In
2004 is de visie ‘Wonen, Zorg en Welzijn, de opgave voor Delft’ door de raad
vastgesteld. Op basis van deze visie zijn in januari 2005 een convenant en de
prestatieafspraken Wonen, Zorg en Welzijn door de woningbouwcorporaties, de
zorg- en welzijnsinstellingen, belangenvertegenwoordigers en de gemeente Delft
ondertekend.
Eén van de afspraken betreft
het realiseren van een woonservicezone in Buitenhof en het bepalen van de
planvorming van de volgende woonservicezone. In het programmabegroting
2007-2010 is een investeringsbedrag opgenomen voor de realisatie van de
woonservicezones.
Deze
nota gaat in op de stand van zaken van de woonservicezones en in het bijzonder
de woonservicezone Buitenhof, gekoppeld aan een voorstel om voor 2007 een werkbudget
voor Buitenhof beschikbaar te stellen.
2.
Woonservicezones
Uitgangspunt
bij de ontwikkeling van woonservicezones is dat iedere Delftenaar zo lang
mogelijk zelfstandig in zijn of haar eigen omgeving moet kunnen wonen.
Aanleiding
hiervoor is de toenemende vergrijzing, het aantal ouderen zal de komende jaren
verder toenemen. Daarnaast voldoet het huidige intramurale stelsel van
verzorgings- en verpleeghuizen niet meer aan de hedendaagse vraag. Gelijktijdig
zou het ook te kostbaar zijn om de toekomstige vraag intramuraal op te lossen.
Naast de ouderenzorg is ook de psychiatrie en verstandelijk gehandicaptenzorg
er steeds meer op gericht om daar waar mogelijk mensen met een beperking in de
wijk te laten wonen. Met diverse vormen van ambulante begeleiding aan huis of
in een meer beschermde woonvorm.
Met
het oog op deze vergrijzing en extramuralisering, ontstaat een nieuwe vraag in
de wijk. Een vraag naar geschikte woningen, voldoende activiteiten en
mogelijkheden tot ontmoeting, een winkel in de buurt, maar ook de mogelijkheid
om een beroep te doen op ongeplande zorg.
Daarom
wordt in iedere wijk in Delft een woonservicezone gerealiseerd.
In
deze gebieden zijn voldoende aangepaste woningen, kan 24 uur zorg aan huis
worden geleverd en zijn voorzieningen zoals winkels, gezondheidscentra,
maaltijdvoorziening en voldoende activiteiten in de buurt voor name ouderen,
maar ook doelgroepen met een psychische, verstandelijke of lichamelijke
beperking. Ook is de omgeving zodanig ingericht dat deze goed toegankelijk en
veilig is.
In
de woonservicezone moet een bewoner uitgenodigd worden om de drempel over te
gaan en gebruik te maken van de voorzieningen, om daarmee zo lang mogelijk
zelfredzaam te kunnen zijn. De zone beslaat een deel van de wijk, dat maximaal
circa 400 meter van centrale voorzieningen (winkels, gezondheidscentra)
verwijderd is. Deze afstand is gekozen, omdat dat de afstand is die ouderen al
dan niet met hulpmiddel nog kunnen overbruggen. In bijlage 1 is het programma
van eisen van de woonservicezone weergegeven, het programma maakte onderdeel
uit van het convenant en de prestatieafspraken.
De
gemeente heeft in dit project de regierol, dat wil zeggen het bij elkaar
brengen van partijen en initiatieven, ondersteunen bij het benoemen van doelen
en resultaten en dit proces faciliteren. Vanuit deze rol levert de gemeente op
verzoek van de partijen sinds medio 2006 de projectleider. De opdrachtgever is
de Stuurgroep Wonen, Zorg en Welzijn (WZW).
3.
Woonservicezone Buitenhof
In
2005 is gestart met de planvorming van de woonservicezone in Buitenhof. In
werkgroepen is het programma van eisen vertaald naar een plan van aanpak om in
Buitenhof de eerste woonservicezone te realiseren.
Het
centrum van de woonservicezone, cirkel van 400 meter, is gelegen op het winkelcentrum
Verdiplein.
Begin
2007 hebben ouderen in de wijk, via Ouderenproof, hun advies gegeven op het
gebied van wonen, zorg en welzijn in Buitenhof. De adviezen die relevant zijn
voor de woonservicezone, worden in het project opgenomen.
De
plannen voor de woonservicezone zijn aan de hand van het programma van eisen
beschreven. Uitgangspunt is dat wat nodig is, in ieder geval wordt
gerealiseerd, daar waar mogelijk en relevant, worden ook onderdelen van de
‘wenslijst’ opgenomen (schematisch is dit weergegeven in bijlage 2):
Op basis van bevolkingsprognoses, landelijke
rekenmethodieken (STAGG) en het aantal aangepaste woningen, is berekend welk
tekort Buitenhof heeft in 2015 op het gebied van aangepaste woningen. Het
tekort is:
-
385 rollator geschikte woningen (A3)
-
100 rolstoelgeschikte woningen (A4)
-
240 woningen waarin 24-uurs zorg geboden kan worden
(A7)
-
Hieraan gekoppeld de stalling van scootmobielen
(B2)
De corporaties onderzoeken op dit moment wat in de
bestaande voorraad kan worden aangepast en wat middels nieuwbouw gerealiseerd
zou moeten worden. Afwegingen hierbij zijn: de ligging in de woonservicezone,
de mate van aanpasbaarheid en de benodigde investering, populatie van het
gebouw/buurt en het realiseren van een divers aanbod.
Medio 2007 worden nadere afspraken gemaakt over planning
van de realisatie van voldoende geschikte woningen in de woonservicezone.
Het realiseren van een of meerdere woongroepen is
niet opgenomen in het programma van eisen, er blijkt echter veel vraag naar te
zijn. Dit kwam naar voren bij de bijeenkomsten die in 2006 georganiseerd zijn
voor de woongroep voor ouderen die start in de Harnaschpolder, maar ook op de
Wmo-dag (10 maart jl) kwam de vraag naar woongroepen nadrukkelijk aan de orde.
Daarom wordt in 2007 onderzocht of er een of meerdere woongroepen gestart
kunnen worden in de woonservicezone. Voor het onderzoek en de ondersteuning van
de vorming van een woongroep is een bedrag van € 20.000,- noodzakelijk.
Wat betreft zorg is
planbare zorg aanwezig in de woonservicezone Buitenhof (C1, 2, 3, 4, 6, 7). In
Buitenhof is een steunpunt van Ipse, een verzorgingshuis van Pieter van Foreest
en wijkverpleging aanwezig.
Wat betreft onplanbare zorg (C5, 8) zijn
Zorginstelling Pieter van Foreest en Careyn bezig met het uitwerken van het
concept voor een integraal zorgteam. In de woonservicezone moet binnen 15
minuten ongeplande zorg kunnen worden geleverd. Doelstelling is dat in 2007 het
integrale zorgteam ook daadwerkelijk van start gaat.
Nog niet opgenomen in het programma van eisen zijn
breedband en domotica voorzieningen. Zowel op het gebied als personen-, brand-
of inbraakalarmering (D5 en 6), valdetectie, videofooninstallatie, maar
bijvoorbeeld via beeld contact met de wijkverpleging, wordt technisch steeds
meer mogelijk. Op stedelijk niveau worden breedband- en domotica voorzieningen
uitgewerkt. In Buitenhof wordt in 2007 de start van een breedbandproject in de
sterflats van woningbouwcorporatie Vidomes voorbereid.
Onderzocht wordt of dit type voorzieningen kan
worden opgenomen in het zorggarantieabonnement (C9). Voor de domotica/breedband
toepassingen wordt een bedrag van € 15.000,- gevraagd. Daarnaast wordt
onderzoek verricht naar het opzetten van een consultatiebureau voor ouderen,
een wijkrestaurantfunctie en klussen/dienstenbedrijf (zie verder onder D). Deze
diensten zouden ook worden toegevoegd aan het zorggarantieabonnement. Op deze
manier wordt het pakket van het zorggarantieabonnement versterkt en
aantrekkelijker voor bewoners.
Ten aanzien van dagopvang is voor mensen met (een
beginnende) dementie en hun mantelzorgers begin 2007 door Pieter van Foreest
een Ontmoetingscentrum geopend aan de Mozartlaan.
Tot slot, wordt op de rand van de woonservicezone
Buitenhof gewerkt aan de nieuwbouw voor het gezondheidscentrum aan de
Händellaan 108. In het gezondheidscentrum zullen huisartsen (C12), maatschappelijk
werk, wijkverpleging, fysiotherapie (C10) en jeugdgezondheidszorg gehuisvest
zijn.
Veel noodzakelijke
aspecten op het gebied van welzijn zijn in de woonservicezone aanwezig, zoals:
-
een maaltijdservice (D4)
-
huisbezoeken voor 75+-ers (D9)
-
aanvullend vervoer (D10)
-
spreekuur op het gebied van wonen, zorg en welzijn
(D12)
-
activiteiten zijn onder andere in Die Buytenweye,
wijkaccommodatie of Mahlerhof (D15)
-
maatschappelijk werk (D16)
Echter, vanuit zowel
professionals als uit Ouderenproof (zie 2.2) is naar voren gebracht dat de
voorzieningen op een aantal punten verbeterd kunnen worden:
Informatievoorziening (D12)
Uit Ouderenproof is sterk naar voren gekomen dat
het informatieloket zichtbaarder moet zijn, gekoppeld aan een locatie waar al
mensen komen en waar je bijvoorbeeld een kop koffie kunt drinken. Het moet een
centraal punt in de wijk zijn. Tevens wordt gevraagd om een gids voor ouderen
waar alle informatie op het gebied van wonen, zorg, welzijn gebundeld is.
Stichting Ouderenwerk Delft gaat met de werkgroep van Ouderenproof aan de slag
om de locatie, dienstverlening en schriftelijke communicatie te verbeteren.
Voor deze verbetering wordt een budget van € 50.000,- gevraagd.
Activiteiten en ontmoeting (D15)
Voldoende aanbod van activiteiten en ontmoeting is
belangrijk voor de sociale contacten en bijvoorbeeld ook in het voorkomen
sociaal isolement. Vanuit Ouderenproof is de voorkeur uitgesproken om een
multifunctioneel ontmoetingscentrum te realiseren. Ook op de Wmo-dag is deze
vraag naar voren gekomen.
Samen met Pieter van Foreest, de BWD en de
werkgroep van Ouderenproof wordt nog voor de zomer 2007 onderzocht of er
voldoende gelegenheid
is in de woonservicezone om elkaar te ontmoeten en of er ook voldoende
activiteiten aangeboden worden. En tevens of er een ontwikkeling moet
plaatsvinden richting een multifunctioneel centrum. Vervolgens is de vraag hoe
we deze mogelijkheden ook kenbaar bij bewoners kunnen maken, eventuele drempels
kunnen verlagen en ook kunnen zorgdragen dat bewoners voldoende invloed uit
kunnen oefenen op het aanbod.
Naar
aanleiding van Ouderenproof zullen 55+-ers zitting krijgen in de programmaraad
van de wijkaccommodatie.
Wijkrestaurantfunctie (D15, D4)
In aansluiting op bovenstaande, is uit Ouderenproof
naar voren gekomen dat er naast maaltijdvoorziening aan huis, ook een vraag is
naar een restaurantfunctie in de wijk. Samen eten is een manier om andere
wijkbewoners te ontmoeten en heeft daarom een belangrijke sociale functie.
In de nieuwe Buytenweye wordt een nieuwe keuken en
ruim ‘grand café-achtig’ restaurant ontwikkeld (gereed eind 2008). Pieter van
Foreest onderzoekt in 2007 de mogelijkheid om nu al twee maal per dag een verse
maaltijd te serveren, doelstelling is om dit eind 2007 in uitvoering te brengen.
Deze faciliteit is in eerste instantie gericht op de ‘eigen’ bewoners.
Vervolgens is het in 2008 interessant om te onderzoeken of doorontwikkeling
naar een wijkrestaurant mogelijk is, niet alleen voor ouderen, maar ook voor
mensen met een verstandelijke of psychische beperking. Daarnaast kunnen deze
doelgroepen, maar bijv. ook jongeren (al dan niet ism VMBO), mogelijk ingezet
worden t.b.v. het restaurant.
Deze dienst staat als wens in het programma van
eisen, maar uit Ouderenproof blijkt dat hier vraag naar is. Daarom wordt in
2007 de ontwikkeling naar een lokaal dienstenbedrijf (klussendienst) onderzocht
en indien haalbaar geïmplementeerd. Voor het onderzoek is een bedrag van €
15.000,- nodig.
In aansluiting op het sociale aspect in combinatie
met het verrichten van klussen, heeft woningbouwcorporatie Vidomes het
initiatief genomen om een pilot project Burenhulp te starten. Dit wordt sterk
gesteund door de werkgroep van Ouderenproof. De pilot zal medio 2007 van start
gaan in een buurt van 1000-2000 bewoners in Buitenhof, bijvoorbeeld de ERA
flats of de Pijperring. De duur van de pilot zal een half jaar zijn. Voor de
uitvoering van de pilot wordt een bedrag van € 30.000,- gevraagd, dit bedrag is
bestemd voor de inzet van de BWD in de pilot (met name bureau
vrijwilligerswerk).
Zowel vanuit Careyn als vanuit Pieter van Foreest
zijn ideeën om een spreekuur/consultatiebureau voor ouderen op te zetten. Dit
is niet een voorziening die opgenomen is in het programma van eisen, maar kan
wel een aanvulling zijn op het aanbod in de woonservicezone, vanwege ook het
preventieve karakter dat uitgaat van een dergelijk consultatiebureau. De haalbaarheid
en de mogelijkheden voor het opzetten van een consultatiebureau (spreekuur)
voor ouderen wordt in 2007 onderzocht en indien haalbaar uitgevoerd. Hiervoor
wordt een bedrag van € 15.000,- gevraagd.
Tot slot; naast een aantal voorzieningen in de wijk
die nodig zijn op welzijnsgebied, gaat het er ook om hoe mensen en
verschillende doelgroepen met elkaar leven in de wijk. Dit aspect is niet
opgenomen in het programma van eisen.
Uit het veiligheidsbelevingsonderzoek onder ouderen
van Stichting Ouderenwerk Delft (uit 2005) is gebleken dat in Buitenhof
spanning bestaat tussen jong en oud en dat ouderen zich hierdoor op straat niet
altijd veilig voelen.
Aan
de BWD is opdracht gegeven om in Buitenhof een project te starten om meer
synergie te creëren tussen de jonge en oudere bewoners. Dus waarin ontmoeting,
uitwisseling en begrip voor elkaars leefwijzen een plaats krijgt. Uiteindelijke
doel is dat ouderen zich veilig/goed voelen in de wijk en dat jongeren hier een
bijdrage aan kunnen leveren en vice versa. Het projectplan zal medio 2007
gereed zijn en eind 2007/begin 2008 in uitvoering worden gebracht.
Voor het project wordt een bedrag van € 30.000,- gevraagd voor de inzet van de
BWD. Daarnaast zal via fondsenwerving aanvullende financiering worden gezocht.
De benodigde voorzieningen genoemd onder
woonomgeving zijn aanwezig in de woonservicezone. Wel is door Ouderenproof en
signalen van individuele bewoners aangegeven dat er een aantal brievenbussen
(niet als voorziening opgenomen in programma) op cruciale plekken is
weggehaald. Contact wordt met TNT gezocht om deze terug te plaatsen.
In de woonservicezone is het van belang dat de
meest gebruikte looproutes goed toegankelijk en veilig zijn, hierbij zijn de
aspecten genoemd in het programma van eisen van belang. In 2006 is onderzoek
naar deze looproutes verricht (zie bijlage 3) en zijn een aantal aanbevelingen
gedaan om de toegankelijkheid en veiligheid te verbeteren. Het gaat hierbij om
onder andere om het rechtleggen van stoeptegels, aanbrengen van verlichting of
het vervangen van bankjes. De kosten hiervan bedragen € 100.000,- . Het
onderzoek en de aanbevelingen zijn besproken met de werkgroep van Ouderenproof,
zij hebben hierop nog een aantal aanvullingen gegeven. Voor deze aanvullingen
is een bedrag van € 20.000,- geraamd.
Doelstelling is dat voor de zomer 2007 alle
aanpassingen in de openbare ruimte zijn verricht. Tevens moet er een plan
liggen om de openbare ruimte op dit kwaliteitsniveau te houden, dit vraagt
structureel om een onderhoudsbudget. Deze vraag wordt betrokken bij de
Wmo-discussie.
Tot slot wordt samen met de werkgroep van
Ouderenproof een ‘Kunst in de wijken’ project gestart om in de openbare ruimte
iets te ontwikkelen gericht op ontmoeting (in de slotbijeenkomst verwezen de
ouderen als goed voorbeeld al naar de bankjes van Gaudi in Parc Guell:). De
kosten worden geraamd op € 50.000, (project/procesbegeleiding en kunstobject).
Voor dit project wordt een bedrag van € 30.000,- gevraagd, voor het resterende
bedrag worden fondsen (en mogelijk partners in de woonservicezone) benaderd.
Ouderenproof is in voorgaande paragrafen al
meerdere malen naar voren gekomen. In 2006 is het participatieproject
Ouderenproof in Buitenhof van start gegaan (met steun van de provincie
Zuid-Holland en Timpaan). Na een startbijeenkomst, waar ongeveer 200 bewoners
van 55 jaar en ouder aanwezig waren, zijn vier werkgroepen gestart op het
gebied van wonen, zorg en welzijn. Begin 2007 hebben zij 59 aanbevelingen
gepresenteerd.
De stuurgroep WZW heeft een intentieverklaring
getekend, waarin de partijen hebben toegezegd het initiatief te steunen en zich
zullen inspannen om de aanbevelingen in te voeren.
Die aanbevelingen die betrekking hebben tot de
woonservicezone zullen worden betrokken in de projectopzet, dit zijn onder
andere:
-
Verbeteren informatievoorziening op wijkniveau
-
Burenhulp
-
Herplaatsing van brievenbussen
-
Openbare ruimte: verbeteren bestrating, verbeteren
groenonderhoud, aanbrengen extra bankjes
-
Aanbrengen mindervalide parkeerplaats bij apotheek
-
Aanbrengen ratels, langer op groen
voetgangerslichten
-
Stimuleren levensloopbestendige bouw en aandacht
voor toegankelijkheid flatgebouwen
-
Ouderen moeten zitting hebben in de programmaraad
van de wijkaccommodatie.
-
Organiseer een centraal ontmoetingspunt in de wijk.
Uit de werkgroepen van Ouderenproof is begin 2007
een zogenaamde ‘waakhondengroep’ gevormd, die de voortgang en uitvoering van de
aanbevelingen zal bewaken. Deze waakhondengroep wordt ook gebruikt als
klankbord in de verdere realisatie van de woonservicezone.
Overige initiatieven in 2007
Vanwege het accent in het programma van eisen op
ouderen, wordt in overleg met de GGZ en VG sector nader onderzocht of er extra
eisen moeten worden toegevoegd, specifiek gericht op de vraag van deze
doelgroep.
Communicatie Woonservicezone Buitenhof
In het tweede kwartaal van 2007 wordt uitvoering
gegeven aan het communicatieplan. De kosten hiervan worden geraamd op €
25.000,-. Gestart wordt met de interne communicatie, doelgroep zijn de
medewerkers van de betrokken organisaties, gevolgd door de communicatie naar
bewoners in de wijk en specifiek in de woonservicezone. Startpunt van de
externe communicatie is het eerste zichtbare resultaat, namelijk de
aanpassingen in de openbare ruimte.
4. Woonservicezone Voorhof
Voorhof
is, vanwege het toekomstig aantal ouderen dat er zal wonen, door de stuurgroep
aangewezen als tweede wijk om een woonservicezone te ontwikkelen. Dit uiteraard
in samenhang met onder andere de ontwikkelingen in Poptahof en de gebiedsvisie
Voorhof Zuid-West.
Het
centrum van de woonservicezone is gelegen op de Albert Heijn locatie (Martinus
Nijhofflaan/Roland Holstlaan).
Begin
2007 is, gelijktijdig met de start van de werkgroepen van ouderenproof, de
planvorming van start gegaan. Indien nodig worden op uitvoeringsniveau nog
extra participatieinstrumenten ingezet. In 2007 wordt beoogd de planvorming af
te ronden en waar mogelijk wordt deze op onderdelen al in uitvoering te
brengen.
5.
Uitrol woonservicezones
Doelstelling
is om ieder jaar in een wijk de planvorming van een woonservicezone te starten
en deze vervolgens in 3 jaar te realiseren. Op basis van het toekomstig aantal
ouderen (55+), wordt de volgorde van de wijken bepaald. Het
participatieinstrument ‘Ouderenproof’ loopt gelijk op met deze aanpak. In
schema ziet dit er als volgt uit:
|
|
Planvorming |
Realisatie |
|
2006 |
Buitenhof |
|
|
2007 |
Voorhof |
Buitenhof
|
|
2008 |
Vrijenban |
Buitenhof,
Voorhof |
|
2009 |
Hof
van Delft |
Buitenhof,
Voorhof, Vrijenban |
|
2010* |
Tanthof |
Voorhof,
Vrijenban, Hof van Delft |
|
2011 |
Wippolder |
Vrijenban,
Hof van Delft, Tanthof |
|
2012 |
Binnenstad |
Hof
van Delft, Tanthof, Wippolder |
|
2013 |
|
Tanthof,
Wippolder, Binnenstad |
|
2014 |
|
Wippolder,
Binnenstad |
|
2015 |
|
Binnenstad |
*
De volgorde van de wijken na ‘Hof van Delft’ moet nog nader bepaald worden.
Om
een deel van de wijk zo in te richten dat bewoners daar oud kunnen worden,
vraagt een forse investering. Alle deelnemende partijen dragen hieraan bij, ook
vanuit de gemeentelijke begroting is budget gereserveerd.
In
de begroting 2007-2010 is het volgende opgenomen, onder Dekking Grote Projecten
Nutswinsten, ‘realisatie woonservicezones’:
|
2007 |
€
950.000,-, waarvan € 150.000,- bestemd voor het WZW/WMO loket |
|
2008 |
€
800.000,- |
|
2009 |
€
800.000,- |
|
2010 |
€
800.000,- |
|
|
|
Raming buitenhof 2007 |
|
|
|
|
|
|
Programma van eisen |
|
|
A,
B |
Voldoende geschikte woningen |
pm |
|
A |
Ondersteuning realisatie woongroep(en) |
€
20.000 |
|
C |
Onderzoek toevoegingen zorggarantieabonnement: |
|
|
|
Consultatiebureau voor ouderen
(D) |
€
15.000 |
|
|
Domotica/breedband diensten
(D) |
€
15.000 |
|
|
Klussen/boodschappendienst (D) |
€
15.000 |
|
D |
Verbeteren informatievoorziening |
€
50.000 |
|
D |
Project jong/oud |
€
30.000 |
|
D |
Deelname pilot project Burenhulp |
€
30.000 |
|
F |
Inrichting openbare ruimte incidenteel |
€
100.000 |
|
F |
Nav ouderenproof aanvullingen inrichting openbare
ruimte |
€
20.000 |
|
F |
Kunsttoepassing in de openbare ruimte |
€ 30.000 |
|
|
Participatie |
Subsidie
PZH |
|
|
|
|
|
|
Algemene projectkosten |
|
|
|
Projectleiding* |
€
30.000 |
|
|
Communicatie |
€
25.000 |
|
|
Onvoorziene kosten |
€
10.000 |
|
|
|
|
|
|
Totaal |
€
390.000 |
|
* dit betreft een derde van de totale kosten. De
corporaties en zorg/welzijnsinstellingen betalen ook ieder een derde. |
||
U
wordt voorgesteld om:
-
Kennis
te nemen van de stand van zaken van de woonservicezone en in het bijzonder
Buitenhof.
-
Aan
de gemeenteraad voor te stellen een bedrag van € 390.000,-beschikbaar te
stellen in 2007 ten laste van de Grote Projecten Nutswinsten voor de realisatie
van een woonservicezone in Buitenhof en deze middels de 33e begrotingswijziging
vast te stellen.