Geacht college,
Zoals bekend, is bij de voorstellen nieuw beleid
2008 een voorstel in hoofdlijn ingediend over de invoering van een nieuwe
schoolkostenregeling in het kader van de anti-armoede-aanpak. De besluitvorming
hierover vindt definitief plaats bij de behandeling van de programmabegroting
2008 ev.
Deze voorstellen zijn uiteraard ambtelijk besproken
met stichting Leergeld, omdat het voor hen uitvoeringstechnische consequenties
heeft. Naar aanleiding van dit gesprek is het verzoek van Stichting Leergeld,
de uitvoering van een nieuwe regeling zo spoedig mogelijk te laten plaatsvinden
onder verantwoordelijkheid van de gemeente.
In deze notitie schetsen wij als eerste de
achtergrond van de schoolkostenregeling, waarover bij de programmabegroting 2008
besluitvorming aan de orde is. (
hfdst 1 t/m 4.) Ten tweede informeren wij U over onze aanpak naar
aanleiding van het verzoek van Stichting Leergeld voor de korte termijn. (hfdst
5 en 6)
Met de invoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB) werden
de mogelijkheden voor gemeenten om categoriaal bijzondere bijstand toe te
kennen beëindigd. Een tweetal uitzonderingen werden hierop gemaakt, namelijk:
-
de mogelijkheid om een collectieve
ziektekostenverzekering aan te bieden;
-
de mogelijkheid om bijzondere bijstand toe te
kennen aan chronisch zieken, gehandicapten en aangewezen groepen ouderen.
Tegelijk werd er van rijkswege flink gekort op het
budget voor de bijzondere bijstand.
Ten tijde van de invoering van de WWB kende de
gemeente Delft naast de collectieve ziektekostenverzekering een tweetal
categoriale regelingen, namelijk:
-
de witgoedregeling
-
een regeling voor bijkomende studiekosten voor
ouders van kinderen op het voortgezet onderwijs.
Bij het van kracht worden van de WWB werden beide
regelingen in Delft, mede door deze beleidslijn van het Rijk, beëindigd.
Bijzondere bijstand voor witgoed is nog steeds mogelijk, maar dan op
individuele gronden en op grond van de regels van de WWB. Voor de bijkomende
studiekostenregeling werd als alternatief samenwerking gezocht met de Stichting
Leergeld.
Recent zijn de mogelijkheden om bijzondere bijstand
te verlenen aan bepaalde groepen verruimd (zie hierna hfdst. 2). Dit is mede
aanleiding voor de gemeente om zelf weer een schoolkostenregeling te introduceren.
Dit vergroot de mogelijkheden voor de gemeente een actief anti-armoedebeleid te
voeren.
Zoals reeds beschreven is het de gemeente door de
invoering van de WWB niet langer toegestaan om bijzondere bijstand categoriaal
te verstrekken. Eind 2006 werd een motie aangenomen in de Tweede Kamer om toch
een vorm te vinden die het gemeenten mogelijk moet maken om binnen de
bijzondere bijstand bepaalde groepen aan te wijzen die op een eenvoudige en
snelle manier een vergoeding kan worden verstrekt. Dit heeft geleid tot een
doelgroepenbeleid binnen de bijzondere bijstand.
Net als binnen het categoriale beleid kunnen
groepen worden benoemd waarvan zonder meer kan worden aangenomen dat zij
bepaalde kosten maken die voor bijstand in aanmerking komen. Belangrijkste
verschil ten opzichte van de categoriale bijstand is dat de gemeente wel
verplicht is om op een of andere manier te controleren of deze kosten
daadwerkelijk zijn gemaakt. De gemeente hoeft niet alle toekenningen te
controleren, maar kan volstaan met steekproeven. De gemeente is daarbij vrij de
omvang en de criteria voor de steekproef te benoemen.
Nadat de regeling bijkomende studiekosten door de
gemeente werd beëindigd is door de gemeente samenwerking gezocht met de
Stichting Leergeld. Leergeld is binnen Delft actief sinds mei 2006. Leergeld
biedt een financiële ondersteuning aan ouders van kinderen die onderwijs
volgen, zowel op de basisschool als het voortgezet onderwijs.
Om haar taak te kunnen uitvoeren heeft Leergeld van
de gemeente in 2006 en in 2007 een subsidie ontvangen. Daarnaast heeft Leergeld
ook andere sponsors gevonden die het mogelijk maakte deze taak uit te voeren.
Leergeld werkt uitsluitend met vrijwilligers. Nadat
zij een opleiding hebben gehad worden door hen de aanvragen afgehandeld. Om de
aanvragen af te handelen wordt bij iedere aanvrager een huisbezoek afgelegd.
Daarbij bleek de problematiek van veel gezinnen erg belastend voor de
vrijwilligers van Leergeld.
De stichting is niet bij alle Delftse burgers
bekend. Het aantal aanvragen dat werd ingediend was, ondanks de publiciteit,
onder andere in de Stadskrant en de klantenkrant van WIZ (KWIZ) lager dan
voorheen bij WIZ. In veel gevallen werd geen aanvraag ingenomen, maar werd
bemiddeld naar de landelijke studiekostenregelingen zoals de Wet
Studiefinanciering (WSF) en de Wet Tegemoetkoming Onderwijsbijdrage en
Schoolkosten (WTOS).
Mede doordat het aantal aanvragen minder was dan
was voorzien heeft Leergeld niet het gehele subsidiebedrag gebruikt. Dit is
inmiddels verrekend.
De gemeente is van mening dat het bieden van een
inkomensvoorziening voor schoolkosten, gelet op de nieuwe beleidslijn van het
Rijk, een taak is voor een overheidsorgaan, c.q. door de gemeente uitgevoerd
moet worden. Het bestuur van de stichting Leergeld is deze mening ook
toegedaan.
Leergeld heeft tijdelijk een moeilijke taak op zich
genomen in een periode dat de gemeente geen regeling kende voor schoolkosten.
De gemeente is Leergeld dan ook zeer erkentelijk dat zij deze moeilijke taak
heeft uitgevoerd.
In het gemeentelijke anti-armoedebeleid vormen
kinderen een belangrijke doelgroep. Voorkomen moet worden dat kinderen in
armoede opgroeien.
Vanaf de start van het onderwijs worden ouders geconfronteerd
met kosten die verbonden zijn aan het volgen van onderwijs. Deze kosten kunnen
worden verdeeld in de zgn. directe kosten, zoals de aanschaf leermaterialen en
de bijkomende kosten, zoals het al dan niet verplichte schoolgeld of
leerlingenbijdrage, overblijfkosten, regenkleding, schoolreisjes of –kampen,
culturele en sportieve verplichtingen etc. Voor de directe schoolkosten bestaat
voor kinderen op het voortgezet onderwijs een voorziening (WTOS en WSF).
Kinderen moeten op school aan alle activiteiten
deel kunnen nemen. Financiële redenen mogen geen reden zijn te kiezen niet aan
bepaalde schoolactiviteiten deel te nemen, te kiezen voor een kortere of
goedkopere opleiding of scholing voortijdig af te breken.
Op basis van de mogelijkheden die worden geboden
door het zgn. doelgroepenbeleid, wordt zo een nieuwe schoolkostenregeling tot
stand gebracht. De regeling wordt
enerzijds gekenmerkt door het vaststellen van een doelgroep van wie wordt
aangenomen dat zij kosten maken voor hun schoolgaande kinderen, een eenvoudige
en snelle verwerking van de aanvragen, een declaratiesysteem en anderzijds door
een steekproefsgewijze controle op de besteding.
De regeling moet worden gezien als een aanvulling
op de ondersteuning die vanuit het Rijk wordt geboden voor de directe
schoolkosten (WTOS en WSF).
De regeling zal na afloop van elk schooljaar worden
geëvalueerd.
De doelgroep wordt gevormd door ouders van
schoolgaande kinderen (zowel basisschool als voortgezet onderwijs) met een
inkomen tot maximaal 120% van de voor hen geldende bijstandnorm. Hiermee wordt
aangesloten bij het huidige gemeentelijke beleid.
De kosten waarvoor bijstand wordt verleend zijn die
kosten die niet vergoed worden op grond van de WTOS en de WSF. Via deze rijksregelingen
worden de directe schoolkosten vergoed, zoals de noodzakelijke boeken.
Middels de regeling kunnen de meer indirecte
studiekosten worden gedeclareerd, zoals:
-
de vrijwillige ouderbijdrage;
-
de kosten van schoolreisjes en schoolkampen;
-
de kosten die gemaakt moeten worden ivm culturele
activiteiten op school, zoals bezoek theater of concerten;
-
noodzakelijke sportkleding;
-
kosten deelname aan bepaalde door school
georganiseerde evenementen;
-
regenkleding;
-
papier en inkt voor een printer;
-
rekenmachine;
-
overblijfkosten;
-
schooltas;
-
huurkosten van een kluisje;
-
internetabonnement.
Bovenstaande lijst is niet limitatief.
De vergoeding die wordt verstrekt is afhankelijk
van de kosten die worden gedeclareerd. Voorgesteld wordt de vergoeding te maximeren
op een bedrag van € 250,- per schooljaar per kind op het voortgezet onderwijs
en maximaal € 100,- per schooljaar per kind op de basisschool.
Uitgangspunt binnen de WWB is dat de betrokkene een
aanvraag indient. Alle klanten van WIZ die kinderen hebben in de leeftijd van 4
tot en met 17 jaar zullen worden aangeschreven. De aanschrijving bevat een
beschikking waarin wordt bevestigd dat men tot de doelgroep behoort en dat men
in beginsel in aanmerking komt voor deze schoolkostenvergoeding. Tevens wordt
bij de aanschrijving een eenvoudig aanvraagformulier en declaratieformulieren
gevoegd. De klant kan dan het declaratieformulier, op elk gewenst moment
gedurende het schooljaar het formulier invullen. Zodra het formulier is ontvangen
wordt binnen een periode van enkele dagen de betalingen gedaan.
Overige inwoners die menen in aanmerking te komen
zullen in eerste instantie via de media en intermediairs worden uitgenodigd een
aanvraag in te doen. Onderzocht wordt de mogelijkheid om via
bestandskoppelingen deze personen bij aanvang van het nieuwe schooljaar direct
aan te schrijven als een vorm van pro-actief anti-armoedebeleid.
In tegenstelling tot de vroegere categoriale
bijzondere bijstand moet er wel een controle plaatsvinden op de besteding van
deze gelden. Hiervoor zal een controleplan worden geschreven. Voorgesteld wordt
om controle streeksproefgewijs uit te voeren om daarmee het gebruik maximaal te
stimuleren. Indien uit controle blijkt dat er in misbruik wordt gemaakt van de
regeling zal de declaratiesystematiek worden aangepast.
Zoals hierboven omschreven is na een bestuurlijk
overleg, ook ambtelijk uitgebreid overleg gevoerd met Stichting Leergeld. Hun
verzoek is nu of wij, als sector WIZ,
reeds bij de start van het schooljaar 2007 deze regeling kunnen
invoeren. Gezien de huidige omstandigheden, is de sector WIZ daar ook toe in
staat. Feitelijk betekent het voor dit jaar dat wij de
uitvoeringsverantwoordelijkheid van Stichting Leergeld overnemen en kwa
uitvoering ambtelijk anticiperen op de besluitvorming, die aan de orde komt bij
de programmabegroting 2008.
6. Kosten en dekking en invoeringsaspecten.
Met het hanteren van een inkomensgrens van 120% van
de bijstandsnorm is op jaarbasis een bedrag noodzakelijk van ca. € 260.000,00.
Besluitvorming over deze schoolkostenregeling 2008
staat gepland bij de behandeling van de programmabegroting 2008.
Gezien de wens van Stichting Leergeld om deze
regeling zo spoedig mogelijk in te voeren zal de sector WIZ de uitvoering van
de stichting Leergeld zsm overnemen en daartoe een schoolkostenregeling 2007
voorbereiden/ vaststellen.
Voor de implementatie van deze regeling is voor het
resterende begrotingsjaar 2007, naar schatting een bedrag noodzakelijk van
€ 180.000,00.
De begrote subsidie aan stichting Leergeld over de jaren 2006 en 2007 is
immers ook lager dan oorspronkelijk gepland. Mede hierdoor is de verwachting
dat voor deze voorstellen dekking gevonden kan worden binnen het huidige budget
bijzondere bijstand.
In deze notitie hebben wij U geïnformeerd over:
1)
De achtergronden van de invoering van een nieuwe
schoolkostenregeling 2008. De besluitvorming hieromtrent vindt plaats bij de
programmabegroting 2008.
2)
Onze aanpak ( van de sector WIZ) op het verzoek van
Stichting Leergeld de uitvoerende dienstverlening van stichting Leergeld over
te nemen.
Voorgesteld wordt:
-
Kennis te nemen van deze notitie.
-
De raad eveneens hieromtrent te informeren.