kan gewenst zijn om bepaalde wegen aantrekkelijker te maken om het gemotoriseerde verkeer op deze wegen te bundelen en daardoor de reistijd van dit verkeer op deze routes te verkorten.

De toepassing van groene golven heeft ook effect op het overige verkeer:

- de oversteekbaarheid van een weg verslechtert meestal door toepassing van een groene golf;

- openbaar vervoer, fietsers en zware vrachtwagens kunnen vaak niet van de groene golf mee profiteren; in sommige gevallen ondervinden deze verkeerssoorten zelfs hinder van een groene golf;

Groene golven in deze situaties zijn effectief indien er sprake is van een zware doorgaande verkeersstroom met weinig afslaand verkeer en zonder veel verstoringen (verstoringen: beweegbare bruggen, parkeren van voertuigen, grote kruispuntafstanden waardoor het peloton uiteen waaiert).

Gelet op de wegencategorisering in Delft (zie bijlage 4) komen alleen de stroomwegen zoals de Provincialeweg en de Kruithuisweg in aanmerking voor de toepassing van een groene golf over grotere afstand.

Provincialeweg

Op de Provincialeweg bevinden zich 6 verkeersregelinstallaties.

- Provincialeweg/’t Haantje (in beheer bij de gemeente Rijswijk)

- Provincialeweg/Alexander Flemminglaan

- Provincialeweg/Ruys de Beerenbrouckstraat

- Provincialeweg/Busoversteek

- Provincialeweg/Westlandseweg

- Provincialeweg/Kruithuisweg (in beheer bij de provincie)

Een groene golf tussen de kruispunt ’t Haantje met de Alexander Flemminglaan is niet zinvol. Het rechtdoorgaande verkeer op het kruispunt ’t Haantje heeft slechts één rijstrook en het rechtdoorgaande verkeer op het kruispunt Alexander Flemminglaan heeft twee rijstroken. Het is in dit geval veel effectiever om het verkeer vanuit het kruispunt vanaf ’t Haantje op te vangen, omdat het kruispunt Alexander Flemminglaan 2 maal zoveel verkeer kan verwerken in dezelfde tijd.

Tussen de kruisingen Alexander Flemminglaan en de Ruys de Beerenbrouckstraat is een koppeling (groene golf) gerealiseerd voor het rechtdoorgaande gemotoriseerde verkeer.
De verkeersregelinstallatie bij de busoversteek over de Provincialeweg ter hoogte van de Cor van der Lindenstraat zorgt ervoor dat het overstekende busverkeer veilig en met geringe vertraging de Provincialeweg kan oversteken. Hier wordt prioriteit gegeven aan het openbaar vervoer. Deze verkeerslichtenregeling staat op groen voor het verkeer op de Provincialeweg en gaat slechts incidenteel naar rood als er een bus langskomt.

Het kruispunt Provincialeweg/Westlandseweg heeft een zeer korte cyclustijd, waardoor alle verkeer snel wordt afgewikkeld. De afstand tussen het kruispunt Ruys de Beerenbrouckstraat en Westlandseweg bedraagt circa 1700 meter, hierdoor waaiert het peloton auto’s flink uit elkaar. Ter hoogte van het kruispunt Westlandseweg is veel afslaand verkeer richting Binnenstad en ziekenhuis. Het verkeer gaat van 2 naar 5 opstelstroken. Een koppeling tussen de kruispunten Ruys de Beerenbrouckstraat en Westlandseweg zal niet effectief zijn en leidt tot een grote toename van de cyclustijd, met een bijbehorende stijging van de wachttijden voor het langzame verkeer en het gemotoriseerde verkeer op de Westlandseweg.

Het kruispunt Provincialeweg/Kruithuisweg is een T-aansluiting met een zeer korte cyclustijd. De verkeersregelinstallatie op deze kruising is in beheer van de provincie Zuid-Holland. De belangrijkste verkeersstroom op dit kruispunt is het rechtdoorgaande verkeer op de Kruithuisweg.

Kruithuisweg

De Kruithuisweg is in beheer bij de provincie Zuid-Holland.

De Kruithuisweg is in de spitsuren nu vaak overbelast. Het instellen van een groene golf is op deze weg geen eenvoudige zaak en zou zelfs kunnen leiden tot een verlaging van de capaciteit van de weg, met meer wachtende voertuigen (er is nu al een lange wachttijd voor het verkeer vanuit Tanthof richting de Kruithuisweg).

Door de TU-Delft en TNO wordt momenteel gezocht naar nieuwe verkeersregeltechnieken om de verkeersafwikkeling op de Kruithuisweg te verbeteren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een microsimulatiemodel. Aan dit microsimulatiemodel wordt een milieumodule gekoppeld die door TNO is ontwikkeld. Met dit uitgebreide microsimulatiemodel kunnen de milieueffecten van nieuwe verkeersregeltechnieken eenvoudig worden vergeleken.

Verwijderen van verkeersregelinstallaties

In het kader van de uitvoering van het LVVP zullen een aantal wegen worden heringericht. Door deze herinrichting zal de verkeersafwikkeling op deze wegen worden verbeterd en kunnen een aantal verkeersregelinstallaties worden verwijderd met een positief effect op het milieu.
Dit betreft de volgende verkeersregelinstallaties:

- verkeersregelinstallatie Ruys de Beerenbrouckstraat/van Markenplein
(herinrichting Ruys de Beerenbrouckstraat als 40 km weg)

- geregelde oversteek over de Ruys de Beerenbrouckstraat
(herinrichting Ruys de Beerenbrouckstraat als 40 km weg, wordt vervangen door een zebrapad)

- verkeersregelinstallatie Krakeelpolderweg/Buitenwatersloot
(fysieke afsluiting Buitenwatersloot door een poller)

- verkeersregelinstallatie Koepoortbrug (inrichting 30 km gebied/ bouw van de Koepoortgarage)

- Michiel de Ruyterweg/Julianalaan (inrichting 30 km gebied)

Advies

Op dit moment geen uitbreiding geven aan de toepassing van de groene golven in Delft. Wachten op de resultaten van de onderzoeken naar nieuwe regeltechnieken, die worden uitgevoerd door TU-Delft en TNO. Bij positieve onderzoeksresultaten de toepassing van deze nieuwe regeltechnieken

nader uitwerken voor de Kruithuisweg.

Bijlagen:

1. Verkeersregelinstallaties in Delft

2. Koppelingen gemotoriseerd verkeer

3. Koppelingen fietsverkeer

4. Wegencategorisering

Geraadpleegde bronnen:

1. LVVP – Delft Duurzaam Bereikbaar (juni 2005)

2. Handboek verkeersregelingen CROW publicatie 213 (januari 2006)

Bijlage 1 – Verkeersregelinstallaties in Delft

KR-nr	Omschrijving	Type
1	Westlandseweg-SW15	VRI
2	Westlandseweg-Krakeelpolderweg	VRI
3	Papsouwselaan-Nijverheidstraat	VRI
4	Westlandeseweg-Westvest	VRI
5	Zuidwal-Achterom	VRI
6a	Zuidwal-Asvest	VRI
6b	Zuidwal-Torenstraat	VRI
6c	Zuidwal-Sebastiaanbrug	VRI
7	Oostplein	VRI
10	Poortlandplein	VRI
11	Mijnbouwplein	VRI
12	Julianalaan-M. de Ruyterweg	VRI
13	v. Miereveltlaan-M. Duystlaan	VRI
17	Vrijenbanselaan-Brasserskade	VRI
18	Insulideplein	VRI
19	Kalverbos-Nieuwe Plantage	VRI
20	Wateringse vest-Kampveldweg	VRI
21	Westvest-Binnenwatersloot	VRI
22	Westvest-Station	VRI
23a	Hof van Delftlaan-R. de Beerenbrouckplein	VRI
23b	van Markenplein	VRI
26	Westplantsoen-Hugo de Grootstraat	VRI
27	Krakeelpolderweg-Buitenwatersloot	VRI
28	Krakeelpolderweg-F. van Borselenstraat	VRI
29	Papsouwselaan-Mercuriusweg	VRI
30	Delflandplein	VRI
31	Kruithuisweg-Voorhofdreef	VRI
32	Kruithuisweg-Schieweg	VRI
36	Koepoortbrug	VRI
38	VOP Molen de Roos	VOP
39	VOP Schoolstraat	VOP
40	van Foreestweg-SW15	VRI
41	Buitenhofdreef-Westlandseweg	VRI
42a	Buitenhofdreef-Martinus Nijhofflaan	VRI
42b	Buitenhofdreef-kruithuisweg	VRI
42c	Buitenhofdreef-Griegstraat	VRI
43	Buitenhofdreef-Kruithuisweg	VRI
44	Kruithuisweg-PW15	VRI
45	VOP Schoemakerstraat-Hoeksteen	VOP
49	VOP Voorhofdreef-Bilderdijkhof	VOP
50	VOP Voorhofdreef-Gorterhof	VOP
51	Voorhofdreef-Slauerhoflaan	VRI
52	Buitenhofdreef-Vrijheidslaan	VRI
53	Buitenhofdreef-van der Slootsingel	VRI
54	Buitenhofdreef-Pijperring	TWL
55	Buitenhofdreef-Diepenbrockstraat	TWL
KR-nr	Omschrijving	Type
56	M. Nijhofflaan-Aart van der Leeuwlaan	VRI
57	M. Nijhofflaan-Toegang Sporthal	TWL
59	M. Nijhofflaan-In de Hoven	TWL
60	Poortweg-Staalweg	VRI
63	Westlandseweg-Buitenwatersloot	VRI
69	Brasserskade-oprit RW13	VRI
70	Brasserskade-Sportpark	VRI
71	VOP-Ruys de Beernbrouckstraat	VOP
74	Tanthofdreef-Forensenweg	VRI
77	H.O.B. Kalfjeslaan	HOB
78a	H.O.B. Edelhertlaan	HOB
78b	H.O.B. Hagedissingel	HOB
78c	H.O.B. Vinkenlaan	HOB
79a	H.O.B. Lepelaarstraat	HOB
79b	H.O.B. Steltloperstraat	HOB
79c	H.O.B. Abtswoude	HOB
80	Wateringse vest-Noordeinde	VRI
81	Derde Werelddreef-Sadatweg	VRI
82a	Sadatweg-Afrikalaan	TWL
82b	Afrikalaan-Egyptelaan	TWL
83	Afrikalaan-Bikolaan	TWL
84a	Israellaan-Libanonstraat	TWL
84b	Israellaan-Ben Goerioenstraat	TWL
85a	Israellaan-Derde Werelddreef	TWL
85b	Gandilaan-Sri Lankapad	TWL
86	VOP Derde Werelddreef	VOP
92	VOP Nassaulaan t.h.v. A. van Solmslaan	VOP
93	VOP Nassaulaan t.h.v. Prof. Krausstraat	VOP
102	Westlandseweg-van Bleyswijckstraat	TWL
104	Zuidwal-van Leeuwenhoekstraat	TWL
105	Aansluiting Gist Brocades	VRI
107	Busoversteek-SW15 C. v.d. Lindenstraat	HOB

VRI - Verkeersregelinstallatie
TWL - Tramwaarschuwingslichten

HOB - Hoogwaardig openbaarvervoer baan installatie

VOP - Voetgangersoversteekplaats
Bijlage 2 – Koppelingen gemotoriseerd verkeer

Bijlage 3 – Koppelingen fietsverkeer

Bijlage 4 – Wegencategorisering Delft (bron: LVVP)